برنج یکی از محصولات مهم و استراتژیک کشور می باشد وبعد از گندم بیشترین نقش را در جیره غذایی و نیز درآمد ناخالص ملی د ارد. از مجموع ٦٨٥٠٠٠ هکتار سطح زیر کشت برنج در کشور حدود ٣٦ درصد زیر
کشت ارقام پر محصول و بقیه زیرکشت ارقام محلی می باشند .شاید یکی از دلایل اصلی واردات گسترده برنج عدم حمایت صحیح از ارقام پرمحصول باشد.
میزان برآورد تولید شلتوک در پایان برنامه سوم توسعه به ٣٤٠٢ هزار تن بالغ می گردد . بدون شک باتوجه به بحران کم آبی در سا ل های اخیر و دور نمای آن درآینده، امکان گسترش سطح زیر کشت وجود ندارد بلکه
بایدسیاستی اتخاذ نمود تا هم سهم درصد سطح زیر کشت ارقام اصلاح شده پر محصول در مقایسه با ارقام محلی بالا رود وهم ازسایر منابع جدید ژنتیکی از جمله استفاده از برنج هیبرید برای افزایش تولید در واحد سطح
استفاده گردد .
بنا به گزارش سازمان تجارت جهانی، ضروری است که عملکرد برنج تا ٢٥درصد افزایش یابد تا بتواند خلاء کمبودآنرا در آینده پر کند .
بعبارتی دیگر عملکرد برنج تا سال ١٣٨٦ باید به سطحی معادل ١٣ تن درهکتار برسد . این میزان تولید در واحد سطح (هکتار)، همان طرحی است که مؤسسه بین المللی تحقیقات برنج (ایری)در کشور فیلیپین در دستور
کار تحقیقاتی خود تا سال ٢٠٠٧میلادی قرار داده است .
این مؤسسه بین المللی تحقیقاتی گزارش کرد که این مهم را فقط با توسعه تکنولوژی اصلاح وتولید بذر هیبرید برنج می توان بدست آورد . اگر چه از اوائل دهه ١٩٣٠ استفاده از هتروزایگوسیتی و پدیده هتروزیس در ذرت
آغاز گشت اما در گیاه خودگشن برنج و بخاطر نحوه خاص .
( آمیزش آن، این مهم تا اوائل دهه ١٩٧٠ به طول انجامید توسعه تکنولوژی بذر هیبرید در دهه ١٩٧٠ در کشور چین اهمیت استفاده از این تکنولوژی و نقش آنرا در تظاهر پدیده هتروزیس در برنج و افزایش عملکرد از ١٥
تا ٢٠ درصد نسبت ١٤ و ١٥ ،به ارقام پرمحصول اصلاح شده نشان داد .)
(٧،١٣،IR58025A،IR28298A لاین های نر عقیم سیتوپلا سمی اولین لاین هائی بودند که به منظور بررسی V20A ، W32Aسازگاری و امکان استفاده از سیتوپلاسم کنترل کننده نر عقیمی آنها، در سال های
١٣٦٦ و ١٣٦٩ از مرکز بین المللی تحقیقات برنج (ایری) واقع در کشور فیلیپین توسط نعمت زاده وارد کشورگردیدند (نعمت زاده، ١٣٧٥ ).
ابتدا سازگاری آنها بررسی و سپس نسبت به دورگ گیری و مطالعات ارقام اصلاح شده محلی از نظرساختمان ژنوم هسته ای مخصوصا ژن هسته ای کنترل کننده دانه گرده اقدام گردید . اصلاح و استفاده از تکنولوژی
تولید بذرهیبرید در گیاهان خودگشن مثل برنج، نیازمند مهارت خاص دراصلاح و نیز چگونگی تولید بذر می باشد .
در بسیاری موارد،علی رغم اصلاح و در اختیار داشتن لاین های نر عقیم سیتوپلاسمی، نگهدارنده نر عقیمی و اعاده کننده باروری، تولیدبذر هیبرید اقتصادی نمی باشد . زیرا درصد تولید بذر هیبرید بستگی به صفات مهم
وابسته به آلوگامی مثلا زاویه باز شدن لماو پالئا، مدت زمان باز بودن آن، طول تخمدان، خامه، کلاله، میله پرچم، اندازه بساک و از همه مهمتر خروج کامل خوشه از غلاف می تواند (AG دارد.
اگرچه استفاده از هورمون اسید ژیبرلیک باعث خروج کامل خوشه از غلاف برگ پرچم گردد اما بر کیفیت .( دانه تأثیر منفی می گذاردروتگر و کارنال هان در سال ١٩٨١ ژن جهش یافته ای رامعرفی کردند که می
تواند نقش اسیدژیبرلیک را ایفا eui- بنام 1نماید.
متعاقب آن یانگ و همکاران در سال ١٩٩٨ این ژن را به لاین های نر عقیم سیتوپلاسمی انتقال داد ند و بعد از آن نیز دررا که اثر بسیار ،eui- سال ٢٠٠١ گزارش شد که ژن جدید 2مثبتی بر روی ظهور خوشه دارد
شناسایی شده است (یانگ وهمکاران ٢٠٠١ ).
وضعیت فعلی تحقیقات برنج هیبرید درایران :
به منظور انجام تحقیقات مربوط به برنج در ایران درسال 1372، موسسه تحقیقات برنج در استان گیلان در رشت تاسیس گردید، ازاین موسسه، تاکنون چندین واریته برنج مثل خزر، نعمت ، سپیدرود، گیل 1، گیل 3،
بجار، دشت ، آمل 3 ، فجر، درفک، شفق ، کادوس، ساحل و ندا معرفی گردیده‌است. درحال حاضر، سطح زیر کشت ارقام پرمحصول در حدود30 درصد کل سطح زیرکشت برنج می‌باشد که اکثر آن در استان مازندران
است.
فعالیت‌های تحقیقاتی مربوط به برنج هیبرید در سال 1365 با ورود لاین‌های نرعقیم چینی V20AوW32A به ایران شروع شده‌است. تلاش‌های جدی از سال 1370 باانجام گزینش و تست کراس ژرم‌پلاسم محلی ایرانی
با لاین‌های نرعقیم IR62829A وIR58025A شروع گردید. مشخص گردیده‌است که تعداد زیادی از ژرم‌پلاسم برنج ایرانی قابلیت استفاده به عنوان لاین‌های نگهدارنده را دارند که این امر اصلاح کنندگان را در جهت
انتقال منبع‌نرعقیمی به ارقامی مثل خزر، نعمت، ندا، دشت، چمپا و آمل 3 تشویق نموده‌است.
شامل 42 اسلاید POWERPOINT
دانلود پاورپوینت مطالعه ژنوم هسته ای بعضی از ارقام پرمحصول برنج در کنترل باروری , برای تولید بذر هیبرید برنج (Oryza sativa L)
