دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
نوع فایل: word
قابل ویرایش 210 صفحه
جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی
مقدمه:
دورۀ نوجوانی دوره ای است که در مصادف با تغییر و انتقال در برگ ، 1990 ) . استقلال نسبی از والدین و وابستگی به گروه همسالان و دوستان ، رشد و تحول مفهوم خود و هویت یابی اجتماعی و جنسی ، اتتخاب رشته تحصیلی ، برنامه ریزی برای دانشگاه و انتخاب شغل از جمله عواملی هستند که برای نوجوانان تنیدگی هایی را ایجاد می کنند (فورنت و همکاران ،1998 ) این عوامل تنیدگی زا توأم با خواست ها و تقاضا های آموزشی در محیط مدرسه و انتظارات والدین از نوجوانان ، سلامت و بهداشت روانی آنها را به مخاطره می اندازد و بر عملکرد کلی و تحصیلی آنها تأثیر منفی می گذارد (نایمی و واینیوماکی ،1999 ) پژوهش ها حاکی است افرادی که در رویارویی با چنین مسائلی فاقد توانایی های لازم و اساسی هستند ، آسب پذیر بوده و مشکلاتی نظیر افسردگی ، اضطراب ، تنهایی و احساس طرد شدگی ، کمرویی ، خشم ، تعارض بین فردی و....را تجربه می کنند. در عین حال پژوهش های بیشماری حاکی است که بسیاری از مشکلات بهداشتی و اختلالات روانی – عاطفی ریشه های روانی – اجتماعی دارند و ارتقای مهارتهای مقابله ای و توانایی های روانی – اجتماعی در بهبود و سلامت روانشناختی افراد بسیار مؤثر است . این توانایی ها فرد را برای مقابله مؤثر باموقعیت های تعارض زا یاری می کند و شخص را قادر می سازد تا در رابطه با سایر افراد جامعه ، فرهنگ و محیط خود به گونه ای مثبت و سازگارانه عمل کرده و سلامت به ویژه سلامت روانی خود را تامین کند . به همین دلیل در سالهای اخیر آموزش مهارتهای زندگی برای آماده نمودن افراد هنگام مقابله با مشکلات و فشارهای زندگی و ایجاد رفتارهای مثبت و کاهش رفتارهای منفی و در نتیجه دستیابی به زندگی موفقیت آمیز مورد توجه روانشنا سان و دست اندر کاران نظام های آموزشی قرار گرفته است.
برنامه ها ی آموزشی مهارت های زندگی به دامنه وسیعی از مهارتهای زندگی به دامنه وسیعی از مهارتها برمی گردد، اما مهارتهای اجتماعی و ارتباطی از جمله مهارت هایی می باشد که آموزش این مهرت ها تأثیر قابل توجهی بر کاهش رفتارهای منفی و افزایش رفتارهای مثبت و سازگارانه داشته است .در حقیقت ، ارتباط بین فردی یکی از مهمترین توانایی های بشر است اما برخی افراد در برقراری ارتباط ،مهارت لازم را نداشته و یا پاسخ های آنها اغلب اثری منفی بر ارتباط دارند و همین سدهای ارتباطی ممکن است به تنهایی و کناره گیری اجتماعی و نیز عدم کارایی تحصیلی و شغلی فرد منجر شود . حتی برخی از صاحب نظران معتقد ند که اختلالات روانی در اصل ناشی از مشکلات مربوط به ارتباط نا مناسب است و بیمار روانی از روابط انسانی محروم مانده است (بولتون ترجمه سهرابی ،1381 ) . بنابراین با آگاهی از نقش مهارت های اجتماعی در تأمین سلامت روانشناختی افراد و با توجه به اهمیت یادگیری این مهارت ها برای مواجهه با مسائل و مشکلات روز مره و تأثیر آن بر بهبود زندگی فردی و اجتماعی این تحقیق در صدد است تا میزان اثر بخشی آموزش این مهرت ها در سلامت روانشناختی دانش آموزان مراجعه کننده به مراکز مشاوره را بررسی کند.
بیان مسأله:
انسان امروزی به لحاظ پیچیدگی های زندگی ، وسعت و سرعت تغییرات ، با چالشهای فراوانی روبه روست که این چالش ها در قرن آینده بارزتر خواهد شد (دلور ؛ترجمه فقیهی و رئوف ، 1375) چالش ها و بحران هایی مانند چالش بین جهانی شدن و بومی ماندن ، بحران جمعیت ، بحران سلامتی و تغذیه ، دگرگونی های فناوری و شرایط حرفه ای ، آثار فناوری نوین ارتباطی برمهارتهای اجتماعی اجتماعی و خلق وخوی ، مشکلات خانوادگی و اشتغال والین در بیرون از منزل ، افزایش فشارهای روحی و روانی و.... ، که هر یک از این عوامل ، مشکلاتی را بر چگونگی زندگی افراد و رفتارهای اجتماعی و فردی آنان تحمیل می کند.
مطالعات اخیر حاکی است که این مسائل میتوانند تأثیرات زیانبخشی بر سلامت جسمانی و روانشناختی افراد داشته باشند . در واقع ، بین تعداد مسائل روزمره ای که افراد تجربه می کنند و علائم مشکلات سلامت و تنش های روانشناختی و فیزیولوژیکی همبستگی وجود دارد (دلانگیس و همکاران، 1982 ). کمپبل و سونسون (1992) ، معتقدند زمانی که تنیدگی ناشی از مسائل روزمره شدید باشد و یا فرد به دلایل مختلفی هر تنیدگی را به صورت منفی درک کند ،سلامت و عملکرد وی (بویژه عملکرد تحصیلی ) تحت تأثیر قرار می گیرد ( کمپیل و سونسون؛ نقل از راس ،1999؛ میسرا ،2000 ).
کنار آمدن با این فشارها و کسب مهارتهای فردی و اجتماعی ، هموار بخشی از واقعیت زندگی انسان بوده ودر ادوار متفاوت زندگی او ، به اشکال گوناگون تجلی یافته است . در دورۀ کودکی ، تعارض ها جلوه چندانی ندارند ،اما با افزایش سن و هنگام مواجهه با دشواری های ویژة سنین نوجوانی ، کشمکشها و تعارضها بیشتر تظاهر پیدا می کنند. همزمان با رشد جسمانی و روانی ، انتظارات خانواده و جامعه بیز از فرد افزایش می یابد ، بطوری که نوجوان می پذیرد به سبب زندگی اجتماعی ، بخشی از تمایلات خود را محدود کند ودر چهار چوب هنجارهای اجتماعی و گروهی قرار دهد . در این میان ، هر چه جامعه پیچیده تر و ارتباطات بین فردی و اجتماعی وسیع تر گردد ، تعارض های درونی و محیطی نبزسیر صعودی طی میکند و همه این عوامل ، به سر گشتگی و آشفتگی بیشتر فرد می انجامد . اعتیاد ، پناه بردن به انواع داروهای اعصاب ، رفتارهای ضد اجتماعی و انواع اختلالات روانشناختی و عاطفی حاصل چنین فرایندی است . بنابراین محیط آموزشی یکی از اساسی ترین محیط هایی است که آموزش مهارت های زندگی از نظر بهداشت روانی ضروری است و به نظر میرسد در حوزه تعلیم و تربیت ، چگونگی رویارویی با مسائل مذکور و ایجاد زمینه مناسب برای رشد افراد و افزایش ظرفیت روانشناختی و توانایی های روانی – اجتماعی ،برنامه ریزی و الزامهای خاصی را می طلبد .
از طرفی نتایج بررسی های مختلف نشان داده است که سبک های مقابله ای افراد در برابر مشکلات و مسائل زندگی متفاوت است ، برخی هنگام مواجهه با مشکلات ، می کوشند با ارزیابی درست و منطقی موقعیت و با استفاده از راهبرهای مؤثر با موقعیت مقابله کنند ، عده ای در مواجهه با مشکلات به جای مقابله سازگارانه با مسائل ، سعی می کنند به روشهای مختلف مانند : کناره گیری ، افسردگی ، پناه بردن به الکل و مواد و سایر راهبرهای نا کارآمد ، از رویارویی با مشکلات اجتناب کنند. بنابراین مقدار تنیدگی که فرد تجربه می کند ممکن است تحت تأثیر توانایی فرد در مقابله مؤثر با رویداد ها و موقعیتها ی تنیدگی زا باشد . پژو هشگران با بررسی راهبردهای مقابله ای افراد موفق و نا موفق نشان دادند ، افرادی که بطور موفقیت آمیز با مشکلات مقابله میکنند ، افرادی هستند که خود را به مجموعه ای از مهارت ها تحت عنوان مهارت های زندگی مجهز کرده اند (کلینکه ، نقل از محمد خانی ، 1380 ). براین اساس ، می توان گفت مهارتهای زندگی تواناییها و مهارت های عملی هستند که موجب رفتارهای مثبت و سازگارانه گردیده و برای احساس موفقیت ، توانمندی و شادکامی در زندگی روزمره مورد نیاز می باشد ( سازمان جهانی بهداشت ، ترجمه نوری قاسم آبادی و محمد خانی ،1377 ). ویژگی برجسته این برنامه ها آموزش مهارت های شناختی – رفتاری است که در اصلاح مشکلات رفتاری یا روانشناختی مؤثر تشخیص داده شده اند (بوتوین ، 1983 ؛ نقل از ناصری و نیک پور ،1383 ). این مهارت ها توانایی هایی هستند که منجر به ایجاد روابط بین فردی مناسب و مؤثر ، انجام مسئولیت های اجتماعی ، انجام تصمیم گیری های صحیح ، حل تعارض ها و کشمکش ها بدون توسل به اعمالی که به خود و دیگران صدمه می زند ، می شود . برهمین اساس در سالهای اخیر آموزش مهارتهای زندگی برای آماده نمودن افراد ، هنگام مقابله با مشکلات و ایجاد رفتارهای مثبت و در نتیجه دستیابی به زندگی موفقیت آمیز مورد توجه روانشناسان و دست اندر کاران نظامهای آموزشی قرار گرفته است و امروز بخشی از برنامه های درسی سطوح گوناگون تحصیلی به آموزش زندگی اختصاص دارد (ادیب و فردانش،1382). در اهداف آرمانی آموزش و پرورش ایران نیز تحت مضامین گوناگون به آموزش مهارتهای زندگی تاکید شده است، که این موارد عبارتند از:
- پرورش روحیه ی اعتماد به نفس و استقلال شخصیت .
- پرورش متعادل عواطف انسانی و همزیستی مسالمت آمیز .
- پرورش روحیه ی مشارکت و همکاری در فعالیتهای گروهی .
- پرورش روحیه ی تحمل آرای دیگران و سعه ی صدر .
- پرورش روحیه ی مقاومت در برابر تبلیغات سوء و.... که در نهایت منجر به تأمین سلامت جسمی و بهداشت روانی می شود (صافی ، 1379 ).
فهرست مطالب:
۱-۱- مقدمه
فصل اول مسأله مورد بررسی
۱-۲- بیان مسأله
۱-۳- ضرورت و اهمیت پژوهش
۱-۴- اهداف پژوهش
۱-۴-۲- اهداف جزئی : هدف های جزئی این پژوهش عبارتند از :
۱-۵- فرضیه های پژوهش
۱-۶- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
۱-۶-۱- سلامت روانشناختی
۱-۶-۳- شیوه های حل تعا رض بین فردی
۱-۶-۳- مهارت جرأت ورزی
فصل دوم پیشینه تحقیق و پایه های
نظری
۲-۱- مفهوم سلامت
۲-۲- ابعاد سلامت
- سلامت روان شناختی
بهداشت روان
ب) ارتباطات ارتباطی
۲-۳-۱-حل مساله
ب) مهارت های خاص حل مساله
۲-۳-۱-۲- راهبردهای مقابله ای
۲-۳-۱-۴- نقص در حل مسأله و بروز مشکلات روانشناختی در افراد
۲-۳-۲- حل تعارض بین فردی
۲-۳-۲-۱- تعریف و ماهیت تعارض
تعارض و تضاد میان ارزش ها
۲-۳-۲-۴- سبک های حل تعارض
۲-۳-۲-۵- روشهای پیشگیری و مهار تعارض ها
۲-۳-۳- جرأت ورزی یا ابزار وجود
۲-۳-۳-۱- تعریف جرأت ورزی
۲-۳-۳-۲- اثر بخشی جرات آموزی در کنترل مشکلات روانشناختی
۲-۳-۳-۴- سبک های پاسخدهی افراد
۲-۳-۳-۶- مؤ لفه های جرأت ورزی ،افراد بایستی بر چهار مؤلفه ابراز وجود مسلط باشند که عبارتند از :
فصل سوم روش شناسی تحقیق
۳-۳- جامعه آماری
-۴-۴نمونه و روش نمونه گیری
۵- ابزارهای جمع آوری اطلاعات
۳-۵-۱- مقیاس SCL-90-R
3-5-3- مقیاس نسخه دوم شیوۀ مقابله با تعارض رحیم (راسی- II)
الف) معرفی مقیاس
۳-۵-۴- مقیاس جرأتمندی جرابک
الف) معرفی مقیاس
ج) شیوه نمره گذاری و تفسیر نمرات
فصل چهارم
یافته های تحقیق
۴-۱- فراوانی گروه ها
۴-۲-تحلیل نتایج بر اساس فرضیه های تحقیق
جدول ۴-۵- نمرات آزمودنی ها در پس آزمون شیوۀ حل مسأله
جدول ۴-۶ نمرات آزمودنی ها در پیش آزمون پرسشنامه جرأتمندی جرابک
ب) آمار استنباطی
جدول ۴-۱۰ نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه ؛ متغیر وابسته : سلامت روانی
الف)شیوه حل تعارض سازنده
الف)حل مسأله سازنده
فصل پنجم
۵-۲- محدودیت های پژوهش
پرسشنامه
آزمون SCL-90
2-1- مفهوم سلامت
۲-۲- ابعاد سلامت
- سلامت معنوی
- سلامت روان شناختی
۲-۳-مهارتهای زندگی و مهارت های ارتباطی
بهداشت روان
ب) مهارت های ارتباطی
۲-۳-۱-حل مساله
۲-۳-۱-۱- مؤلفه های حل مسأله
ب) مهارت های خاص حل مساله
۲-۳-۱-۲- راهبردهای مقابله ای
۲-۳-۱-۳- سبکهای حل مساً له
۲-۳-۱-۴- نقص در حل مسأله و بروز مشکلات روانشناختی در افراد
۲-۳-۲- حل تعارض بین فردی
۲-۳-۲-۲- انواع تعارض
الف )تعارض فرد با خود
ب ) تعارض های گروهی و سازمانی
۲-۳-۲-۳- منابع تعارض
۲-۳-۲-۴- سبک های حل تعارض
۲-۳-۲-۵- روشهای پیشگیری و مهار تعارض ها
منابع مورد استفاده
منابع و مأخذ:
- ادیب.یوسف؛ فردانش.هاشم (1382) مهارتهای زندگی مورد نیاز دانش آموزان مقطع راهنمایی ، مجله دانشور رفتار ،دانشگاه شاهد ، سال دهم ،دوره جدید ، شماره 3،اسفند 1382.
- احمدی زاده . محمدجواد(1373) بررسی اثر بخشی آموزش مهارت حل مسأله بر برخی از ویژگی های شخصیتی نوجوانان تحت پوشش مراکز شبانه روزی بهزیستی ، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی ، دانشکده علوم تربیتی ، دانشگاه علامه طباطبایی.
- اسماعیلی . علی (1383) هنجاریابی آزمون SCL-90-R و مقایسه سلامت روانی دانشجویان دانشگاه های تهران به منظورارائه خدمات مشاورهای مناسب , بانک اطلاعات بهداشت روانی دانشجویان .
- iransco.org
- باباپور خیرالدین .جلیل ؛ رسول زاده کاظم ؛ اژه ای . جواد؛ فتحی آشتیانی . علی (1382) بررسی رابطه بین شیوه های حل مساله و سلامت روانشناختی دانشجویان ، مجله روانشناسی علمی _ پژوهشی 25 ، سال هفتم ، شمارۀ 1، بهار 1382.
- باباپور خیرالدین .جلیل(1381) بررسی شیوۀ حل مسأله و حل تعارض و سلامت روانشناختی در میان دانشجویان ، پایان نامه دکتری روانشناسی ،دانشگاه تربیت مدرس تهران .
- باباپور خیرالدین .جلیل(زیر چاپ) بررسی تأثیر مدیریت تعارض بر سلامت روان شناختی ،مجله روانشناسی دانشگاه تبریز .
- باباپور خیرالدین .جلیل؛ صبحی قراملکی. ناصر (1380).اختلالات یادگیری ، چاپ اول، انتشارات سروش ، تهران .
- بولتون .رابرت (1381) روانشناسی روابط انسانی ، ترجمه حمید رضا سهرابی ، تهران ، انتشارات رشد.
- پوپ . الیس ؛مک هال سوزان ؛ کرای هد ادوارد (1373) افزایش احترام به خود در کودکان و نوجوانان ، ترجمه پریسا تجلی ، تهران انتشارات رشد.
- حیدری تفرشی . غلامحسین ؛ یوسفی سعید آبادی . رضا ؛ خدیوی . اسدالله (1381) نگرشی نوین به نظریات سازمان و مدیریت در جهان امروز ، تهران ، انتشارات فراشناختی اندیشه ، چاپ اول.
- رامشت . مریم ، فرشاد . سیامک (1383) ، بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی در پیشگیری از سوء مصرف مواد دانشجویان ، ارائه در دومین سمینار بهداشت روان دانشجویان اسفند 1383.
http://counscling .ut.ac.ir
- رمضانخانی . علی ، سیاری علی اکبر (1378) بررسی وضعیت آموزش مهارت های زندگی در نظام آموزش و پرورش ، گزارش تحقیق دفتر یونیسف در ایران و دفتر مطالعات بین المللی وزارت آموزش و پرورش .
- دفت. ریچارد ال (1999)مبانی تئوری و طراحی سازمان ، مترجم علی پارساییان و سید محمد اعرابی ، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی ، تهران ، 1378 .
- دلور. ژاک(1375) یادگیری گنج درون ، ترجمۀ فاطمه فقیهی و علی رئوف ، تهران ، پژوهشکدۀ تعلیم و تربیت ، تک نگاشت .
- ساپینگتون .اندورا (1379) ، بهداشت روانی ، ترجمۀ حمید رضا حسینشاهی برواتی ، تهران،
انتشارات روان.
- سازمان جهانی بهداشت(1377) برنامه آموزش مهارت های زندگی ، ترجمه ربابه نوری قاسم زاده و پروانه محمد خانی ، تهران ، معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور.
- سرمد . غلامعلی (1378) روابط انسانی در سازمان های آموزشی ، انتشارات سمت ، تهران .
- شاهرکنی . سید حبیب الله ، (1380) راهکارهای رویارویی با تعارض ، ماهنامه توسعه مدیریت ، شماره 34.
- شریعت یار . ربابه (1383) بررسی رابطه بین جرأت مندی و شیوه های حل مسأله در دانشجویان مقطع کارشناسی مقطع تبریز ، پایان نامه کارشناسی روانشناسی بالینی ، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه تبریز.
- شفیع آبادی . عبدالله ، ناصری . غلامرضا (1375) نظریه های مشاوره و روان درمانی ، مرکز نشر دانشگاهی تهران ، چاپ پنجم .
- صافی . احمد (1379)" آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه ، تهران ، انتشارات سمت.
- طارمیان . فرهاد ، مهجویی . ماهیار ، فتحی . طاهر (1383) مهارت های زندگی : کتاب راهنمای اجرای فعالیت های پرورشی دوره متوسطه ، تهران ، انتشارات برگ نفیس .
- فرگاس .جوزف .پی،(1379)، روانشناسی تعامل اجتماعی ، ترجمه خشایار بیگی و مهرداد فیروز بخت ،چاپ دوم ، تهران ، انتشارات ابجد.
- فنسترهایم. هربرت ؛ بر . جین (1373)روانشناسی آموزش قاطعیت ، ترجمه عباس چینی ، چاپ اول ، تهران ، نشر البرز.
- کارتلج . جی ؛ میلبرن . جی . اف(1372) آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان ، ترجمه محمد حسین نظری نژاد ، مشهد ، انتشارات آستان قدس .
- کرمانی . میر جواد(1381) بررسی عوامل مؤثر درپایین بودن سطح مهارت های زندگی دانش آموزان ابتدایی استان آذربایجان شرقی / چکیده نامه پژوهشی ،سال اول ، شماره اول ، زمستان 1382.
-کلینیکه . کریس.ال (1380) مهارت های زندگی ، ترجمۀ شهرام محمد خانی ، تهران ، انتشارات سپند هنر.
- کنرلی . هلن (1382) اختلالات اضطرابی ، ترجمه سیروس مبینی ، تهران ، انتشارات رشد .
- کیامنش . علیرضا (1379) سنجش صلاحیت های دانش آموزان پایۀ پنجم دبستان ، گزارش تحقیق ، تهران ، پژوهشکدۀ تعلیم و تربیت .
- محمدی فریده ؛ صاحبی . علی (1380) بررسی سبک حل مساله در افراد افسرده و مقایسه آن با افراد عادی ، مجله علوم روانشناختی ، جلد اول ، شماره اول، 42-24.
- میر زاده . میر حمایت (1381) بررسی عوامل مؤثر در پایین بودن سطح مهارتهای زندگی دانش آموزان ابتدایی از نظر معلمان و اولیای دانش آموزان ، تبریز ، شورای تحقیقات آذربایجان شرقی.
- ناصری . حسین ، نیکپور . ریحانه (1383) بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی بر بهداشت روانی دانشجویان ، سازمان بهزیستی کشور ، ارائه در دومین سمینار بهداشت روان دانشجویان در اسفند 83.
http://counscling.ut.ac.ir
- نوری. ربابه (1381)مهارت حل مسأله ، تهران از انتشارات معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور .
- وود. جولیاتی (1379) ارتباط میان فردی ، ترجمۀ مهرداد فیروز بخت ، تهران ، انتشارات مهتاب.
- هارجی . اون ؛ ساندرز . کریستین ؛ دیکسون . دیوید (1377) مهارت های اجتماعی در ارتباطات میان فردی ،ترجمه خشایار بیگی و مهرداد فیروز بخت ، تهران ، انتشارات رشد.
