مقاله آداب و آیین نگارش و نگاهدارى کتاب

اختصاصی از سورنا فایل مقاله آداب و آیین نگارش و نگاهدارى کتاب دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود مقاله آداب و آئین نگارش و نگاهدارى کتاب

نوع فایل : Word

تعداد صفحات : 86

فهرست و پیشگفتار

آداب و آئین نگارش و نگاهدارى کتاب که ابزار علم و دانش است
آداب و آئین نگارش و موضوعات و مسائلى مربوط به کتاب
مباحث مربوط به آنها در طى بیست و پنج مسئله بیان میشود.
1- اهمیت کتابت و نگارش و فوائد آن
موضوع کتابت و نگارش از ارجمندترین و مهمترین مطالب دینى و بزرگترین عامل صیانت نگهبانى شریعت مقدس اسلام است ، شریعت مقدس و قوانین الهى که از کتاب (قرآن )، و سنت ، و مجموعه اى از علوم شرعى ملهم از آندو، و نیز آن سلسله از معارف عقلى که فهم و شناخت کتاب و سنت بدآنها وابسته است ، تشکیل مى شود.
حکم و قانون کتابت و نگارش - بر حسب اهمیت علمى که نگارش مى یابد - به چند قسم تقسیم مى گردد:
1- چنانچه فراگرفتن آن علمى که نگارش مى یابد، واجب عینى باشد، نگارش آن نیز واجب عینى است ؛ زیرا حفظ و نگاهبانى چنین علمى ، متوقف بر نگارش ‍ آن مى باشد.
2- اگر تعلم آن علم ، در حد واجب کفائى باشد، کتابت و نگارش آن نیز، واجب کفائى است .
3- و اگر یادگیرى آن علم ، مستحب باشد، نگارش آن نیز مستحب خواهد بود.
ولى باید گفت که مسئله نگارش در رابطه با قرآن و حدیث در زمان ما، یعنى (عصر مؤ لف ) - بطور مطلق یعنى بدون هیچ قید و شرطى - واجب و ضرورى است ؛ زیرا اگر ما مناطق و اقطار مختلف جهان را در نظر گیریم به این حقیقت واقف مى گردیم که کتب دینى ، چنان دچار کمبود کمى و کیفى است که مى توان گفت تاکنون در اداء و اداء چنین تکلیفى - که داراى وجوب کفائى است - کارى رسا و کامل انجام نگرفته و به اداء وظیفه واجب کفائى قیام نشده است ، به ویژه در مورد کتب تفسیر قرآن و حدیث که در واقع آثار این دو علم رو به آشفتگى و فرسودگى نهاده ، و اعلام و رایات آن دستخوش واژگونگى گشته و دچار سرنگونى شده است . لذا در چنین دوره و زمانه اى بر هر فرد مسلمان کارآمد، واجب کفائى است که دست اندر کار نگارش و حفظ و صیانت و تصحیح و روایت مطالب این دو علم گرانقدر شده ، و در این جهت از بذل هر گونه مساعى دریغ نورزد.
از جمله قواعد قطعى و مسلم این است که اگر در اداء تکلیفى که داراى وجوب کفائى است ، در حدى - که حوائج مردم از رهگذر آن تاءمین گردد - قیام و اقدامى نشود باید همه افراد جامعه نسبت به آن ، احساس وظیفه و مسئولیت نمایند و در انجام آن بکوشند؛ و در صورتیکه نسبت به آنها کوتاهى و سهل انگارى شود همگى مجرم و گناهکار خواهند بود.
بنابراین ، تکالیفى که به عنوان واجب کفائى در عهده مردم قرار گرفته است تا وقتى که فرد و یا افراد کارآمد و باکفایتى درباره آنها اقدام نکنند، و نیاز مردم را در رابطه با آن برطرف نسازند، مسئولیت اداء آنها - همسان و هموزن با واجب عینى - بر دوش همه افراد، سنگینى مى کند که باید آنها را انجام دهند.
علاوه بر این ، درباره کتابت و نگارش آثار دینى و علمى ، احادیث فراوانى به چشم مى خورد که بر طبق آنها مسئله نگارش ، مورد تشویق و تحریص قرار گرفته و پاداش مهمى در برابر اداء این وظیفه دینى مقرر شده است ، از آن جمله پیامبر گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمود:
((علم و دانش را به بند آرید و از آن صیانت و نگاهبانى کنید.)) عرض کردند: راه و رسم به بند کشیدن علم و دانش چیست ؟ فرمود: ((کتابت و نگارش ‍ آن (475) )) (که این کار از تداوم و استمرار و بقاء علم و دانش ، صیانت مى کند).
روایت شده است که مردى از انصار حضور پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله ) مى رسید و در مجلس او شرکت مى جست و سخنانى از آن حضرت مى شنید که سخت او را به وجد مى آورد و براى او شگفت انگیز مى نمود بطوریکه شیفته سخنان آن حضرت مى شد؛ ولى نمى توانست آنها را به خاطر بسپارد: لذا نگرانى خود را از جهت ضعف و کمبود حافظه ، با حضرت در میان گذاشت ، رسول خدا (صلى الله علیه و آله ) به او فرمود: براى حفظ و نگاهدارى این سخنان ، از دست خویش مدد گیر و به دستش اشاره فرمود که گفتار و بیاناتش را بنویسد(476) .
حسن بن على یعنى امام مجتبى (علیه السلام ) فرزندان و خواهرزادگان خود را فرا خواند و به آنها فرمود: اگرچه شما هم اکنون به عنوان افراد کوچک و خردسال فامیل و قوم خویش خود به شمار مى آیید، ولى این امید هم وجود دارد که بزرگان قوم و گروهى دیگر باشید؛ لذا بر شما لازم است که علم و دانش را فراگیرید. و اگر در جمع شما کسانى دیده شوند که نتوانند علم و دانش را فراگیرند و یا در خاطر بسپارند باید به نگارش علم قیام کرده و آن نوشته علمى را در خانه هاى خویش قرار داده و از آن نگهبانى کنند(477) .
ابى بصیر مى گوید از امام صادق (علیه السلام ) شنیدم که مى فرمود: ((براى نگارش (حقایق دینى ) دست به کار گردید؛ زیرا شما نمى توانید این حقایق را - جز از طریق نگارش آن - در خاطر خود حفظ نموده و از آن نگاهبانى کنید(478) )).
و همو فرمود: ((جان و دل و روح انسان ، بر نبشتار تکیه کرده و بدان آرام و اطمینان مى گیرد(479) )).
از عبید بن زراره روایت شده است که امام صادق (علیه السلام ) فرمود: ((کتابها و نبشتارهاى خود را حفظ کنید و از آن نگاهدارى نمائید؛ زیرا در آینده نزدیکى بدان نیاز پیدا مى کنید(480) )).
مفضل بن عمر گفت ، امام صادق (علیه السلام ) به من فرمود: ((دست اندر کار نگارش باش ، و علم و آگاهى خود را میان برادران ایمانى خود منتشر ساز؛ و چون از دنیا بروى ، براى فرزندانت این نبشتارها را به ارث گذار؛ زیرا روزگارى پرآشوب در پیش است که مردم - جز با نوشته ها و کتب خود - نمى توانند خویشتن را با چیز دیگرى ماءنوس و سرگرم سازند(481) )).
مرحوم صدوق در کتاب ((امالى )) با اسناد خود به پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله ) آورده است که آنحضرت فرمود: ((آنگاه که یک فرد مؤ من از دنیا مى رود حتى اگر برگى از نبشتار از خود باقى بگذارد، نبشتارى که مطالب علمى در آن انعکاس یافته است ، این برگ بصورت پرده و حفاظ و سپرى میان او و میان آتش جهنم خواهد بود، و او را صیانت خواهد کرد. و خداوند متعال در برابر هر حرفى که در آن نگارش یافته است ، شهرى گسترده تر از دنیا و آنچه در آنست به وى عطا مى کند.
و اگر کسى لحظه اى در حضور عالم و دانشمند بسر برد، فرشته اى از جانب خداوند متعال به او چنین خطاب مى کند: ((چون تو در کنار بنده من جلوس ‍ کردى ، به عزت و جلال خود سوگند یاد مى کنم که ترا در معیت او در بهشت سکنى دهم ، و در این کار هیچ ایراد و اشکالى بر من وارد نیست (482) )).
2- باید نویسنده داراى خلوص نیت باشد
3- اهمیت جمع آورى کتب مفید و مورد نیاز
4- استنساخ کتب در چه شرائطى روا است ؟
6- لزوم صیانت و اعاده سریع کتب عاریتى به صاحبان آنها
7- حدود استفاده و بهره گیرى از کتب عاریتى
9- کیفیت چیدن کتب و ترتیب آنها
14- کیفیت انتخاب و آماده ساختن قلم براى نگارش
15- شیوه نگارش حروف و کلمات
16- پیوسته نگارى کلمات وابسته بهم
17- اطمینان به صحت نوشتار از طریق مقابله آن با نسخه مورد اعتماد
18- بکاربردن مشخصات املائى در مورد حروف و کلمات
1- کشط:
2- محو:
3- ضرب :
21- کیفیت تخریج و تدارک عبارت از قلم افتاده در نبشتار
24- کیفیت حاشیه نویسى و نگارش نکات سودمند درهامش کتاب
خاتمه : درباره مطالب مهم و باارزش
مطلب اول : درباره اقسام علوم شرعى و دانشهاى دینى و علوم عقلى و ادبى که زیربناى علوم دینى هستند
مطالب مربوط به آن در دو فصل بررسى مى شود:
فصل اول : در اقسام علوم شرعى و دانشهاى اصیل دینى
1- علم کلام :
علم الحدیث
الف - علم روایت
ب - علم درایه
سخنان پیامبر (صلى الله علیه و آله ) درباره اهمیت حدیث :
4- فقه :
فصل دوم : علوم و دانشهاى فرعى دینى
اما معرفت به خداوند متعال و متعلقات آن :
اما کتاب عزیز، یعنى قرآن کریم :
اما حدیث نبوى :
اما فقه :
اما کلام :
اما منطق :
مطلب دوم : درجات و مراتب اهمیت علوم دینى و مسائل مربوط به آن
1- وجوب عینى .
2- وجوب کفائى .
3- سنت و استحباب .
الف - واجب عینى :
1- اعتقاد:
2- فعل :
3- ترک :
ب - واجب کفائى :
ج - سنت و وظائف مستحب :
د - علومى که تحصیل آن ها مطلقا و یا به طور مشروط حرام است :
ه - - دانشهائى که تعلیم و تعلم آنها مکروه است :
و - علوم و دانشهاى مباح :
مطلب سوم : ترتیب و تسلسل علوم دینى در رابطه بامحصل و دانشجو
1- حفظ قرآن کریم و تجوید آن بر مبناى
2- علم صرف
3- علم نحو
پس از فراغ از علم صرف و نحو باید به سایر:
4- علوم عربیت دیگر
5 - فن منطق
6- علم کلام
7- علم اصول فقه
پس از تحصیل علم اصول فقه باید به فراگرفتن :
8 - علم درایة الحدیث
9- قرائت حدیث
10- تفسیر آیاتى از قرآن کریم
11- کتب فقهى
12- تفسیر کامل کتاب آسمانى
تنوع تفاسیر قرآن کریم :
13- حکمت -
14- حکمت عملى
15- علم حقیقى
تتمه کتاب : سفارش و اندرزهاى شهید ثانى به دانشجویان