فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه 3
فصل اول_تعاریف سیر تکاملی لعاب 5
فصل دوم_مواد اولیه مورد مصرف در ساخت لعاب 9
فصل سوم_تولید و ساخت لعاب 11
فصل چهارم_اصول چسبندگی لعاب 13
فصل پنجم_انواع لعاب 15
فصل ششم_اماده سازی لعاب 21
فصل هفتم_ورقهای مورد استفاده برای لعاب کاری 23
فصل هشتم_عملیات مقدماتی لعابکاری 24
فصل نهم_فرایند پوشش دادن لعاب 28
فصل دهم_پخت و کوره های پخت لعاب 33
فصل یازدهم_کنترل کیفی محصول نهایی 35
فصل دوازدهم _ مواد کمکی لعاب 46
مقدمه
پیشرفت صنعت لعاب مرهون عوامل متعددی است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود :
1 ) تولید ورق های سردنورد ویژه لعابکاری در دنیا و اخیراً در ایران .
2 ) استفاده از روش الکترواستاتیک و کاربرد لعاب به صورت لعاب ( خشک ) بدون نیاز به مراحل چربی زدایی .
3 ) کاربرد روز افزون تئوریهای علمی .
4 ) به ثمر نشستن تحقیقات محققین در واحدهای گوناگون و رو به گسترش لعابکاری .
5 ) تأسیس آکادمیهای مختلف آموزش لعابکاری و ایجاد زمینه های علمی آن در دانشگاه های مختلف دنیا و اخیراً در ایران .
این فایل دارای 22 صفحه می باشد.
لعاب قشر نازک شیشه ای یا شیشه مانند است که در فرآیند لعابکاری بر سطوح بعضی اجسام سرامیکی پ وشش داده می شود . اصطلاح لعاب گاهی به مخلوطی از مواد بصورت پودر یا سوسپانسیون آبی ، که برای اعمال بر روی بدنه سرامیکی توسط غوطه وری ، پاشش و غیره مهیا می شود ، نیز گفته می شود . بعد از عملیات حرارتی (پخت ) ، این مخلوط زجاجی می شود و خواص مطلوب سطح بدنه آشکار می شود . لعاب همیشه در دمای کمتری نسبت به بدنه های سرامیکی ، به حالت خمیری و مذاب در می آید ، یعنی نقطه خمیری پائین تری دارد وقتی بدنه فلز باشد ، لعاب رجاجی روی آن لعاب پرسلانی یا لعاب فلز نامیده میشود . در این مورد جنس لعاب و بدنه تفاوت اساس دارد . بنابراین ، سطح مشترک بین لعاب و بدنه باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد .
لعاب در نتیجه ذوب کردن مخلوطی از سیلیکات ها در دماهای مختلف به وجود می آید . قدیمی ترین لعاب ها از دوغاب هایی درست می شدند که متشکل از سوسپانسیونی از ذرات رس در آب بودند و اغلب یک نمک یا خاکستر گداز آور به آن افزوده می شد از 4000 تا 3100 سال قبل از میلاد ، ظروف لعابدار مات در مصر ساخته می شد . در حدود سال 900 میلادی ، لعابهای مات سفید حاوی اکسید قلع ، مات کننده توسط سفالگران اسلامی کشف و ساخته شد . در سال 1900 میلادی ، ساخت لعاب سرامیکی به عنوان یک هنر توسعه یافت ، تا اینکه در دهه اول قرن فوق « هرمان زگر» (Herman seger) تحقیقاتی در این زمینه انجام داد . این تحقیقات ادامه یافت تا اینکه اخیراً لعاب های بدون سرب نیز توسعه یافت .
در طراحی یک لعاب سرامیکی و مظروف دو نوع خاصیت عمومی راباید در نظر داشت . اولین خاصیت از این حقیقت ناشی می شود که لعاب باید به پایه اتصال پیدا کند . مواد لعاب باید بطور هموژن ذوب و در دمایی مناسب به شیشه ای گرانرو تبدیل شوند تفاوت بین بلورها و شیشه ها درچگونگی تشکیل شبکه فضایی آنهاست . برای جلوگیری از تغییر شکل بدنه این دما باید با دمای پخت بدنه مساوی یاپائین تراز آن باشد . هنگام ذوب ، لعاب باید با بدنه واکنش دهد تا یک لایه ااتصالی بین آنها تشکیل شود .
هنگام سرد شدن ظروف پخته شده ، بدنه و لعاب منقبض می شوند . اگرضرایب انبساط لعاب و بدنه به اندازه کافی به هم نزدیک نباشند وتنش ها و کرنش های ایجاد شده باعث پرستدای شدن یا ترک برداشتن لعاب می شوند . انبساط حرارتی لعاب و بدنه باید نزدیک به یکدیگر باشند ، اما نه مساوی .
دومین گروه از خواص عمومی مهم ، با نوع کاربرد محصول مرتبط است . یک لعاب سرامیکی و مظروف میتواند باعث شود که بدنه در برابر نفوذ آب مقاوم تر ، از نظر مکانیکی قوی تر ، در برابر سایش و خراش مقاوم تر ، از نظر شیمیایی خنثی تر ، تمیز تر و از نظر زیبایی برای چشم و لمس کردن مناسب تر شود . تقریباً از تمامی لعاب های خارجی ، همگن صافی و سختی انتظار می رود .
لعابها پوشش هایی نازک و شفاف اند و معمولاً با ضخامت 15/0 تا 5/0 میلی متر بر روی بدنه سرامیک تشکیل می شوند . پس از ترکیب مواد خام ، این مخلوط را روی سطح سرامیک پهن می کنند و در دمای بالای کوره قرار می دهند . معمولاً در پرکردن منفذهای سرامیکها ، صاف و شفاف کردن و جهت بیشترکردن قدرت مکانیکی و مقاومت شیمیایی آنها و زیباتر ساختن ظاهر و پوشش سرامیکها از لعاب استفاه می کنند . همچنین این مواد جهت تناسب بخشیدن به بدنه های مختلف سرامیکی ، رسانیدن آنها به دماهای مختلف و ارائه خواص بسیار ویژه آنها که نشان دهنده تنوع بسیار لعابها هستند مورد نیاز می باشند .
لعابها شیشه های سیلیکاتی یا ترکیب شیمیایی نامعینی از سیلیک و سایر اکسیدها هستند . ساختار خاص شیشه را می توان بصورت شکستن ترتیبات منظم هندسی اتم ها توصیف نمود . این شیشه هنگام سرد و تبدیل شدن به جامد خصوصیات یک مایع را حفظ می کند در تشکیل شیشه ، اتم های اکسیژن با اتم های سایر عناصر پیوند می دهد و این پیوند بصورتی است که هر اتم اکسیژن فقط با دواتم دیگر تماس دارد و شکل سه بعدی را تشکیل می دهند که بجای پیوند لبه با لبه در گوشه ها به یکدیگر متصل می شوند . حداقل سه گوشه از این چند وجهی باید مشترک باشند . شمار اندکی از اکسیدها می توانند شیشه هایی از نوع را تشکیل دهنداز اکسید سیلیکاو بور در لعابهای سرامیک معمولاً به عنوان سازنده های شیشه استفاده می شود . نقطه ذوب بالای سیلیکا توسط اکسیدهای فرار اصلی نظیر و غیره کاهش می یابد و چگونگی لعاب تحت کنترل گل پاک ثابت کننده قرار دارد . لعابها شبکه بلوری متحد الشکلی ندارند و دارای خواص برابری هستند – ویژگیهای مشابه در جنبه های متفاوت ، خواص بصری خاص لعابها ، شفافیت ، انعکاس و غیره اصطلاحاً بدان دلیل است که ساختار آن بطور مداوم دچار اختلال شده و حدود و لبه های بلوری در فواصل منظمی آنها را قطع نمی کنند .
ماهیت شیشه
لعابهای زجاجی اساساً لایه های شیشه ای هستند که به بدنه متصل شده اند . بنابراین ، در حالی که آن ها ویژگی های دیگری را نیز دارا هستند . از مزایا و معایب شیشه نیز برخوردارند .
شیشه محصول ذوب مواد معدنی و انجماد بدون تبلور آنهاست .
یون های مواد بلوری تشکیل شبکه فضایی منظم بلوری می دهد ، در صورتیکه در شیشه (لعاب ) این یون ها نظم کافی حاصل نمی کنند و در نتیجه شبکه ای نامنظم تشکیل می دهد
از بین تمامی اکسید ها فقط به تنهایی تشکیل می دهند . نیز اگر سریع سرد شوند تشکیل شیشه می دهند . برای استفاده در لعابها مورد توجه بیشتری قرار گرفته اند .
زاخاریاسن با توجه به این فرضیات ، مجموعه ای از قوانین تجربی را ، که یک اکسید باید از آنها تبعیت کند تا بتواند تشکیل شیشه دهد ، به شرح زیر پیشنهاد کرد .
برخی از محققین کوشیده اند تا مفاهیم ساختاری را با فرضیه شبکه نامنظم ادغام کنند یکی از مفاهیم ساختاری مهم قدرت پیوند است . آرایش مجدد اتمی مورد نیاز در تبلو رمستلزم شکسته شدن اتصالات است . بنابراین باید ارتباطی بین قدرت پیوند و قابلیت تشکیل شیشه وجود داشته باشد . قدرت پیوند اکسیدها ی مختلف در جدول 2-1آورده شده است . قدرت پیوند برای شبکه ساز ها 80 تا 120 ، برای واسطه ها 55 تا 75 و برای دگرگون سازها 10 تا است.
شامل 110 صفحه فایل word قابل ویرایش
مقدمه
رنگ آمیزی در میان مردم فلات ایران سابقه ای دراز دارد. اگر اینک زمان شروع آن را (در گذشته‌ی دور) ندانیم و نتوانیم نخستین جماعتی از این فلات را که بکار رنگ آمیزی پرداخته اند بشناسیم. باری به این می توانیم توجه داشته باشیم که «گل اخرا»ی سرخ و زردی که در باستان که در باستان بکار تهیه‌ی ظروف سفالین می رفته، و یا گل تیره‌ای که از آن ظرف سفالی یکپارچه سیاه می ساخته اند چشم جماعات اولیه را با ظروف یکپارچه رنگین طبیعی آشنا کرده بوده است.
خاصه که با استفاده از آتش، ظروف گلی پخته به صورت سفال در می آمده و در مجاورت درجات مختلف حرارت آفتاب و آتش، کم رنگ و پررنگ می شده است و رنگ آمیزی نویی در برابر چشمان مردم قرار می گرفته و الهام بخش سلیقه ها می گردیده است.
شاید برخورد به گیاهانی که دارای مواد و مایعات رنگین بوده اند، یکی از وسائل رنگ آمیزی پاره ای از لوازم زندگانی (چون رنگین کردن بافته های اولیه) بوده باشد.
برخورد به خاک های معدنی «گچ و آهک» و همچنین گل اخرا قرمز که با آنها دیوار کومه ها را می آلودند، و آنها را سفید یا قرمز می‌نمودند، شاید که شروع رنگ آمیزی ای بوده باشد که دیرتر زمینه‌ی وسیعی یافته است.
چند زمان طول کشیده تا توفیقی در این راه حاصل شده معلوم نیست زیرا برخورد تصادفی به ماده‌ی رنگین گیاهی یا معدنی و دانستن اینکه عصاره‌ی گیاه «اوسکوتی» زرد لیمویی خوشرنگ به دست می دهد یا از برگ درخت «کول» رنگ مشکی روشن و از پوست تنه‌ی درخت گردو، رنگ مشکلی خوشرنگ به دست می آید، یا گیاهانی که بر سر خود قرمز دانه دارند و رنگ قرمز آنها در مجاورت هوا و آفتاب تیره می شود، و یا برخورد به سنگ منگنز و دریافت خاصیت رنگین آن که مخلوطش با آب و رسیدن گرما به آن، رنگ تیره ای به دست می دهد، قاعدتاً با دنیای آنروز وقت زیادی برای تجربه اندوختن لازم داشته است.
در فلات ایران، همه‌ی ظروف سفالین مکشوفه از نقاط باستانی (که دارای نقوش تیره هستند) با کمک سنگ منگنز منقش و مزین شده اند.
نقش بندی بر روی ظروف سفالین هنوز در بلوچستان معمول است و کوزه گران روستای «کلپورکان» از همین سنگ منگنز استفاده می‌کنند. تماس دائم با طبیعت اطراف و مدافعه بر روی مواد و امکاناتی که در حوالی محل سکنای جماعات بدوی وجود داشته، آدمی را برای توجه به خاصیت مواد، کنجکاو می کرده است.
برخورد آنان به براده های فلزات (که احیاناً در دسترس آنان بوده) چون مس، قلع و سرب، یا «کوبالت» (سنگ لاجورد) و سنگ چخماق و گوگرد، و اندیشمندی در اینکه براده ها را می توان با سنگ به صورت نرمی سائید و آنها را خمیر مایه کرده بکار برد، شاید برداشتهایی اولیه برای تهیه رنگ های لعابی باشد که در هزاره‌ی سوم پیش از میلاد در ایران زمین به ثمر رسیده است.
زنگار مس، رنگ سبز فیروزه ای میداده، سنگ چخماق و سرب، رنگی در زمینه‌ی زرد ایجاد می کرده، سرب و منگنز و سنگ چخماق، رنگی قهوه ای ساخته است. این گیاه «اوشنان» که گیاه سرزمین های شوره‌زار و کویری است و به «زاج سیاه» یا سود معروف است از چه زمانی در کار لعاب سازی برای ظروف سفالی بکار گرفته شده است، معلوم نیست.
ظروف لعابی رنگین
در شروع به لعابکاری، و در مراحل ابتدائی گرچه قشری از لعاب روی سفال ها را می پوشانده است ولی بدیهی است که آشنایی به مراتب کم رنگی و پر رنگی رنگ های لعابی یا نتیجه‌ی ترکیب آنها (به کمک رنگ های معدنی) به تدریج و در طی زمانه‌ها دست داده است و بعلاوه، توجه به میزان حرارت لازم، خود عملی است که در گذشته معیاری نداشت و لعابکاری روی تجزیه‌ی شخصی به آن توجه یافته و چه بسا که حرارت اندکی بیش از حد لزوم، سبب پر رنگ شدن، یا حرارت کمتری باعث خامی رنگ می شده است. بنابراین، رنگ های لعابی در آن زمان برحسب میزان تابش آتشی که اغلب، اختیار آن از عهده خارج می شد به دست می آمد و فقط توجه و مهارت لعابکار می‌توانست تا حدی از روی پیش‌بینی‌های به دست آمده از تجربه، رنگ‌های لعابی نزدیک به دلخوه را باعث شود.
بنابراین، می توان دریافت چه بسا که با در نظر داشتن نسبت اختلاط رنگ ها، بر اثر غفلت از میزان تابش آتش و توجه نداشتن به افزایش و یا کاهش هیمه‌های کوره، نتیجه‌ی کار، رضایت بخش نمی‌شده و چه بسا که بر حسب تصادف، رنگ های لعابی از کار، خوب در می آمده است.
علاوه بر پاره سفال هایی که در کشور ما یافت شده است می توان به پاره سفال های یافت شده در چین که توسط کوره ی Qionglai پخت شده اند اشاره کرد. (3)
مطالعة لعاب مات فاز جدای چین باستان از کورهQionglai
1-3 ترکیبات شیمیایی و ویژگی های پاره سفال ها . همانطور که در جدول 1 پیداست لعاب ها منتسب به لعاب های سیلیکات – اکسید منیزیم – کلسیا هستند که حجم اکسید منیزیم و کلسیای آنها بطور غیرمعمولی بالاست .
تنوع رنگ بدنه و رنگ لعاب به شرایط افت و غیر اشتعال (مثلاً دمای اشتعال، زمان و اتمسفر موجود در کوره های اژدهایی با چوب بعنوان سوخت )مرتبط می شود. بطور کلی برای یون های آهن Labile یک تعادل کاهش – اکسیداسیون وجود دارد که توسط موقعیت ذوب لعاب و اتمسفر یا جو کوره تعیین شده است.
2-3- ویژگی های فیزیکی اجسام : این اجسام یا بدنه ها کاملاً نفوذپذیر هستند، ذرات کوراتز سفید در آنها بدام افتاده و سطوح شکستگی آن زبر است و سفال های سنگی کدر مانند نمایانگر اشتعال با مقادیر مختلف می باشد. جذب آب ،نفوذپذیری و چگالی تودة‌آنها در جدول 2 آمده است.
3-3- زیر ساختار لعاب ها و دلیل جدایی فاز یا مرحلة‌مایع – مایع: الگوی XRD ی لعاب Q6 (شکل 1) بیانگر حضور کریستال کوارتز حل نشده (به میزان اندک در لعاب می باشد و بخش اعظم لعاب یک فاز ناریخت یا غیرمتبلور است .
هر دو (شکل 3 و 1)بیانگر آنند که لعاب ها از یک ساختار مرحله جدای قطره ای بسیار ریز متفرق می باشند که در آن قطر معادل قطرات بین 0.1-0.4mm میباشد در ساختار غیرآمیختنی مایع – مایع قطرات مجزا از SiO2 غنی هستند و سرچشمه یا ماتریکس آن از Ca,Mg, P, Ti, Fe غنی میباشد (شکل 3)نمودارهای SAD این قطرات و ماتریکس ها بیانگر رنگ‌ها متفرق منتسب با مرحله های ناریخت یا نامتبلور می باشند (شکل 3) بر اساس ایده های کریستالو شیمی غیر آمیختنی مایع – مایع از رقابت میان کاتیون هایی سرچشمه می گیرد که سعی دارند یکدیگر را احاطه کنند بطوریکه کمترین ساختار اکسیژه انرژی وجود داشته باشد / منوط به محدودیت های مربوط به تمایل سیلیکا برای شبکه سازی)هر چقدر تفاوت نیروی یون میان یون سیلیکون با یک یون اکسیژن و یون متعادل کننده با یک یون اکسیژن بیشتر باشد، تمایل برای عدم آمیزش بیشتر می شود.
سیستم SiO2-CaO شامل یک فضای ثابت غیر آمیختنی میان مایع ها می باشد که در دمای 1700 درجه دارای حدود 70, 97 mol./SiO2 می باشد. اضافه کردن Al2O3 برای جداسازی مرحلة‌مایع مایع دمای عدم آمیزش و مخلوط را کاهش می دهد، چرا که بخش مربوطه به عدم آمیزش به زمینة ternay گسترش می یابد.
که می تواند اهمیت قابل توجهی داشته باشد. بنابراین جداسازی فاز یا مرحله در لعاب های این کار، ابتدا باید با تمایل قوی برای عدم آمیزش میان SiO2, RO (CaO-MgO) مورد بررسی قرار گیرد. با در نظر گرفتن پولاریزش یا دوگانگی اتم های اکسیژن غیرمتصل در مقایسه با اتم های متصل تغییر دهنده های دیگری چون یون های آهن و تیتانیوم و فسفری موجود در فاز، از اکسیدهای CaO, MgO با مقادیر قابل توجهی اتم های اکسیژن غیرمتصل غنی هستند که در نتیجه جداسازی فاز یا مرحله ارضاء‌می شود . Al2O3 بعنوان عامل متجانس کننده در چنین سیستم هایی (که خاصیت قلیایی کمی دارند) عمل می کند که می تواند دمای عدم آمیزش را به کمتر از دمای مایع کاهش دهد و در نتیجه از ایجاد ساختار ریز فاز جدایی که در معرض تخریب مشخصه های لعاب قرار دارد ، جلوگیری کند. پس از ملحق کردن R2O به K2O و RO به CaO و نادیده گرفتن مقادیر اندک Fe2O3, TiO2, P2O5 ترکیبات لعاب با سیستم کواتر ناری K2O-CaO-Al2O3-SiO2 (که دارای میزان جداسازی قابل توجهی ست [3] و در آن جداسازی فاز مایع – مایع با اضافه کردن آلومینا و قلیا به حداکثر می رسد) مرتبط می باشد . همانطور که در شکل 4 پیداست ، شش ترکیب لعاب به سمت چپ مرز عدم آمیزش 1200 درجة‌سانتیگراد کاملاً نزدیک هستند. بخش عدم آمیزش مایع – مایع باید در کمتر از 1200 درجه گسترش یابد. بنابراین ما می توانیم اینطور نتیجه گیری کنید که لعاب ها برای ساختار فاز جدا ویژگی ترمودینامیک به بار می آورند. ترکیب شیمیایی و تاریخ گرمایی هر دو فاکتورهای کلیدی شکل گیری جداسازی فاز درچرخة cooling می باشند. کورة‌اژدهای هیل کلایمینگ دراز (که به کرات مورد استفاده قرار می گیرد در جنوب چین) نیازهای میزان خنک کنندگی اندک که برای جداسازی فاز ضروری ست را ارضاء می کند.
لعاب فلز
مقاله ای مفید و کامل
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:23
چکیده :
پیشرفت صنعت لعاب مرهون عوامل متعددی است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود :
1 ) تولید ورق های سردنورد ویژه لعابکاری در دنیا و اخیراً در ایران .
2 ) استفاده از روش الکترواستاتیک و کاربرد لعاب به صورت لعاب ( خشک ) بدون نیاز به مراحل چربی زدایی .
3 ) کاربرد روز افزون تئوریهای علمی .
4 ) به ثمر نشستن تحقیقات محققین در واحدهای گوناگون و رو به گسترش لعابکاری .
5 ) تأسیس آکادمیهای مختلف آموزش لعابکاری و ایجاد زمینه های علمی آن در دانشگاه های مختلف دنیا و اخیراً در ایران .
علاوه بر موارد فوق الذکر ، تأثیر عوامل اقتصادی را نیز بر صنعت لعابکاری نمی توان نادیده انگاشت ، چرا که امروزه تهیه ورق های مخصوص لعابکاری نسبت به گذشته سریع تر و با هزینه نازلتری صورت می گیرد و همچنین میزان اتلاف پودر لعاب و درصد ضایعات محصول در روش الکترواستاتیک بسیار ناچیز بوده و از طرفی میزان مصرف پودر در این روش بسیار کمتر از لعاب مصرفی در سایر روش ها می باشد و در کنار آن خطاهای فردی نیز به حداقل ممکن می رسد .
در حال حاضر کشورهای آلمان ، انگلستان ، هلند ، بلژیک ، سوئیس و ترکیه از تولید کنندگان عمده پودرهای لعاب الکترواستاتیک می باشند . البته در ایران نیز تحقیقاتی در زمینه تولید پودر لعاب صورت گرفته که امید می رود در آینده ای نزدیک ، نیاز به سایر کشورها در این زمینه به حداقل میزان خود برسد .
قابل ذکر است که در خلال دهه های گذشته کاربرد لعاب به صورت مستقیم[1] ، یعنی بدون نیاز به لعابهای آستری [2] تنها بر سطوح کاملاً صاف و هموار امکان پذیر بوده ، اما امروزه به کمک روش های جدید استفاده از آن بی هیچ مشکلی بر قطعات فرم دار نیز رایج است .
از آنجایی که کیفیت محصولات لعابکاری شده به شدت تحت تأثیر نوع ورق و لعاب می باشند ، امروزه با تولید ورق هایی با درصد کربن ناچیز و لعابهای مرغوب گام مؤثری در جهت تولید محصولاتی با کیفیت بهتر برداشته شده است .
در حال حاضر لعابهای تولید شده از دوام ، استقامت و پایداری خوبی برخوردارند و همچنین میزان عناصر خارج شده از آنها در خلال عملیات پخت بسیار ناچیز است . این مسئله به ویژه در مورد موادی که کمتر در طبیعت یافت می شوند و از طرفی وجود و حفظ آنها در لعاب به منظور ایجاد خصوصیاتی ویژه ضروری است اهمیت خاصی پیدا می کند .
امروزه حفاظت سطوح فلزی به کمک لعابکاری به گونه ای وسیع جایگزین سایر روش های حفاظتی فلزات از جمله آبکاری1 ، رنگ زدن و ... گردیده است ، چرا که لعابکاری سطوح فلزی نه تنها آنها را در مقابل عوامل مختلف فرسایش مانند خوردگی ، زنگ زدن و ... . حفاظت می کند بلکه سبب جلا ، زیبایی و شفافیت خاص در این سطوح می گردد و علاوه بر آن مشکلات شستشو و نظافت محصول را به حداقل ممکن می رساند .
لعابها به واسطه عایق بودن از ایجاد پیل های الکتروشیمیایی موضعی در سطوح فلزی ممانعت نموده و در نتیجه مانع خوردگی فلز می گردند . از طرف دیگر پایداری و مقاومت زیاد لعاب در برابر اکسیداسیون ( ترکیب با اکسیژن ) سطح فلز را در مقابل زنگ زدن به خوبی حفظ می کند .
به غیر از موارد ذکر شده تلفیق صنعت لعابکاری با هنر ، انگیزه ، ذوق و سلیقه ، بشر قرن بیستم را به خلق آثاری بدیع که تحسین هر بیننده ای را بر می انگیزد واداشته که این عامل نیز سبب پیشرفت صنعت لعابکاری گردیده است .
تعاریف و سیر تکاملی لعاب
واژه لعاب " ENAMEL " ، ریشه لاتین داشته و از کلمه " Smaltum " مشتق شده است . این لغت بعدها در آلمان به صورت " Smalzan " در آمده و هنوز هم در ایتالیا به فرم " Smalto " وجود دارد . سرانجام در زبان فرانسه و همچنین با تلفظی مشابه در آلمان ، از لغت " email " برای بیان این واژه استفاده شد .
لعاب ، به جامدی شیشه گون که از ذوب یا گداختن مخلوطی از چندین ماده معدنی بدست می آید اطلاق می شود .
از نظر تاریخی برای اولین بار لعاب به منظور پوشش دادن فلزات طلا ، نقره و مس مورد استفاده واقع شد . این فلزات از زمان های قدیم شناخته شده بودند و به راحتی با لعاب دادن بر روی آنها جهت ساخت مدال ها و جواهرات سلطنتی به کار گرفته می شدند . باستان شناسان بر این باورند که اولین بار در سواحل مدیترانه و به طور دقیق تر در مصر و قبرس ، در طول دو قرن قبل از میلاد مسیح از لعاب استفاده می شده است .
بعد از این که شیشه کشف شد و بشر رنگ کردن و تزئین نمودن آن را آموخت به فکر استفاده از ماده ای شبیه به شیشه برای تزئین اشیایی که از فلز ساخته می شدند افتاد و بدین ترتیب لعاب تولد یافت 1. استفاده از لعاب این امکان را به بشر می داد تا رنگ طبیعی فلزات را درخشان تر جلوه دهد و بدین ترتیب به ارزش و زیبایی آنها بیفزاید .
[1]ـ Direct on
[2] Ground Coat
1 ـ در آبکاری یا حفاظت کاتدی سطوح فلزی با ایجاد پیل های الکتروشیمیایی از خوردگی سطوح جلو گیری به عمل می آورند . این روش به ویژه در حفاظت لوله های فلزی که در داخل زمین قرار دارند ، بسیار مفید است .
1 ـ سیلیس ، یکی از مواد معدنی است که در طبیعت به وفور یافت می شود و از مواد اصلی سازنده شبکه شیشه ای لعاب می باشد . در واقع شیشه و لعاب دارای شبکه و لعاب دارای شبکه نا منظم آمورف بوده که نظم مولکولی در این شبکه تنها در فواصل بسیار کوتاهی ( Short Range Order ) وجود دارد . تکنولوژی ساخت شیشه و لعاب از لحاظ مواد اولیه و تولید بسیار شبیه به هم است و تنها در میزان به کارگیری مواد کمک ذوب و نحوه اختلاف دارند و این عامل سبب می شود که یکی به شیشه و دیگری به لعاب تبدیل گردد .
و...