بیان مسأله
بدون شک سلامت یک جامعه به میزان گرایش مردم به فعالیت های سالم ورزشی و تحرک جسمی آن ها وابسته است و به طور یقین تربیت بدنی و ورزش یکی از سالم ترین و مفیدترین فعالیت هایی است که افراد جامعه می توانند در اوقات فراغت به آن روی آورند.
ایجاد انگیزه در اقشار مختلف مردم برای انجام فعالیت های ورزشی امکانات وسیعی را طلب می نماید و در صورتی که این علاقه در بین جامعه ایجاد شود، بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی از بین خواهد رفت، اعتیاد و فساد اجتماعی کم خواهد شد. همچنین نسل های آینده از نظر قوای ذهنی و استعدادهای بدنی در سطح بالاتری قرار خواهند گرفت و توانایی مبارزه با مشکلات اجتماعی و تحمل در مقابل سختی ها در نزد افراد افزایش خواهد یافت (کوزه چیان ، 1380) .
ورزش و فعالیت های بدنی وسیله ارزشمندی است که امروزه پرکننده بخش اعظم اوقات فراغت میلیون ها نفر از مردم جهان است. اوقات فراغت فرصت بسیار مناسب و مطلوبی جهت پرداختن به ورزش است. تقاضا برای خدمات فراغتی و تفریحی در طی پانزده سال گذشته طوری توسعه یافته که بخش های خصوصی و همگانی آن شش میلیون شغل را به خود اختصاص داده است (وید[1] ، 1995).
قرن بیستم به زعم رئیس انجمن بین المللی ورزش همگانی سلامت و آمادگی جسمانی، قرن ورزش المپیکی بود و قرن بیست و یکم قرن ورزش همگانی و تفریحی است. در روسیه مردم علاقه خود را از ورزش های شدید و تماشای فعالیت های ورزشی به تفریحات آخر هفته و فعالیت در فضاهای ورزشی – تفریحی معطوف کرده اند (دیوس[2]، 2000) .
مطالعات تفضیلی توسعه ورزش همگانی و تفریحی در سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که تاکنون آمار دقیقی از تعداد افرادی که در ایران به ورزش همگانی می پردازند در دسترس نمی باشد (سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران، 1382).
در حالی که در دانمارک تأکید دولت از فعالیت های رقابتی به سمت ورزش های آزاد تغییر کرده است. برنامه ریزان و سیاست گذاران ورزش کشور نمی دانند که مردم چه فعالیت هایی را در اولویت می دانند؟ آیا علاقه و نیاز مردم به ورزش همگانی است یا رقابتی؟ با شناخت ماهیت ورزش و نیازهای اجتماعی برنامه ریزی برای آن کاملاً روشن می شود.
برای برنامه ریزی اصولی ورزش همگانی در میان اقشار مختلف جامعه، بررسی علل گرایش افراد به این ورزش، به عنوان یکی از راهکارهای ممکن در این مقطع زمانی به حساب می آید. لذا این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که انگیزه مردان و زنان از پرداختن به ورزش همگانی در شهر مشهد چه می باشند و آیا بین انگیزه آنها در پرداختن به ورزش همگانی تفاوتی وجود دارد یا خیر؟
به نظر می رسد پاسخ به این سوالات بتواند متخصصان این رشته را برای ترسیم سیاست و راهبردهای مربوطه کمک نماید.
ضرورت و اهمیت پژوهش
سلامتی موهبت و ودیعه ای الهی است و هر صاحب خردی با توجه به بیان مشهور «عقل سالم، در بدن سالم است» به تأثیرات متقابل روح و جسم بر یکدیگر اذعان می کند. این موضوع از سوی بسیاری از اندیشمندان چون شیلر[3]، پستالوژی[4]، فروبل[5]، روسو[6] و … تأکید شده است. تالیران[7] معتقد است «جسم انسان حقی برای تربیت دارد که با انجام ورزش این حق ادا می شود» (جاوید، 1351).
جوامع با دیدگاه های متفاوت به ورزش نگاه کرده اند مثلاً توجه برخی از تمدن ها به این پدیده، انگیزه نظامی بود، برخی دیگر تنها به منظور پر کردن اوقات فراغت و به مثابه یک تفریح به آن نگاه کرده اند و در پاره ای از تمدن ها به عنوان شیوه ای تربیتی به کار گرفته شده است.
افراد جوامع نیز با انگیزه های متفاوت به ورزش پرداخته اند. بعضی از افراد انگیزه شرکت در ورزش به ویژه ورزش همگانی را کسب نشاط و احساس لذت، بعضی به منظور حفظ سلامتی و ایجاد مصونیت از ابتلا به بیماریها، برخی خصیصه فرح بخش بودن آن و گروهی نیز تعاملات اجتماعی و ارضای نیاز تعلق به گروه را علت گرایش فرد به ورزش می دانند.
ورزش در نزد بسیاری از افراد جامعه در ذات خود فعالیتی ارزشمند، مثبت و مفید ارزیابی می شود و بدین لحاظ، انتظار می رود که اعضای جامعه ضمن تأیید ورزش در بعد نظری، به بعد عملی نیز با مشارکت ورزشی و انجام فعالیت های فیزیکی بر این نظریه صحت گذارده و فاصله میان نظر و عمل را به حداقل برسانند. مشاهدات تجربی حاکی از آن است که در جامعه ما مشارکت های ورزشی مردم در مقایسه با سال های قبل رشد محسوسی داشته است. اما این رشد در مقایسه با مشارکت های ورزشی مردم سایر کشورها قابل ملاحظه نیست و رسیدن به سطح مطلوب، تلاش های بیشتری را می طلبد (قره، 1382).
اگر هدف از مشارکت در ورزش همگانی کسب تندرستی در همه ابعاد آن بدانیم، انگیزش را عامل مهمی برای دسترسی به این هدف باید نام برد. برای مثال، انشل[8] (1993) انگیزش را عاملی برای انتخاب و جهت دادن به رفتار و پایداری تا رسیدن به هدف تعریف می کند. بنابراین با توجه به نقش انگیزش در تحقق هدف، محقق هدف پژوهش حاضر را شناخت انگیزه های زنان و مردان برای شرکت در ورزش همگانی می داند و برای دستیابی به این هدف فرضیه های پژوهش را مورد آزمون قرار می دهد.
اهداف پژوهش
الف) هدف کلی از انجام این پژوهش، مقایسه انگیزه مشارکت زنان و مردان مشهد به ورزش همگانی و ارائه راهکار می باشد.
ب) اهداف ویژه
1- توصیف آماری منتخبی از مشخصات فردی شرکت کنندگان در ورزش همگانی
2- توصیف آماری داده های مربوط به منتخبی از متغیرهای تحقیق
3- تعیین سهم هریک از عوامل مؤثر بر گرایش به ورزش همگانی
4- مقایسه عامل آرامش و فراغت به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروه های تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
5- مقایسه عامل اجتماعی به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروههای تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
6-مقایسه عامل پیشگیرنده و درمان به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروهای تحت بررسی،به تفکیک جنسیت
7- مقایسه عامل آمادگی جسمانی و تندرستی به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروه های تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
8- مقایسه عامل بهبود و یادگیری مهارت ها به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروه های تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
9- مقایسه عامل اختصاصی به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروه های تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
10- بررسی رابطه عوامل تأثیرگذار در پرداختن به ورزش همگانی با منتخبی از مشخصات فردی شرکت کنندگان
فرضیه های پژوهش
الف ) فرضیه اصلی پژوهش
بین انگیزه مشارکت زنان و مردان به ورزش همگانی تفاوت معنی داری وجود دارد.
ب) فرضیه های فرعی پژوهش
1- بین عامل آرامش و فراغت به عنوان یک انگیزه در پرداختن به ورزش همگانی در زنان و مردان تفاوت معنی داری وجود دارد .
2- بین عامل اجتماعی به عنوان یک انگیزه در پرداختن به ورزش همگانی در زنان و مردان تفاوت معنی داری وجود دارد .
3- بین عامل پیش گیرنده و درمان بیماری ها به عنوان یک انگیزه در پرداختن به ورزش همگانی در زنان و مردان تفاوت معنی داری وجود دارد .
4- بین عامل آمادگی جسمانی و تندرستی به عنوان یک انگیزه در پرداختن به ورزش همگانی در زنان و مردان تفاوت معنی داری وجود دارد .
5- بین عامل بهبود و یادگیری مهارت ها به عنوان یک انگیزه در پرداختن به ورزش همگانی در زنان و مردان تفاوت معنی داری وجود دارد .
6- بین عامل اختصاصی به عنوان یک انگیزه در پرداختن به ورزش همگانی در زنان و مردان تفاوت معنی داری وجود دارد .
پیش فرض های پژوهش
1- پرسشنامه ی مورد استفاده در این پژوهش اهداف پژوهش را به دقت می سنجد.
2- آزمودنی ها با صداقت، صحت و دقت سئوال ها را اعتبارگذاری و پاسخ می دهند.
3- آزمودنی ها ازسئوال های پرسشنامه برداشت یکنواخت دارند.
محدودیت های پژوهش
الف) محدودیت هایی که توسط محقق اعمال می شود:
1- محدودیت مکانی: این تحقیق در استان خراسان و شهر مقدس مشهد انجام گرفته است.
2- محدودیت زمانی: زمان اجرای تحقیق و توزیع پرسشنامه در سال تحصیلی87-86 می باشد.
3- آزمودنی ها: کلیه افراد شرکت کننده در ورزش همگانی که تحت نظارت هیئت ورزش همگانی اداره کل تربیت بدنی و مرکز ورزش و تفریحات سالم شهرداری مشهد در مکان های مشخص به فعالیت های مختلف ورزش همگانی می پردازند، در دامنه تحقیق قرار دارند.
ب) محدودیت هایی که از اختیار محقق خارج می باشد:
1- گستردگی موضوع تحقیق و موقعیت جغرافیایی.
2- عدم همکاری های لازم مدیران و مسئولان ذینفع.
3- بی علاقگی و اظهار نظرهای منفی بعضی از شرکت کنندگان در مورد پژوهش.
4- عدم آگاهی و کنترل بر میزان فعالیت های بدنی و تجربیات حرکتی آزمودنی ها.
5- سوگیری احتمالی پاسخ دهندگان که ممکن است بر دقت پاسخ دادن به پرسشنامه اثر گذار باشد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول – طرح تحقیق
مقدمه2
بیان مسأله3
ضرورت و اهمیت پژوهش5
اهداف پژوهش7
هدف کلی پژوهش7
اهداف ویژه پژوهش7
فرضیه های پژوهش8
فرضیه اصلی پژوهش8
فرضیه های فرعی پژوهش8
پیش فرض های پژوهش9
محدودیت های پژوهش9
تعاریف نظری11
تعاریف عملیاتی13
فصل دوم – ادبیات و پیشینة تحقیق
مقدمه17
بخش اول : مبانی نظری پژوهش18
- مفهوم تربیت بدنی 18
- تعریف ورزش19
- ورزش 19
- تعاریف ورزش همگانی23
- مفهوم جهانی ورزش26
- مفهوم ورزش27
- کیفیت زندگی29
- حق به دنبال خوشحالی بودن30
- انگیزه و گرایش مردم کشورهای مختلف جهان به ورزش همگانی31
- فوائد شرکت در فعالیتهای ورزش همگانی36
عنوان صفحه
- تأثیر ورزش همگانی در تغییر رفتار38
- طبقه بندی ورزش های همگانی39
- گرایش به ورزش همگانی به عنوان فعالیتی برای اوقات فراغت42
- تعادل در ورزش43
- مفهوم فراغت44
- توسعه تاریخی ورزش همگانی در کشورهای جهان49
- فدراسیون ورزش های همگانی ایران و اهداف آن54
- نگرش و چارچوب مفهومی آن57
- تعریف نگرش58
- گرایش به ورزش و فعالیت بدنی59
- انگیزش و گرایش به مشارکت ورزشی61
- بخش دوم : بررسی پیشینه پژوهش65
- الف) بررسی پژوهش های انجام شده در داخل کشور65
- ب) بررسی پژوهش های انجام شده در خارج کشور78
فصل سوم : روش شناسی پژوهش
مقدمه90
روش پژوهش91
جامعه آماری92
نمونه آماری و روش نمونه گیری93
ابزار پژوهش96
متغیرهای پژوهش97
اعتبار و روایی ابزار پژوهش98
شیوه جمع آوری داده ها99
روش های آماری99
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های آماری
بخش اول : توصیف آماری متغیرهای تحقیق102
الف) مشخصات فردی افراد تحت بررسی102
عنوان صفحه
ب) بررسی پاسخ به سؤالات انگیزه مردم به ورزش همگانی114
ج) توزیع فراوانی سؤالات دو وجهی132
د) مقایسه عوامل مؤثر در گرایش مردم به ورزش همگانی134
بخش دوم : استنباط فرضیه های تحقیق 136
سایر یافته های پژوهش151
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
مقدمه161
خلاصه ی پژوهش161
یافته های اصلی پژوهش161
سایر یافته های پژوهش163
بحث و تحلیل و نتیجه گیری166
روش های گسترش ورزش همگانی171
پیشنهادهای مبتنی بر یافته های پژوهش173
پیشنهادات برای محققین دیگر173
منابع و پیوست
فهرست جداول
ک
عنوان صفحه
جدول 1-2 : مشخصات کمیته های تحت پوشش و افراد شرکت کننده 55
جدول 2-2: رشد مشارکت مردم آلمان86
جدول1-3: حجم نمونه به صورت متناسب در زنان و مردان95
جدول 2-3: سؤالات مربوط به هریک از مؤلفه های انگیزه پرداختن به ورزش همگانی97
جدول 1-4: توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب جنسیت102
جدول 2-4: توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب سن104
جدول3- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی به تفکیک رشته106
جدول4- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب تأهل108
جدول5- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب تحصیلات110
جدول6- 4 : توزیع فراونی برحسب تعداد جلسات تمرین در هفته111
جدول7- 4 : توزیع فراونی برحسب میزان ساعت تمرین در روز112
جدول8- 4 : توزیع فراونی عامل آرامش و فراغت114
جدول 9-4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل آرامش و فراغت115
جدول 10-4 : توزیع فراوانی عامل اجتماعی117
جدول 11-4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل اجتماعی118
جدول 12- 4 : توزیع فراوانی عامل درمانی120
جدول 13- 4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل پیشگیرنده و درمانی121
جدول 14- 4 : توزیع فراوانی عامل آمادگی جسمانی123
جدول 15- 4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل آمادگی جسمانی124
جدول 16- 4 : توزیع فراوانی عامل بهبود و یادگیری مهارت ها126
جدول 17- 4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل بهبود و یادگیری مهارت ها 127
جدول 18- 4 : توزیع فراوانی عامل اختصاصی129
جدول 19- 4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل اختصاصی130
جدول 20- 4 : توزیع فراوانی سؤالات دو وجهی مطرح شده132
جدول 21- 4 : میانگین نمرات مربوط به عوامل134
جدول 22- 4 : میانگین نمرات مربوط به عوامل به تفکیک جنس135
جدول 23- 4 : آزمون مربوط به فرضیه اصلی137
جدول 24- 4 : آزمون مربوط به فرضیه فرعی اول139
جدول 25- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی دوم141
جدول 26- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی سوم143
جدول 27- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی چهارم146
جدول 28- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی پنجم148
جدول 29- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی ششم150
جدول 30- 4 : عوامل تأثیر گذار در پرداختن مردم به ورزش همگانی بر حسب تأهل151
جدول 31- 4 : عوامل تأثیر گذار در پرداختن مردم به ورزش همگانی بر حسب سطح تحصیلات154
جدول 32- 4 : عوامل تأثیر گذار در پرداختن مردم به ورزش همگانی بر حسب سن156
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 1-4: توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب جنسیت103
نمودار 2-4: توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب سن105
نمودار3- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب سن 107
نمودار4- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب تأهل109
نمودار5- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب تحصیلات110
نمودار6- 4 : توزیع فراونی برحسب تعداد جلسات تمرین در هفته111
نمودار7- 4 : توزیع فراونی برحسب میزان ساعت تمرین در روز113
نمودار8- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل آرامش و فراغت116
نمودار 9-4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل اجتماعی119
نمودار 10- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل پیشگیرنده و درمانی122
نمودار 11- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل آمادگی جسمانی125
نمودار 12- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل بهبود و یادگیری مهارت ها 128
نمودار13- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل اختصاصی131
نمودار 14- 4 : توزیع فراوانی پاسخ «بلی» به سؤالات دو وجهی مطرح شده133
نمودار 15-4 : میانگین انگیزه مردم از پرداختن به ورزش همگانی 137
نمودار 16-4 :میانگین عامل آرامش و فراغت در انگیزه مردم از پرداختن به ورزش همگانی139
نمودار 17-4: میانگین عامل اجتماعی به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 141
نمودار 18-4: میانگین عامل پیشگیرنده و درمانی به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 143
نمودار 19-4: میانگین عامل آمادگی جسمانی به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 145
نمودار 20-4: میانگین عامل بهبود و یادگیری مهارت ها به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 147
نمودار 21-4 : میانگین عامل اختصاصی به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 150
نمودار 22-4: عوامل تأثیر گذار در پرداختن به ورزش همگانی بر حسب تأهل153
نمودار 23-4: عوامل تأثیر گذار در پرداختن به ورزش همگانی بر حسب تحصیلات155
نمودار 24-4: عوامل تأثیر گذار در پرداختن به ورزش همگانی بر حسب سن158
فهرست شکل ها
عنوان صفحه
شکل 1-2 : مدل سلسله مراتبی ورزش (مول )35
شکل 2-2 : طبقه بندی ورزش همگانی 41
بررسی و مقایسه انگیزه مشارکت زنان و مردان در ورزش های همگانی همراه با نمونه موردی - شهر مشهد - 180 صفحه فایل ورد word
