درس مدیریت کسب و کار و بهره وری پودمان مدیریت خانواده (در عصر حاضر)
این فایل در 22 صفحه و به صورت ورد و قابل تغییر می باشد
عوامل مؤثر بر پیشرفت و ترقی کسب و کار و اهمیت بهرهوری و شاخصهای مرتبط با آن
درس مدیریت کسب و کار و بهره وری پودمان مدیریت خانواده (در عصر حاضر)
این فایل در 22 صفحه و به صورت ورد و قابل تغییر می باشد
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 15
علل و عوامل موثر در بزهکاری :
علت بروز بزهکاری معمولاً علت واحدی نیست بلکه همیشه چندین علت دست به دست یکدیگر داده و باعث بروز بزه در افراد میگردند. اینک علل مهمی را که میتوان نسبت به سایر عوامل اساسیتر تشخیص داد در زیر اشاره مینمایم.
عوامل اجتماعی: جامعه شناسان به عوامل مستقیم و غیر مستقیم محیط و تراکم جمعیت، وضع سکونت، آلودگی هوا و غیره توجه کردهاند. نقش شرایط اجتماعی و تعارضاتی که در چهارچوب آن به وقوع میپیوندد، انکارناپذیر است. مع ذلک نه میتوان بزهکاری را تنها بر اساس عوامل اجتماعی بررسی کرد و نه یافتههای مستقل این زمینه قبلی همواره هماهنگ است.
بررسیها نشان میدهد وقتی که در جامعهای ثبات و پایداری اجتماعی و جود نداشته باشد، جامعه در شرایط دشواری چون شورش، جنگ یا انقلاب باشد و یا پارهای شرایط غیر عادی و ناسازگاری عمومی در جامعه رواج داشته باشد، میزان بزهکاری رو به افزایش میگذارد. و به عکس، هر قدر جامعه به سوی پایداری سوق داده شود، میزان بزهکاری کاهش مییابد.
طبقه اقتصادی: فقر یکی از عوامل مهم از انواع انحرافات از جمله دزدی و انحراف جنسی در مردم، به ویژه اطفال و نوجوانان است. فقر بیگمان به وجود آورنده سختیها و ناملایماتی است که اگر نتوان با آنها مبارزه کرد، خواه ناخواه انسان را به زانو در میآورد. بیشتر محرومیتها و برآورده نشدن تمایلات که موجب عدم اطمینان اجتماعی میشود، ناشی از عامل فقر است و نمیتوان آن را نادیده گرفت. بیکاری، کمبود مواد غذایی و پوشاکی، بیسوادی و عقب افتادگی، جهل و خرافات، عدم بهداشت کافی و انواع بیماریهای روحی و جسمی و حتی در سطح جهانی، جنگها و خونریزیها، ریشه در نیازهای مادی و ترس از فقر دارد. فقدان مسکن، زندگی در زاغهها، سوء تغذیه و بهداشت ناکافی نیز که با فقر، ارتباط دارند. از عوامل مهم بزهکاری به شمار میآیند.
روابط والدین و نوجوان: احتمال میرود مهمترین عامل مؤثر در بزهکاری، روش تربیتی نارس یا اختلال در شبکه ارتباطی خانواده باشد. تقریباً تمام پژوهشها نشان دادهاند. والدین که با کودکان خود مهربان نیستند بیشتر احتمال دارد که فرزندانی بزهکار داشته باشند.
افزایش احتمال بزهکاری در خانوادههایی وجود دارد که :
1 ـ والدین از روشهای انضباطی بسیار سخت گیرانه یا بسیار بیبند و بار و فریبنده استفاده میکنند.
2 ـ شیوه انضباطی به جای آنکه مبتنی بر استدلال باشند مبتنی بر تنبیه بدنی است.
3 ـ والدین نسبت به فرزندان خود به جای آنکه گرم و صمیمی و عاطفی باشند، بیتوجه، غافل و تمسخر کننده هستند آشکار شده است که کودکان بزهکار رابطه بسیار ضعیفی با پدران خود داشته و آنها را به عنوان الگوهای غیر قابل پذیرش ارزیابی میکنند. خانوادههای کودکان بزهکار اغلب فاقد پدر بوده و با پدر غیبت طولانی دارد در حالی که بزهکاری با جدایی و طلاق در خانواده همستگی دارد، ثابت شده است که داشتن مشکلاتی در مدرسه با بزهکاری رابطه بالایی دراد هم چنین، والدین که از مشکلات عاطفی رنج میبرند یا آنهایی که سابقه جنایی دراند بیشتر احتمال دارد که کودکان بزهکار داشته باشند تنبیه والدین تأثیری بر تقلیل بزهکاری ندارد و موجب تشدید و گاهی انتقامجو میگردد. چنانچه روسو میگوید آنقدر کتک خوردم که حساسیتم نسبت به آن کم شد و سر انجام کتک به نظرم به صورت پاداشی برای دزدیهایم در آمد. با خود میگفتم وقتی مثل یک دزد کتک میخورم حق دارم مثل یک دزد هم رفتار کنم متوجه شوم که دزدیدن و کتک خوردن به هم مربوط هستند.
نقش دوستان و همسالان:
همانند سازی شدید با همسالان با وابستگی به آنها، صرف نظر از طبقه اجتماعی ـ اقتصادی، عامل مهمی در بزهکاری است نوجوانی که توسط والدینشان مورد طرد قرار گرفتهاند برای کسب حمایت و تأیید به سوی همسالان کشانده میشوند. چنین نوجوانی در مدرسه ضعیف هستند و به دنبال افرادی میگردند که مانند خودشان باشند از این رو احتمال دارد که دست به اعمال ضد اجتماعی زنند و همدیگر را برای این اعمال مورد تشویق قرار دهند. در سؤال از بزهکاران در بند اصلاح و تربیت **** در این باره که از چه کسی بزه را فرا گرفتهاند اظهاراتی داشتند. از اظهارات بزهکاران بر میآید که دوستان بالاترین منبع یادگیری بودهاند مسئله توجه بیشتر والدین و مربیان را به کنترل و نظرات بر دوستان فرزندان و مربیان میطلبد.
افرادی که از آنان یاد گرفتهاند
فراوانی
درصد
دوستان
40
53/61
خود شخص
15
07/23
اتفاقی و بدون تقصیر
10
70/15
جمع
65
100
همانطور که در جدول بالا مشهود است بیشترین فراوانی در مورد افراد بررسی شده در بند اصلاح و تربیت **** مربوط به افرادی است که از دوستان فرا گرفتهاند با (53/61 درصد)
عوامل روان شناختی: روان شناسان علل مختلفی را برای بزهکاری بر شمردهاند گاهی بزهکاری را نتیجه ناکامی و تعارضات شدیدی میدانند که کودک در حال رشد به شدت از آنها رنج میبرد، روان شناسان اهمیت
نوع فایل: word
قابل ویرایش 105 صفحه
چکیده:
هدف از تحقیق حاضر بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش کارکنان آموزش و پرورش از دیدگاه مدیران آموزش و پرورش شهرستان خرمدره که فرضیه های عنوان شده عبارتند از افزایش تحصیلات مدیران برانگیزش کارکنان و یا افزایش انگیزه امنیتی مدیران بر روی انگیزش کارکنان و یا افزایش انگیزه خودیابی و تحقیق خود بر روی انگیزش کارکنان و همین طور افزایش سابقه کاری مدیران بر روی انگیزش کارکنان که جامعه مورد مطالعه عبارتند از مدیران و کارکنان آموزش و پرورش که شامل معلّمین و دبیران و آموزگاران است که یک این جامعه 280 نفر است که 40 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده و پرسش نامه مربوط به انگیزش کارکنان و مدیران بر روی آنها اجرا گردیده که این پرسش نامه 60 سئوال دو گزینه ای بله و خیر دارد که جهت آزمون فرضیه ها از روش آماری X2 استفاده گردیده که نتایج بدست آمده نشان می دهد که انگیزه امنیّتی، افزایش تحصیلات و همین طور سابقه کاری و انگیزه خودیابی مدیران می تواند برانگیزش کارکنان تأثیر مثبتی داشته باشد.
مقدمه:
گرچه اختلافات بی حد و آشکار بین رفتارهای آدمیان وجود دارد ولی کوشش های معینی وجود دارند که برای تمام دنیا یکسان است.در اینجا کوشش می شود که نقش اصلی ، جهت انگیزه های مهم و اساسی انسان تعیین گردد.اساساً پویایی رفتار (زیر بنای رفتار) انسان، انگیزه است که او را به سوی ارضای نیازهای اساسی سوق می دهد به عبارت دیگر کنش هایی که فرد از خود نشان می دهد تماماً برای برقراری توازن و انسجام نیازهای انسانی است هرچند نمی توان به طور کامل جریان های آنها را دریافت.انسجام روانی فرد وابسته به تماس مناسب وی با محیط خارج و سطوح مناسب تحریکات یا اطلاعاتی است که دریافت می دارد.افراد بیشتر پذیرای اطلاعاتی می شوند که به خورد آنها داده می شود.حتی در شرایط ناگوار زندگی آشکار گردیده است که حداقل انگیزه و فعالیت که در هر فرد و در زمان های مختلف در نوسان است برای انسجام طبیعی روانی ضروری است تحت تأثیر بعضی شرایط مثلاً عدم تحریک های مناسب فرد احساس ملال ربی حوصلگی می کند و ممکن است کوشش نماید که سطح تحریک خود را از طریق انجام دادن بعضی امور گوناگون یا درگیر شدن با یک فعالیت هیجان آور انجام دهد برعکس تحت تأثیر تحریک یا فشارهای فوق العاده یا بیش از اندازه ممکن است فرد کوشش کند که سطح فعالیت و درون داد خویش را کاهش دهد.
انسان فطرتاً کنجکاو است و او برای فهمیدن و رسیدن به تصویری معنی دار از دنیای خویش همواره در تلاش است.اگر فرد نتواند نظم و ترتیب را در محیط خویش بیابد قادر نیست که پاسخ های مثبت و مناسب نسبت به آنها داشته باشد.آداب و رسوم و قوانین اجتماعی تا حدودی انعکاس هایی از انگیزه نظم و فهم و پیش بینی هستند.کوشش بشر برای نظم، فهم و پیش بینی در کنجکاوی وی درباره خویشتن و جستجوی دانش درباره دنیای اطرافش آشکار می شود.برای این مقصود همواره تجارب جدید بر اساس پیش فرض های موجود و قدیمی مورد تعبیر و تفسیر قرار گرفته است. (آزاد صبان 138 صفحه 68)
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول
کلیّـات تحقیق
مقدمه
بیان مسئله
و سئوال پژوهش
هدف های تحقیق
فرضیه های تحقیق
اهمیت و ضرورت تحقیق
متغیرهای تحقیق و تعاریف نظری و عملیاتی واژه ها
تعاریف عملیاتی واژه ها و مفاهیم
فصل دوم
پیشینه و ادبیات تحقیق
تعریف مدیریت
انگیزش
عوامل مؤثر در انگیزش
انگیزش وطراحی سیستم پاداش مؤثر
بررسی جوانب مختلف انگیزش کارکنان در سازمان
مقدمه
نگرش های مرسوم به انگیزش در سازمان
الگوهای سنتی
الگوی روابط انسانی
الگوی منابع انسانی
متغیرهای مؤثر در انگیزش کارکنان
الگوی عمومی انگیزش بر انگیزش در مدیریت
ویژگی های فردی
ویژگی های شغل
ویژگی های موقعیت کاری
متغیرهای مؤثر در انگیزش
ویژگی های فردی انگیزش
سلسله مراتب نیازها
الف- نیازهای فیزیولوژیکی
ب- نیاز به امنیت
ج- نیاز به تعلق و عشق (نیازهای اجتماعی)
و- نیاز به خودیابی
نظرات اتکینسون و مک کلاند
1- ویژگی های شغلی انگیزش
نظریه دو عاملی انگیزش:
1- ویژگی های موقعیت کاری
نظریه دو عاملی انگیزش
فرهنگ سازمانی
محیط محاور کاری
برخورد با آثار نامطلوب به جای مانده بر رفتار
اصلاح رفتار
روش های اصلاح رفتار
برای اصلاح کردن رفتار عملاً چه باید کرد؟
دستورهایی برای اصلاح رفتار
دستورهایی برای استفاده از روش های اصلاح رفتار دستور
چگونگی ارتباط گروه و ایجاد انگیزش
حجم گروه
رقابت گروه ها با هم ورقابت بین گروهی
موقعیت
انحرافات اجتماعی و نقش آن برانگیزش کارکنان در سازمان
مفهوم تشویق و تنبیه در منابع انسانی
انگیزه ها و کوششهای انسان
انگیزه های فیزیولوژیایی
انگیزه های فیزیولوژیایی در سطح بقای نفس
انگیزه های گرسنگی ، تشنگی و خواب
انگیزه امنیت و احتراز از درد
انگیزه جنسی
انگیزه تحریک و فعالیت
انگیزه های فیزیولوژیایی در سطح تحقق نفس
انگیزه های روانی
1- نظم ، فهم ، و پیش بینی
2- انگیزه کفایت ، شایستگی ، و امنیت
3- انگیزه محبت و وابستگی
4- انگیزه عزت نفس ، ارزش داشتن ، و همسان سازی
6- انگیزه ارزش ، معنی ، هدف و امید
انگیزه های روانی در سطح تحقق نفس
1- رشد و بکار گرفتن استعداد های بالقوه و ظهور خود خلاق
2- یافتن رضایت خاطر فزاینده
3- شخص خود شدن
انگیزه های اجتماعی ( نیروهای اجتماعی در انگیزش )
انگیزه های ناخودآگاه
انگیزش و رفتار
فعالیت و برانگیختگی
گزینندگی انگیزشی
مراحل انگیزشی
الگوهای انگیزشی و سبک زندگی
فشارهای روانی
ناکامی
تعارض
فصل سوم
تعیین روش تحقیق
جامعه مورد مطالعه
حجم نمونه
روش نمونه گیری
ابزار اندازه گیری در تحقیق
روش تحقیق
روش آماری مربوط به فرضیه
فصل چهارم:
یافته ها وتجزیه و تحلیل دادها
جدول 1-4 فراوانی و درصد فراوانی آزمودنی ها در رابطه با فرضیه اول و افزایش تحصیلات مدیران در نگرش و انگیزش احترام و فنرلت کارکنان
جدول 2-4 فراوانی های مورد انتظار و فراوانی های مشاهده شده در رابطه با فرضیه اول
جدول 4-4 فراوانی مورد انتظار و فراوانی های مشاهده شده در رابطه با فرضیه دوم
جدول 6-4: فراوانی های مورد انتظار و فراوانی های مشاهده شده در رابطه با فرضیه سوم
جدول 8-4 فراوانی مورد انتظار و فراوانی های مشاهده شده در رابطه با فرضیه چهارم
فصل پنجم:
بحث و نتیجه گیری
پیشنهادات
محدودیت ها
منابع و مآخذ
منابع ومأخذ:
ایرتاش محمد علی مقایسه نظریات کارکنان و مدیران دانشگاه تربیت معلم تهران درباره انگیزه های کاری کارکنان تهران مجله دانش مدیریت 1378 سال دوازدهم شماره 47.
آزاد حسین - 1382 آسیب روانی 2 انتشارات بعثت تهران.
آزاد حسین - 1382 آسیب روانی 2 انتشارات بعثت تهران.
دلاور علی - 1379 روش تحقیق در علوم تربیتی انتشارات رشد تهران.
دلاور علی 1380 روش تحقیق در علوم تربیتی انتشارات رشد تهران.
ساعتچی محمد - 1369 تئوری کسب انگیزه و ایجاد تغییرات مطلوب در شخصیت مرکز آموزش مدیریت دولتی تهران.
کوکلان حمید - 1378 رفتارسازمانی و روابط انسانی انتشارات دانشگاه تهران تهران چاپ پنجم.
علاقه بند علی - 1379 مدیریت رفتار سازمانی و کاربرد منابع انسانی انتشارات امیرکبیر تهران.
نائلی علیرضا 1380 مدیریت آموزش و رفتار سازمانی انتشارات دانشگاه اهواز اهواز.
وکیلی سلید 1375 بررسی تفاوت نگرش مدیران و کارکنان نسبت به عوامل انگیزش پایان نامه کارشناسی ارشد تهران.
دانلود تحقیق بررسی روشهای مؤثر کاربرد رایانه در ایجاد و رشد خلاقیت
تعداد صفحات:115
فرمت:word
مقدمه :
بررسی اهداف آموزش و پرورش در سطح جهان و ایران ، به خصوص در طرح کلیات نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران [۱] نشان می دهد که هدف اساسی ، تربیت افرادی است که با اتکاء به نیروی اراده و تعقل خویش منطقی و خلاق بیاندیشند و به جای وابستگی و استفاده از دستاوردهای اقتصادی و فرهنگی دیگران ، مولد دانش ، تکنولوژی و فرهنگ مناسب برای زندگی مستقل ، فعال و خلاق در « عصر دانایی » باشند .
این موضوع اخیرا” توجه بسیاری از اندیشمندان و مسئولان کشورهای مختلف و به ویژه ممالک در حال توسعه را به خود جلب کرده است به نحوی که تغییر نظام آموزش و پرورش از نظری صرف به نظری توأم با عمل (کاربردی) و پرورش افراد پویا و خلاق به جای افراد ایستا مورد توجه خاصی قرار گرفته است . درضمن ، خلاقیت و نوآوری به عنوان یک شاخص در گزینش افراد در مشاغل مختلف و از جمله صنایع نیز مطرح گردیده است .
درباره مفهوم خلاقیت تعریف های متعدد و گاه متضادی ارائه شده است ولی در مورد تعریف زیر یک اتفاق کلی مشاهده شده است .
« خلاقیت توانایی فرد برای تولید ایده ها ، نظریه ها ، بینش ها یا اشیاء جدید و بدیع و بازسازی مجدد درعلوم و سایر زمینه ها است که توسط متخصصان ، اصیل و از نظر علمی ، زیباشناسی ، تکنولوژی و اجتماعی با ارزش تلقی گردد .»
یکی از سؤالاتی که در چهار دهه گذشته ، ذهن بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان تعلیم و تربیت را به خود مشغول کرده و تحقیقات بسیاری را به وجود آورده این است که « آیا می توان خلاقیت را پرورش داد ؟ »
بررسی پیشینه های تحقیقات (مک کین ۱٩۶٨) و (مانسفید و باس ۱٩٨۱) و (کتل و بوچر ۱٩۶٨) نشان می دهد که پیروان اصالت ذات ، خلاقیت را یک توانایی و صفت بالقوه تلقی می کردند ولی حتی متفکران پیشرو (ترمن ۱٩٢۵) ، (کاکس ۱٩٢۶) و (گالتن ۱٨۶٩) نیز بر این باور بودند که هر چند خلاقیت نیز مانند هوش بعد ارثی دارد ، باز هم عوامل محیطی می توانند بر این توانایی اثر بگذارند .
در رابطه با پرورش خلاقیت ، پژوهش ها (آلبیرخ ۱٩٨٧) ، (محمدی ۱٣٧٠) نشان داده اند که افراد خلاق به مراتب بیش از افراد غیر خلاق ، توانایی پرورش خلاقیت را در دیگران دارند .[۲]
وانگ [۳] (۱٩٩٠ به نقل از ولف و همکاران ۱٩٨٧) در یک مطالعه نتیجه می گیرد که در میان ٢٢٨ عاملی که بر یادگیری تأثیر می گذارد ، فراشناخت دارای تأثیر بسیار مثبتی است . مطالعات نشان می دهد که دانشجویان دارای فراشناخت بالا ، پیشرفت تحصیلی بیشتری داشته اند .[۴] سرعت فوق العاده تحول در همه ابعاد زندگی بشر به ویژه در حوزه تولید ، ارتباط و اطلاعات از یکسو و نزدیک شدن و به هم پیوستن سرنوشت کشورها از سوی دیگر ، نوعی انگیزه اجتماعی پدید آورده است که می توان آن را نوجوﺋﻲ و نوآوری نامید . این انگیزه و ناخشنودی ها و ناخرسندی های همراه آن در بسیاری از اجتماعات ، به خصوص کشورهای در حال پیشرفت ، زمینه را برای اصلاحات و گاه انقلاب های سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی و ازجمله نوسازی نظام آموزش و پرورش فراهم کرده است و مردم این اجتماعات درباره وضع خود و چگونگی تعلیم و تربیت فرزندان خویش به چون و چرا می پردازند .
آنها گاه چنان شیفته نو و نوآوری می شوند که سنتهای سنجیده برآمده از میراث فرهنگی خود و امکانات و شرایط نوسازی و نوآوری را از یاد می برند و در میان کهنه و نو سردرگم می مانند .
رایانه با قابلیت های فراوانی که دارد ، قادر است دانش آموزان را به سوی خودآموزی ، خود فعالی ، تعمیق درک و فهم و پرورش استعداد و خلاقیت رهنمون سازد ، به علاوه امکان تداوم و خارج ساختن آموزش از حصار مدارس به ویژه هدایت آن به داخل منازل را میسر می سازد . اما به لحاظ برخی محدودیت ها از جمله عدم شناخت معلمان از کارآیی آموزشی رایانه ، بی توجهی نظام تعلیم و تربیت کشور به این مسئله و به هر دلیل دیگری که تصور شود ، متأسفانه مدارس ما از این ماشین ارزشمند به مثابه ابزاری آموزشی محروم اند . در این پژوهش کوشیده ایم به برخی امتیازات آموزشی این ماشین که برای توسعه آموزش ، یادگیری و خلاقیت بسیار مفیدند اشاره نماییم .
فهرست مطالب
کلیات
موضوع
سؤال ﺗﺤﻘﻴق
فرﺿﻴﻪ های ﺗﺤﻘﻴق
روش ﺗﺤﻘﻴق
هدف ﺗﺤﻘﻴق
ضرورت و اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺤﻘﻴق
مفاﻫﻴﻢ کلی
مبانی نظری ﺗﺤﻘﻴق
نتاﻳﺞ ﭘﮋﻭﻫﺶ های مربوط به روش آموزش به کمک راﻳﺎﻧﻪ
برخی از نتایج تحقیق بین المللی توسعه ICT در آموزش و پرورش ۱٠
استراتژی آموزش الکترونیکی در کشورهای اروپایی
مفهوم خلاﻗﻴﺖ از دﻳﺪﮔﺎه صاحبنظران
رابطه خلاﻗﻴﺖ ، هوش و پیشرفت تحصیلی
رابطه خلاقیت و نبوغ با بیماریهای روانی
خلاقیت در سطح اجتماعی
دانش
مزایا و محدودیت های سیستم های رایانه
رایانه ماشین دلهره آور
محدودیت های رایانه
آموزش برنامه ای
انواع برنامه های آموزش برنامه ای
نتایج پژوهش های مربوط به روش آموزش برنامه ای
ماشین آموزشی
آموزش به کمک رایانه
مزایای آموزش رایانه ای
زمینه های تسهیل کننده توسعه ICT در آموزش و پرورش
یادگیری راهی به سوی پرکردن شکاف دیجیتالی ٣٩
داده های آماری
ابزار جمع آوری
روش جمع آوری اطلاعات
یافته های تحقیق
جدول شماره ۱
نمودار شماره ۱
جدول شماره ٢
نمودار شماره ٢
جدول شماره ٣
نمودار شماره ٣
جدول شماره ۴
نمودار شماره ۴
جدول کل
نمودار کل
وارسی فرضیات و نتیجه گیری
تجزیه و تحلیل یافته ها
نتیجه گیری
فصل ششم : اراﺋﻪ پیشنهادها و راهکارها
فیلتر کردن راهی برای ایجاد محیط سالم در اینترنت
اثر بخش کردن استفاده از فناوری اطلاعات و اینترنت
راهکارهای گسترش کارآمد و بهینه فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش . . .
آموزش الکترونیکی برای معلمان
دیدگاه آرمانی
توصیه ها
موانع و مشکلات اصلی در اجرای برنامه آموزش رایانه ای
شرایط اجرایی
پیوست ها
منابع
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 194
فصل اول
کلیات
1-1- مقدمه
آموزش و پرورش یکی از قدیمیترین نهادهای اجتماعی است که از بدو تشکیل زندگی گروهی انسان و در پاسخ به نیاز انسانها در روابط متقابل به شکل ابتدایی خود وجود داشتهاست. آموزش و پرورش رسمی از اوایل قرن حاضر به صورت یک نظام فراگیر، ابتدا جوامع پیشرفته و متعاقب آن سراسر جوامع در حال پیشرفت را فرا گرفته است و امروز جامعهای نیست که این نظام نقشی در تحول و پیشرفت آن نداشته باشد. (فومنی، 1382، 13)
قلمرو رشد و فعال شدن استعدادها و توانائیهای آدمی را زمان- مکان(جایگاه) یا شرایط زمانی- مکانی(موقعیت) تعیین میکند و جهت میدهد. بنابراین تربیتی سودمند و اثربخش خواهد شد که آن شرایط را در نظر بگیرد و با آنها هماهنگ باشد و یا بتواند شرایط نامطلوب را به شرایط مطلوب تغییر دهد. به عبارت دیگر رشد و تکامل و فعال شدن استعدادها و توانائیهای هر شخص، مستلزم وجود سالم: خانواده سالم، جامعه سالم و موقعیت (مجموع شرایط زمانی-مکانی موثر) سالم است و توأم بودن آنها از ضرورتهای آموزش و پرورش موثر و موفق است. (شعاری نژاد،1381، 21).
از بین بردن بیسوادی، بیکاری، محرومیت و بسیاری از مشکلات و نارسائیهای دیگر اجتماعی را باید در کارکرد مدرسه جستجو کرد. مدرسه مکانی است که در آن بهتر از هر جای دیگر میراث فرهنگی هر قوم میتواند منتقل شود و استعدادهای بالقوه دانشآموزان پرورش یابد و آنان را برای شرکت فعال در جامعه آماده سازد. همچنین مدرسه با پرورش رفتارها و توانائیهایی که مردم برای شرکت در تغییرات و رویارویی با آنها بدان نیاز دارند، راه را برای تجدید حیات اجتماعی هموارتر میکند. عدم موفقیت نظامهای آموزش در انجام این رسالت در بسیاری از مواقع به صورت افت یا شکست تحصیلی بروز میکند که شامل کیفیت ضعیف یادگیری دانشآموزان، تکرار پایه و ترک تحصیل است. افت تحصیلی در کشور ما از پدیدههای مهم سازمان آموزش و پرورش است که به صورت یک مسألهای مهم درآمده که نظر غالب جامعهشناسان و روانشناسان و مربیان تربیتی را به خود جلب کرده است. پدیدهای که هرساله مقادیر قابل توجهی از منابع و سرمایههای انسانی و اقتصادی جامعه را تلف نموده و آثار مخرب و ناگواری را نیز در حیات فردی، خانوادگی و اجتماعی افراد مردود به جای میگذارد. باید به مسأله افت تحصیلی اندیشید، زیرا خسارت ناشی از این پدیده که باعث پژمردگی حیات و سرخوردگی یک انسان و داغ شکستی که برای یک عمر بر روان فرد نقش بسته، با تکرار یک سال یا بیشتر، بهبود نمییابد (اظهار ندامت دانشآموزان مدارس بزرگسال یا شبانه اعم از دختر و پسر گویای این امر است). ارائه آموزش و پرورش یکسان هم برای همه دانشآموزان به رغم تفاوتهای فردی، مسائل و مشکلات عاطفی در خانواده و تفاوتهای اجتماعی، اقتصادی و به خصوص فرهنگی خانوادهها میتواند از عوامل ایجادکننده افت تحصیلی محسوب شود. از آنجا که تفاوت فرهنگی خانوادهها به ویژه مناطق مختلف کشورهای در حال توسعه، غالبا بارز و آشکار است، نظام آموزش و پرورش نمیتواند برای همه طبقات اجتماعی کارآیی لازم را داشته باشد.از این رو بسیاری از کودکان و نوجوانان، بخصوص در مناطق محروم به رغم هوش و استعداد از ادامه تحصیل باز میمانند.
در این تحقیق سعی شده است تا ریشههای جامعه شناختی «افت تحصیلی» در مقاطع متوسطه را در شهرستان آمل تا حد امکان شناخته و همجنین مقایسهای از جهت میزان افت در بین دانشآموزان دختر و پسر از سال 1375تا 1383 به عمل بیاید. چرا که شناخت این عوامل و برخورد مدبرانه با آن میتواند کارآیی نظام مزبور را افزایش داده و جاده علم دانش را برای پیمودن نسلهای جوان هموارتر سازد.
1-2- بیان مسأله
تعاریف گوناگونی از مسأله اجتماعی توسط جامعه شناسان ارائه شده است و مسأله مورد نظر ما در اینجا «افت تحصیلی» است.
دکتر سیفاللهی درباره مسائل اجتماعی میگوید:
«در رابطه با مسائل اجتماعی میتوان گفت امور و پدیدههایی که موجب تنشها و ناسازگاریهای اجتماعی گردیده و به نحوی جامعه یا زندگی افراد را مورد تهدید و تضعیف قرار دهد» (سیفاللهی ، 1381،40)
هر سازمانی استراتژی و راهکارهایی را براساس اهداف سازمانی خود پیش میگیرد که خواهان وضعیتی است که بتواند به آن سو هدایت شود و اگر شرایط حاضر سازمانی به بن بستهای شدیدی دچار شود، به فکر راهحلهای اساسی برآمده، چرا که مشکل بزرگی برای رسیدن به هدف بر سر راهش نمایان می شود که برای رفع آن باید هزینههای زیادی را بپردازد. امّا اگر بخواهیم مسأله اجتماعی را اینگونه تعریف کنیم:
«هر وضعیتی که به عنوان فاصله بین واقعیت و وضعیت مطلوب پدیدار شود» (خاکی، 1382، 14) و غالب افراد جامعه باور داشته باشند که میتوان آن فاصله را رفع کرد. سازمان بزرگ آموزش و پرورش در ایران به یک مشکل آموزشی به نام «افت تحصیلی» دانشآموزان در مقاطع مختلف روبرست. این پدیده نامطلوب برای کل جامعه مسأله جدی ایجاد کرده که در مواردی ریشه در کیفیت نظام آموزشی ما داشته و اذهان متفکران اجتماعی، برنامهریزان کتابهای دولتی، مربیان آموزشی، جامعهشناسان، روانشناسان، خانوادهها، سیاستمداران و … را به خود مشغول داشته است.
مجددا اگر در مورد «مسایل اجتماعی» بگوییم که
«مسایل اجتماعی جامعه پدیدههایی اجتماعی اعم از شرایط ساختاری و الگوهای کنشی است که در مسیر تحولات اجتماعی بر سر راه توسعه یعنی بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب قرار میگیرند و مانع تحقق اهداف و تهدید کننده ارزشها و کمال مطلوبها میشوند. این مسایل اجتماعی به عنوان پدیده هایی نامطلوب اذهان نخبگان و افکار عمومی مردم را به خود مشغول میدارند، به طوریکه نوعی وفاق و آمادگی جمعی برای مهار آنها پدید میآید.»(عبدالهی، 1383 : 12)
این پدیده که به یک مسأله فراگیر و گسترده در جامعه تبدیل شده است، مانعی جدی برای رسیدن به اهداف عالی آموزش و پرورش میباشد که مقامات رسمی