فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:172
رساله برای دریافت درجه کارشناسی ارشد دررشته جامعه شناسی توسعه روستایی
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
چکیده
1- فصل اول..............................................................................................................................1
1-1- طرح تحقیق:
مقدمه
بیان مسأله
سوال اساسی تحقیق
اهداف تحقیق
اهمیت و ضرورت تحقیق
2- فصل دوم........................................................................................................................................16
آشنایی با منطقه مورد مطالعه
2-1- معرفی استان کردستان
2-2- معرفی شهرستان مریوان
2-3- معرفی روستاهای مورد مطالعه
3- فصل سوم...........................................................................................................................36
3-1- ادبیات تحقیق:
3-1-1- ادبیات نظری
3-1-2- ادبیات تجربی
4-فصل چهارم....................................................................................................................... 84
4-1- روش تحقیق:
4-2- جامعه آماری
4-3- حوزه تحقیق
4-4- روش مطالعه
5- فصل پنجم....................................................................................................................................104
5-1- تجزیه و تحلیل داده‌ها:
6- فصل ششم...................................................................................................................................132
6-1- نتیجه‌گیری و پیشنهادات
پیوست‌ها..............................................................................................................................................143
- نامه کشاورزان جامعه مورد مطالعه
- نظام های بهره‌برداری
- نمونه پرسشنامه
منابع...............................................................................................163
چکیده انگلیسی.............................................................................................168
عنوان انگلیسی.............................................................................................172
چکیده:
با توجه به این که ایران در اقلیم خشک و نیمه‌خشک قرار دارد، استفاده‌ی اقتصادی از عامل آب نقش مهمی در تولید محصولات کشاورزی دارد. دولت در اجرای سیاست‌های برنامه‌ی دوم توسعه پروژه‌هایی را به منظور ترویج روش‌های جدید آبیاری در مناطق مستعد کشاورزی به مورد اجرا می‌گذارد. یکی از این پروژه‌ها اجرای آبیاری تحت فشار در بخشی از اراضی کشاورزی چهار روستای مرزی در شهرستان مریوان از توابع استان کردستان است. این پروژه جهت آبیاری 304 هکتار از اراضی با حمایت دولت در سال1375 آغاز می‌شود و در سال1377 به پایان می‌رسد و جهت مدیریت و بهره‌برداری از آن به شرکت تعاونی تولید روستایی واگذار می‌شود، اما کشاورزان پس از مدت اندکی در استفاده از پروژه استقبال نمی‌کنند و مشارکتی در نگهداری از تأسیسات، تجهیزات و مسایل مالی آن با همدیگر نمی‌کنند. این مسأله تبدیل به معضلی اقتصادی و مالی برای کشاورزان، مدیران شرکت و سازمان‌های دولتی در منطقه می‌شود. این مطالعه موضوع مذکور را از دیدگاه جامعه‌شناسی و بر اساس دیدگاه ساختی مورد بررسی قرار داده است، سؤالات اولیه‌ای که درباره‌ی مسأله‌ی مذکور مطرح گردید، عبارت بودند از:
1. آیا بین عوامل درون‌گروهی از قبیل سنخیت فکری (گرایش آن‌ها به پدیده‌های نو وکارهای جمعی و تعاونی)، سنخیت اقتصادی و اجتماعی کشاورزان با مسأله عدم مشارکت آن‌ها در بهره‌برداری از سیستم آبیاری جدید ارتباطی وجود داشته است؟
2. آیا بین عوامل برون‌گروهی از قبیل معایب فنی، اقتصادی و اجتماعی سیستم آبیاری جدید و مسأله عدم مشارکت در بهره‌برداری از آن ارتباطی وجود داشته است؟
3. آیا بین فرآیند و نحوه‌ی پذیرش سیستم توسط کشاورزان و مسأله‌ی عدم مشارکت در آن ارتباطی بوده است؟
4. آیا نوگرایی عملی و مشارکت عملی کشاورزان در زمینه‌ی امور عمومی روستا و فعالیت‌های کشاورزی بر مشارکت در بهره‌برداری از سیستم آبیاری جدید تأثیر داشته است؟
5. آیا اشتغال کشاورزان در فعالیت‌های غیرکشاورزی بر مسأله‌ی عدم مشارکت آن‌ها در استفاده از سیستم آبیاری جدید مؤثر بوده است؟
این تحقیق برای پاسخ به سؤالات مذکور، موضوع را از طریق پرسشنامه‌ی همراه با مصاحبه یا به اصطلاح به روش پیمایشی مورد بررسی قرار داد.
جامعه‌ی آماری 218 کشاورز بود که از طریق فرمول کوکران 141 نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شدند.
آزمون‌های آماری مورد استفاده عبارت بودند از: ضریب همبستگی پیرسون، کای اسکور، تحلیل عامل، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر.
واژه‌های کلیدی عبارتند از: مشارکت، سنخیت فکری، سنخیت اجتماعی، سنخیت اقتصادی، معایب پروژه و فرآیند پذیرش.
نتایج مطالعه
نتایج به دست آمده از مطالعه به دو بخش توصیفی و استنباطی تقسیم می‌شود که در زیر به طور خلاصه به هر یک از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
الف) نتایج توصیفی
1. اکثریت کشاورزان مورد مطالعه همگنی‌شان در بعد گرایش فکری به پدیده‌ی مشارکت و تعاون زیادومثبت بوده است، اما در بعد اجتماعی و اقتصادی سنخیت‌شان درسطح پایین بوده است.
2. از مجموع شاخص‌های مربوط به عوامل برون‌گروهی یا به عبارت دیگر معایب سیستم آبیاری جدید، داده‌ها این را نشان می‌دهد که اغلب کشاورزان مهم‌ترین و بیشترین معایب سیستم را در بعد اقتصادی دانسته و اصلی‌ترین مشکل اقتصادی آن را هم در خصوص تأمین هزینه‌ی اجرای پروژه و بازپرداخت تسهیلات بانکی اعلام کرده‌اند.
3. حدود 90% از کشاورزان مشارکتشان در فرآیند به کارگیری سیستم آبیاری جدید به مراحل قبل از اجرای آن برمی‌گردد، به عبارت دیگر تنها حدود 10% از کشاورزان با اراده و تصمیم خود با اجرای سیستم موافق بوده‌اند.
4. اغلب کشاورزان مورد مطالعه در صحنه‌ی زندگی اجتماعی در روستا عملاً گرایش پایینی به مشارکت با هم داشته‌اند و در فعالیت‌های کشاورزی نیز گرایش پایینی به استفاده از شیوه‌ی جدید تولید داشته‌اند.
5. درآمد و اشتغال اغلب کشاورزان مربوط به فعالیت‌های کشاورزی بوده است.
6. حدود 80% از کشاورزان در اجرا، به کارگیری و نگهداری از سیستم جدید آبیاری مشارکت کمی با هم داشته‌اند.
ب) نتایج استنباطی
1. سنخیت فکری کشاورزان با دو زمینه‌ی نوگرایی فکری و مشارکت ذهنی تأثیر نسبتاً قوی‌ای بر میزان مشارکت آن‌ها در اجرا و بهره‌برداری از پروژه‌ی آبیاری داشته است.
2. سنخیت اجتماعی و اقتصادی کشاورزان ارتباطی با مسأله‌ی عدم مشارکت در اجرای پروژه نداشته است.
3. بین نوگرایی عملی و مشارکت در اجرای پروژه رابطه‌ی مثبت و معناداری وجود داشته است.
4. بین مشارکت‌جویی عملی کشاورزان در امور عمومی روستا و مشارکت در بهره‌برداری از پروژه همبستگی نسبتاً قوی‌ای وجود داشته است.
5. معایب فنی و اجتماعی سیستم آبیاری جدید تأثیری بر مشارکت در اجرا و بهره‌برداری از آن نداشته است.
6. بین معایب اقتصادی سیستم آّبیاری جدید و مشارکت در اجرا و بهره‌برداری از آن رابطه‌ی معکوسی وجود داشته است.
7. بین فرآیند پذیرش سیستم جدید آبیاری و مسأله‌ی عدم مشارکت در استفاده از آن رابطه‌ی معناداری وجود داشته است.
نتیجه‌ی کلی:
بر اساس دستگاه رگرسیونی و آزمون تحلیل مسیر از مجموع عواملی که به عنوان متغیر مستقل به کار گرفته شده‌اند در یک ارتباط چند جانبه تا 37% بر متغیر وابسته (عدم مشارکت در استفاده از پروژه) تأثیر علمی داشته‌اند این عوامل به ترتیب اهمیت و میزان تأثیر عبارتند از: سنخیت فکری، فرآیند پذیرش، نوگرایی عملی و سنخیت اجتماعی.