من أخلص لله أربعین صباحاً فجّر الله ینابیع الحکمة من قلبه علی لسانه
گالری ساربان
آذر 1393
تصویر خوشنویسی استاد امیرخانی 21
من أخلص لله أربعین صباحاً فجّر الله ینابیع الحکمة من قلبه علی لسانه
گالری ساربان
آذر 1393
دانلود مجموعه 370 فایل تذهیب و اسلیمی با کیفت بالا و فرمت eps به علاوه فایل پیش نمایش قابل استفاده در نرم افزارهای فتوشاپ ، کورل دراو و ایلوستریتور. فایلها تا مقدار بسیار زیادی فشرده شده اند تا به آسانی و در کمترین زمان دانلود شوند.
فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:15
چکیده:
خط :
به بیان قرآن زبان و خط ودایعىاند الهى در انسان که آدمى با آن از اسماء الله حکایتمىکند و به معرفت الله نائل مىگردد (4) .آیات متعددى در قرآن ناظر بر مراتب فوق است:
الرحمن علم القرآن خلق الانسان علمه البیان (5)
،اقرء و ربک الاکرم الذى علم بالقلم،علم الانسان ما لم یعلم (6)
،ن و القلم و ما یسطرون (7)
،قال علم آدم الاسماء کلها یا آدم انبئهمباسمائهم فلما نباهم باسمائهم (8) .
قاضى احمد قمى در گلستان هنر در باب قلم پس از ذکر حدیث«اول خلق الله القلم»ابیاتى چنین مىآورد:
هستى ز قلم رقم پذیرست زو شمع قلم فروغ گیرست سروى است قلم به باغ ادراک سایه ز رقم فکنده بر خاک
او مىنویسد قلم یا نباتى استیا حیوانى.قلم حیوانى همان قلم موى نقاشان است کهسپرسازان مانى فرهنگ و جادو طرازان ختاى و فرنگ به دستیارى آن اورنگ نشینکشور هنر و نقشبندان کارخانه قضا و قدرگشتهاند،اما قلم کتابت نباتى استحسب الاشارهکثیر البشارة منتخب جریده موجودات و منتخب حضرت واجب بالذات نبى عربىمحمد الابطحى علیه و آله افضل الصلوات و اکمل التحیات که فرموده«من کتببحسن الخط بسم الله الرحمن الرحیم داخل الجنة به غیر الحساب».قاضى در ادامه از قولحضرت مولا على(ع)مىنویسد که غرض از حسن خط-نه هیمن لفظ بود و حرف و نقط:
بل اصول صفا و خوبى بود زان اشارت به حسن خط فرمود
باز در شرح حسن خط قاضى اشاره به قول على(ع)دارد که فرمود نیکویى خط زباندست است و روشنى درون(حسن الخط لسان الید و بهجة الضمیر).بدینسان قاضىمقدمات کلام را فراهم مىکند تا بگوید:«الخط اصل فى الروح و ان ظهرت به جوارحالجسد» (9) و لازمه حسن خط ترک منهیات و محافظه صلوات است.پس باید روح ازکدورت پاک افتاده شود تا خط نیز نیکو و صاف و پاک گردد.از قول او افلاطون نیز خطرا«هندسه روحانى»مىدانسته که با اعضاى بدن ظاهر مىشود:«الخط هندسة روحانیةظهرت بالة الجسمانیه».از این جهت افلاطون خط را مخصوص دست نکرده و به دستمقید نساخته که اعضاء را شامل است (10) .
پیدایى خط نیز چونان شعر و موسیقى در وجهه نظر اسلامى هنرمندان مسلمان بنیادىمیتولوژیک و الهامى و ازلى یافته است و در قصص مقدس درباره پیدایى خط روایاتمختلفى است.
ابن ندیم عقلى مذهب در الفهرستبا کراهت این قول را که«حضرت آدم اول کسىبود که خطوط اسلامى را وضع کرد»روایت مىکند.به اعتقاد معاصران او که به قصصدینى تعلق خاطرى داشتهاند آدم علیه السلام سیصد سال قبل از مرگش خطوط را در گلنوشت و به آتش پخت و وقتى که زمین را طوفان زد،آن خطوط سالم ماند و هر دسته وگروهى خط خود را یافتند و به همان گونه نوشتند» (11) .
قاضى همین قصص را به صورتى دیگر بیان مىکند.به اعتقاد او حضرت آدم اول کسىاست که خط عربى را نگاشت و قلم به دست گرفت.پس از آن شیثبن آدم به کار نگارشخط ادامه داد و در زمان حضرت ابراهیم(ع)خط عبرى نوشته شد.به اعتقاد بعضى اینخط از ادریس نبى(ع)بوده است.او به روایت ایرانیان منشا خط را«تهمورث» مىداند (12) .برخى نیز آن را به هود پیامبر(ع)منسوب داشتهاند و او را مبدع خط دانستهاند.
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:21
فهرست
مکتبهای تذهیب
پیشینه تذهیب
چگونگی انجام یک اثر تذهیب
ابزارهای تذهیب
قلم مو
رنگ
پرگار، ترلینگ، خط کش
واژگان تذهیب (بخش دوم)
ابرک
اسلیمی (اسلامی)
بند اسلیمی
تاج
ترصیع
ترنج
جدول
ختایی
داغ
دهن اژدر
سرلوحه
سنجاق نشان
شرفه
شمسه
فرنگی
فصّالی
کتیبه
کتیبه ی سرلوحه
کمند زرین
گر ه
لچک ترنج
واگیره
لچکی
در فرهنگهای فارسی تعریف دقیقی از تذهیب وجود ندارد ؛ تعریفی که ما را به اصل و منشاء این هنر رهنمون باشد. در برخی از کتابهای قدیمی و اغلب تذکره ها فقط نامی از نقاشان و مذهبان آمده است که این ، برای دریافت معنای تذهیب کافی نیست. در لغتنامه ها ، تذهیب را زرگرفتن و طلا کاری دانسته اند ، اما این ، هم تمام معنای تذهیب نیست. در دایرة المعارفهای فارسی نیز تعریفهایی از تذهیب آمده است که به شیوه های تذهیب ، در یک دوره ی خاص از تاریخ ، تعلق دارد.
به هر حال تذهیب را می توان مجموعه ای از نقشهای بدیع و زیبا دانست که نقاشان و مذهبان برای هرچه زیباتر کردن کتابهای مذهبی ، علمی ، فرهنگی ، تاریخی ، دیوان اشعار ، جُـنگهای هنری و قطعه های زیبای خط به کار می برند. استادان تذهیب این مجموعه های زیبا را در جای جای کتابها به کار می گیرند تا صفحه های زرین ادبیات جاودان و متون مذهبی سرزمین خود را زیبایی دیداری ببخشند. بدین ترتیب است که کناره ها و اطراف صفحه ها ، با طرحهایی از شاخه ها و بندهای اسلیمی ، ساقه ، گلها و برگهای ختایی ، شاخه های اسلیمی و گلهای ختایی و یا بندهای اسلیمی و ختایی و ... مزین می شوند.
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:85
فهرست مطالب
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ...................................................................................................................... 1
فصل اول
تاریخچه .................................................................................................................. 6
تعریف تذهیب ........................................................................................................ 13
ریشه یابی لغت تذهیب .......................................................................................... 14
واژگان تذهیب: ...................................................................................................... 17
ابرک ..................................................................................................................... 17
اسلیمی (اسلامی) ................................................................................................... 17
بند اسلیمی.............................................................................................................. 17
تاج ......................................................................................................................... 18
جدول..................................................................................................................... 18
ختایی ................................................................................................................... 18
داغ.......................................................................................................................... 18
دهن اژدر............................................................................................................... 18
سنجاق نشان ........................................................................................................ 18
شرفه...................................................................................................................... 19
شمسه.................................................................................................................... 19
شمسه کوچک ....................................................................................................... 19
فرنگی .................................................................................................................... 20
فصاصی ............................................................................................................... 20
کتیبه سرلوحه ....................................................................................................... 20
کمند زرین ............................................................................................................ 21
کره ....................................................................................................................... 21
لچک ترنج .............................................................................................................. 21
لچکی واگیره ......................................................................................................... 21
ترنج ...................................................................................................................... 22
سرترنج ................................................................................................................. 22
سرلوحه................................................................................................................. 23
کتیبه .................................................................................................................... 23
ترصیع .................................................................................................................. 24
حاشیه ................................................................................................................... 24
قوس حلزونی ........................................................................................................ 25
فصل دوم
مکتب های تذهیب .................................................................................................. 25
ابزار و مواد کار: .................................................................................................. 29
قلم مو.................................................................................................................... 29
طلا و نقره ............................................................................................................. 30
مهره ..................................................................................................................... 31
کاغذ ...................................................................................................................... 32
صفات مهم کاغذ ................................................................................................... 32
رنگ ...................................................................................................................... 33
پرگار، ترلینگ، خط کش ........................................................................................ 34
شیوه کار تذهیب ................................................................................................... 35
اصول قابل اهمیت در کلیات نقش ......................................................................... 40
فصل سوم
ختایی و اسلیمی (دیرینگی و ریشه مشترک) ......................................................... 42
تعریف ختایی و گونه های آن ............................................................................... 43
اسلیمی .................................................................................................................. 46
تعریف اسلیمی و گونه های آن ............................................................................. 47
صورت اسلیمی ..................................................................................................... 52
تزئین اسلیمی ........................................................................................................ 53
چنگ و گره ........................................................................................................... 54
نشان و انواع آن: .................................................................................................. 55
لچک نشان یا کتیبه نشان ...................................................................................... 55
بته جقه نشان ........................................................................................................ 56
دل نشان ............................................................................................................... 56
ابرک نشان (اسلیمی ماری) ................................................................................... 56
نشان و اصل قاعده (نقش در نقش) ..................................................................... 57
تکوین نقوش (ترکیب اسلیمی و ختایی) ................................................................. 58
جایگاه نشان ها در شمسه ................................................................................... 58
گره سازی ............................................................................................................ 59
شرفه .................................................................................................................... 59
فصل چهارم
تحول هنر در تذهیب.............................................................................................. 60
طراحان و مذهبان قدیم ........................................................................................ 63
طراحان و مذهبان معاصر .................................................................................... 66
فصل پنجم
طرح نشان ............................................................................................................. 72
طرح ترنج .............................................................................................................. 73
طرح کتیبه ............................................................................................................. 74
طرح لچک .............................................................................................................. 75
طرح تاج و سرلوح ................................................................................................. 76
طرح واگیره اسلیمی و ختایی ................................................................................ 78
طرح حاشیه ........................................................................................................... 79
منابع و مآخذ.......................................................................................................... 80
مقدمه
سپاس خداوندی را که منشا حسن و جمال و زیبایی است و موهبت درک و احساس آن را به بشر عطا فرمود و انسان را در فهم کشف حسن جمالش سزاوار نمود. آن خالق منان گوشه ای از زیبایی های عرش را برای مشاهده بندگان صالح خویش مهیا ساخت و جلوه هایی از ان ملکوت زیبا را به فرش کشید و منظری از رخ پر حسن و جمال خویش را برای آرامش دل انسان ها به دست هنرمندان سالکش متجلی نمود.
این همه نقش می و عکس مخالف که نمود
یک فروغ رخ ساقی است که در جام افتاد
این جلوه های جمال که به جان حقیقت جوی آدمی نشاط و طربی ژرف می بخشد و عقل و حواس را به شادمانی جاودانه معطوف می سازد ، سبب کشش به سوی حقایق زیبا و عالم ملکوت می شود تا روح انسان از قید ظلمات دنیا رهایی یابد و به انوار عالم قدس آشنا گردد. هنرمندان مومن برای کشف بیشتر این زیبایی ها و ابداع آثار جاودان بشری رنج و مشقت این راه طولانی را بر خود هموار نموده و میراثی گران بها برای بشر به جای نهاده اند. از جمله این هنرها می توان تذهیب را بر شمرد که با نقوش مجرد در الواح روح نواز و دل انگیز قرآنی در معاشرت با خوش نویسی، صفحاتی را رقم زده اند مکه یادآور معانی باطنی و لطیف قرآن است. این هنر مقدس همچنین در معاشرت با نگارگری ، به دست استادان مجرب با اندیشه های حکیمانه ، ترکیبی از معنا و صورت زیبا را به دست داده است. در هنرهای صناعی نیز همچون نقش فرش و نقش کاشی و ... نیز به کار گرفته شده که هر یک از این جلوه ها در مقام عملکردشان در زندگی انسان مجموعه ای از زندگی ای روحانی و زیبا را به نمایش می گذارند.
اساسا نقوش تذهیب به منظور تزیین قرآن پدید آمدند. مسلمین همچون همه امم دینی، عالی ترین و زیباترین هنر خود را برگرد مآثر الهی و ودیعه گران بهای اولیایشان به وجود آورده اند. معابد و نیایش گاه ها در تاریخ بشر نگارستان هایی هستند که می توان عالی ترین جلوه های تمدنی را در آن ها مشاهده نمود. در عالم اسلام نیز مساجد، نگارستان بزرگ هنر اسلامی و جلوه ای شاخص از تمدن بزرگ آن هستند. قرآن کریم نیز که کلام نازل محبوب بر دل حبیب است، با زیباترین خطوط و نقوش آراسته شد و با توصیه های مکرر پیامبر (ص) و اولیا علیهم السلام به زیباترین صوت خوانده شد تا جای که امروز هنرهای قرآنی در صدر همه هنرهای اسلامی قرار دارد.
گذشته از خوش نویسی که شرافت و مقام تجلی آیات را مستقیما پیدا نمود، هنر تذهیب توانست جلوه ای دیگر از حقایق باطنی قرآن را در حاشیه کلام الهی به نمایش درآورد و مجموعه ای مناسب آن کلام و تصویری از عالم قدس را در هر صفحه قرآن به نمایش درآورد. قرآن کلام الهی است و خداوند منزه است. هرگونه تشبیهی به آن مقام باری شرک محسوب می شود.
لذا صورت هایی می تواند بیانگر معانی آیات