مقاله درباره پدیده شهرنشینی و مدیریت آن

اختصاصی از سورنا فایل مقاله درباره پدیده شهرنشینی و مدیریت آن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

 فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحات:43

-1- طرح مسأله

 باتوجه به فرآیند شهر نشینی جدید در ایران و روند رو به رشد حرکت به سمت تجدد و مدرنیسم ، شهر گرایی و شهر نشینی فراینده ، تصمیمات عجولانه و فقدان خط و مشی مشخص شهرسازی ، لزوم شناخت ، برنامه ریزی و مدیریت کلان در رابطه با مسائل شهری ، پخش جمعیت و کارکردها و ایجاد ساختار فضایی متعادلی از شهرها در سطوح ملی و منطقه ای امری لازم و ضروری به نظر می رسد .

در حال حاضر مهمترین چالشهای مدیریت در کشور جهان سوم چاره اندیشی در قبال رشد نابرابریهای شهری و بروز مسائل سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی ، فرهنگی و حقوق شهری است .[1]

پیچیدگی مسائل و اهمیت آنها نه تنها برنامه ریزان را با واقعیت وجود این پدیده روبرو می سازد بلکه آنها را وادار می نماید که روشهای قدیمی و سنتی مدیریت شهری را رها کرده و با افکار نوین به مقابله با این مسایل بپردازند .

شهرداران که مدیریت شهری آن را در این تحقیق بررسی خواهد شد.روز به روز در حال گسترش در طول جاده اصفهان _ الیگودرزمی باشد . افزایش سریع جمعیت در دهه های اخیر ، مهاجرتها از روستاهای اطراف را به این شهر ، استقرار کارخانه ها و مکان های تجاری در این شهر و در نتیجه به افزایش و وسایل نقلیه و خطر تصادفات و گونه های مختلف زبانی اعم از لر ، ترک ، گرجی ، فارس در این شهر مشکلات عدیده ای را در این شهر نسبتاً کوچک به وجود آورده است در این ارتباط تنها سازمانی که به طور مستقیم با مشکلات ارتباط چند جانبه داشته و در ایجاد یا رفع آن دخالت مستقیم یا غیر مستقیم دارد و سازمان شهرداری داران است شهر  شهرداران به علت ناکارآمدی مدیریت شهری و ساختار سازمانی با مشکلات و ناهنجاریهای بسیاری مواجه است که نتیجه آن عدم ارائه خدمات و سرویس دهی مناسب برای شهروندان گردیده است . این ناهنجاریهای پرسنلی شامل :

• تراکم و انباشت نیروی انسانی غیر کارآمد و غیر متخصص
• عدم بکارگیری تکنولوژی روز و توسعه سیستم مکانیزه در خدمات ماشینی در این خصوص
• فقدان نظام منطقی پرداخت حقوق و دستمزد در بین کارکنان مخصوصاً کارکنان قرار دادی اعم از کارگری و کارمندان رسمی با کارگران که این امر خود مشکلات روحی و روانی برای برخی از کارمندان به وجود آورده است .

با توجه به مسائل و مشکلاتی که عنوان شد سئوالات اساسی به شرح زیر مطرح می شود :

• آیا ارائه یک الگوی سازمانی همراه با راهکارهای مناسب می تواند منجر به مدیریت کارآمد شهرداری داران گردد ؟
• آیا کمبود نیروی انسانی متخصص در شهرداری داران سبب ناکارآمدی مدیریت شهری شده است ؟
• آیا عدم وجد چارت سازمانی مصوب و ساختار تثبیت شده در نظام مدیریتی شهرداری ناکارآمدی سیستم را سبب شده است ؟

1-2- اهداف تحقیق

مهمترین اهداف تحقیق این طور بیان می شود :

• مطالعه ساختار سازمانی شهرداری داران و تجزیه و تحلیل نقاط ضعف و قوت آن
• شناخت وکشف عواملی که موجب ناکارآمدی سازمانی شهرداری داران شده است .

پیشنهادات و راهکارهای مناسب برای اصلاح الگوی مدیریتی موجود شهرداری داران .

1- نجاتی حسینی  ، سید محمود ، پارادیم جدید مدیریت شهری ، فصلنامه مدیریت شهری ، شماره اول ، بهار ، تهران 1379، ص 6.

مقاله در مورد شهر نشینی

اختصاصی از سورنا فایل مقاله در مورد شهر نشینی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقاله کامل بعد از پرداخت وجه

لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحات: 13

در هر دو جهان توسعه یافته و در حال توسعه بار بیماری کم توسط آب های جاری ایجاد می شود بستگی به سطح آلودگی سطوح آب و درمان های مؤثر و قابل دسترسی یا پاک سازی آب ها دارد. زمانی که آلودگی به طور مداوم ادامه می یابد و مراحل درمان و پاک سازی مؤثر واقع نمی شود بیماری های واگیری در درجه بالایی تخمین زده می شود. و این به دلیل وجود باکتری های بیماری زا در بیشتر کشورهای توسعه یافته یا به دلیل وجود ویروس ها مثلاً ویروس های «نوروالک» و تک سوللی ا برای مثال (کریپتوس پریدیوم پاروام و گیارد یا لامبلیا) هستند که بیماری زاهای موجود در جهان توسعه یافته هستند اگرچه اطلاعا اندکی برای رازیابی این موضوع است. تناوب و رویدادهایی که باعث شیوع بیماری های واگیری و عفونی که از میکروب های موجود در آب ناشی می وشند در آمریکا باعث تغییر و تحولاتی در دهه اخیر شده اند بیشتر بیماری های شایع که در حال حاضر ناشی از مصرف آب های زیر زمینی که به سطوح آلودگی آبها متصل هستن، است. اما درمان ها ناکافی است درگذشته آلوده کننده های شایع موجود در آب کمی بیشتر تکرار و ایجاد می شد و اغلب ناشی از مصرف آب های سطحی بودند که مراحل پاک سازی در آنها یا ناقص بود یا انجام نمی شد. بود در سرتاسر جهان مهم ترین بیماری زاهای باکتری یایی که توسط آب ها پخش می شوند گونه های «سالمونلا» و گونه های «شیگلا» و بیماری زاهای «اکلای» و گونه های «وبایی» هستند. همه این باکتری ها باعث بیماری اسهال می شوند اگر چه باعث چندین بیماری دیگر با مشخصات مجزا می شوند. برای مثال، تیغی سالمونلا باعث تب تیفوئیدی می شود که به وسیله تب بالا. درد. شکمی و اغلب اوقات از روی اسهال و قبض شکمی می شود. شیگلا و چندین باکتری دیگری می توانند باعث اسهال خونی شوند که از چندین درد شکمی جا کرم با با ادرار خونی همراه با موکوز شناخته می شوند. زیر گونه های مختلف «اکولای» می توانند باعث اسهال با مشخصات و عوارض مختلف می شوند. (مربوط به اکولای 0157: H7) و در آخر بیماری و با یه وسیله رویدادهای تهدید کننده فراوان همانند استفراغ زیاد شناخته می شوند. عموماً بیماری زاهای باکتریایی به طور مؤثری بیشتر از بیماری زاهای تک سلولی یا ویروسی موجود در مراحل پاک سازی آب ها قابل کنترل هستند. بیشتر باکتری ها به کلرین حاس هستند و غیر فعال می شوند. اثرات پاکسازی مدرن آب بر روی بیماری زاهای باکتریایی به وسیله کمترین سطح بیماری زاهای باکتریایی موجود در آب در کشورهای توسعه یافته و افزایش درجه بیماری زاهای تک سلولی شایع تثبیت و تأکید شده است. برای مثال از سال 1980 تا به حال هیچ گونه بیماری ناشی از بیماری زای باکتریایی مربوط به فراورده های آبی نشان داده نشده است.

تحقیق و بررسی در مورد شهرنشینی

اختصاصی از سورنا فایل تحقیق و بررسی در مورد شهرنشینی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 31

مقدمه

پیدایش شهر و شهرنشینی به قرن ها پیش بازمی‌گردد. این پدیده، فقط تحول جغرافیای را نشان نمی‌دهد بلکه همراه آن، نوع تفکر، نوع زندگی انسان دچار تغییر گردید. بتدریج شهرها بزرگتر و به شکل جدیدتری تبدیل شد تا به امروز که هر شهری، میلیون‌ها انسان را دربرمی‌گیرد. همانطوری که انسان بر شهر و ساختار آن تأثیر داشته، شهر نیز بر انسان و رفتار و اندیشه وی تأثیر می‌گذارد. بررسی چنین حوزه‌ای مربوط به جامعه‌شناسی شهری می‌باشد. ایران نیز دچار تغییر و تحولات شهری بوده‌است. عامل اصلی در سکونت مردم در زمان کهن، آب بوده‌است. در این تحقیق به بررسی و شناخت یکی از شهرهای کشورمان، سمنان پرداخته‌ایم. این تحقیق شامل دو بخش می‌باشد، بخش اول مربوط به شهر و نظریه‌های شهری و بخش دوم مربوط به شهر سمنان است، که تمام مطالب به چهار قسمت شرایط اقلیمی، آثار و مشاهیر تاریخی، امکانات و تسهیلات شهری و حوادث اخیر سمنان، تقسیم‌بندی شده‌است. امید است که نتایج بدست آمده عاملی در جهت شناخت بیشتر نقاط سرزمین‌مان و ارتقاء دانش ما باشد.

فصل اول : شهر و شهرنشینی

دو مفهوم شهرگرایی urbanism و شهرنشینی urbanization از هم متمایز می‌باشد. به نظر عده‌ای مانند کوین، دیوید کانتیپر،شهرگرایی برای شناخت سکونت در شهر و شهرنشینی برای شناسایی شیوه خاصی از زندگی که با سکونت در شهرها بوجود می‌آید، بکار می‌روند. افراد دیگری مانند ارنست‌‌برگل، گلن‌بی‌یر، لوئیز‌ورت نیز چنین نظری دارند.

شهر از آغاز به عنوان منبعی برای نوآوری و بدعت‌گذاری بوده‌است. این نوع‌آوری نه تنها در تکنولوژی و صنعت بلکه در دین، فلسفه و افکار عمومی نیز بوقوع پیوست.

1-1- تعریف مفهوم شهر

شهر یک مفهوم تجریدی است و عناصر متشکله آن عبارت است از: ساختمان‌ها، ساکنان وسایل حمل‌ونقل و غیره که دارای ماهیتی عینی هستند.( استیفا. ص 30)

دو ملاک اساسی را برای تعریف شهر در نظر گرفته‌اند.

1- ملاک قانونی و حقوقی Legal

2- ملاک طبیعی Natural

طبق ملاک اول، شهر یک واحد حکومتی است. آن یک منطقه متشکل قانونی می‌باشد که حداقل جمعیت، مرزهای قانونی و نوع تشکیلات حکومت محلی، از طریق دولت تعیین می‌شود.

از نظر معیار دوم، شهر یک وجود طبیعی- اجتماعی است و واحدی را تشکیل می‌دهد که با ویژگی‌هایی مثل اندازه، تقسیمات شغلی و غیره، می‌توان آنرا از قلمروهای همسایه‌اش جدا کرد.

لوئیزورت شهر را از دیدگاه جامعه‌شناختی تعریف می‌کند. به نظر او شهر عبارت است از استقرار دائمی نسبتاً وسیع و متراکم افرادی که از نظر اجتماعی نامتجانس می‌باشد.

بحث دیگری که در مورد شهر مطرح است. این امری می‌باشد که برچه اساس می‌توان منطقه‌ای را بعنوان شهر یا روستا تشخیص داد.

در یونان باستان وجود ورزشگاه، تأثر و تالار، دلایل متمایز منطقه‌ای از روستا بود. در اروپا حصار اطراف منطقه‌ای و وجود حکومت‌های محلی مستقل، عاملی بود تا بعنوان شهر شناخته بشود. در امریکای لاتین این شناسایی وابسته بر وجود معبد در منطقه بود( شکوهی ص 421).

اما ملاک‌هایی مطرح گردید که بیشتر مورد قبول همگان قرار گرفت. در ابتدا تعداد نفرات را ملاک شهر قرار دادند. اکثر کشورهای اروپایی ملاک جمعیتی شهر را همان تعداد حداقل دو هزار نفر را که توسط فرانسه در سال 1846 مطرح گردید، پذیرفته‌اند. ولی بعضی از کشورهای اروپایی، ملاک جمعیتی شهر را همان تعداد حداقل دوهزار نفر را که توسط فرانسه در سال 1846 مطرح گردید پذیرفته‌اند. ولی بعضی از کشورها آن را اعمال نکردند، مثل مصر که تعداد را حداقل 11 هزارنفر قبول دارد. بعد از آن انبوهی و تراکم جمعیت را به تعداد جمعیت افزودند. سپس ویلکاس، عامل شغل را معرفی کرد. جنبه کارکردی شهر توسط مولرلیر مطرح شده‌است. بر این عوامل، جنبة اداری شهر نیز اضافه ‌گردید. به معنی آن که شهرجایی است، که دولت آن را شهر بداند. جغرافی‌دانان شهر را محل تجمع مناظر مصنوعی می‌دانند.

سوروکین و زیمرمن، هشت مورد را جهت تمایز شهر و روستا معرفی کرده‌‌اند، شغل، محیط، اندازه اجتماع، انبوهی جمعیت، تجانس،تفاوت‌ها و قشربندی‌ها، تحرک و نظام کنش‌متقابل.(استیفا،ص37)

از موارد ذکرشده، عامل شغل بخاطر سه مزیت، بهترین معیار می‌باشد، دقیق است، در همه جا اعتبار دارد و نقطه‌ای است که منشاء شهر از همانجاست. براساس این تعریف، شهر جایی است که اکثر ساکنان آن در فعالیت‌های غیرکشاورزی هستند.

2-1 تاریخچه پیدایش شهر

آنچه که باستان‌شناسان از آن به عنوان سکونت در دهکده‌ها نام برده‌اند، در حقیقت تلاشی بود که منجر به احداث سرپناهی از نی و گل شد تا انسان را از گزند عوامل طبیعی، محافظت نماید. در واقع سکونت دائم، توجه به مسکن و سپس تأسیسات اجتماعی دیگر را پدید آورد(سلطان‌زاده ، ص‌36).

پاورپوینت درباره شهر و شهرنشینی پس از پیروزی اسلام

اختصاصی از سورنا فایل پاورپوینت درباره شهر و شهرنشینی پس از پیروزی اسلام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل :power point( قابل ویرایش) تعداد اسلاید: 12 اسلاید

—2-1 شهر و شهرنشینی پس از پیروزی اسلام

خاورمیانه می تواند مدعی طولانی ترین تاریخ تکامل مستمر در شهر و شهر نشینی باشد، لیکن قدمت مجموعه عواملی که بر زندگی شهری این ناحیه تاثیر پایدار داشته است از دوره اسلامی یعنی از زمان فتوحات اعراب در قرن هفتم میلادی فراتر نمی رود . اعراب درست در آن زمان که شهرگرائی متعاقب سرنگونی امپراتوری روم غربی ، عصر مشهور به قرون تاریک را از سر میگذراند، سرگرم احداث شهرهای جدید و بازسازی شهرهای رومی قدیم در مصر و کشورهای واقع در کرانه شرقی مدیترانه و شهرهای ساسانی بودند.
جهان بینی اسلامی برای تحقق آرمان هایش به شهر احتیاج دارد و این امر در تغییر و تحول و توسعه آن موثر واقع می شود . در این مفهوم بعد از ظهور اسلام از زندگی سیاسی دولت شهرهای یونانی و رومی در آن خبری نیست ، امتیازات طبقاتی دوران ساسانی به هم ریخته و مهمتر اینکه شهرهای اسلامی نسبت به منطقه پیرامونش امتیازات خاصی را دارا نیست . پاشیده شدن قدرت سیاسی شهر و بدنبال آن فروریختن سلسله مراتب اجتماعی منجر به فرو ریختن دیواره های شارستان و بالاخره پیوند شهر با منطقه پیرامونش میگردد. چه قوانین اسلامی از امتیازات استثنائی بدور هستند و بدین قرار تفاوتی بین شهر و ده قائل نمی گردد. شهروند شهرهای دوره اسلامی فرمانبردار احکام اسلامی ، امام ، خلیفه یا نمایندگان او هستند . بنابراین شهرداری زندگی شهری مستقل و خاص خود نیست . این امر نخستین تفاوت میان شهر دوره اسلامی با شهرهای قبل از خود می باشد.

در این مفهوم بعد از ظهور اسلام از زندگی سیاسی دولت شهرهای یونانی و رومی در آن خبری نیست ، امتیازات طبقاتی دوران ساسانی به هم ریخته و مهمتر اینکه شهرهای اسلامی نسبت به منطقه پیرامونش امتیازات خاصی را دارا نیست . پاشیده شدن قدرت سیاسی شهر و بدنبال آن فروریختن سلسله مراتب اجتماعی منجر به فرو ریختن دیواره های شارستان و بالاخره پیوند شهر با منطقه پیرامونش میگردد. چه قوانین اسلامی از امتیازات استثنائی بدور هستند و بدین قرار تفاوتی بین شهر و ده قائل نمی گردد. شهروند شهرهای دوره اسلامی فرمانبردار احکام اسلامی ، امام ، خلیفه یا نمایندگان او هستند . بنابراین شهرداری زندگی شهری مستقل و خاص خود نیست . این امر نخستین تفاوت میان شهر دوره اسلامی با شهرهای قبل از خود می باشد.

شهر و شهرنشینی در ایران

اختصاصی از سورنا فایل شهر و شهرنشینی در ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت ورد

186 صفحه

فصل اول

مقدمه :
شهر و شهر نشینی ایران که در طول سالهای متمادی دچار دگرگونی و تغییر بنیادی نشده بود ، همزمان با درگیری در روابط جدید سرمایه داری جهانی وارد دوره ای از تغییرات و دگرگونیهایی شد که اگر چه ریشه در زیر ساخت های اقتصادی ( تولیدی و صنعتی ) جامعه ایران نداشت اما به هر حال متأثر از شیوه ها و روشهای نوین تولید و توزیع ، مبادله و مصرف و نیز تحت تأثیر عوامل خارجی و داخلی رشد ، چالش های جدیدی را ایجاد کرد تکامل نیافتن نظام سرمایه داری در ایران به دلیل موانع متعدد ساختاری درونی ، افزایش بهای نفت در دهه پنجاه و اصلاحات ارزی که خود حاصل پایان عمر هم نشینی نظام سرمایه داری با نظامات آن پیشین بود تأثیرات دامنه داری بر الگوی شهرنشینی و شهر در ایران داشتند . از یک سو استقرار صنایع و کارخانجات در محدودة بلافصل شهرها و عمدتاً کلان شهرها و رواج نسبی روابط سرمایه داری سوداگر و وابسته در آن و از طرف دیگر بی نیاز شدن شهرها از بازار روستاها و قطع ارتباط تاریخی شهر و روستا موجب تقویت نقش و جایگاه شهرها شده و از سوی دیگر اصلاحات ارضی موجب تخریب بنیانهای زیست و معیشت روستاییان گردیده و اینها بر روی هم نامعادله ای ساختند که حاصلش مهاجرت گسترده روستائیان به شهرهای بود که بنیانهای تولید آن به درجه ای از کمال نرسیده بود که قدرت جذب انبوه مهاجران را داشته باشد . انبوه مهاجرین جذب شده به شهرها نیاز به سر پناه و مسکنی داشتند که با توجه به وضعیت درآمدی خود قادر به تأمین آن نبوده و در عمر کمتر طرح و برنامه ای نیز به تأمین مسکن برای آنها توجه می شود . آنها که نمی توانستند در بازار رسمی زمین و مسکن نیاز خود را برآورده سازند ، در بازار غیر رسمی زمین و مسکن گونه ای متفاوتی از سرپناه را تقاضا می کردند که در سالهای دهه پنجاه آلونک نشینی ، زاغه نشینی و حاشیه نشینی را شکل دادند . این مجموعه های سکونتی حاشیه ای که در بافت درونی یا حاشیه ای شهرها به ویژه کلان شهرها ایجاد می شوند . به تدریج جای خود را به مجموعه های سکونتی جدیدی دادند که در خارج از محدوده قانونی کلان شهر و در حریم استحفاظی آن شکل گرفته و در عین مشابهت با آنها متفاوت بودند ؛ امنیت در تصرف و فقدان خطر و تهدید تخریب ، مکان گزینی در حوزه عمل کلان شهر و در طول محورهای عمده منشعب از کلان شهر و نیز در نزدیکی مکانهای عمده صنعتی و اشتغال عملاً بستری را فراهم ساخت که جمعیت انبوه مهاجر ساکن در محدوده کلان شهری به سمت آنان سرازیر شده و پدیده ای جدید را در نظام و مکان کلان شهری شکل دهنده این پدیدة جدید که با مشخصه هایی چون خودرو بودن و بی اعتنایی به ضوابط و مقررات شهر سازی و ساختمانی ، اتکاء به حریم وارده خود جوش مردمی تأثیر ناپذیری از مدیریت و کنترل های دولتی و رسمی و امثال آنها شناخته می شوند ، « سکونت گاههای خودرو » نامیده شده اند . آنها نه جزئی وابسته به کلان شهر که سکونتی گاهی با  استقلال نسبی از آن هستند که حداقل در ابتدا پایه های شغلی و معیشتی خود را در کارخانجات و صنایع پیرامون جستجو کرده و سپس و با تأمین خدمات و زیر ساخت ها در مراحل بعدی رشد به درجه ای از استقلال خدماتی می رسند و توسط نهادهای رسمی به عنوان شهر به رسمیت شناخته می شوند و در هر حال در سالهای اخیر به عنوان نوعی الگوی سکونت جدید ، ما بین شهر و روستا ـ در منطقه کلان شهری مطرح شده اند که در مورد تهران حدود 20 درصد جمعیت منطقه شهری را در خود جای داده اند .
این پدیده رو به گسترش که با چالشهای نظری ـ کارشناسی و اجرایی متفاوتی مواجه بوده و هست ، نیازمند بازشناسی و کالبد شکافی است تا با شناخت ساز و کارهای شکل گیری و تحول و عوامل مؤثر در آن تحت مدیریت هدایت و نظارت در آید و تا جایی که امکان دارد بسامان شده و برنامه دار گردد .








بیان مسئله
افزایش سریع و گسترده جمعیت شهرهای جهان سوم که غالباً در حوزه مناطق کلان شهری به وقوع پیوسته است طی سه دهه گذشته موجب بروز عوارض متعدد شهری شده است که از آن میان پدیده سکونت گاههای بی ضابطه و حاشیه ای به دلیل ارتباط مستقیم با یکی از نیازهای پایه ای انسان ( مسکن ) اهمیت خاصی دارد که برابر اطلاعات موجود بین نصف تا   جمعیت شهرهای جهان سوم را در خود جای داده اند . این در حالتی است که بخش قابل توجهی از جمعیت شهری اضافه شده جهان سوم نیز در سکونت گاههای غیر رسمی اسکان می گزینند .
در 1985 بیش  از 000/1000 نفر در قاهره ، 000/500 نفر در بانگوی افریقای مرکزی و 000/740 نفر در لوزاکای زامبیا در سکونت گاههای غیر رسمی و مناطق حاشیه ای ساکن بوده اند .
بر مبنای بررسی های طرح مجموعه شهری تهران در طول سه دهه گذشته جمعیت شهر تهران 3/2 برابر اما جمعیت منطقه شهری 8/7 برابر شده است که خود به مفهوم اسکان جمعیت به مراتب بیشتر در حوزه کلان شهری ( منطقه پیرامون تهران ) است .

ضرورت ، اهمیت و اهداف پژوهش
با توجه به روند رو به رشد پدیده حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ ایران به ویژه تهران که مشکلات متعددی را در زمینه های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی باعث شده است و از آنجا که این پدیده به قدر کافی مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته و اتخاذ شیوه های درست برخورد با این پدیده مستلزم تحقیقات جامع و فراگیری است که کلیه ابعاد و جنبه های پدیده حاشیه نشینی را مورد بررسی و دقت نظر قرار دهد ، تحقیق حاضر در راستای ارائه شناخت دقیق و درست از این پدیده و در نتیجه برخورد صحیح با آن ضرورت می یابد . طرحهای شهری و شهرسازی و به ویژه ضوابط و مقررات شهرسازی و ساختمانی آنها هنگامی که با ویژگیها و مشخصات این سکونت گاهها در مراحل مختلف رشد انطباق نداشته موجب ایجاد بحران و اختلال در روند دگرگونی آنها شده ضمن اینکه از سازماندهی مطلوب آنها بازمانده ، پتانسیل ها و ظرافیت های موجود در آنها را نیز به محدویت و تنگنا تبدیل کرده است و در بهترین حالت به تکثیر آنها در گسترش در پهنه منطقه کلان شهری منجر شده است .
بر این اساس به نظر می رسد تحقق حاضر بتواند فرایند شکل گیری ، دگرگونی و تغییرات پدپده و نیز عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر آن را تبین نماید و بستر لازم را برای ارزیابی عینی نتایج و برخوردهای سیاست ها و روش های برخورد با پدیده فراهم آورد .




1 ـ فرایند ، چگونگی و عوامل مؤثر در شکل گیری و دگرگونی سکونت
گاههای خودرو در ایران و منطقه کلانشهری
1 ـ 1 ـ چگونگی و عوامل مؤثر بر شکل گیری سکونت گاههای خودرو در ایران
تحت تأثیر فرایند عام شهرنشینی و شهرگرایی و نوع رابطه بین شهر و روستا جمعیت انبوه مهاجر از روستاها به سمت شهرهای بزرگ و به ویژه پایتخت ( تهران ) سرازیر شدند .
تمرکز و انبوهی جمعیت در تهران و مراکز شهری که نه به دلیل زیر ساخت های تولیدی شهر و گسترش اشتغال مولد و بلکه عمدتاً به دلیل گسترش بخش سوم ( خدمات ) و مشاغل حاشیه ای صورت گرفت عملاً بستر مناسبی جهت بروز عوارض خاص شهرنشینی وابسته و متکی به درآمدهای نفتی بود . در رأس این عوارض بحران زمین و مسکن شهری بود که عملاً نیاز به سر پناه حداقل در ردیف نیاز به غذا و پوشاک جهت وارد شدگان به شهر آنها را به فکر راه چاره می انداخت .
بازار رسمی زمین و مسکن عملاً به دلایل مختلفی پاسخگوی نیاز اقشار کم درآمد و تهیدست  جذب شده به شهر نبود و حتی بخشی از اقشار ساکن کلانشهر را نیز نمی توانست زیر پوشش خود درآورد .
لذا جهت برآودن این نیاز پایه ای ( زمین و سر پناه ) بازار غیر رسمی زمین و مسکن شگل گرفت این بازار متناسب با نیازهای متقاضیان و با شرایطی متفاوت از بازار رسمی و غالباً از طریق نقض ضوابط و مقررات معمول در رابطه با کاربری زمین ، تراکم ، ضوابط ساخت و تفکیک و …. زمین و گاه مسکن را با قیمتی به مراتب کمتر از بازار رسمی در اختیار متقاضیان ویژه خود قرار می دهد .
در ایران برخلاف بسیاری  از کشورهای کم توسعه به جز در سالهای آغازین پس از انقلاب هیچگاه تصرف عدوانی زمین معمول نبوده و بلکه زمین  ] اگر چه به صورت غیر رسمی و نه در چارچوب ضوابط و مقررات متعارف [ از مالک خریداری شده و بر این اساس اشکال تصرف عدوانی به صور تهاجمی و سازمان یافته اصولاً در دستور کار نبوده است ؛ اراضی مورد نظر هم معمولاً در طول محورهای عمده ارتباطی به شهرها و با دسترسی مناسب به مکانهای اشتغال قرار داشته اند .
به دلیل کمبود شدید زمین در محدوده قانونی شهرها و محدودیت های فراوان دستیابی اقشار کم درآمد شهری به زمین و مسکن ، اراضی فوق الذکر که معمولاً کاربری و قابلیت کشاورزی داشتند ، به صورت غیر قانونی توسط مالکین برزگ تفکیک شده و در اختیاز ریسک پذیرترین اقشار ( مهاجرین از کلانشهر و یا روستائیان تازه وارد کلانشهر ) قرار می گرفت که آنها هم در قطعه زمین کوچک خریداری شده به سرعت و ( یک شبه ) در آن سرپناهی ایجاد می شود . از گرد هم آئی مجموعه بناهای این چنین به سرعت سکونت گاههای شکل می گیرد که در مراحل اولیه خدمات خود را به صورت غیررسمی تأمین می کند و در مدتی نه چندان طولانی با فشار بر مسئولین خدمات مورد نیاز به صورتی رسمی تأمین شد و به تدریج نوعی و سطحی از پیوند کالبدی در این مجموعه های سکونتی ایجاد می شود و سکونت گاه شکل می گیرد . آن چه در این میان به پیوند نسبی کالبدی مدد می رساند پیوند اجتماعی و همسایگی قوی است که خمیر مایه اجتماع مردم در این سکونت گاههاست .
اغلب این سکونت گاههای  پس از پشت سر گذاشتن دوره ای از رشد سریع و انفجاری به درجه ای از تعادل دست می یابند که شاید بتوان آن را به عدم توان حداقل سرویس دهی و بی تعادلی شدید در نظام سکونت گاهی و گاه میل اجتماعی ـ فرهنگی به حفظ قلمرو و نیز ضوابط و مقررات طرحهای رسمی شهرسازی و اعمال سطحی از مدیریت شهری نسبت داد . از آن پس رشد و توسعه سکونت گاه در نقاط پیرامون و ترجیحاً در نقاطی که سابقه ای از سکونت و حداقلی از خدمات در آنها وجود داشته باشد به صورت ناپیوسته ادامه می یابد و سکونت گاه مورد نظر روند رشد خود را با جذب برخی عناصر شهری ادامه می دهدد .
اما حتی در مراحل بعدی رشد و بلوغ نسبی نیز این سکونت گاهها از نوعی عدم تعادل ساختاری ( اجتماعی ، فرهنگی و کالبدی ) رنج می برند با سطحی از یکنواختی فرهنگی و اجتماعی و تنوع کم در آمد و اشتغال عملاً اجازه تعامل اجتماعی و پیوندهای فرا فامیلی ، فرا خویشاوندی و فرا همسایگی را نداده و ورود عناصر جامعه مدنی و  توسعه مدنیت در این سکونت گاهها را بسیار محدود می کند . اما این واقعیت را نیز نمی  توان انکار کرد که تحت تأثیر عوامل اجتماعی ، فرهنگی و حتی پیشینه این سکونت گاهها و ساکنین ساخت اجتماعی ـ فرهنگی و کالبدی آنها در عمل متفاوت بوده و در معرض تغییر و دگرگونی مستمر نسبت به الگوهای اولیه زیست و سکونت خود هستند . اگر چه در تحلیل نهایی نه می توان آن را روستا نامید و نه ویژگیهای تمام یک جامعه و ساختار شهر دارند . آنها در نهایت امر سکونت گاهی ما بین شهر و روستا با گرایش به دومی و متأثر از مشخصه های اولی  هستند .
دکتر پیران ضمن تحلیل فرایند و چگونگی شکل گیری سکونت گاه غیر رسمی آن را بیش از هر چیز در قالب بازار غیر رسمی زمین و مسکن قابل تبیین دانسته و دو دلیل عمده را در این راستا یکی تبدیل به کالا شدن زمین و مسکن ( این دو نیاز اولیه و حیاتی ) تحت شرایط توسعه پیرامونی و برون زا و دیگری نیاز اولیه مهاجرین وارد شده به کلانشهر به سر پناه قائل است و اشاره می کند که به دلیل سیل گسترده مهاجرت به شهرهای بزرگ ، کالا شدن زمین و مسکن و رشد بورس بازی زمین ، بخش مهمی از تقاضای بالقوه مسکن هرگز امکان بالفعل شدن پیدا نمی کند . هر طبقه اجتماعی فضای شهری خود را تولید می کند اما در این میان طبقاتی باقی می مانند که قادر به تولید فضای شهری خاص خود بر منبای قواعد بازار رسمی زمین و مسکن توأم با بورس بازی زمین موجب تشدید بحران مسکن شده و این خود موجب افزایش شدید قیمت زمین و مسکن و اجاره بها خواهد شد .
دکتر پرویز پیران اضافه می کند که در چنین شرایطی بازار غیر رسمی مسکن شکل می گیرد . در این بازار با استفاده از ضوابط و مقرارت طرحهای شهر ] = محدودیت توسعه بر اراضی کشاورزی و اراضی خارج از محدوده قانونی شهر [ اراضی کشاورزی بزرگ به شیوه ای غیر قانونی و خارج از چارچوب ضوابط رسمی معمول تفکیک ( و به نوعی تغییر کاربردی « ؟ ! » ) داده شده و به خیل عظیم جستجوگران سر پناه عرضه می شود . متقاضیان این بازار نیز که خود از مشکل سرپناه رنج می برند قدرت ریسک بالایی دارند و به سرعت بر قطعه زمین کوچک خود ( خریداری شده از بازار غیر رسمی زمین ) سرپناهی می سازند و بدین ترتیب اجتماعات آلونکی شکل می گیرد .
او اضافه می کند که : در ایران تقسیم و باز تقسیم زمینهای کشاورزی حاشیه شهرها و اراضی خارج محدوده ، مهمترین شیوة‌ دستیابی به زمین برای ایجاد اجتماهای آلونکی است . شیوه های دیگر چون تصرف خزنده و اشغال سازمان یافته بیشتر در گذشته رواج داشته است .
سید محسن حبیبی و دیگران در گزارش طرح پژوهشی تحت عنوان « دگرگونی روستاهای مجاور شهرهای بزرگ و نقش آنها در نظام اسکان کشور » در رابطه با فرآیند و چگونگی شکل گیری و تطور سکونت گاههای خود جوش نکات زیر را مورد اشاره قرار می دهد :
بر اثر پدیده