چکیده:
اصولاً مدیریت و رهبری از ارکان اصلی هر سازمان و جامعه ای محسوب میشود. در بین انواع مدیریتها، مدیریت آموزشی، جایگاه ویژه ای دارد. به گفته ی «فیلیپ کومبز»[1] اگر قرار است در آموزش و پرورش تحولی صورت گیرد باید از مدیریت آن شروع شود. و اگر آموزش و پرورش هر جامعه از مهمترین مسائل آن جامعه به شمار میآید مدیریت آموزشی نیز با همان منطق در بهسازی و شکوفایی جامعه نقش مهمیدارد. (میر کمالی، 78)
مدیران میتوانند با انتخاب سبک مدیریتی مناسب، چالش های انگیزشی همکاران خود را پر نمایند و محیطی با نشاط و بر انگیخته را بوجود آورند و فراتر از وظایف فنی برای ایجاد تعهد بیشتر در افراد نسبت به سازمان خود و رفع نیازهای فردی و اجتماعی آنان بکوشند تا آنان عملکرد خوبی را از خود نشان داده و به سازمان خود وفادارتر و متعهد تر شوند. در این مورد سبک های متفاوت مدیریتی ارائه گردیده است که در طول تحول تاریخ مدیریت، هریک نقش به سزایی داشته اند؛ از جمله ی این ایده های ارائه شده دیدگاه های لیکرت درباره سبک های مدیریتی بوده و در آن چهار سبک مدیریتی را ارائه نموده است که عبارتند از: آمرانه و استبدادی(S1)، استبدادی پدرمآبانه(S2)، مشاوره ای(S3) و مشارکتی.
این پژوهش، تأثیر سبک های مدیریتی لیکرت را بر میزان تعهد سازمانی در پنج شاخص اعتقاد به اهداف، تمایل به تلاش قابل ملاحظه به خاطر سازمان، تمایل به ادامه عضویت، اعتقاد به ارزشها و تعهد رفتاری مورد بررسی قرار می دهد.
روش تحقیق، از نوع روش پیمایشی (survey) است. از آنجایی که موضوع این پژوهش بررسی ارتباط بین چند متغیر است، روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی انتخاب گردیده است. جامعه آماری در این پژوهش تمامیکارکنان و مدیران شاغل در آموزش و پرورش استان کردستان در سال 88 میباشد. طبق آمار رسمیسازمان آموزش و پرورش استان کردستان، کارکنان شاغل در بخش اداری ستاد(سازمان) و نیز 16منطقه، ناحیه و شهرستان آموزشی تابعه 500 نفر می باشند و نیز تعداد مدیران عالی، میانی و عملیاتی بر اساس چارت تشکلاتی در اداره کل آموزش و پرورش 88 نفر می باشند. نمونه ی مورد مطالعه از گروه کارکنان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، از طریق فرمول کوکران، به تعداد 217 نفر و مدیران بر اساس روش سرشماری به تعداد افراد جامعه(88 نفر) انتخاب گردیده اند. برای جمع آوری اطلاعات و داده های لازم جهت پاسخگویی به سوالات و فرضیات مطرح شده از پرسشنامه که مهمترین و معتبرترین ابزار در روش پیمایشی است، استفاده شده است.
در بررسی فرضیه های پژوهش مشخص گردید:
- سبک مدیریت مدیران در سطوح مختلف سازمان دارای اختلاف معنی داری نیست.
- تعهد سازمانی کارکنان در سطوح مختلف سازمان دارای اختلاف معنی داری نیست.
- میان سبک مدیریت مدیران و تعهد سازمانی کارکنان در آموزش و پرورش استان کردستان رابطه مثبت معنادار وجود دارد.
- نوع سبک های مدیریتی مدیران بر عوامل تعهد سازمان کارکنان (اعتقاد به اهداف ـ تمایل شدید به سازمان ـ ادامه عضویت در سازمان ـ اعتقاد به ارزش ها ـ تعهد رفتاری کارکنان) تاثیر می گذارند.
بر اساس یافته های پژوهش تعداد مدیران دارای سبک مدیریت S1 4 نفر ( 4.59 درصدنمونه)، سبک مدیریتیS2 15نفر (17.24درصد نمونه)، سبک مدیریتیS3 به تعداد 26 نفر ( 29.9درصد نمونه) و سبک مدیریتیS4 به تعداد 42 نفر ( 48.27درصد نمونه) می باشند. همچنین در میان شاخص های تعهد سازمانی بالاترین میانگین به شاخص تمایل به تلاش قابل ملاحظه به خاطر سازمان با میانگین 3.66(از 5) و کمترین آن به تمایل به ادامه عضویت با میانگین 3.27(از 5) تعلق دارد. بر اساس آزمون آزمون پیرسون انجام شده معین گردید با P با سبک مدیریت مدیران با تمامی شاخص های تعهد سازمانی و در نهایت خودِ تعهد سازمانی بصورت کلی همبستگی مثبت دارند. یعنی هر اندازه که سبک مدیریتی مدیران از S1 به S4 تمایل پیدا کند، میزان تعهد سازمانی کارکنان در تمامی شاخص ها افزایش پیدا خواهد کرد.
بررسی تأثیر سبکهای مدیریتی لیکرت بر تعهد سازمانی کارکنان