نوع فایل: word
قابل ویرایش 325 صفحه
مقدمه:
با توجه به پیشرفت‌های فناوری روزمره و شتابان, جوامع به جوامعی مبتنی بر دانش و آگاهی تبدیل شده‌اند. توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات به مؤسسات و سازمانها این امکان را می‌دهد که فعالیت‌های تجاری و مبادلات خود را با سرعت و انعطاف‌پذیری انجام دهند.
در قرن بیست و یکم فناوری اطلاعاتی و ارتباطی با سرعت بیشتر پیشرفت و توسعه خواهد کرد. پیشرفت‌های به وجود آمده در فناوری اطلاعات و ارتباطات در اواخر قرن بیستم باعث شکل‌گیری تجارت الکترونیکی شده است. تجارت الکترونیکی انقلابی عظیم در شیوه تجارت و کسب و کار به وجود آورده است.
تجارت الکترونیکی و به تعبیر وسیع‌تر کسب و کار الکترونیکی شیوه و نحوه زندگی کردن انسانها را نیز متحول می‌سازد. کشورهای پیشرفته چندین سال است که تجارت الکترونیکی را آغاز کرده‌اند و کم کم مسائل و مشکلات آن را تجربه کرده‌اند بنابراین تا حدودی بسترهای فناوری, قانونی و سرمایه‌های انسانی و مادی لازم برای توسعه و گسترش آن را فراهم ساخته‌اند و در آستانه تحول اساسی و کامل در شیوه کسب و کار و زندگی هستند, که در آن به میزان وسیع از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده خواهد شد.
علاوه بر کشورهای پیشرفته, کشورهای در حال توسعه نیز به منظور ایجاد زیرساخت‌ها و بسترهای لازم برای تجارت الکترونیکی, در حال برنامه‌ریزی و تلاش هستند. در کشور ما هم تلاش‌های پراکنده‌ای صورت گرفته است, ولی این تلاشها تاکنون اثربخش نبوده است زیرا از یک طرف از انسجام و یکپارچگی لازم برخوردار نمی‌باشد و از طرف دیگر فاقد سرعت مناسب هستند.
از آنجا که هدف غایی کتاب حاضر بسترسازی برای گسترش تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی در ایران می‌باشد در این فصل در خصوص تجارت الکترونیکی بحث و بررسی به عمل می‌آید. هدف از ارائه این فصل آشنایی با ابعاد و زیرساختهای تجارت الکترونیکی و تبیین نقش و جایگاه انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در آن می‌باشد.
فهرست مطالب:
1ـ1ـ مقدمه
2ـ1ـ مفهوم تجارت الکترونیکی
3ـ1ـ تاریخچه تجارت الکترونیکی
4ـ1ـ مزایای ایجاد تجارت الکترونیکی
5ـ1ـ معایب تجارت الکترونیکی
6ـ1ـ مراحل تجارت الکترونیکی
1ـ مرحله اول: معرفی بنگاه تجاری
2ـ مرحله دوم: معرفی محصولات و خدمات
3ـ مرحله سوم: پشتیبانی مشتریان به صورت پیوسته
4ـ مرحله چهارم: فروش و عرضه کالا و خدمات به صورت پیوسته
5ـ مرحله پنجم: انجام کلیه عملیات به صورت پیوسته
7ـ1ـ مدلهای تجارت الکترونیکی
1ـ تجارت الکترونیکی B2B
2ـ تجارت الکترونیکی B2C
3ـ تجارت الکترونیکی مشتری ـ مشتری C2C
4ـ تجارت بنگاه ـ اداره (B2A)
5ـ تجارت الکترونیکی مشتری ـ اداره C2A
6ـ تجارت الکترونیکی دولت ـ دولت (G2G)
8ـ1ـ عواملی که باعث شتاب تجارت الکترونیکی شده‌اند
9ـ1ـ تجارب کشورها در خصوص تجارت الکترونیکی
10ـ1ـ اثرات تجارت الکترونیکی بر کشورهای در حال توسعه
11ـ1ـ محدودیت‌های رشد تجارت الکترونیکی در کشورهای در حال توسعه
الف) مشکلات مربوط به زیرساخت‌ها
ب) دسترسی به رایانه و اینترنت
ج) فقدان ساختارهای قانونی مناسب
د) مسائل امنیتی تبادل اطلاعات
هـ) فقدان سرمایه‌های انسانی لازم
و) مشکل زبان انگلیسی
ز) مشکلات فرهنگی
12ـ1ـ عوامل مؤثر در گسترش تجارت الکترونیکی
الف) مسائل عمومی
ب) مسائل اجتماعی و اقتصادی
ج) مسائل قانونی
د) مسائل فناوری
13ـ1ـ جایگاه تجارت الکترونیکی در ایران
فصل دوم
انتقال الکترونیکی وجوه
و بانکـداری الکترونیکی
1ـ2ـ مقدمه
2ـ2ـ پول و نقش آن در تجارت
1ـ2ـ2ـ نقشهای اساسی پول
الف ـ واسطه مبادله
ب ـ پول به عنوان ذخیرة ارزش
ج ـ پول به عنوان واحد محاسبه (پایة ارزش)
د ـ پول به عنوان معیاری برای پرداختهای آتی
2ـ2ـ2ـ ویژگیهای مطلوب پول
الف ـ قابل حمل بودن
ب ـ بادوام بودن
ج ـ قابلیت تقسیم‌پذیری
د ـ یکسان و متحدالشکل بودن
هـ ـ قابلیت تشخیص
3ـ2ـ2ـ انواع تقسیم‌بندی پول
الف ـ سیستم پول کالایی
ب ـ پول اعتباری (اسکناس بدون پشتوانه )
ج ـ پول بانکی (تحریری)
3ـ2ـ چگونگی پیدایش نظام بانکداری در جهان و سیر تکاملی آن
1ـ3ـ2ـ تاریخچه و چگونگی پیدایش بانکداری
2ـ3ـ2ـ تاریخچه پیدایش بانکداری الکترونیکی
الف ـ دوره اول: اتوماسیون پشت باجه
ب ـ دوره دوم: اتوماسیون جلوی باجه
ج ـ دوره سوم: متصل کردن مشتریان به حسابهایشان
د ـ دوره چهارم: یکپارچه‌سازی سیستمها و مرتبط کردن مشتری با تمامی عملیات بانکی
3ـ3ـ2ـ مقایسه بانکداری سنتی با بانکداری الکترونیکی
4ـ2ـ انتقال الکترونیکی وجوه (EFT)
1ـ4ـ2ـ مقدمه
2ـ4ـ2ـ مفهوم انتقال الکترونیکی وجوه (EFT)
3ـ4ـ2ـ اهمیت و جایگاه انتقال الکترونیکی
4ـ4ـ2ـ مزایا و ویژگیهای بکارگیری انتقال الکترونیکی وجوه
الف ـ امنیت
ب ـ سرعت
ج ـ آسان بودن و سادگی
د ـ هزینه کم
هـ ـ کاهش اشتباهات انسانی
و ـ بهره‌وری و کارایی
ز ـ بهبود مدیریت وجوه و نقدینگی
ح ـ بهبود روابط با مشتریان
5ـ4ـ2ـ نحوه عملکرد انتقال الکترونیکی وجوه
الف ـ مجوز پرداخت
ب ـ تهاتر پرداخت
ج ـ تسویه پرداخت
1ـ فرآیند انتقال وجه با وجود یک بانک
2ـ فرآیند انتقال وجه با وجود دو بانک
3ـ انتقال وجه با درگیری همزمان سه بانک
6ـ4ـ2ـ انواع سیستمهای انتقال الکترونیکی وجوه
1ـ6ـ4ـ2ـ بانکداری الکترونیکی مصرف‌کننده (در سطح مشتری)
الف) ماشین خودپرداز (ATM)
ب) ماشین‌های نقطه فروش EFT POS
ج) بانکداری تلفنی
1ـ واکنش صوتی
2ـ تشخیص صدا
3ـ تلفن‌های قابل برنامه‌ریزی
د) بانکداری اینترنتی
هـ) بانکداری خانگی / دفتری
2ـ6ـ4ـ2ـ بانکداری الکترونیکی بین بانکی
3ـ6ـ4ـ2ـ کارتهای پلاستیکی (بانکی) در بانکداری الکترونیکی
1ـ کارت بدهکار
الف) بدهکاری تک معامله‌ای
ب) بدهکاری ماهیانه
2ـ کارتهای اعتباری
3ـ کارتهای هزینه
4ـ کارتهای هوشمند
الف) کیف پول الکترونیکی
ب) چک الکترونیکی
7ـ4ـ2ـ معماری سیستمهای پرداخت الکترونیکی
1ـ7ـ4ـ2ـ ویژگیهای سیستمهای پرداخت الکترونیکی مناسب
1ـ قابلیت اطمینان و امنیت
2ـ مقیاس‌پذیری
3ـ رعایت گمنامی
4ـ قابل قبول بودن
5ـ انعطاف‌پذیری
6ـ تبدیل‌پذیری
8ـ سهولت استفاده از سیستم
2ـ7ـ4ـ2ـ عناصر اصلی سیستم پرداخت الکترونیکی
3ـ7ـ4ـ2ـ زیرساختهای فناوری سیستم پرداخت الکترونیکی
4ـ7ـ4ـ2ـ زیرساختهای قانونی لازم برای سیستمهای پرداخت الکترونیکی
5ـ7ـ4ـ2ـ زیرساختهای امنیتی سیستمهای پرداخت الکترونیکی
6ـ7ـ4ـ2ـ مکانیزم‌های پرداخت در سیستمهای پرداخت الکترونیکی
1ـ کارتها
2ـ پول الکترونیکی
4ـ سیستم پرداخت خرد
5ـ2ـ سوئیفت (SWIFT)
1ـ5ـ2ـ مقدمه
2ـ5ـ2ـ تعریف سوئیفت (SWIFT)
3ـ5ـ2ـ تاریخچه سوئیفت SWIFT
4ـ5ـ2ـ مزایا و اهمیت سوئیفت (SWIFT)
1ـ استاندارد بودن SWIFT
4ـ گستردگی
5ـ هزینه کم
6ـ امنیت
5ـ5ـ2ـ کاربرد و کاربران سوئیفت
1ـ عضو (سهامدار)
6ـ5ـ2ـ مکانیزم عمل سوئیفت
6ـ2ـ کارتهای بانکی (اعتباری)
1ـ6ـ2ـ تعریف و مفهوم کارتهای اعتباری (بانکی)
2ـ6ـ2ـ تاریخچه کارتهای اعتباری
3ـ6ـ2ـ مزایای استفاده از کارتهای اعتباری
4ـ6ـ2ـ انواع کارتهای اعتباری
1ـ4ـ6ـ2ـ طبقه‌بندی کارتها به لحاظ شیوه تسویه
الف) کارت اعتباری
ب) کارت بدهکاری
ج) کارت هزینه
2ـ4ـ6ـ2ـ انواع کارت از لحاظ فناوری ساخت
الف) کارت با نوار مغناطیسی
ب) کارتهای هوشمند
3ـ4ـ6ـ2ـ انواع کارتها به لحاظ گستره جغرافیایی کاربرد
الف) کارتهای داخلی
ب) کارتهای بین‌المللی
5ـ6ـ2ـ مکانیزم عمل کارتها
ب) دارنده کارت
ج) پذیرنده کارت
د) پرداخت‌کننده
6ـ6ـ2ـ الزامات و تجهیزات سیستم مدیریت کارتها
ب) سیستم ارتباطی
1ـ دستگاههای خودپرداز (ATM)
2ـ دستگاههای نقطه فروش (POS)
3ـ دستگاه Imprinter
7ـ2ـ پول الکترونیکی
1ـ7ـ2ـ مقدمه
3ـ7ـ2ـ اهمیت و مزایای پول الکترونیکی
2ـ قابل حمل و جابجایی (عدم وابستگی به مکان )
3ـ قابلیت گردش و چرخش نامحدود (تا زمان از بین رفتن خود آن )
4ـ قابلیت اعتماد و اطمینان به آن (امنیت)
5ـ نامشخص بودن هویت
6ـ قابلیت کار در حالت ناپیوسته
7ـ قابلیت استفاده دوتایی یا چندتایی
8ـ قابل تقسیم شدن
9ـ قابلیت همگانی بودن
10ـ ساده بودن و کاربر پسند بودن
12ـ آزاد بودن و عدم وابستگی سیاسی
13ـ محدود بودن مقدار پول
15ـ سرعت
2ـ پول الکترونیکی غیرقابل شناسایی (بی‌نام و نشان)
1ـ عدم امکان ردیابی پرداختهای پول الکترونیکی
2ـ مشکل جعل‌سازی
3ـ ایجاد اختلال در عرضه پول
4ـ امکان ایجاد بحرانهای مالی از طریق معاملات الکترونیکی
5ـ ملاحظات مالیاتی
8ـ2ـ پرداخت الکترونیکی صورتحسابها
1ـ8ـ2ـ مقدمه
2ـ8ـ2ـ تعریف پرداخت الکترونیکی صورتحسابها
3ـ8ـ2ـ اهمیت پرداخت الکترونیکی صورتحسابها
4ـ8ـ2ـ فرایند پرداخت الکترونیکی صورتحسابها
جدول مقایسه e-Billing و نظام فعلی صورت‌حساب کاغذی و پرداخت آن
5ـ8ـ2ـ مزایای پرداخت الکترونیکی صورتحسابها
1ـ سرعت
2ـ هزینه کمتر
3ـ بازگشت سریع سرمایه
4ـ حفظ مشتریان
5ـ حفظ سرمایه
9ـ2ـ امنیت در سیستمهای الکترونیکی انتقال وجوه
1ـ9ـ2ـ مقدمه
2ـ9ـ2ـ مفهوم امنیت
1ـ کاربرد
2ـ شبکه
3ـ پیام
3ـ9ـ2ـ مسائل مربوط به امنیت
1ـ قابلیت دسترسی
3ـ تمامیت پیام
4ـ اعتبار و انکارناپذیری پیام
4ـ9ـ2ـ فناوریهای ایمنی اطلاعات
1ـ4ـ9ـ2ـ رمزنگاری
1ـ1ـ4ـ9ـ2ـ رمزنگاری متقارن / سری / کلید خصوصی
مزیت
2ـ1ـ4ـ9ـ2ـ رمزنگاری غیرمتقارن ـ کلید عمومی (PKI)
3ـ1ـ4ـ9ـ2ـ پروتکلها و نرم‌افزارهای رمزنگاری
استاندارد رمزنگاری داده‌ها (DES)
رمزنگاری با کلید عمومی و خصوصی روش RSA
2ـ4ـ9ـ2ـ گواهینامه دیجیتالی
3ـ4ـ9ـ2ـ لایه سوکتهای امن (SSL)
4ـ4ـ9ـ2ـ معاملات الکترونیکی ایمن (SET)
5ـ4ـ9ـ2ـ فناوری مبادلات ایمن (STT)
فصل سوم
بانکداری الکترونیکی و انتقال الکترونیکی وجوه
و مشکلات و موانع گسترش آن در ایران
1ـ3ـ مقدمه
2ـ3ـ بررسی وضعیت بانکداری الکترونیکی در ایران
1ـ2ـ3ـ تاریخچه بانکداری در ایران
2ـ2ـ3ـ بانکداری الکترونیکی در ایران
1ـ2ـ2ـ3ـ کارتهای بانکی در ایران
2ـ2ـ2ـ3ـ شبکه تبادل اطلاعات بانکی (شتاب)
4ـ2ـ2ـ3ـ سوئیفت (SWIFT)
5ـ2ـ2ـ3ـ VSAT
6ـ2ـ2ـ3ـ سیستمهای یکپارچه بانکی
7ـ2ـ2ـ3ـ تلفن بانک
7ـ2ـ2ـ3ـ تجارب بانکهای کشور در خصوص بانکداری الکترونیکی
بانک ملی
بانک رفاه کارگران
بانک تجارت
بانک کشاورزی
بانک توسعه صادرات
بانک سپه
بانک ملت
بانک صادرات ایران
3ـ3ـ مشکلات و موانع گسترش انتقال الکترونیکی وجوه بانکداری الکترونیکی در ایران
1ـ3ـ3ـ مشکلات مربوط به زیرساختهای اساسی
1ـ1ـ3ـ3ـ برق
2ـ1ـ3ـ3ـ مخابرات
3ـ1ـ3ـ3ـ ماهواره
4ـ1ـ3ـ3ـ فراهم‌آورندگان خدمات اینترنت
5ـ1ـ3ـ3ـ سیستم پست
6ـ1ـ3ـ3ـ سیستم حمل و نقل
7ـ1ـ3ـ3ـ مؤسسات بیمه‌کننده
3ـ3ـ3ـ موانع قانونی کاربرد انتقال الکترونیکی وجوه (EFT) در ایران
1ـ3ـ3ـ3ـ مقدمه
2ـ3ـ3ـ3ـ انتقال الکترونیکی وجوه (EFT)
3ـ3ـ3ـ3ـ مسائل مربوط به مقررات نظام پولی
4ـ3ـ3ـ3ـ مسائل حقوقی و قانونی انتقال الکترونیکی وجوه (EFT)
1ـ4ـ3ـ3ـ3ـ اعتبار و اصالت دستورها
2ـ4ـ3ـ3ـ3ـ قطعی شدن دستورها و پرداخت
3ـ4ـ3ـ3ـ3ـ برگشت‌ناپذیری پرداخت
4ـ4ـ3ـ3ـ3ـ نگهداری و حفظ سوابق و اسناد
5ـ4ـ3ـ3ـ3ـ اعتبار قضایی و حقوقی سوابق الکترونیکی
6ـ4ـ3ـ3ـ3ـ امنیت
7ـ4ـ3ـ3ـ3ـ رعایت اصل محرمانه بودن اسناد و مدارک
8ـ4ـ3ـ3ـ3ـ پیشگیری از تقلب و سوء استفاده
9ـ4ـ3ـ3ـ3ـ فرآیند قضایی رسیدگی به جرائم
5ـ3ـ3ـ3ـ مدل حقوقی پیشنهادی برای انتقال الکترونیکی وجوه در ایران
4ـ3ـ3ـ مشکلات اقتصادی در خصوص گسترش و توسعه انتقال الکترونیکی وجوه در ایران
5ـ3ـ3ـ موانع فرهنگی و اجتماعی در گسترش بانکداری الکترونیکی
6ـ3ـ3ـ موانع سیاسی
7ـ3ـ3ـ مقاومت در مقابل تغییر و تحول
1-7-3-3-انواع مقاومت
الف) مقاومت شخصی
ب) مقاومت سازمانی
2-7-3-3- شیوه‌های مقابله با تغییر و تحول
8ـ3ـ3ـ مشکل ساختار سازمانی و نظام مدیریتی حاکم بر بانکها در ایران
9ـ3ـ3ـ سنتی بودن سیستمهای اطلاعاتی و ارتباطی سازمانها و مؤسسات دولتی و خصوصی در ایران
10ـ3ـ3ـ غیررقابتی بودن بانکها
11ـ3ـ3ـ موانع امنیتی گسترش و توسعه انتقال الکترونیکی وجوه در ایران
1ـ قابلیت دسترسی
2ـ محرمانه بودن
12ـ3ـ3ـ اثرات ناشی از تحریم اقتصادی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران
فصل چهارم
راههای گسترش انتقال الکترونیکی وجوه
و بانکداری الکترونیکی در ایران
1ـ4ـ مقدمه
2ـ4ـ برنامه راهبردی تحول در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران
4ـ4ـ شیوه ایجاد تحول در یک بانک
1ـ بانک ابتدا لازم است مشخص نماید که چه چیزی را می‌خواهد تغییر دهد و چرا باید این تغییر را بدهد
مدیران
2ـ برنامه‌ریزی
3ـ اجرای برنامه تحول
4ـ سنجش و ارزیابی
ضمیمه
تعریف واژه‌های کلیدی
تجارت الکترونیکی
مبادله الکترونیکی داده‌ها
شبکه‌های ارزش افزوده
اینترنت
وب جهانی
انتقال الکترونیکی وجوه
بانکداری الکترونیکی
اتاق پایاپای خودکار
پول الکترونیکی
کارتهای بانکی
ماشین‌های نقطه فروش (POS)
امنیت
امضای الکترونیکی
مکانیسم‌های پرداخت
فهرست منابع
منابع ومأخذ:
1ـ اباذری, فرشید, ”پول الکترونیکی و سیستمهای پرداخت‌کننده اینترنتی“, پردازشگر, شماره 9, سال دوم.
2ـ ابراهیمی, صفر و بختیاری, محمد, ”دولت الکترونیکی“, مجموعه مقالات همایش جهانی شهرهای الکترونیکی و اینترنتی, کیش, 13ـ11 اردیبهشت ماه 1380.
3ـ ابلنسکی, نیک, مترجم: شریفی, منصور, ”مهندسی مجدد و مدیریت دگرگون‌سازی سازمانها“, نشر آروین, تهران 1374.
4ـ احتشامی اکبری, کاملیا, ”تجارت الکترونیکی“ صنعت و مطبوعات, دی و بهمن 1376,
ص 25ـ23.
5ـ اذعانی, فاطمه, ”برقراری امنیت در سیستمهای انتقال الکترونیکی پول“, اولین همایش بانکداری الکترونیکی, انتشارات بانک توسعه صادرات ایران, سال 1379, صفحات 196ـ167.
6ـ اشعمی, محمدصادق و شیخانی, سعید, ”کارتهای بانکی و چگونگی کاربرد آنها در جمهوری اسلامی ایران“, مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی, سال 1377.
7ـ اشفعی, محمدصادق, ”پول الکترونیکی در قرن بیست و یکم“, تدبیر شماره 56, مهر ماه 74.
8ـ باجاج, ک.ک. و ناگ, دبجانی, مترجم: بهنام مجتهدی, دکتر ایرج, ”از مبادله الکترونیکی اطلاعات تا تجارت الکترونیکی“, مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی, تهران, 1376.
9ـ بختیاری, شهرام, ”پرداخت مبالغ کم از طریق اینترنت“, همایش جهانی شهرهای الکترونیکی و اینترنتی جزیره کیش, 11ـ13 اردیبهشت ماه 1380.
10ـ بی‌نام, ”تجارت الکترونیکی در ایران“, پردازشگر (رایانه / بازرگانی / صنعت) شماره 53, ص‌ص 37ـ33.
11ـ بی‌نام, ”پاسخ به چند سؤال در مورد کارتهای هوشمند“, پردازشگر, شماره 9, صفحات
71ـ69.
12ـ پدیدار, ”آیا چک حذف می‌شود؟“, فصلنامه بانک صادرات, شماره 11, صفحه 27.
13ـ جزوه منتشر نشده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در خصوص سوئیفت. (بخش سوئیفت).
14ـ جلیلی, سعید و آبادی, مهدی, &rdq
پروژه مدیریت با موضوع تجارت الکتریکی. doc
