مشخصات این فایل
عنوان:فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی
فرمت فایل: word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 276
این مقاله در مورد فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی می باشد.
بخشی از تیترها به همراه مختصری از توضیحات هر تیتر از مقاله فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی
فصل اوّل
زندگی و مشرب عرفانی شیخ احمد جامی
کودکی، جوانی و توبه:سرآغاز ظهور و نشأت شیخ احمد و آغاز حرکت های تعلیمی و ارشادی وی در هاله ی غلیظی از افسانه های خیالی و روایت های عجیب و غریب پوشیده شده و به خصوص درباره ی دوران کودکی و عهد جوانی وی، سخنان عجیبی پرداخته و روایت هایی نامعقول و غیر منطقی نقل شده است که بسیاری از آن ها، ادّعاهایی پوچ و بی اساس است که عدّه ای از مریدان متعصب او همچون سدیدالدین محمد غزنوی نقل کرده اند.( همان: 39)....(ادامه دارد)
خصوصیّات ظاهری:
با توجه به این که نژاد شیخ احمد را عرب و جدّ اعلای او را جریر بن عبدالله بجلی از صحابه ی پیامبر (ص) دانسته اند، او فردی بلند قامت و نیرومند و دلیر بوده چنان که در زادگاه خویش – نامق – بر همهی همسالان خود برتری داشته است. موی سر و محاسنش میگون و چشمانش شهلا و روی هم رفته رنگ و روی ظاهری او به عرب ها شباهت کاملی نداشت. چنان که گفته شد شاید لقب ژنده پیل را ....(ادامه دارد)
مذهب:
مؤلّفان برخی از منابع کوشیدهاند که احمد جام را شیعی مذهب معرّفی کنند؛ از جمله آنها« قاضی نورالله شوشتری مؤلّف روضات الجنات فی احوال العلما و السادات است. او در جلد یکم کتاب، صفحه هشتاد شیخ جام را شیعی معرفی می کند. و صاحبان اعیان شیعی و ریحانةالادب نیز شیخ احمد را در شمار رجال شیعی ذکر کرده اند . اوّلاً با توجه به این که اصولاً مردان بزرگ صوفیه و مشایخ آزاد اندیش این طریقت در مباحث شرعی، خود را چشم بسته در قید تابعیت از مصدر و مرجع به خصوصی ....(ادامه دارد)
آثار:
با توجه به این که نسب شیخ به عرب می رسد و در عصر او زبان عربی در میان صوفیان و عرفا رواج داشته است، اما نکته ی جالب توجه این که شیخ احمد هیچ اثری به زبان عربی نداردو اصلاً ادّعایی در عربی دانی نداشته است و همه ی کتاب های او به زبان فارسی نگارش یافته است چنان که تذکره ها و کتاب های گوناگون بر می آید، او در مجموع یک رساله و دوازده کتاب به نثر داردکه در ذیل مختصراً به آن ها اشاره می کنیم:
- رسالهی سمرقندیه: این رساله مختصر و فشرده، مشتمل بر نامه های شیخ احمد است که در پاسخ پرسش هایی که از جانب مریدان و معتقدان وی به خصوص از شهر سمرقند برای او فرستاده می شده، نگاشته است.
....(ادامه دارد)
ویژگیهای رفتاری شیخ احمد:
الف – ویژگی های شخصیّتی شیخ: درباره ی رفتار اخلاق شیخ احمد در کتاب های مختلف، اقوال و سخنان متفوات و متناقضی نقل شده است. اگرچه احمد جام هجده سال را در عزلت و گوشه نشینی به سر برده و برای تربیت نفس، ریاضت ها و سختی های بسیاری را تحمل کرده بود، با پایان این دوره، نوعی دگرگونی در رفتار او ایجاد می شود.« ... زیرا که ما در معنی نه درویشیمو نه صوفی، از هر دو دوریم و در دعوی هرچند خواهی تمامیم. و هرچه درویشان و صوفیان اختیار کردند، ما شادی و ....(ادامه دارد)
ویژگیهای ادبی:
نوشتههای احمد جام که همگی به زبان فارسی است، علاوه بر ارزشی که از نظر شناختن عقاید متصوفه دارد، از جهت زبان و واژگان نیز در خور توجه و به علّت قدمت 850 تا 900 ساله ی آن، سندی گران بها از نخستین روزگاران ادبیات فارسی است.« در آثار وی لحن نویسنده قاطع، محکم و واعظانه است هرچند از سجع های عبدالله انصاری خالی است، قدرت و تأثیرش از سخن وی کمتر نیست.» ( زرّین کوب، 1357: 83)....(ادامه دارد)
سماع:
به فتح اوّل در لغت به معنی شنوایی و شنیدن و سرود و آوازی که شنیدن آن خوش آید و به معنی رقص آمده است. و نیز مجلس انس را گویند. در اصطلاح سماع، سفیر حق است و سامع را بشارت دهد به وجدان مأمول. سماع، ظهور وجدان حالات معیّنی را گویند بر وجهی که مستلزم بود فقدان قوت ضبط و تمییز احوال ظاهر را، و دل را به عالم وحدت منصرف سازد و از مزاحمت تعلق و توجه نفس به یکدیگر دو حرکت دوری حاصل شود که به صورت رقص به ظهور رسد. ....(ادامه دارد)
طاعت
طاعت به فتح عین در لغت به معنی بندگی و فرمان بردن است و در اصطلاح، موافقت امر است طوعاً و در نزد ما در غیر خدا نیز جایز است. طاعت اعم است از عبادت زیرا عبادت اغلب در نهایت بزرگداشت خدای تعالی استعمال شود و طاعت در مورد امر خدای تعالی و غیر او مستعمل است. عبودیّت اظهار تذلّل است و عبادت نهایت تذلّل. طاعت فعل مأمور است و ترک منهیّات و گذارد حق دین و انفاق بر اهل و عیال و مانند آن، طاعت در غیر خدای تعالی هم جایز است ولی عبادت خاصّ حق است (گوهرین، 1382: 7/ 261).....(ادامه دارد)
هوی
هوی به فتح اوّل، در لغت به معنی خواهش دل و آرزوست و گاه به معنی محبّت حق است به خصوص و اطاعت و انقیاد به او(دهخدا،1377: 15/ذیل هوی) و در اصطلاح خواهش نفس به بهرهمندی از چیزهایی است که از آنها لذبت برند بدون این که انگیزهی شرعی داشته باشد(جرجانی،1377: 192) همچنین گفتهاند: هوی میل نفس است به مقتضیّات طبع و اعراض از جهت علوی به جهت سفلی در اصطلاح صوفیه، هوی از مراتب محبّت است و آن آرزو و خواست دائمی دل است به محبوب....(ادامه دارد)
بخشی از فهرست مطالب مقاله فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی در پایین آمده است.
چکیدهی فارسی
پیش گفتار........................................................................................................ 7-1
نشانههای اختصاری............................................................................................. 8
فصل اوّل: زندگی و مشرب عرفانی احمد........................................................... 35-9
یادداشتها.................................................................................................... 38-36
فصل دوم: مدخلها ....................................................................................... 271-39
ابدال.............................................................................................................. 43-40
احسان........................................................................................................... 46-44
اخلاص......................................................................................................... 51-47
ادب.............................................................................................................. 58-52
بیداری........................................................................................................... 61-59
پیر................................................................................................................. 66-62
تقوی............................................................................................................. 70-67
تفویض.......................................................................................................... 73-71
توبه............................................................................................................... 79-74
توحید............................................................................................................ 85-80
توفیق............................................................................................................. 87-86
توکّل ............................................................................................................ 93-88
جذبه............................................................................................................. 97-94
حال ............................................................................................................ 102-98
حرص......................................................................................................... 106-103
....(ادامه دارد)
بخشی از فهرست منابع مقاله فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی در پایین آمده است.
آژنگ، نصرالله؛(1381)، گنجینه لغات، چاپ اوّل، دو جلد، انتشارات گنجینه، تهران.
ابن عربی، شیخ اکبر محمّد الدین؛ (1382)، ترجمه فتوحات مکیّه،ترجمه محمّد خواجوی،چاپ اوّل، انتشارات مولی، تهران.
الهامی، داوود؛ (1374)، عرفان و تصوّف( عرفان اسلامی و عرفان التقاطی)، چاپ اوّل، انتشارات مکتب اسلام، قم.
انصاری، خواجه عبدالله؛ (1383)، ترجمه متن منازل السائرین و علل المقامات، ترجمه عبدالغفور روان فرهادی، چاپ اوّل، نشر مولی، تهران.
انصاری، خواجه عبدالله؛ (1386)، صد میدان، تصحیح سهیلا موسوی سیرجانی، چاپ اوّل، زوّار، تهران.
انصاری، خواجه عبدالله؛ (1372)، مجموعه رسائل خواجه عبدالله انصاری، تصحیح محمّد سرور مولایی، چاپ اوّل، دوجلد، انتشارات توس، تهران.
انصاری، قاسم؛ (1375) مبانی عرفان و تصوّف، چاپ دوم، کتابخانهی طهوری، تهران.
جامی، شهاب الدّین ابوالمکارم؛ (بیتا) خلاصه المقامات، چاپ اوّل، انتشارات بنگاه کتاب، مشهد.
جامی، عبدالرّحمن؛ (1336)،نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح مهدی توحیدی پور، چاپ اوّل، کتابفروشی سعدی، تهران.
....(ادامه دارد)
دانلود مقاله فرهنگ تحلیلی موضوعی آثار منثور شیخ احمد جامی
