معماری مساجد اشکال گوناگونی دارد.این واقعیتی است که بسیاری از محققان هنر اسلامی آن ر مؤید این مدعا قرار داده اند که که معماری اسلامی صرفا نتیجۀ حوادث و پیامد های تاریخی است اما چه در مساجد کلاسیک گنبد دار که در آن ،مرکز گنبد ،رمز ذات واحد و در سطحی فروتر رمز روح است و دیوار هشت وجهی آن که گنبد بر آن تکیه می زند ، رمز نظم آسمانی و پایه های چهار وجهی آن رمز زمین یا جهان خاکی است، و چه در اولین مساجدی که در آن تمام عناصر عالم معنوی روحانی اسلام به صورت بصری تمثل یافته است ، رابطه ای درونی میان معماری اسلامی و جهان شناسی و فرشته شناسی اسلامی به چشم می خورد .
سرشت ریاضی وار هنر و معماری اسلامی از تأثیرات تاریخی خارجی ،چه مربوط به یونان وچه هرجای دیگر ،ناشی نمی شود ، بلکه منبعث از قرآن است که ساختار ریاضی وار خیره کننده ای دارد و از ارتباط شگفت انگیز میان علقه های عقلی و معنوی اسلامی و ریاضیات پرده بر می دارد .سرشت ریاضی وار هنر اسلامی به تعبیری تجّلی بیرونی ریاضیات نهفته در ساختار خود قرآن و تمثیل عددی حروف و کلمات آن است در به کارگیری فضا های هندسیِ کاملاً مشخص، نسبت ها ی ریاضی بسیار دقیق خطوط و احجام معیّنِ مرتبط با اصول دقیق ریاضی ابزاری بود که به واسطه ی آن فضای معماری اسلامی و نیز سطوح خارجی آن شکل گرفته و انسجام پیدا کرده است .
علاوه بر این سرشت ریاضی وار هنر اسلامی مستقیماًاز سرشت معنویت اسلامی سرچشمه می گیرد ، سرشتی که با تجربۀ هارمونی و حقیقت امثالی ، که جلوه ی ذات واحد است و علی رغم تغییر همیشگی الگو ها و نقش های جهان فانی که همواره ثابت می ماند ، پیوند نزدیکی دارد . همواره چیزی از وضوح و کمال دانه های برف و زیبایی گل ها با شکل هندسی شان در باغ بهشت اسلامی حضور دارد که اگر در هنر و معماری اسلامی تجلی یابد پژواک نوایی از آن باغ است و جان را برای تجربه ی آن (فردوس ) که در قرآن به مؤمنان وعده داده شده است آماده می کند .
همچنین باید تمثیل خاص شکل های هندسی به کار رفته در معماری اسلامی را هم در نظر داشت ،شکل هایی که فرم های خارجی را با معنای درونی و سودمند در حیطۀ معماری را با فحوای معنوی مرتبط می سازند .
مناره یا جایگاهی که کلام خداوند در قالب اذان به گوش مردم می‌رسد، به معنای محل صدور نور است. نوری که مسیر تاریک انسان را در این جهان روشن می‌کند. پژواک کلمه نور به فضاها و اشکال معماری اسلامی قداست می‌بخشد و حس حضور پروردگار را در انسان زنده می‌کند به گونه‌ای که به هر سو روی می‌گرداند، حضور الهی برای او محسوس است. همان طور که در قرآن آمده است: (فاینما تولوا، فثّم وجه الله)
شامل 18 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت معماری اسلامی
