سرزمین و مردم تاجیکستان
1- جایگاه جغرافیایی
تاجیکستان با وسعتی حدود 143 هزار و 100 کیلومتر مربع، در جنوب خاوری آسیای مرکزی، در 36 درجه و 40 دقیقه و 41 درجه و 5 دقیقه پهنای شمالی و 67 درجه و31 دقیقه و 75 درجه و 14 دقیقه درازای حاوری نسبت به نیم روز گرینویچ قرار گرفته وبا کشور ایتالیا، نواحی جنوبی اسپانیا و بخش مرکزی ژاپن، در یک پهنای جغرافیایی قرار دارد.
این کشور از سوی شمال به کشورهای، قرقیزستان و ازبکستان، از جنوب به افغانستان، از غرب به ازبکستان و از شرق به چین محدود است.
تاجیکستان از شمال به جنوب 350 کیلومتر و از باختر به خاور 700 کیلومتر است. بلندی ان از سطح دریای ازاد 500 متر (در دشت رودخانه وخش) الی 700 متر (در پامیر) است و در نقشه های جغرافیایی با رنگ قهوه ای و قهوه ای تیره نشان داده شده است که بیانگر کوهستانی بودن این سرزمتن است.
تاجیکستان در میان دو رشته کوه، تین شان که تا چین ادامه دارد و پامتر که تا افغانستان ادامه دارد، قرار گرفته است وبه دریای ازاد دسترسی ندارد.
2-کوه ها
تاجیکستان سرزمینی کوهستانی و زلزله خیز است، 93 درصد آن راکوهستانهای بلند رشته کوهای تیان شان، حصاروپامیر پوشانده و نزدیک به 50 درصد ان در بلندی بیش از 3 هزار متر قرار گرفته است.
در شمال تاجیکستان کوه قورمه، در بخش مرکزی کوهستانهای الای ،ترکستان، زرافشان، حصار، قراتگین و در جنوب کوه های باباتوق، آق داغ، قره داغ، تره کلیتاق، سرسرک، وحش، جیلانتاق و ... قرار دارند.
بخش جنوبی این سرزمین پامیر نام دارد که به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می شود. رشته کوه های آسیای مرکزی قراقروم، کوان لونگ و هندوکش، در بدخشان به هم می پیوندند.
بلند ترین قله های تاجیکستان: کمونیزم(7495 متر) و لنین (7134 متر )در شمال پامیر قرار گرفته است.
یخچال های طبیعی بسیاری در منطقه وجود دارند که ازمنابع آب منطقه به شمار می روند و بزرگترین یخچال طبیعی (قد چنکو ) به شمار می روند.
3-آب ها
1- رود ها
تاجیکستان دارای منابع اب فراوان است و از لحاظ تعداد رودخانه، در میان جمهوری های اعضای اتحاد کشور های مشترک المنافع، در مقام ششم و از لحاظ تامین آب در یک کیلومتر مربع پس از کشور گرجستان در مقام دوم قرار دارد. طول 947 رودخانه تاجیکستان بیش از 28 هزار کیلومتر است
مهم ترین رودهای تاجیکستان عبارتند از:
- سیر دریا
رودخانه سیردریا (سیحون ) که از شمال این کشور می گذرد و از پیوستن رودهای نارین و قره دریا به وجود می آید. رودخانه پس از طی 2 هزارو 100 کیلومنر به دریاچه آرال می ریزد. این رودخانه عنصر اصلی کشاورزی منطقه را تشکیل می دهد.سیر دریا از یخچال های طبیعی کوه های پامیر و تین شان سرچشمه می گیرد.
- آمو دریا
رود خانه آمو دریا (جیحون ) که پر آب ترین رود منطقه است. از کوه های پا میر سرچشمه می گیرد و پس از گذشتن از جنوب تاجیکستان و تشکیل مرز جنوبی ان با افغانستان، وارد خاک ازبکستان و سپس ترکمنستان شده و سرانجام در خاک ازبکستان به دریاچه آرال می ریزد. طول این رود 2 هزارو 540 متر است.
از شاخه های مهم آمو دریا، رود اهی وخش و زرافشان است که هر کدام موجب آبادانی بخشی از حوزه جریان ان می شوند و این رود در بخش های پایین خود چندین ماه از سال یخ بنذان است
- تالاب ها
در تاجیکستان 1 هزارو 300 مرداب یا تالاب به وسعت 705 کیلومتر مربع وجود دارد. بزرگترین تالاب این کشور ( قراکول ) در پامیر شرقی قرار دارد.
- چشمه ها
تاجیکستان چشمه های آب معدنی بسیاری دارد. از ان جمله استراحت گاه های خواجه آب گرم، یوراز، شاهمیری،کلتوچ، زمرد، گرم چشمه و... برای درمان بیماری های گوناگون استفاده می شوند.
4-آب و هوا
جمهوری تاجیکستان دارای آب و هوای بری است که در ان تفاوت بین گرمای شب و روز و تابستان و زمستان قابل ملاحظه است.باران ان ناچیز و آسمان در بیشتر روزهای سال صاف است. بر پایه داده های آماری، در سال 2 هزارو 100 تا 3 هزار و 165 ساعت آفتاب دارد. باد های محلی در دره های این سرزمین تحت تاثیر اختلاف بلندی به وجود می آیند و به باد های کوهستانی معروف هستند. در میان این باد ها مهم تر از همه باد گرم و خشک یا باد گرمسیر است که در تابستان و پاییر در تمامی دره فرغانه می وزد. در جنوب تاجیکستان باد افغانی با ویژگی همانندی شهرت محلی دارد.
در کوهستانهای این کشور، خط برف دایمی از 3 هزارو800 تا 5 هزارو 200 متر بلندی دارد.
5- پوشش گیاهی
تاجیکستان قلمرو رشته کوه های بلند از جمله تیان شان، حصار، پامیر، زرافشان، قراتگین، وخش و دره های ژرف بین آنها است. پوشش گیاهی مناسب و غنی نزدیک به 400 گونه گیاه دارویی دارد و بخش هایی از آن در پناه مراتع طبیعی و زندگی کوچ نشینی به وجود امده است.
دارای جنگل های انبوه و با ارزش ملی در نواحی سرنه حصار، دشت میدان، سنگوار، کمراب، چهل دختران و ... است که به دقت حفاظت و نگهداری می شوند.
6- زندگی جانوری
جمهوری تاجیکستان به دلیل ویژگی های طبیعی و جغرافیایی از جمله وجود فضاهای کوهستانی و جنگلی، دره های پهناور، رودها و چشمه های پراکنده، پوشش گیاهی متنوع، زیست گاه گونه های جانوری به ویژه حیوانات وحشی نادر و منحصر به فرد، پرندگان و آبزیان یک قطب شکرگاهی به شمار می رود و دارای شکرگاه های گوناگون است.
گونه های حیوانات وحشی موجود در این سرزمین، عبارت اند از: خرس قهوه ای، بز کوهی سیبری، گوسفند وحشی آفریقایی، پلنگ آاسیایی، تذرو هیمالیایی، گرگ تبتی، گراز، شغال، خرگوش و پرندگانی مانند کبک دری، تیهو، کبوتر، عقاب و ....
در رودخانه ها و تالاب های تاجیکستان حدود 40 گونه ماهی دیده می شود.
شامل 29 صفحه word
دانلود تحقیق در مورد کشور جمهوری تاجیکستان
