یکی از کاربردهای بیوتکنولوژی، استفاده از ریزسازوارهها (میکروارگانیزم‌ها) در صنایع نفتی می‌باشد. این کاربرد, با توجه به گستردگی صنعت نفت در کشور ما بایستی مورد توجه خاص قرار گیرد. مطلب زیر از طرف خانم اعظم لقمانی برای شبکه ارسال شده است که در پروژة کارشناسی ارشد خود (در دانشگاه صنعتی امیرکبیر), بر روی ازدیاد برداشت از مخازن نفتی با استفاده از ریزسازوارهها، تحقیقاتی آزمایشگاهی داشته و در این رابطه مقالاتی نیز در ششمین کنفرانس ملی مهندسی شیمی و دومین همایش ملی بیوتکنولوژی ایران ارائه کرده است:
استفاده از میکروب‌ها در ازدیاد برداشت نفت بحث جدیدی نیست. اولین مورد مکتوب، در سال 1913 مربوط به ج.ب.دیویس (J.B.Davis) است. در سال 1946، سی.ای.زوبل (c.a.zobell) فرایندی برای بازیافت ثانویه نفت با استفاده از میکروب‌های بی‌هوازی و مکانیزم انحلال مواد معدنی سولفاتی ثبت کرد.
اولین آزمایش میدانی ازدیاد برداشت نفت به‌روش میکروبی (MEOR)، در سال 1954 در یکی از میادین نفتی آرکانزاس انجام گرفت. اما با وجود موفق بودن، به‌دلیل در دسترس بودن منابع نفتی ارزان‌قیمت، این شیوه‌ها کنار گذاشته شدند. در دهة 1970 مجدداً به‌دلیل ناپایداری قیمت نفت و گرایش به بیوتکنولوژی، این شیوه‌ها مورد توجه قرار گرفتند. از 1980 به بعد به‌دلیل افزایش قیمت نفت در کشورهای گوناگون، این روش‌ها کم و بیش متداول شدند و به‌نظر می‌رسد که در آینده تنها شیوة افزایش برداشت عملی باشند.
مخازن مناسب برای MEOR باید واجد شرایط زیر باشند:
دما کمتر از C ˚75، شوری تا ppm 100000، pH بین 4 تا 9 ، تراوایی بیش از mD 75، سنگینی نفت بر اساس API بیش از 18، فشار تا atm12000 و عمق کمتر از m3500. در این میان بیشترین تاثیر مربوط به دما و تراوایی است. میکروب‌ها با سازوکارهای مختلفی به شرح زیر به افزایش برداشت نفت کمک می‌کنند:
1- تولید اسید آلی که منجر به انحلال سنگ‌های کربناتی و توسعة کانال‌ها می‌شود.
2-احیاء گوگرد در ترکیبات گچی و انیدریدی و مواد معدنی سولفاتی که نفت به دام افتاده درآنها را آزاد می‌کند.
3- تولید گازهایی از قبیل متان، دی‌اکسیدکربن، هیدروژن و نیتروژن که نفت را از فضاهای مرده به خارج می‌رانند.
4-تولید حلال‌های مختلف از قبیل اتانول، استون و الکل که با انحلال یا تورم رسوبات آلی به تحرک فاز نفت کمک می‌کنند.
5- تولید مواد فعال سطحی و دترجنت که کشش سطحی وکشش فصل مشترک نفت و آب را کم می‌کنند و نفت را از سنگ جدا می‌کنند.
6- تولید بیوپلیمر که به‌طور انتخابی، مناطقی با تراوایی بالاتر را مسدود نموده، در نتیجه جریان سیال به طرف نقاطی با تراوایی کمتر هدایت می‌شود.
7- تجزیه مولکول‌های هیدروکربنی بزرگ و کاهش گرانروی نفت.
باکتری مناسب برای MEOR باید:
- کوچک باشد،
- رشد سریعی داشته و از تحرک لازم برای انتقال در داخل چاه برخوردار باشد،
3- ترکیبات متابولیکی مناسب از قبیل گاز و اسید و حلال تولیدکند،
4- قادر به تحمل شرایط محیطی خشن از قبیل دما و فشار و شوری بالا باشد،
5- برای رشد و متابولیسم به مواد مغذی پیچیده نیاز نداشته باشد،
6-بتواند مواد ضدخوردگی و میکروب‌کش را به خوبی تحمل کند،
7- در حضور فلور میکروبی چاه جمعیت غالب باشد .
8- بتواند شرایط بدون اکسیژن یا غلظت اندک آن را تحمل کند.
بازیافت نفت به شیوه افزایش یافته عوامل میکروبی یا MEOR
یک اصل پایه درزمینه عوامل میکروبی وفیلم با لایه ای بسیار ظریف بیولوژیکی = بیوفیلم اصول وقواعد مکانیکی MEOR دریک سطح مولکولی در حقیقت کاملاً ساده است اما بایستی جهت حصول ودستیابی به میزان بازدهی بالا ودرجه تاثیر فرآیند مذکور اصول مکانیکی بطور کامل شناخته شود عوامل میکروبی موجود درروش MEOR استفاده ساده از هیدروکربن ها ومیکرواورگانیزم های غیر بیماری زامی باشد
شامل 68 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق ازدیاد برداشت از مخازن نفتی به روش میکروبی
