مشکلات زیست محیطی احداث سد

اختصاصی از سورنا فایل مشکلات زیست محیطی احداث سد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 7

مقدمه:

با در نظر گرفتن نقش محوری آب در برنامه ریزی های توسعه کشور، مهار سیلابها و آبهای جاری از طریق احداث سد، همواره از اقدامات اساسی و زیر بنائی محسوب گردیده و برای نیل به خود کفائی اقتصاد ی از اهمیت ویژه ای برخورار می باشد. سدها در مراحل مختلف احداث، بهره برداری و پایان عمر مفید خود، تاثیرات عمیق و شگرفی بر محیط زیست بر جای خواهند گذاشت. ارزیابی اثرات زیست محیطی به عنوان یکی از ابزارهای مدیریت محیط زیست، چنانکه از سه دهه قبل در بسیاری کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه معمول می باشد، الزام استفاده از این نگرش را برای طرح ها و پروژه های سد سازی تاکید می نماید. انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی سدها با تصویب الگوی ارزیابی اثرات زیست محیطی توسط کمیته توسعه پایدار در سال 1376 عملا آغاز گردیده و لیکن تاکنون این گزارشات با کیفیت های متفاوتی تهیه شده و عموما از جامعیت لازمه برخوردار نمی باشند در نتیجه به انجام مطالعات تکمیلی به منظور ملحوظ نمودن کلیه جنبه های زیست محیطی ملزم گردیده اند. همچنین بسیاری از سدهای کشور هم اکنون با دارا بودن گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی ، معضلات عمده ای را بر محیط زیست خود تحمیل می نمایند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که مشکل اصلی در زمینه فرآیند و چگونگی تهیه گزارش ارزیابی محیط زیستی در ایران وجود دارد.در این مقاله سعی شده است مسائل زیست محیطی سدهای کشور، اهداف، ضرورت و فواید انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی سدها و چالش های انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی سدهای کشور بررسی گردیده و در نهایت راهکارهای مناسب جهت بهبود فرایند انجام ارزیابی اثرات محیط زیستی سدها پیشنهاد شده است.

به راستی داشتن مقام و جایگاه سد‌سازی در دهه‌های اخیر در دنیا می‌تواند مایه مباهات و افتخار باشد؟

کشور ما در دیگر حوزه‌‌های توسعه و پیشرفت چه جایگاهی دارد؟!

رتبه اول یا دوم و شاید هم رتبه سوم

که به نقل از وزیر علوم وقت در دوسال گذشته تولید علم و دانش در ایران بیش از دو برابر شده است .

آری رتبه اول سد‌سازی برای کشوری همچون چین و رتبه دوم برای ترکیه و سکوی سوم هم از آن ماست !

آیا دیگر کشور‌ها علم و صنعت سد‌سازی را باید از چین و ترکیه و ایران جهان سومی بیاموزند یا نه علت و عللی در این وزن وجود دارد؟!برپایه‌ی اسناد موجود، بالاترین صنعت سد سازی از آن ایالات متحده است و بر اساس شواهد و مستندات از سال 1972 تاکنون 5 سد در این کشور دچار حادثه شده است !حال علم و صنعت ما چقدر از ایالات متحده و سایر کشور های دنیا پیشی گرفته است یا به زبان دیگر شاید این صنعت دچار ناکارآمدی ها و نقصان زیادی است و پیش‌قراولان علم و صنعت به سراغ ابزار و روش‌های دیگر رفته‌اند؟!

طبق آمار و اطلاعات در ده سال گذشته 248 سد در دنیا با مطالعه و آگاهی بدلایل مختلف بدست دول مختلف تخریب شده است حال این سؤال در ذهن هر شنونده و بیننده این اخبار خطور می کند دلیل خراب کردن این همه سرمایه و صنعت ادوار گذشته چه می تواند باشد ؟

اندکی به مسائل و موارد سدها و سیستم انتقال آب در ایران و دنیا می پردازیم :

مشکل اصلی در کشور ما در وهله اول نبود مطالعات کامل و کافی برای احداث سدها می باشد که به چند مورد آن اشاره می کنم در نیم قرن گذشته که اکثر سد های ایران بدست مهندسان و طراحان خارجی ساخته می شد و شاید آنان عرق ملی و میهنی نداشته ، و برای آنان میراث و مسائل زیست محیطی در آن زمان چندان مطرح نبوده است بعنوان مثال در جانمایی دقت کامل نشده است و تعدادی از سدها در نزدیکی گسل ها فعال احداث شده است .بگفته وزیر نیرو سد لار دارای مشکل فرار آب از مخزن می باشد و این مشکا کماکان وجود خواهد داشت .مشکل انتقال آب مشکل اساسی و مهمتر از بقیه بوده چرا که طبق قوانین موضوعه احداث سد ها در نظارت وزارت نیرو و احداث کانال های درجه یک و دو بعده این وزارت و احداث و انتقال و مسائل مربوطه به وزارت کشاورزی می باشد به نظر شما هماهنگی و احداث این گونه کانال‌ها تا چه حد می‌تواند موفقیت‌آمیز باشند آن هم در کشوری که هماهنگی بین بخشی خود دارای بورکراسی و مسیر‌های پر پیچ وخم اداری است.

طبق آمار و شواهد کل سدهای ایران حدوداً در پنجاه سال گذشته بنا شده اند که در قبل از انقلاب 33 درصد کانال‌های درجه 1 و دو آنها احداث و کمابیش به بهره برداری رسده و در طی سالهای 1357 تا 1376 حدود 32 درصد دیگر کانالها به بهربرداری رسیده است ، که خود جای بسی خوشوقتی است هر چند کانال های ساخته شده خالی از مشکل و معضل نمی باشند.

اگر کمی به مسائل و مشکلات سامانه انتقال آب از سدها به عرصه زمین‌های کشاورزی بنگریم بر اساس نظر صاحبنظران (1) این صنعت مسائل و مشکلات به 5 دسته تقسیم می‌شوند:

- مسائل مرتبط با طراحی

- مسائل مرتبط با شرایط تکتونیکی بستر سد و کانال

- مسائل مرتبط با اجرا

- مسائل مربوط به بهربرداری و نگاهداری

- مسائل اجتماعی

آیا در حل اینگونه مسائل چقدر توانایی داشته ایم

اینها همگی جدای از مسائل مربوط به تخریب محیط زیست بر هم زدن نظم جهانی و طبیعی است و از همه مهمتر از بین بردن میراث کهن این مرز و بوم بوده است ! در کشور ما برای احداث یک سد وتاسیسات زیر بنایی چقدر دقت و مطالعه می شود ؟در گذشته که بیگانگان میساختند ما را کاری نیست به دول طاقوتی نسبت می دهیم ولی در عصر کنونی چگونه ؟آیا دستگاهی که ظیفه حفظ و تعادل آمایش سرزمین را دارد در کشور ما وجود دارد یا همین سازمان برنامه و بودجه که به لطف دولت فعلی هم از برنامه حذف و هم از بوجه خالی شده است این وظیفه خطیر را برعهده دارد ؟مسادل و مشکلات احداث سدها در ایران بسیار زیاد است و در یک پست مطلب نمی گنجد ولی جهت اطلاع و آگاهی چند مورد از مسائل و تخریب آثار طبیعی و ملی در ایران و کشور های همسایه را در زیر تیتر وار قلمی می کنم :

نزدیکی بسیار زیاد سد سیوند با آرامگاه کوروش کبیر ( حدود 5 کیلومتر )

به زیر آب رفتن تنگه بلاغی در همین منطقه از بین رفتن آخرین باقیمانده جاده شاهی پادشاهی بزرگ هخامنشیاناختلاف تراز سطح آب مخزن با آرامگاه کوروش ( 4 یا 40 متر به روایت های مختلف )استفاده نکردن از دشت رسوبی بالدست با داشتن بافت مناسب و عمق حدود 90 متر جهت آبخوانداری به زیر آب رفتن محوطه باستانی تپه مهر علی فارس و تل نقارخانه ( واقع در فارس ) با هفت هزار سال قدمت با آبگیی سد ملاصدرا که در آن زمان از سازمان میراث فرهنگی استعلام نشده بود .با احداث سد کارون 3 چندین محوطه باستانی مربوط به دوران پیش از تاریخ عیلامی، به زیر آب رفت.

با ساخت سد شیان در استان کرمانشاه محوطه باستانی مربوط به دوره اشکانیان به زیر آب رفت.

با احداث سد سهند پل گوچینو مربوط به دوران ایلخانی تخریب شد. با ساخت سد رامهرمز سد باستانی جره مربوط به دوره ساسانی به کلی نابود شد. با آبگیری سد کبودال در استان گلستان چندین هزار هکتار از جنگل های منحصربه فرد منطقه علی‌آباد به زیر آب خواهد رفت. یکی از علل خشک شدن دریاچه هامون در سیستان احداث سد کجکی و سیستان و چاه نیمه‌ها بر روی رود هیرمند بوده است.

با احداث سد بزرگرودخانه یانگتزه بزرگتریت شاهکار سدسازی دنیا رقم خواهد خورد که ضرر هایش در آینده نمود خواهد کرد این سازه در سال 2009 کامل خواهد شد و گرانترین سد جهان است که باعث آوارگی یک ونیم میلیون انسان و از بین رفتن 450 شهر خواهد شد و بسیاری ز آثار باستانی چین در دریاچه سد غرق خواهند شد و در صورت تخریب احتمالی یکی از بزرگترین فجایع تاریخ بشری شکل خواهد گرفت اما نکته قابل تامل و دردناک این است که با حجم بالای آبی که پشت سد جمع خواهد شد با توجه به شرایط لرزه خیزی منطقه می تواند ماشه یک زلزله بزرگ باشد.ساخته شدن چندین سد بر روی رودخانه‌های دجله، فرات و کرخه که البته در این مورد کشور ما شاید تنها ناجی هورالعظیم بوده است که سطح این تالاب به یک نهم 30 سال پیش تقلیل یافته است.مثال زنده شاخص سدسازی بدون مطالعه در دولت ناصر است که به خیال واهی می‌خواست با ساختن یک سد عظیم، کشاورزی منطقه را متحول کند، گویا فراموش کرده بودد بخش عمده مواد معلق و عناصر حمل شده از جنگل های سرسبز افریقا در پشت سد رسوب خواهد کرد و دشت های سیلابی دوطرف رود نیل را از مواد مغذی محروم خواهند کرد که این میزان ( یالانه 125 میلیون تن ) به رقم دونیم میلیون تن رسیده است. درکل سد‌سازی در نگاه اول مانع بزرگی در مسیر مهاجرت ماهیان ایجاد می‌کند و بدین‌ترتیب کاهش نزولی نسل بعضی از ماهیها را دربرخواهد داشت و این خود تغییر در سیستم طبیعی و اکولوژیکی منطقه دارد.با احداث سد ها سطح زیادی از اراضی خوب و نزدیک به آبهای جاری را از دست خواهیم داد و به ناچار به سراغ اراضی دور دست و سیستم انتقال باید طراحی شودبا احداث سد ها و تجمع