فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 44 صفحه
چکیده
پیروزی انقلاب اسلامی ایران در آغاز سده بیست و یکم، به دنبال تغییر و تحول عمده در ساختار نظام بین‌الملل و تغییر رویکرد سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا و به وجود آمدن سیاست یک جانبه‌گرایی، شکل جدیدی از ترتیبات منطقه‌ای و بین‌المللی را به وجود آورد که متأثر از نگاه قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای بود و باعث شد توجه ویژه‌ای به مسلمانان صورت گیرد و شیعیان به عنوان اقلیتی از مسلمانان که از لحاظ ساختار جغرافیای سیاسی و ترکیبات جمعیتی در منطقه خاورمیانه در چشم‌انداز سیاست خارجی آمریکا و قدرت‌های منطقه‌ای از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شوند. این موضوع از آن جهت به پراکندگی جغرافیایی جمعیت شیعه در منطقه خاورمیانه به عنوان نقطه اتصال سه قازه مهم آسیا، اروپا و آفریقا به عنوان هارتلند سیاسی و استراتژیک جهان حاضر واقع شده است حائز اهمیت بوده و همچنین به دلیل دارا بودن بیشترین حجم ذخایر انرژی فسیلی و بازار مصرف کالاهای صنعتی تولیدی مورد توجه قدرت‌های بزرگ جهانی می‌باشد. لذا در راستای سیاست خارجی این کشورها، تعامل یا تقابل با این قابلیت بزرگ حائز اهمیت می‌باشد.
همچنین وجود بزرگترین کشور شیعه‌نشین جمهوری اسلامی ایران در منطقه منشأ تحولات مهمی شد و انقلاب اسلامی ایران که به تبلور اندیشه‌ی سیاسی رهبری این نهضت و با توجه به خصلت دینی و مکتبی خود را در محدوده‌ی جغرافیایی خاص محصورننموده و اهداف و آرمان‌های سیاسی- اجتماعی فرا مرزی و جهان وطنی را پی‌ریزی کرده، است و به همین دلیل سر منشأ تحولات عظیمی در سراسر جهان گشته است.
معنای انقلاب
انقلاب در معمولی‌ترین معنای آن، تلاش برای ایجاد و تحول بنیادین در سیستم حکومت است (لاکویر، 1378، ص 19) یا به گفته‌ی گلدستون، تسخیر غیرقانونی و معمولاً خشونت‌آمیز قدرت است که موجب تحول اساسی در نهادهای حکومت می‌شود. (گلدستون، 1375، ص 82) هانا آرنت نیز انقلاب را دگرگونی به معنای آغازی تازه می‌داند که خشونت در آن برای رهایی از ستمگری به قصد استقرار آزادی است (آرنت، 1361، ص 47)، تصاحب رسمی قدرت جزء اجرای ضروری فرایند انقلاب است؛ در واقع آنچه رخ می‌دهد، آن است که گروه حاکم توسط گروهی دیگر ساقط شده، راه را برای تحولات سیاسی و اجتماعی بیشتر باز می‌نماید .(Brier and Calvert, 1982, p. 11).
به رغم وجود تشابهاتی با تعاریف فوق، انقلاب اسلامی ایران خارج از مدار سرمایه‌داری غرب و سوسیالیسم مشرق رخ داد. پیش شرط‌های فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ایدئولوژیکی به تسریع روند این انقلاب ایران کمک نمود و برخی از عوامل داخلی و خارجی موجب پیروزی آن شد. (عنایت، 1377، ص 44)
ایدئولوژی
بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی مفهوم موسعی از ایدئولوژی را به مثابه نظامی از ایده‌ها، باورها و ارزش‌ها مطرح کرده‌اند که متضمن تفسیری جامع از تاریخ است، نظریه‌ی دقیقی از نظم اجتماعی را شکل می‌دهد با تکرار تلقین کننده‌ی ایده‌ها از طریق نظام ارزشی، باور و وفاداری توده‌ها جلب می‌کند (اخوان مفرد، 1381، ص 83)
غرب
غرب را می‌توان به غرب فلسفی، غرب علمی، غرب سیاسی و غرب جغرافیایی تفسیم کرد. به عبارت دیگر، غرب را می‌توان در چهار مدار گوناگون تعریف کرد. این چهار مدار به طور طبیعی با یکدیگر نقاط تماس و زمینه‌های تلاقی دارند. (فاضلی‌نیا، 1386، ص 24)
در این مقاله منظور از غرب، در غرب سیاسی، به طور عام و ایالات متحده‌ی آمریکا به طور خاصی است.
انقلاب اسلامی، ارزش‌ها و آرمان‌ها
انقلاب اسلامی ایران نقطه‌ی آغاز خیزش تفکر اسلامی است. در حالی که قرن بیستم با عقب‌نشینی اسلام، در پی ضعف و ناتوانی امپراطوری عثمانی آغاز شد. پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال‌های پایانی این قرن، آغاز دوره‌ی جدیدی از ظهور مجدد اسلام را نوید داد.
انقلاب اسلامی ایران براساس مبنای عقیدتی که در درون خود پنهان کرده بود از یک سو، واکنشی خشمگینانه نسبت به وضع موجود نشان داد و به نوعی نارضایتی از نظم موجود و جایگاه اسلام معاصر را به منصه ظهور گذاشت، و از سوی دیگر، با طرح عقاید روشنگرانه، نارضایتی خود را نسبت به استراتژی در پیش گرفته شده دیگر جنبش‌های اسلامی برای رسیدن به مطلوب اسلام ابراز نمود و ندای رهایی از جریان حرکت تاریخ براساس مفروضات از پیش تعیین شده نوگرایی را سر داد که بر این اساس، هم خواهان افزایش توان مبارزاتی و تغییر الگوی عمل بود و هم جایگزین مناسبی برای رهایی از وضع موجود و گشایش وضع مطلوب داشت. روش حرکت اسلامی در ایران استفاده از نیروهای بالقوه و تبدیل این نیروها به حالت بالفعل و بسیج اندیشه‌های ذخیره شده در درون ملت‌های اسلامی با مدیریت همه جانبه و با توان حرکتی در حد اعلا و سرعتی به مراتب تندتر از سایر جنبش‌های اسلامی بود. بدین روی این حرکت اسلامی به عنوان الگویی برای تلاش‌های ایدئولوژیک در میان سایر ملل اسلامی مورد ملاحظه قرار گرفت و موجب شد تحولی عمیق در راهبرد یا شیوه‌ی عمل و چگونگی تعیین اهداف آن صورت بگیرد. حرکت اسلامی در ایران، زمینه‌ی این ذهنیت را فراهم آورد که هنوز توان تصور آرمانی فراتر از آنچه در گذشته سایر حرکت‌ها در پیش گرفته بودند و امکان دگرگونی و بازگشت به آنچه «دوران طلایی اسلام» گفته می‌شود، وجود دارد و شاید اعتقاد به همین توانمندی بود که روحیه‌ی دیگر جنبش‌های اسلامی متاثر از انقلاب اسلامی را فزونی بخشید. (امرایی، حمزه، 1383)
هر چند انقلاب اسلامی ایران به وسیله‌ی مردم مسلمان ایران و به رهبری یک روحانی شیعه به وجود آمد و رشد کرد و بدون تردید، از بسیاری از خصوصیات اسلام در پرتو تشیع بهره گرفت وا ز اصول انقلابی تشیع در رشد خود سود جست و بر مسلمانان شیعه جهان، به ویژه شیعیان عربستان، عراق و لبنان تاثیر محسوسی نهاد، ولی مسلمانان شیعه‌ی ایران و رهبر آن خود انقلاب را یک انقلاب منحصراً اسلامی می‌دانند و آن را همین گونه معرفی می‌نمایند.
باید اذعان داشت که مسئله«صدور انقلاب» موجبات ترس دولت‌های غربی و دولت‌های دشت‌نشانده‌ی آنها را در منطقه بر انگیخت و انقلاب اسلامی ایران الگویی برای دیگر جنبش‌های اسلامی در سراسر جهان اسلام فراهم نمود و در این میان کشورهای حوزه خلیج فارس و خاورمیانه بیش از سایر کشورها دچار تحولات عمیقی شدند و رژیم‌هایی چون عراق و عربستان که با ثبات‌ترین کشورهای منطقه به شمار می‌آمدند، دچار تنش شده و از امواج انقلاب اسلامی متأثر گردیدند چرا که مخاطب امام خمینی(رحمه‌ا...) مستضعفان سراسرکره‌ی زمین بودند:
باید این نهضت در تمام عالم، نهضت مستضعف در مقابل مستکبر در تمام عالم گسترده شود. ایران مبدأ و نقطه اول و الگو برای همه‌ی ملت‌های مستضعف است. در تمام اقشار عالم مسلمین به پا خیزند. بلکه مستضعفین به پاخیزند. وعده‌ی الهی‌مستضعفین را شامل است و می‌فرماید که ما منت بر مستضعفین می گذاریم که آنها امام ما بشوند و در دنیا و وارث باشند. امامت حق مستضعفین است. وراثت از مستضعفین است. مستکبرین غاصبند، مستکبرین باید از میدان خارج شوند.(امام خمینی(رحمه‌ا...) ج6، ص 68)
و همچنین در گفته‌های حضرت آیت‌الله خامنه ای، رهبر کنونی ایران آمده‌است:«صدور انقلاب؛ یعنی صدور فرهنگ انسان ساز اسلام و صدور صفا و خلوص و تکیه و اصرار بر ارزشهای انسانی. ما به این کار و انجام این وظیفه افتخار می‌کنیم. این راه انسانیت است و ما این راه را باید ادامه دهیم.»
مقدمه :
به اعتقاد بسیاری از صاحبنظران سیاسی ، انقلاب اسلامی، نظام سیاسی جدیدی را وارد معادلات نظام بین المللی کرد که عناصر تشکیل دهنده آن ملهم از عدالت خواهی ، دموکراسی مبتنی بر ارزشهای دینی و فرهنگی ملت ها و احترام به کرامت انسانی و بشریت است . این مؤلفه ها در واقع مطالبات ملت هایی است که سالها بدنبال رهایی از ظلم و زورگویی قدرت های جهانی و بدنبال حقوق پایمال شده خود و رهایی از سلطه قدرت های زورگو بوده اند .
به همین دلیل ، انقلاب اسلامی ایران ریشه درخواسته ها و آرمان های دینی ، سیاسی و فرهنگی بسیاری ازملل جهان دارد . انقلاب اسلامی دگرگونی بزرگی در عرصه مفاهیم سیاسی و مباحث نظری ایجاد کرد و سبب شد ظرفیت های جدیدی در نظام بین الملل با الهام از آموزه های دینی ایجاد شود.
این تاثیر گذاری در وقایع سیاسی دهه هشتاد و نود در منطقه و جهان که حاکی از شکل گیری خیزش رو به تکامل در جهت بیداری اسلامی و رشد حرکت های آزادیخواهانه نزد بسیاری از ملل جهان است ، کاملاً نمود دارد و حاکی از تمایل به بازگشت به سیاست های عدالت خواهانه و نفی نظام های سیطره جویانه و سلطه طلب است .
تحقیق درباره انقلاب اسلامی ایران و تاثیر آن بر کشورهای منطقه
