سورنا فایل

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

سورنا فایل

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

دانلودمقاله گزارش کاراموزی در واحد عمرانی شهرداری

اختصاصی از سورنا فایل دانلودمقاله گزارش کاراموزی در واحد عمرانی شهرداری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 


تقدیر و تشکر :
دوره کارآموزی دوره ای است برای کسب تجربه اولیه و مقایسه ای بین درس با اجرا و عمل.
در اینجا لازم است از سرپرست کارآموزی اینجانب آقای مهندس حقانی و مسئول واحد عمرانی شهرداری ابهر، آقای مهندس ترکی که امکانات و وسایل موردنیاز برای این دوره را فراهم نمودند و همچنین از استاد محترم آقای دکتر شمس کیا که در طول دوران تحصیل از هیچ کوششی کوتاهی نکرده و همواره در جهت پیشرفت علمی دانشجویان حرکت کرده اند و نیز از دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین تشکر و قدردانی می نمایم.
مقدمه :
در ابتدای گزارش به تفسیر اهداف این گزارش و نحوه ارائه مطالب در گزارش می پردازیم. همانطور که می دانیک پروژه کارآموزی به صورت 2 واحد عملی در رشته عمران ارائه شده وبرای تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی اخذ این واحد اجباری است. صرف نظر از اجبار در گذراندن واحد، باید به این امر توجه نمود که فرصتی در اختیار دانشجویان قرار گرفته تا بتوانند با حضور در کارگاههای عمرانی، علاوه بر هماهنگ کردن آموخته های تئوری با کارهای اجرایی، از تجربیات مهندسینی که چندین سال را در کارهای اجرایی گذرانده اند نیز استفاده کنند و حتی تجربه، موقعیت و امکان حضور در دیگر کارهای اجرایی را پس از فراغت از تحصیل به دست آورند.
در همین راستا آنچه در ادامه می آید حاصل حضور اینجانب در واحد عمرانی شهرداری می باشد. در جمع آوری و تکمیل این پروژه سعی بر این بوده تا علاوه بر ذکر مراحل کار، از تجربیات مهندسین شهرداری و نیز از اطلاعات دروس تئوری مانند : روشهای اجرای ساختمان، نقشه برداری و سایر دروس مربوطه استفاده شود. البته این گزارش قطعاً از ضعف ها، کاستی ها و حتی خطاهایی برخوردار خواهد بود که امیدوارم با راهنمایی های استاد ارجمند در کاهش این نواقص در ادامه فعالیت های اجرایی بکوشم.
محل کارآموزی و دامنه فعالیتها :
اینجانب دوره کارآموزی خود را در شهرداری ابهر گذراندم. شهرداری ابهر در زمینی در حدود 2000 مترمربع در بلوار خرمشهر شهر ابهر واقع شده است. شهرداری از بخش های مختلفی تشکیل شده که هر یک از این بخش ها وظایف خاصی را برعهده داشته و در مجموع همه ی این بخش ها زیرنظر شهردار فعالیت می کنند و خود شهردار نیز توسط اعضای شورای شهر انتخاب می شود.
دامنه ی فعالیتهای شهرداری مربوط به کارهای عمرانی و شهرسازی می باشد که توسط واحدهای مختلف از جمله : واحد عمرانی، واحد شهرسازی و ... انجام می شود.
پس از ارائه درخواست کارآموزی به بخش کارگزینی شهرداری، اینجانب به واحد عمرانی شهرداری و رئیس این واحد جناب آقای مهندس حقانی معرفی و مشغول به کار شدم.
دامنه فعالیتهای این واحد بیشتر مربوط به حوزه های شهری مانند : کانال کشی فاضلاب، اجرای آسفالت، اجرای فضاهای سبز، نظارت بر نحوه ی اجرای ساختمان هایی که کارفرمای آن شهرداری می باشد، پیاده کردن نقشه بر روی زمین و ... می باشد.
از اولین روزی که در دوره ی کارآموزی مشغول به کار شدم 2 پروژه ی اصلی در دست اقدام در این واحد وجود داشت که یکی مربوط به اجرای طرح پارک ، ترافیک و دیگری احداث محل آزمون پایه یک راهنمایی رانندگی بود. البته در طول دوران کارآموزی از پروژه های متعددی بازدید به عمل آمد که در ادامه شرح آنها خواهد آمد.
متره کردن نمازخانه شهرداری :
هدف :
متره کردن از روی کار برای تعیین سطح رنگ کاری شده و نوشتن صورت وضعیت قطعی در روز سه شنبه مورخ 18/1/88 به همراه مهندس ترکی برای مترکشی سطح رنگ آمیزی شده ی نمازخانه به محل اعزام شدیم و پس از حدود نیم ساعت و بازدید و مترکشی محل، مقدار کل سطح رنگ آمیزی شده تعیین شد. پس از به دست آمدن کل سطح، اعداد به دست آمده با اعدادی که پیمان کار طرح ارائه کرده بود مقایسه شد که تفاوت چندانی نداشت و لذا پس از بازگشت به دفتر شهرداری، اقدام به نوشتن صورت وضعیت نموده تا پس از تائید معاونت عمرانی، پرداخت مبلغ قرارداد انجام شود.

 

 

 

متره کردن سنگ فرش و موزائیک بهشت زهرا :
هدف :
متره و برآورد سطح موزائیک کاری شده
در روز یکشنبه مورخ 23/1/88 به محل موردنظر عزیمت کرده و پس از بازدید از محل عملیات مترکشی انجام و مقدار کل کار تعیین گردید.
بازدید از سوله ی شهرداری :
در روز دوشنبه مورخ 24/1/88 برای بازدید از سوله ی شهرداری که در حال احداث بود به محل موردنظر رفته و جزئیات اجرایی را بررسی کردیم. عملیات اجرای این سوله از اواخر پاییز 87 آغاز شده بود و در زمان بازدید پیمانکار در حال اجرای دیوارهای پیرامونی سوله بود. پس از بررسی سوله و بازدید از کف سازی، برای تعیین عمق کف سازی و نیز عمق شن ریزی انجام شده که مطابق نقشه های اجرایی می بایست در حدود cm 30 شن ریزی می شد، به پیمان کار دستور داده شد که در نقاط مختلف کف چاله هایی کنده شده (به عمق حدود 40 – 30 سانتی متر) و صحت اجرای نقشه تائید شود که پس از حفر چاله ها در 10 نقطه از کف و مشاهده ی عمق شن ریزی، صحت اجرای کف سازی تائید شد. پس از این مرحله از دیوارهای سوله بازدید به عمل آمد که در چندین مورد به علت خارج شدن دیوار از آکس ستون ها دستور تخریب داده شد که با مقاومت پیمان کار و بنا مواجه شدیم که پس از توضیحات لازم، قانع شده و مقرر گردید که دیوار چینی مطابق نقشه و در محل موردنظر اجرا شود.

 

پروژه احداث پارک ترافیک :
هدف :
پیاده کرده نقشه ی پارک آموزش ترافیک و اجرای آن
اولین پروژه ای که در شروع دوره ی کارآموزی اجرا کردیم، پروژه ی احداث پارک ترافیک بود. هدف از احداث این مکان آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی برای کودکان بود. در روز یکشنبه مورخ 30/1/88 به همراه مهندس ترکی و امامیان به محل موردنظر که در انتهای پارک جنگلی قرار داشت رفتیم. ماموریت ما در آن روز پیاده کردن نقشه و تعیین حدود زمین موردنظر بود. برای پیاده کردن نقشه با استفاده از متر ابتدا ابعاد بیرونی نقشه را با روش سعی و خطا و متر کردن زمین به دست آوردیم. بعد از مدت حدود 2 ساعت و مترکشی های متوالی ابعاد بیرونی نقشه را به دست آورده و چهار گوشه ی زمین را میخ کوبی کردیم. سپس نوبت به پیدا کردن خیابان ها و میدان نقشه رسید. البته ذکر این نکته ضروری است که ابعاد پلان کوچک بوده و در حدود 50 × 60 متر بوده و نیازی به استفاده از دوربین نبود که این کار را کمی مشکل و طولانی می کرد. بعد از پیدا کردن گوشه های زمین، از یک گوشه شروع کرده و با استفاده از ابعاد نقشه، فاصله ی خیابان ها از یکدیگر و نیز عرض خیابان ها را تعیین کردیم. بعد از پیدا کردن ابعاد هر خیابان در روی زمین، با میخ کوبی محل موردنظر را مشخص کرده و خیابان های دیگر را نیز به همین ترتیب پیاده کردیم که این کار بیش از 3 روز به طول انجامید. برای پیاده کردن میدان دو قطرمیدان را در روی زمین مشخص کردیم سپس یک میخ فلزی داخل زمین کرده (در محل برخورد دو قطر که مرکز میدان می باشد) و یک ریسمان به آن بستیم.
سپس ریسمان را به اندازه شعاع دایره باز کرده و چوبی را به انتهای آن بستیم. به این ترتیب با حرکت دادن و کشیدن نخ و چوب دایره ای با شعاع موردنظر در روی زمین پیاده کردیم در مرحله ی بعدی برای مشخص شدن محدوده ی پارک ترافیک با استفاده از ریسمان کشی حول میخ های کوبیده شده در 4 گوشه ی زمین و نیز میخ هایی که در فاصله ی بین این نقاط کوبیده شده بود و ریختن گچ، محدوده ی اجرای عملیات خاکبرداری و زیرسازی مشخص شد. پس از خاکبرداری عملیات جدول گذاری آغاز شد.

 

 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  16  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید


دانلود با لینک مستقیم


دانلودمقاله گزارش کاراموزی در واحد عمرانی شهرداری

گزارش کامل کاراموزی کارخانه قند آبکوه برای رشته صنایع غذایی

اختصاصی از سورنا فایل گزارش کامل کاراموزی کارخانه قند آبکوه برای رشته صنایع غذایی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

گزارش کامل کاراموزی کارخانه قند آبکوه برای رشته صنایع غذایی  با فرمت ورد ،315 صفحه ، دارای فهرست ، دارای صفحه بندی ، منظم و مرتب ، با فونت B Zar ، اندازه 15 ، کاملترین گزارش کاراموزی در کارخانه قند

 

تاریخچة کارخانه قند:

مقدمات تاسیس کارخانه قند آبکوه در سال 1313 شروع و سفارش ساخت ماشین آلات و نصب و راه اندازی و به ظرفیت 350ton/day به شرکت اشکوراچکسلواکی داده شده و ساختمانها اعم از صنعتی و اداری و کوی کارکنان بوسیله شرکت تستاپ ساخته شده است.

ساخت زمین کارخانه در بدو تاسیس 27 هکتار بود که توسعه های بعد به 60 هکتار افزایش یافت و اولین بهره برداری کارخانه در سال 1315 با مصرف 12375 تن چغندر شروع و در دومین بهره برداری در سال 1316 با مصرف 22659 تن چغندر بوده است. چون موقعیت کارخانه برای چغندرکاری مناسب تشخیص داده شد امکان تولید چغندر پیش از ظرفیت 350 تن برای هر روز بهره برداری وجود داشته است.

طرح افزایش ظرفیت از 350 به 650 تن تهیه و توسط شرکت اشکورا در سال 1317 انجام شد. کارخانه در این ظرفیت دارای دیفوزیون نوع باطری و ساتراسیون بصورت مرحله ای بوده و چهار کوره بخار ذغال سنگی هر یک به ظرفیت 6 تن بخار در ساخت و 2 توربین بخار هر کدام به قدرت 560 kw با 3000 دور نیروی مورد نیاز بهره برداری را تامین می کرد.

در سال 1345 ظرفیت کارخانه از 650 تن به 1600 تن چغندر در شبانه روز افزایش یافت. در این توسعه قسمت خام کارخانه قدیم جمع آوری و فقط قسمت تبخیر آن حفظ شده است.

کلیه ماشین آلات بجز دیفیوزیون RT انگلیسی و شرکت کریک مسئول نصب و راه اندازی آن بوده است. در سال 1349 آستان قدس سهام کارخانه را از سازمان گسترش خریداری نمود. شرکت قند رضوی توسط شرکت اوکماس ظرفیت کارخانه را از 1600 تن به 2500 تن چغندر در شبانه روز افزایش داده است و شرکت اوکماس با نصب 4 مخزن ذخیره و شربت غلیظ به حجم 16800 m3 و نصب یک دستگاه بدنه تغلیظ شربت ذخیره و یک دستگاه بدنه تبخیر و یک دستگاه کوره بخار و پرس و تفاله و با استفاده از ضریب اطمینان اکثر دستگاههای موجود در کارخانه و افزایش دور اقدام به افزایش ظرفیت کارخانه به 2500 تن چغندر تا مرحله شربت غلیظ در شبانه روز نموده است. در بهره برداری سال 84 تعداد کارکنان دائم به 126 نفر و کارگران موقت 588 نفر بوده اند.

 

 

فهرست مطالب

تاریخچه 1

مقدمه 3 

دستورالعملهای عمومی 8

فصل اول

 آزمایشهای عیارسنجی 12

فصول دوم

  انتقال چغندر قند  18

فصل سوم

 عصاره گیری 20

فصل چهارم

 تصفیه شربت 66  

فصل پنجم

اواپراسیون 90

فصل ششم

کریستالیزاسیون  121

فصل هفتم

 کوره آهک    178

فصل هشتم

 کوره بخار   204

فصل نهم

قندگیری از ملاس   217

فصل دهم

فاضلاب   235

خط تولید   260

قسمت خام   274

قسمت کریستالیزاسیون  290

قند گیری از ملاس  307


دانلود با لینک مستقیم


گزارش کامل کاراموزی کارخانه قند آبکوه برای رشته صنایع غذایی

دانلود مقاله گزارش کاراموزی روزنامه نگاری و چاپ

اختصاصی از سورنا فایل دانلود مقاله گزارش کاراموزی روزنامه نگاری و چاپ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 

نگاهی کوتاه به روزنامه نگاری،به مناسبت 400 ساله شدن نخستین روزنامه چاپی جهان
به مناسبت گذشت چهارصد سال از انتشار نخستین روزنامه چاپی جهان که دارای همه گونه مطلب بود و اختصاص به یک طبقه و گروه نداشت (و طبق تعاریف تازه، عمومی و جامع بود) نگاهی کوتاه داریم به تاریخچه، و وضعیت روزنامه ها در جهان امروز که درعین حال پاسخی است به پرسشهای متعدد از نگارنده روزنامک در این زمینه. روزنامه ارتباط و یا «ریلیشن» در ماه ژوئن سال 1605 در شهر استراسبورگ آلمان آن زمان و فرانسه امروز پا به عرصه وجود نهاد. ریلیشن نخستین روزنامه جهان نبوده است، ولی اولین نشریه عمومی است که اختصاص به اخبار دربار پادشاه، دولت محلی و مدح این و آن نداشت، و همه گونه مطلب درباره هرکس را که احساس می کرد کاری کرده و یا این می توانسته کاری بکند ولی نکرده بود منتشر می ساخت و نشریه ای بود فروشی و با بهای معین. تاریخچه انتشار روزنامه در جهان خیلی قدیمی تر از «ریلیشن» است. در زمان حکومت ژولیوس سزار (دوهزار و اندی سال پیش) به ابتکار او روزنامه ای در شهر رم منتشر می شد به نام «اکتا دیوما» که در آن در آغاز کار، تنها کارها و تصمیمات سزار درج می شد که بعدا فعالیت های سنا و دولت هم بر آنها اضافه شد. این نشریه دستنویس برای مطالعه باسوادها در چند نقطه عمومی شهر و در جایی محفوظ از باد و باران نصب می شد. در سده سوم میلادی، به ابتکار اردشیر پاپکان شاه وقت ایران، کارنامه ای تحت نام «روزنامک (ک = ه)» فعالیت های انجام شده دربار، دولت و موبدان موبد (روحانی ارشد آیین زرتشت که این آیین، از سوی اردشیر دین رسمی ایران اعلام و وارد امور دولت شده بود) را درج و برای مقامات و رجال خاصی ارسال می شد (بمانند نشریه ویژه خبرگزاری های دولتی). این کار تا اواسط حکومت خسرو پرویز ادامه داشت. در سال 713 میلادی (نزدیک به یک قرن پس از توقف روزنامک دولتی ایران) در پکن (شهر بیژینگ پایتخت چین) روزنامه ای به همان شکل روزنامک ساسانیان انتشار یافت. با این تفاوت که گاهی هم مطلبی مربوط به مردم عادی داشت. این نشریه که نخست دستنویس بود بعدا به صورت چاپ بلوکی (مهر) منتشر می شد. به این ترتیب که مطالب بر تخته نوشته می شد و اطراف نوشته را خالی می کردند و به صورت مهر در می آوردند، آن را به مرکب آغشته می کردند و روی کاغذ می زدند و تکثیر می کردند. چینی ها قبل از آن با ساخت کاغذ و مرکب آشنا بودند. در دائرة المعارف کتاب و چاپ، نام این روزنامه «کای یووان» نوشته شده است که گویا از نام ماه انتشار آن گرفته شده است. سپس نوبت به «ریلیشن» رسید که «یوهان کارولوس» آن را در نخستین هفته از ماه ژوئن سال 1605 در استراسبورگ به دست چاپ سپرد و مادر روزنامه های امروز بشمار می رود. در سال 1621 در لندن نشریه عمومی «کورنت» به چاپ رسید. نخستین روزنامه به زبان فرانسه «گازت» بود که در سال 1631 کار انتشار آن آغاز شده بود. در سال 1646 در سوئد روزنامه ای به نام « پست اینریکس تیدنینگار» انتشار یافت که پس از 359 سال، همچنان منظما منتشر می شود. از سال 1701 روزنامه نگاری امر عادی و به تدریج به صورت یک حرفه درآمد و دارای اصول و قاعده شد و بعدا عنوان قوه چهارم دمکراسی را به خود اختصاص داد که یکی از تکالیف آن دفاع عمومی از ملت و وطن است.
سالهاست که انجمن جهانی روزنامه ها ( اختصارا: وان) کنوانسیون سالانه خود را به مناسبت ولادت روزنامه «ریلیشن» در شهر استاسبورگ برگذار می کند. در جلسات این کنوانسیون آمار و مشکلات و پیشرفتهای روزنامه نگاری چاپی در سال پیش از آن بررسی و مورد بحث قرار می گیرد. در کنوانسیون امسال 1300 ناشر و مدیر روزنامه از 81 کشور شرکت کرده اند. طبق آمار رسمی این انجمن، در سال گذشته (2004) در سراسر جهان شش هزار و 580 روزنامه (یومیه که دست کم هفته ای شش شماره منتشر کنند) ادامه حیات می دادند و هر روز اندکی بیش از 395 میلیون نسخه فروش داشتند (تعداد چاپ مورد نظر نیست). این انجمن، متوسط حداقل تیراژ هر روزنامه را در آن سال اندکی بیش از 60 هزار ذکر کرده که کمتر از آن، مگر در نقاطی که جمعیت بالغ و باسواد کمتر از سیصد هزار تن باشد، علامت بیماری روزنامه اعلام شده است. طبق این آمار، درصد روزنامه خوان در ژاپن بیش از هر کشور دیگر و برابر 64 درصد کل بزرگسالان است و پر تیراژترین روزنامه های جهان نیز در همین کشور منتشر می شوند. در مقایسه، این درصد در آمریکا 23 است. در هر روز 85 میلیون چینی، 72 میلیون هندی، نزدیک به هفتاد میلیون ژاپنی و 57 میلیون آمریکایی روزنامه می خرند. در سال گذشته، روزنامه ها در اروپا یک و چهار دهم درصد و در آمریکا دو دهم در صد تیراژ خود را از دست داده بودند. رقابت وبلاگها و رادیو ـ تلویزیون باعث این شکست بوده است. کنگره پنجاه و هفتم ژورنالیست ها (ژورنال به معنای محل ثبت رویدادهای جاری و تاریخ محل ثبت وقایع گذشته و این دو حرفه، قلمرو واحد دارند) که سال گذشته در استانبول برگذار شده بود توصیه کرده بود که روزنامه ها بکوشند که مکمل رادیو ـ تلویزیون و وبلاگها باشند و مطالبی منتشر کنند که آن رسانه ها قادر به انتشار نباشند و رقابت را شدیدتر کنند که برخی روزنامه ها در این مسابقه شکست خوردند. سال گذشته به مفسران و مقاله نگاران و اصحاب ستونهای ثابت (روزنامه نگاران قدیمی) توصیه شد که مطالب خود را نخست به روزنامه بدهند و بعد در سایت (وبلاگ خود) درج کنند، ولی این تدبیر هم زیاد موثر واقع نشد زیرا که یکی دو روز صبر کردن برای درج مطلب در وبلاگ مسئله را حل نمی کند. تنها راهی که برای روزنامه ها باقی مانده ابتکار تازه و از دست ندادن روزنامه نگاران ماهر و با تجربه است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


در واحد چاپخانه با انواع دستگاه های چاپ از جمله افست و ملخی و غیره آشنا و زیر نظر سرپرست محترم باز و بسته نمودیم در چاپخانه با سایزهای مختلف کاغذ و انواع رنگها و رنگدانه ها و پیکمنت ها آشنا گردیدیم ماحل چاپ را در سه مرحله آموختیم
1- قبل از چاپ 2- چاپ 3- بعد از چاپ
یکی از خطر ناک ترین دستگاه های در چاپخانه دستگاه برش کاغذ است که با یک تیغه تیز کاغذها را با تعداد و اندازه های مختلف برش می زند و نیز در چاپخانه با نواع پلیت ها زینگ ها نوردهای مرکب رسان و نبردهای آب رسان آشنا و باز و بسته نمودیم با حروف چینی های مختلف از جمله حروفک های سربی پیوسته و جدا جدا آشنا شدیم و طرز استفاده آنها را در کار آموختیم و بکار بستیم.

 

 

 

 

 

 

 


چارت چاپخانه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کامپیوتر از ابتدا تاکنون
بشر اولیه شمارش را باانگشتان دست و اندازگیری کمیت ها رابا بعضی از اعضای بدن مانند دست و پا انجام میداد و بدین ترتیب واحدهای اندازه گیری مانند وجب و قدم بوجود آمد . سیستم دهدهی امروزه که برای بیان کمیتها بکار میرود از بکار بردن انگشتان دست برای انجام شمارش نتیجه شده است . قدیمی ترین دستگاهی که برای شمارش و انجام محاسبات عددی بکار میرفت چرتکه بود که در حدود 610 سال قبل از میلاد در خاور دور ساخته شد . پیشرفت مهم بعدی در زمینه محاسبات عددی در سال 1614 صورت گرفت که درآن موقع نپر (Nepeir) جدولهای لگاریتم را تهیه و چاپ کرد. در سال 1642 پاسگال (Pascal) اولین نوع ماشین حساب را تهیه نمود که نوع اولیه آن فقط عملهای جمع و تفریق را انجام میداد و بعدها توسط دانشمندان دیگری تکمیل شد و عمل ضرب را نیزممکن ساخت . دراواخر قرن هفدهم لایبنیتز(Leibnitz) ماشین حساب ساخت که عمل نگهداشتن رقمها را از یک مرتبه به مرتبه دیگر انجام میداد و این یک قدم مهم بسوی تکمیل ماشینهای حساب بشمار میرفت . در اوائل قرن نوزدهم بابج (Babbage) ماشین حساب طرح کرد که میتوانست محاسبات عددی را انجام دهد و جوابها را چاپ نماید . درطرح بابج پیش بینی شده بود که ماشین بطور خودکاراز دستورهای ذخیره شده معینی پیروی کند و محاسبات لازم را انجام دهد . ماشین بابج هرگز ساخته نشده زیرا ابزارهای فنی آن زمان لازم برای ساختن اجزائ چنین ماشینی را نداشتند و در واقع طرح بابج پیشرفته تر از تکنولوژی آن زمان بود . نخستین کامپیوتر الکترونیکی در سال 1940 توسط آزمایشگهای تلفن بل Bell) (Telephone Laboratories ساخته شد که فقط می توانست در مورد محاسبات عددی بکار رود . در نیمه اول دهه 1940 دکترهاوردآیکن (Howard Aiken) از دانشگاه هاروارد کامپیوتری که بنام Mark I معروف است ساخت که بارله های الکنرومغناطیسی و کارتهای منگنه شده بکار میکرد .
شاید بزرگترین پیشرفت در کامپیوترهای خود کار زمانی صورت گرفت که درسال 1945 دکتر جان فن نویمن (John Von Neumann) نظریه ذخیره کردن برنامه رادر درون کامپیوتر بیان نمود . سیستم کنترل در کامپیوترهای پیشین بوسیله صفحه های سیم پیچی شده خاص یا دستورهائی که در برخی وسایل بیرونی مانند نوار کاغذی منگنه شده یا کارت منگنه شده ذخیره می گشتند انجام می گرفت . اولین کامپیوتر با برنامه ذخیره شده (Stored Program Computre) بنام EDV AC معروف است که درسال 1964بوسیله دانشگاه پنسیلوانیا برای استفاده نیروی زمینی آمریکا ساخته شده . در این ماشین برنامه مستقیما درون حافظه قرار داده میشد بطریقی که یکایک دستورها بلافاصله پس از آنکه دستور پیشین انجام می گرفت آماده اجرا بود .
کامپیوتر ENIAC که در دانشگاه پنسیلوانیا برای قسمت اردنانس نیروی زمینی در ایالات متحد شاخته و در سال 1946 تکمیل شد ، یک قدم بزرگ در راه ترقی و در عین حال یک گام نزولی از نقطه نظر تکنولوژی نسبت به EDVAC می باشد. ENIAC نخستین کامپیوتری بود که همه کارهای دررونی را آن بصورت الکترونیکی انجام می گرفت اما دارای هیچگونه برنامه ذخیره شده نبود و در نتیجه ترتیب اتصال بیرونی بسیار یچیده ای در آن بکار می رفت . این کامپیوترها بدنبال کامپیوترهای دیگری که پیشرفتهای بسیاری در زمینه های سرعت ، حافظه وقابلیت اعتماد بوجود آوردند تکمیل شدند . پس از پایان جنگ جهانی دوم ، پیشگامان صنعت ماشینهای کامپیوتر مانند IBM ، CDC،، NCR،، SRC،N، کامپیوترهای الکنرونیکی همه منظوره بوجود آوردند .
کامپیوتر UNIVACI که در سال 1951 بوسیله SRC تهیه گشت نخستین کامپیوتر الکترونیکی بود که برای فروش در بازار ساخته می شد . در کامپیوترهای مدرن امروزه برای فشردگی و قابلیت اعتماد ، بیشتر از ترانزیستورها ز مدارهای یک پارچه و عناصر مغناطیسی مینیاتوری اسستفاده میشود . این کامپیوترها محاسبات پیچیده را با چنان سرعت و دقتی انجام میدهند که توانائی انسان در مقایسه با آنها براستی بسیار ضعیف میباشد . مثلا کامپیوترهای بزرگ امروزه می توانند در حدود 10 میلیون عمل جمع یا تفریق را در ظرف یک ثانیه انجام دهند . در حال حاضر کامپیوترهای الکترونیکی نه تنها انسان را از انجام کارهای تکراری بسیار کننده آسوده ساخته اند ، بلکه برای درک بهتر محیط به او کمک شایانی کرده اند.

رایانه
رایانه، رایانگر، یا کامپیوتر (به انگلیسی: Computer) ماشینی است که برای پردازش اطلاعات استفاده می‌شود.
نام
در زبان انگلیسی «کامپیوتر» به کسی می‌گفتند که محاسبات ریاضی را (بدون ابزارهای کمکی مکانیکی) انجام می‌داد. بر اساس «واژه‌نامه ریشه‌یابی Barnhart Concise» واژه کامپیوتر در سال ۱۶۴۶ به زبان انگلیسی وارد گردید که به معنی «شخصی که محاسبه می‌کند» بوده است و سپس از سال ۱۸۹۷ به ماشین‌های محاسبه مکانیکی گفته می‌شد. در هنگام جنگ جهانی دوم «کامپیوتر» به زنان نظامی انگلیسی و آمریکایی که کارشان محاسبه مسیرهای شلیک توپ‌های بزرگ جنگی توسط ابزار مشابهی بود، اشاره می‌کرد.
در اوایل دهه ۵۰ میلادی هنوز اصطلاح ماشین‌ حساب (computing machines) برای معرفی این ماشین‌ها به‌کار می‌رفت. پس از آن عبارت کوتاه‌تر کامپیوتر (computer) به‌جای آن به‌کار گرفته شد. ورود این ماشین به ایران در اوائل دهه ۱۳۴۰ بود و در فارسی از آن زمان به آن «کامپیوتر» می‌گفتند. واژه رایانه در دو دهه اخیر در فارسی رایج شده و به‌تدریج جای «کامپیوتر» را گرفت.
برابر این واژه در زبان‌های دیگر حتما همان واژه زبان انگلیسی نیست. در زبان فرانسوی واژه "ordinateur"، که معادل "سازمان‌ده" یا "ماشین مرتب‌ساز" می‌باشد به‌کار می‌رود. در اسپانیایی "ordenador" با معنایی مشابه استفاده می‌شود، همچنین در دیگر کشورهای اسپانیایی زبان computadora بصورت انگلیسی‌مآبانه‌ای ادا می‌شود. در پرتغالی واژه computador به‌کار می‌رود که از واژه computar گرفته شده و به معنای "محاسبه کردن" می‌باشد. در ایتالیایی واژه "calcolatore" که معنای ماشین حساب بکار می‌رود که بیشتر روی ویژگی حسابگری منطقی آن تاکید دارد. در سوئدی رایانه "dator" خوانده می‌شود که از "data" (داده‌ها) برگرفته شده است. به فنلاندی "tietokone" خوانده می‌شود که به معنی "ماشین اطلاعات" می‌باشد. اما در زبان ایسلندی توصیف شاعرانه‌تری بکار می‌رود، "tölva" که واژه‌ایست مرکب و به معنای "زن پیشگوی شمارشگر" می‌باشد. در چینی رایانه "dian nao" یا "مغز برقی" خوانده می‌شود. در انگلیسی واژه‌ها و تعابیر گوناگونی استفاده می‌شود، به‌عنوان مثال دستگاه داده‌پرداز ("data processing machine").
تاریخچه
لایبنیتز (leibniz) ریاضی‌دان آلمانی از نخستین کسانی است که در ساختن یک دستگاه خودکار محاسبه کوشش کرد. او که به پدر حسابدارش در تنظیم حساب‌ها کمک می‌کرد، از زمانی که برای انجام محاسبات صرف می‌کرد ناراحت بود.
چارلز بابیج (Charles Babbage) یکی از اولین ماشین‌های محاسبه مکانیکی را که به آن ماشین تحلیلی گفته می‌شد، طراحی نمود، اما بخاطر مشکلات فنی فراوان مورد استفاده قرار نگرفت.
در گذشته دستگاه‌های مختلف مکانیکی ساده‌ای مثل خط‌کش محاسبه و چرتکه نیز کامپیوتر خوانده می‌شدند. در برخی موارد از آن‌ها به‌عنوان کامپیوتر‌های آنالوگ نام برده می‌شود. چراکه برخلاف کامپیوتر‌های رقمی، اعداد را نه به‌صورت اعداد در پایه دو بلکه به‌صورت کمیت‌های فیزیکی متناظر با آن اعداد نمایش می‌دهند. چیزی که امروزه از آن به‌عنوان "کامپیوتر" یاد می‌شود در گذشته به عنوان "کامپیوتر‌های رقمی (دیجیتال)" یاد می‌شد تا آن‌ها را از انواع "کامپیوتر‌های آنالوگ" جدا سازد(که هنوز در برخی موارد استفاده می‌شود مثلاً نشانک پرداز آنالوگ (analog signal processing).( بر گرفته از مقاله ای مندرج توسط دانشجو حامد حاج سعیدی )
تاریخچه کامپیوتر در ایران

 

تاریخچه کامپیوتر در ایران را می توان به چهار دوره تقسیم کرد:
پیدایش:کامپیوتر در سال 1341وارد ایران شد.بدین ترتیب پیدایش کامپیوتر در ایران تقریبا 10 سال بعد از ظهور کامپیوتر در کشور های صنعتی بود.
توسعه:دوره توسعه کامپیوتر از سال 1350 در ایران آغاز و تا سال 1360 ادامه یافت.
این دوره همراه با رقابت زیاد برای خرید سخت افزار , پیاده سازی سیستم های عظیم نرم افزری , استخدام هر چه بیشتر نیروی انسانی و دنبال کردن برنامه های جامع با توجه به واقعیت های فنی ئنیروی انسانی کشور بود.بازنگری: با ظهور انقلاب اسلامی, در زمینه کامپیوتر نیز تغییر و تحولاتی صورت گرفت و در نهایت تا سال 1359 یک سری بازنگری کلی انجام شد. بلوغ : پس از بازگشایی دانشگاه ها در سال 1362 مرحله بعدی رشد کامپیوتر آغاز شد و هر دو شاخه نرم افزار و سخت افزار توسعه فراوانی یافتند. از مهمترین کارهای این دوره می توان پردازش زبان و خط فارسی را نام برد.

 


تاریخچه کامپیوتر - آغاز تا امروز
ENIAC = Electronic Numeric Integrator and Computer

 

 

 

سال ساخت : 1945 (شصت سال پیش)
قیمت: تقریبا 500 هزار دلار
تکنولوژی: لامپ در بخش محاسباتی ، دستگاههای ورودی-خروجی الکترومکانیکی ،کارت خوان و کارت پانچ ، پرینتر ، بافرها با رله تلفن!
مشخصات فنی: 18000 لامپ ، 1500 رله ، 80 سطح ولتاژ مختلف از منفی 920 ولت تا 500 ولت ، تغذیه 240 ولت 60 هرتز ، توان مصرفی 150 کیلووات شامل 80 کیلووات برای لامپها - 45 کیلووات مابقی مدارات الکترونیک - 5 کیلووات دستگاههای ورودی خروجی - 20 کیلووات تهویه و فن ها
معماری: طول هر کلمه 10 رقم دهدهی با علامت ، اعداد منفی بشکل مکمل 10 ، نقطه اعشار ثابت قابل تعریف توسط سوییچ ، جمع و تفریق در آکومولاتور ، ضرب با استفاده از جدول ضرب و همراه با تقسیم و جذر در واحد مستقل
حافظه: 20 عدد در آکومولاتورها (رجیسترها) ، 100 عدد در حافظه فقط خواندنی ، 10 عدد ثابت
سرعت: کلاک 100 کیلوهرتز ، عمل جمع در 20 سیکل یا 200 میکروثانیه یعنی 5000 جمع در ثانیه ، ضرب در 280 سیکل یا 2800 میکروثانیه معادل 357 عمل ضرب در ثانیه، تقسیم متغیر حداکثر 38 تقسیم در ثانیه!
برنامه ریزی: از طریق سیم بندی و سوییچ ، قابلیت کنترل برنامه و زیرروال ، تا حدی هم پردازش موازی
ورودی: کارت خوان با سرعت 2 عدد در ثانیه
خروجی: پرینتر ، لامپهای نئون برای هر آکومولاتور

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


تعریف ارتباط:
ارتباط به معنی عمومی کردن یا در معرض عموم قرار دادن می باشد. یعنی مفهومی از درون فردی برخاسته و به میان دیگران راه یافته. در واقع ارتباطات برخی از مفاهیم و تفکرات و معانی و پیامها را به دیگران و یا عموم گسترش می دهد و به عبارتی ارتباط یعنی انتقال معانی. ارتباطات تسهیم تجارت است یعنی هر موجود زنده آنچه تجارب در درون خود دارد با دیگران در میان می گذارد. ارتباطات واژه بسیار پیچیده و سریعی می باشد که حیات و ترقی انسان به آن بستگی دارد.
اجزاء عناصر ارتباطات:
1. منبعی که پیام را می فرستد.
2. پیام: چیزی که به دیگران باید منتقل شود.
3. مجرا یا وسیله ای که این پیام بایستی ارسال گردد چون پیام خود به خود ارسال
نمی گردد.
4. گیرنده پیام که پیام به آن فرستاده می شود.
نظام ارتباطی بین افراد:
عبارت است از ارتباط یک انسان با تمام پیچیدگی هایش در ارتباط با دیگران و
پیوستگی هایش با آنان که در ابعاد جسمی، روانی مورد توجه قرار می گیرد. این اجزاء و عناصر جسمی و روانی سازمان یافته بوده و مبتنی بر روش می باشد. نظامی را که در ارتباطات بیشتر با آن مواجه هستیم نظام اجتماعی است که فراگرد ارتباطی در آن شکل گرفته و انجام می پذیرد. مانند نظام اجتماعی ازدواج، خانواده یا سازمانی که در آن فعالیت می نماییم.
فراگرد ارتباطی میان کنشی است: هنگامی که می گوییم فراگرد ارتباطی مبتنی بر میان کنش است ما خود به خود بر این باور گرایش خواهیم داشت که این فراگرد بر پویایی رابطه میان انسانها استوار است. اکثر جامعه شناسان به معنی وسیع کلمه میان کنش یا کنش متقابل را در مورد ارتباطات مبادله دو سوی پیامها بین دو انسانی که به عمل ارتباطی پرداخته اند می دانند که به دگرگونی و تغییر در یکی از آنها یا هر دوی آنها بیانجامد. میان کنش زمانی رخ می دهد که یک جریان و رابطه داد و ستدی در بین اجزای آن فراگرد به وجود می آیند. میان کنش در ارتباطات عموما به تبادل پیامها اطلاق می شود که میان دو نفر در جریان است که این خود ممکن است منجر به تغییر در پیامها گردد به گونه ای روشن وقتی دو نفر در یک فراگرد ارتباطی درگیر می شوند در تمامی لحظه های تبادل و میان کنش هر یک دگرگون می شود و این دگرگونی خود ناشی از دگرگونی در نگرشها و تمایلات هر یک از آنها است. گاه به نظر می رسد یکی فقط از طرفین دگرگون شده اما پژوهشهای دقیق نشان داده اند که هر دو طرف فراگرد تغییر می یابند گاه دگرگونی در باورها و نگرشها است.
گاه در احساسات و زمانی در رفتار. به هر حالت توجه نمایید که پیام فقط به نوشتار و گفتار خاتمه نمی یابد و بیشتر اعمالی هستند که انجام می دهند و حرکاتی که از آنها بروز نمی نماید. طرز لباس پوشیدن، وسیله نقلیه، وضع ظاهری، طرز زندگی کردن همه پیامهایی هستند که از فرد به دیگری منتقل و یا به او تفهیم می گردد که طرف مقابل چگونه آدمی است و چگونه احساسی دارد و می اندیشد. در حقیقت پیام چیزی است که می تواند معنی خاصی را در دیگری برانگیزد.
ارتباطات ارادی و غیرارادی:
فراگرد ارتباط ارادی به گونه ای است که فرستنده پیام به صورت ارادی پیام را برای گیرنده ای می فرستد که او نیز به گونه ای ارادی پیام را دریافت می نماید در چنین وضعی فراگرد ارتباطی به درستی کار خود را انجام داده و به گونه ای موثر نسبت به انواع دیگر فراگردها ارتباطی عمل می نماید. فراگرد ارتباطی غیرارادی پیام به گونه ای غیرارادی به گیرنده پیام ارسال می گردد و او به صورت ارادی پیام را دریافت می نماید نمونه این گونه ارتباط می تواند گوش دادن به مکالمه دو نفر باشد که هیچ یک از آن دو نمی خواهند دیگری به مکالمه آنها گوش بدهد. نوع دیگر آن فردی که پیام را می فرستد آگاهانه نه پیام را بفرستد اما پیام گیرنده به صورت ناخودآگاه یا غیرارادی از خود واکنش نشان دهد مانند کلاسهای درس و یا سخنرانی ها. که فرستنده به روشنی می داند که چه می گوید و چه می خواهد گیرد اما گیرنده پیام به لحاظ عوامل فراوان از فراگیرد دلخواه ارتباطی خارج شده و در دنیای خود به تفکر و ادراک قلبی می پردازد.
وظیفه ارتباطات:
1. وظیفه پیوستگی: یکی از وظایف ارتباطات استقرار، ابقاء و دگرگونی اجتماعی است. ارتباطات موجب ایجاد یا افزایش و یا برعکس موجب از بین رفتن و یا کاهش پیوستگی میان طرفین ارتباط است.
2. وظیفه اطلاعاتی: استدراکی اکثر دانشمندان ارتباطات بر ای باورند که یکی از مهم ترین وظایف ارتباطات وظیفه اطلاعاتی و استدراکی است که موجب افزایش استدراک از طرف مقابل فراگرد ارتباطات و افزایش اطلاعات می شود. اگر ارتباطات را فراگرد ارسال و دریافت پیام های نوشتاری، گفتاری، و غیرکلامی یا حرکتی بدانیم که به منظور انتقال معنی و مفهوم از فردی به فرد دیگر و یا تاثیر و تاثر بر روی دیگران یا نفوذ در آنها بر کار می رود در آن صورت ما برین خاطر با دیگران ارتباط برقرار می کنم که تغییری در اطلاعات آنها به وجود آورد و یا خود با آنها سفارش داده و به سوی انطباق با خویش
3. وظیفه تاثیرگذاری: ارتباط به ارتباطات همواره از سوی فرستنده پیام در پی مقصود و منظوری برقرار می شود. یکی از رایج ترین و شایع ترین منظورها برای انجام ارتباط تغییر در نگرش ها، باورها، ارزشها و یا رفتار اشخاص است که ما روزها با چنین منظوری با افراد ارتباط برقرار می کنیم که بر آنها اثر بگذارد.
4. وظیفه تصمیم گیری: ارتباطات علاوه بر وظایف فوق وظیفه تصمیم گیری نیز دارد یکی از عمده ترین پیامدهای ارتباطاتی رسیدن به یک تیم ویژه است. اغلب ما با دیگران از آن دو ارتباط برقرار می کنیم که به ما کمک کند تا بتوانم تصمیم درستی بگیریم.
5. وظیفه تصدیق: وظیفه نهایی ارتباط دربرگیرنده پذیرشی مداوم یا غیر مداوم یک تفکر رفتار تصمیم می باشد. از طریق ارتباطات سعی در منطقی کردن تداوم با توجیح در گسستگی برخی از دگرگونی ها که قبلا مورد پذیرش ما قرار گرفتن می نماییم.
تعریف ارتباط موثر: ارتباطات موثر آن است که فرستنده بتواند منظور خود را به گیرنده پیام می رساند. اما این فقط یکی از معیارهای موثر بوده است ارتباط زمانی موثر است که محرکی را به عنوان آغازگر و مورد نظر فرستنده با محرک مشهود گیرنده که از خود بروز می دهد در یک راستا قرار دهد و آن دو گونه ای نزدیک به هم مورد توجه قرار می گیرد.
معنی مورد نظر فرستنده R
1=
معنی مشهود گیرنده S
تعریف درک: درک در مرحله اول دریافت صحیحی محرک مورد نظر است به این اساس می توان گفت که کسی از نظر ارتباطاتی دارای محرک است و به گونه ای موثر عمل می کند که دریافت کننده درک پیام درستی از آنچه او احساس می کند و می خواهد به دیگری منتقل کند داشته باشد اولین محرکی که از نظر ارتباطی از این نظر حاصل می شود این است که محتوای پیام درک نمی گردد.
ارتباط با لذت و یا مسرت آمیز: ارتباطی که بخواهم رابطه بهتری با دیگران داشته باشیم و زندگی خوش تر را داشته باشد. مانند شرکت در عروسی ها و یا مهمانی ها درجه لذت ارتباط بستگی به احساس دارد که ما از فرد مقابل داریم هر چقدر فرد مقابل را بیشتر دوست داشته باشیم کسب لذت بیشتر است.
نوع گسترش روابط
چنین باوری وجود دارد که اگر شخص بتواند کلمات مناسب دارد و زمان مناسب و یا حالتی مختصر و مفید اساس نماید و اثر بخش باشد. قابل اعتماد بوده و بهترین پیام است ارسال پیام و انتخاب ارسال شده عامل دیگری که به شرکت فراگرد ارتباطی می انجامد دشواری هایی است که در روایط انسان ها پدید می آید و خود نتیجه سوء تفاهم هایی هستند که گاه پیش می آیند این دشواریها ریشه در عوامل گوناگون از جمله خستگی مفرد، عصبانیت و اختشاش روانی انسانها دارد.
کنش یا عمل
تمام ارتباطات و فراگرد حاکم به آن بی مصرف خواهد بود مگر آنکه به عمل و یا کنشی مطلوب بیانجامد مگر آنکه تمامی ارتباطاتی که تاکنون بدان ها پرداخته ایم در صورتی حائز اهمیت است که در زمان و یا مکان معین به کار گرفته شده است. باید توجه داشت مورد و حالاتی وجود دارد که عمل و عامل مهمی برای موقعیت و اثربخشی ارتباطات است عمل از طرف شخص مقابل دشوارترین وظیفه ارتباطی است.
تعریف مدل ارتباطی
مدل همواره چیز دیگری بجز واقعیت بوده است و اکثرا چیزی ساده تر با پیچیدگی کم تر از واقعیت اصلی می باشد.
مدلها تمام جنبه های واقعیت و مدل احیا کننده نیازهای طراحان آن می باشد نه بیانگر تمام واقعیت های موجود پیرامون پدیده مورد نظر.
1. در صحبت کردن با کارمندان چه زمانی از گفتگو خصوصی و چه زمانی از نوشته باید استفاده نماییم؟
2. چگونه می توانم به بهترین وجه پیام خود را به همه انتقال دهم؟
3. با یک کارمند عصبی چگونه رو به رو شویم؟
4. به اهمیت زبان بدن در برقراری ارتباط چیست؟
5. چگونه به درخواست یک کارمند پاسخ دهیم؟
6. چگونه می توانیم خبرهای واقعا بد را برسانیم؟
فواید مدلهای ارتباطی
1. اجازه می دهند که به تجزیه و تحلیل و نیز تجربه شرایط پیچیده که به اندازه حقیقی آن، انجام آن ممکن نمی باشد دسترسی پیدا نماییم.
2. از نظر اقتصادی سبب صرفه جویی می گردد.
3. از نظر وقت صرفه جویی می گردد.
4. تحقق اهداف تسهیل می گردد.
5. تفهیم مطالب آسان می شود.
6. توجه اساسی مصروف هدفهای عمده و اساسی می گردد.
7. خط و مشی کلیه سطوح پروژه دارای هماهنگی خاص می گردد.
انواع مدلها
الف) مدلهای فیزیکی: که خود به 2 گروه مدلهای: 1- تمثیلی 2- ترسیمی تقسیم می شوند.
مدلهای تمثیلی: اندازه کوچک شده یک شی می باشند که شباهت زیادی به آن دارند.
مدلهای ترسیمی: که تصویر فنی یا طرح یک شیء می باشند.
ب) مدلهای ذهنی: تصاویر ذهنی یا مفاهیمی که در ذهن انسانها جاگزین یک پدید یا شیء می گردد مثل تصویر ذهنی فرستنده پیام در مورد پیام.
ج) مدلهای نمادین: که مدل پیچیده ای می باشد به مدل کلامی و ریاضی تقسیم می شود که کلامی از طریق زبان یا تکلم و ریاضی مانند فرمولهای ریاضی.
عملکرد مدلها
1. توصیفی 2. پیش بینی کننده 3. هنجاری
1. مدلهای توصیفی: این مدلها یک واقعه گذشته یا آن را بدون پیش بینی و اظهار نظر توصیف می نماید کار این مدل فقط توصیفی است که با پردازش این مدل توصیفی فعالیت پروژه یا طرح انجام می شود.
2. مدلهای پیش بینی کننده: این مدلها با توجه به اطلاعاتی که از گذشته، حال و آینده دارند به پیش بینی وقایع گوناگون می پردازند استخاره از این مدلهای تبلیغی همیشه با حدس و گمان مواجه بوده و کمتر با قطعیت می توان از آن استفاده نمود.
3. مدلهای هنجاری: مدلها از دو جهت مورد ارزیابی قرار می گیرند:
الف) آنکه مدل مورد نظر به چه میزان به گونه ای اثر بخش به ما اجازه می دهد که اطلاعات مورد نظر را سازماندهی نمائیم و براساس آن پیش بینی های لازم و توام با موفقیت را انجام دهیم.
ب) دوم آنکه چه میزان مطالعات برسد آن شکل گرفته است.
بهترین شکل ارتباط: ارتباطی است که صد در صد محتوای پیام، پیام دهنده را پیام گینده درک نموده باشد هر چه قدر سطح گیرنده پایین تر باشد ارتباط کمتری صورت گرفته است.
سه شیوه ای که از طریق آن تمام رفتارهای ارتباطی آموخته می شود:
1. شیوه یا نظریه شرطی 2. یادگیری وسیله ای یا ابزاری 3. یادگیری اجتماعی

 

نظریه شرطی در یادگیری را توضیح دهید:
در این نظریه آموزش و یادگیری با یک شرط انجام می شود که می تواند شرط مثبت یا منفی باشد مانند ترشح بزاق سگ در نظریه شرطی. در نظریه شرطی در مقابل هر اقدامی پاداشت یا تشبیهی اعمال می شود که با توجه به آن شرط(پاداش یا تنبیه) فرد مقابل پاسخ مثبت یا منفی می دهد.
نظریه یادگیری وسیله ای یا ابزاری: بخش ارزشمند یادگیری که موجب تغییرات در محیط ارتباطی و واکنشهایی که از دیگران دریافت می نمائیم یادگیری وسیله ای یا ابزاری است که پایه اصول پشتیبانی یا تقویت شکل می گیرد. گروهی از پژوهشگران که بر روی تعدادی نوزاد کار می کند دریافتند که کودکان به گونه ای فزاینده و صدا راه می اندازند(آوای کودکانه) که اگر با پاداشت یا تقویت و پشتیبانی که به صورت نوازش از سوی بزرگترها با لبخند باشد تقویت و اگر نباشد خاموش می شود در این پژوهش ابتدا با این سر و صداها آنها مورد نوازش و لبخند بزرگترها قرار گرفتند که سر و صدا و آوای کودکانه آنها افزایش یافت به محض اینکه بزرگترها و پرستاران به آنها بی توجه شدند صدای آنها خاموش شد.
انواع تقویت
تقویت اشکال گوناگون دارد مانند لبخند، نوازش و صدای ملایم بزرگترها برای آوای کودکانه، لبخند، تماس چشمی، تمجید و ستایش، پول، پذیرش اجتماعی و ترفیع شغلی برای بزرگترها و شنیدن حذف ما برای افرادی که دوستشان داریم عامل تقویت است. والدینی که به حرف ما را شنیدن در بین چهار عامل تقویت مهمترین عامل سخن گفتن مهمترین تقویت می باشد. چهار عامل مهم تقویت: گفتن، شنیدن، نوشتن و خواندن است.
یادگیری اجتماعی: بسیاری از نظریه پردازان بر این باور هستند که به گونه ای چشمگیر کلیه رفتارهای انسانی را به اعتبار یادگیری وسیله ای مورد بررسی قرار دارد. نظریه یادگیری اجتماعی نظریه ای با مبانی گسترده تری است و بر این نکته تاکید دارد که لزوما نباید رفتارهای ما تقویت شود تا ما آنها را تکرار کنیم بلکه ما می توانیم بسیاری از رفتارها را فقط به سادگی با مشاهده آنها از دیگران فرا بگیریم. از این رو می توان گفت در این نظریه نقش مشاهده و اثر دیگران بسیار زیاد است. براساس نظریه یادگیری اجتماعی بسیاری از روشهای ارتباطی از زمانی که بسیار خردسال بوده ایم شکل گرفته اند این شکل از طریق الگو برداری یا تقلید می باشد. والدین عموما اولین و بهترین الگوی ما می باشند.
رفتارهای مبتنی بر جنسیت: مردان و زنان در رفتارهای ارتباطی خود با دیگران به چه میزان براساس ساعقه های عاطفی یا درونی و و غریزی رفتار می نمایند و چه اندازه براساس یادگیری خود رفتارها را شکل می دهند. نظریه پردازان یادگیری اجتماعی بانوان چنین بحث می کنند که بسیاری از تفاوتهای روانی بین این دو جنس فرا گرفتنی است و در سالهای اول زندگی آنان شکل می گیرد. این شکل گیری براساس تقویت و الگوبرداری است. از این رو آنان بیشتر از رفتارهای ویژه زنانه یا مردانه بحث می نمایند.
آموزش جرات ورزی: آموزش جسارت و جرات ورزی برای طلب و احقاق حق خود از ضروریات جامعه است اما نبایستی جسارت و جرات ورزی برای احقاق حق خود را با زیر پا گذاشتن احقاق حق دیگران انجام دهید. آموزی جرات ورزی با رعایت حقوق دیگران از ضروریات جامعه توسعه یافته است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته
دوره های بلند مدت و دانشگاهی برای آموزش فوق تاسیس کرده اند.
روشهای آموزش جرات ورزی
روشهای مختلفی را در آموزش جرات ورزی نام برده اند. برخی از روشها متکی به خود و برخی تعدیل و اصلاح رفتار(رفتار درمانی) است. هدف اساسی از بکارگیری روشها برطرف کردن عدم جرات ورزی و ایجاد جرات است این روشها بیشتر به آموزش روشهای جدید مهارتهای ارتباطی می پردازند که در بر گیرنده ترغیب و رویارویی
می باشند. آموزش جرات ورزی به رفتارهای غیرکلامی اصلاح آنها توجیه دارند.
در میان روشهای شناخته شده برای آموزش مهارتهای جرات ورزی نمایش رفتاری مهم است که عبارتند از نوعی تمرین ایفاء نقش که از طریق آن فرد به مهارت ویژه ای دست می یابد و جراتش در امور زندگی افزون می یابد.
اثربخشی آموزش جرات ورزی: آیا آموزش جرات ورزی واقعا کار می نماید و به گونه ای اثر بخش مطرح می شود. آیا این آموزشها به صورت کوتاه مدت بعضی از روشها را از بین می برد و بعضی را جایگزین می کند جرات ورزی را بالا می برد. اثر بخشی جرات ورزی کاملا به قدرت عوامل تقویت کننده ارتباطات غیر جرات ورزی جرات ورزانه احتراض از تعارض، اضطراب و عدم تفاوق است. اینکه در مقابل والدین یا دوستان خود بایستد با آنها بگو مگو کند و یا به رئیس خود اعتراض کند و یا در مقابل بی عدالتی ها معترض باشد تمامی به آموزش جرات ورزی بستگی دارد.
دو مهارت عمده برای رسیدن به تفاهم با دیگران
1. گوش دادن: گوش دادن با این پیش فرض عبارتند از فراگرد دریافت و تعبیر و تفسیر محرکهای شفاهی گوش دادن اساس ارتباطات بین اشخاص و اگر به درستی انجام نگردد ارتباط و تفاهم مشکل پیدا می نماید.
2. همدلی و فرهنگ: همدلی توانایی ویژه ای است که از طریق آن می توان به نگرش فرد مقابل خویش یا به عبارت دیگر مخاطب خویش پی برد و دنیا را از دریچه چشم نگریست.
اعتبار یا مشهوریت در ارتباطات میان فردی
هر اندازه اهمیت سخن بیشتر باشد و تاثیر بیشتری در زندگی انسان داشته باشد اهمیت اعتبار فرستنده پیام بیشتر خواهد بود.

 

انواع اعتبار
1. اعتبار اولیه 2. اعتبار ثانویه 3. اعتبار نهایی
اعتبار اولیه: ارتباطی که عامل ارتباطی قبل از ورود به فرایند مورد نظر آن را دارا است. اعتبار اولیه از فرد نشات می گیرد.
اعتبار ثانویه: اعتباری است که فرد پس از ارتباط در فراگرد ارتباطی می آموزد.
اعتبار نهایی: اعتبار نهایی، اعتباری است که پس از اجرای کامل یک فراگرد ارتباطی ایجاد می شود و آخرین مرحله ارتباط است.
سه عامل مهم در اعتماد سخنوری را بالا می برد.
1. احساس خوب 2. شخصیت اخلاقی مناسب 3. جنس نیت
روابط انسانها براساس فاصله به چند دسته تقسیم می گردند: به چهار دسته:
1. فاصله صمیمانه 2. فاصله صمیمانه 3. فاصله اجتماعی 4. فاصله عمومی
فاصله صمیمانه: در فاصله صمیمانه فاصله بسیار نزدیک است و مسائل محرمانه و کاملا خصوصی به صورت کلامی و غیرکلامی مطرح می شود.
فاصله شخصی: موضوعاتی که در این نوع ارتباط مطرح می شود کاملا شخصی است برای روابط بسیار نزدیک مورد استفاده قرار می گیرد.
فاصله اجتماعی: که بیشتر برای کارهای تجاری، اداری و زندگی اجتماعی انسان مورد استفاده قرار می گیرد.
فاصله عمومی: این فاصله بیشترین فاصله ای است که انسانها در روابط بین خود آن را حفظ کرده و کاملا به فرهنگ و عوامل حاکم بر آن بستگی دارد و از فرهنگی به فرهنگ دیگر تغییر می کند. در این فاصله اثربخشی بیشتر کلام خود از حرکت اندام استفاده می شود یا از اشارات و بالا و پایین آوردن صدا استفاده می گردد.
محاسن ارتباط چهره به چهره
1. اصلاح پیام در حین پیام
2. جا به جا شدن پیام دهنده و پیام گیرنده
3. لحاظ شدن وضعیت عاطفی در ارتباط
4. قطع و یا ادامه ارتباط به دلخواه طرفین ارتباطی
5. رسیدن به تفاهم و تصمیم گیری
6. تغییر دلخواه موضوع ارتباط در حین ارتباط
7. قابلیت انعطاف موضوع ارتباط
8. تغییر نظرات طرفین ارتباطی
معایب ارتباط چهره به چهره
1. وقت گیر است.
2. سرعت کم است.
3. برای تعداد محدودی قابلیت اجرائی دارد.
4. هزینه بر می باشد.
5. نظرات شخصی اعمال می شود.
6. فرد پیام دهنده بیش از حد ارتباط اثرگذاری می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ارتباطات
انتقال یا تبادل اطلاعات، احساسات و ایده ها به مخاطبین یک پیام دهنده، وسیله ارسال پیام،خود پیام و گیرنده پیام؛عوامل وکانالهای رساننده پیام و برقرار کننده ارتباطات را می توان درسه گروه مشخص نمود:
1.ارتباطات مواصلاتی و ترابری: مثل جاده، وسایل حمل ونقل و...که اینها وسایل فیزیکی ارتباطی هستند که نقاط مختلف را به هم وصل می کنند.
2.ارتباطات مخابراتیک ابزاری چون پست، تلفن، اینترنت، ماهواره و...هستند که اکثراً ابزاری ارتباطی بین دو شخص یا بیشتر هستند.
3.ارتباطات اجتماعی: مقصود وسایل و ابزاری هستند که بین گروههای بزرگی از جوامع ارتباطی- تصویری-کلامی برقرار می کند که شامل مطبوعات- رادیو- تلویزیون و... که به اینها وسایل ارتباط جمعی یا گروهی می گویند؛عمده تصورات ذهنی عمومی از کاربدر واژه ارتباطات انواع وسایل ارتباط جمعی است.به این ترتیب فعالیتهای مختلف دفاتر روابط عمومی ها،خبر گزاریها،رساهن های همگانی، آژانسهای تبلیغاتی در حوزه علوم ارتباطات اجتماعی قرار می گیرد.

 

دلایل برقراری ارتباط:می توان گفت ما برای کسب اعتبار- کمک کردن- انجام وظیفه- کمک گرفتن- بیان منظور خود- ترغیب- کشف اطلاعات- برقراری نظم و ترتیب- گفتن و آگاه کردن و... ارتباط برقرار می کنیم؛ مهارتهای ارتباطی ما بیانگر میزان توانایی و اعتماد به نفس ما بوده،همچنین باعث افزایش میزان ارزشو اعتبار نزد دیگران می شود.ایت مهارتها در پیشرفت و رسیدن به اهداف ما تأثیر مستقیم داشته و برمیزانحمایت و کمکی که از دیگران دریافت می کنیم اثر می گذارد و ما را قادر می سازد که بتوانیم دیگران را متقاعد کنیم و آنها را به اجرای خواسته های خود ترغیب نمائیم.
ارتباط فرایندی دو سویه است، همانگونه که پیام خود را ارسال می کنید به همان صورت پیام خود را دریافت می کنید. دو جزء بسیار مهم فرایند ارتباط که ما می توانیم آن را به راحتی مشاهده کنیم و آن را تحت تأثیر قرار دهیم عبارت است از ارسال و دریافت اطلاعات مفید،ما باید بتوانیم اطلاعات مفید را به دیگران بدهیم و به آنها بگوئیم که مسائل از دیدگاه ما چگونه اند و نیز باید بتوانیم اطلاعاتی مفید را از دیگران گرفته و دریابیم که مسائل از دیدگاه آنها چگونه است.
در تعریفی که مورهد و کریفین ارائه می کنند معتقدند که ارتباطات عبارت است از فرایندی که دو یا چند طرف از طریق آن به تبادل اطلاعات دست زده و به مفاهیم مشترک می رسند.

 


نقش ارتباطات در روابط عمومی
در مبحث ارتباطات جایگاه تولید کننده، نشر دهنده و مصرف کننده اطلاعات از یکدیگر قابل تفکیک است. یکی از نکات قابل توجه در حوزه روابط عمومی این است که این واحد در هر سه معقوله نقش مهمی را ایفا می کند به عنوان تولید کننده اطلاعات باید چنان تبحری داشته باشد که اطلاعات لازم و کیفی را برای جامعه فراهم کرده. از نظر انتشار دهنده اطلاعات انتخاب بهترین روش نشر اطلاعات که بتواند یک جریان دو سویه راپیش رو قرار دهد و افکار و ارزشهای طرفین را به هم نزدیک کند. از دیدگاه مصرف کننده اطلاعات باید به منظور حصول اهداف این واحد در راستای اهداف سازمان بتواند به جمع آوری، طبقه بندی و تحلیل و انعکاس آنها همت گمارد.برای تحقق چنین جایگاهی برخورداری از تخصص لازم ئر زمینه علوم رفتاری و سایر دانشهای مرتبط ضروری به نظر می رسد.
ارتباطات و توده
تناسب واژه توده بر ارتباط جمعی و استفاده از آن در همین جنبه کمیت و کثرت آن نهفته است؛مثلاً حجم عظیم پیام گیرانی که رسانه های همگانی با آنها ارتباط برقرار می سازند توده تلقی می شود. واژه توده همچنین به معنای جمعیت زیاد که فاقد شکل و یا ساختار مشخص است و تشخیص هویت افراد در آن که جمعاً مخاطبین رسانه ها را تشکیل می دهند بیسار مشکل است به کار می رود.
پیام گیران به عنوان توده
توده پیام گیران به عنوان پدیده ای پراکنده و متفرق و در عین حال فاقد هویت مشترک جمعی و فاقد خود آگاهی بوده و دارای شکل و ترکیبی ساده نیست و مرزهای آن دائماً در حال تغییر است.اعضای آن نسبت به یکدیگر ناآشنا هستند. توده پیام گیر فاقد توانایی لازم برای سازماندهی به ویژه ذر جهت اقدام جمعی برای وصول به اهداف مشترک است،پیام گیران توده همچنین توانایی دفاع از منافع خویش را ندارند واین دیگران هستند که برای آنها اقدام می کنند و تصمیم می گیرند. توده پیام گیر دارای ترکیبی ناهمگون و اعضای آن را انسانهایی با خصوصیات اجتماعی متفاوت تشکیل می دهند، ولی زمانی که برای آن توسط کسانی که سازماندهی و هدایت آن را بر عهده دارند هدف مشخصی تعیین شده، توده پیام گیر شکل کم وبیش همگونی پیدا می کند.
ارتباط جمعی
برای ارتباط جمعی تعاریفی ذکر شده است:
ژان استوتزل در کتاب روانشناسی اجتماعی می گوید: "ارتباط جمعی یا بهتر بگویم ارتباطات در میان توده ها عبارت است از انتقال اندیشه ها به تعداد فراو

دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله گزارش کاراموزی روزنامه نگاری و چاپ

دانلود مقاله گزارش کاراموزی اسانسگیری

اختصاصی از سورنا فایل دانلود مقاله گزارش کاراموزی اسانسگیری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 


مقدمه
معلوم نیست دقیقا از چه زمانی گیاهان به عنوان دارو مورد استفاده انسان قرار گرفته اند. مسلما اطلاعات مربوط به اثرارت و خواص داروئی گیاهان از زمانهای بسیار دور به تدریج بدست آمده، سینه به سینه منتقل گشته، به طور ضمنی با آداب و سنن قومی نیز در آمیخته، سرانجام با زحمت زیاد و از طریق تجربه های مدید اهم اثرات و خواص آنها در اختیار نسلهای معاصر قرار گرفته است. طبق برخی سنگ نبشته ها و شواهد دیگر به نظر می رسد مصریان و چینیان در زمره اولین جمعیتهای بشری بوده باشند که فراتر از بیست و هفت قرن قبل از میلاد مسیح از گیاهان داروئی به عنوان دارو استفاده برده و حتی برخی از گیاهان را برای مصرف بیشتر در درمان دردها کشت داده اند. مردم یونان باستان خواص داروئی برخی از گیاهان را به خوبی می دانسته اند. بقراط حکیم بنیانگذار طب یونان قدیم و شاگرد وی ارسطو و دیگران برای استفاده از گیاهان در درمان بیماریها ارزش زیادی قائل بوده اند. آنها علاوه بر استفاده از گیاهان یونان، از گیاهان کشورهای دیگر هم استفاده می برده اند. بعد از اینان، یکی از شاگردان ارسطو به نام «تئوفراست» مکتب «درمان با گیاه» را بنیانگذاری کرد. پس از آن «دیوسکورید» در قرن اول میلادی مجموعه ای از 6000 گیاه داروئی با ذکر خواص درمانی هر یک را تهیه و به صورت کتابی درآورد که این کتاب بعدها سرآغاز بسیاری از مطالعات علمی در زمینه گیاهان مذکور گردید. طوری که مثلا «جالینوس» پزشک معروف یونانی در کارهای خود به کتاب «دیوسکورید» استفاده کرده است.
در قرن هشتم تا دهم میلادی دانشمندان ایرانی؛ ابوعلی سینا؛ محمد زکریای رازی و دیگران به دانش «درمان با گیاه» رونق زیادی دادند و گیاهان بیشتری را در این رابطه معرفی کردند و کتابهای معروفی چون «قانون» و «الحاوی» را به رشته تحریر درآوردند. بعد از آن درمان با گیاه همچنان دنبال گردید. در قرن سیزدهم «ابن بیکار» مطالعات فراوانی در موردخواص داروئی گیاهان انجام داد و خصوصیات بیش از 1400 گیاه داروئی را در کتابی که از خود به جان گذاشته، یادآور شد.
پیشرفت اروپائیان در استفاده داروئی از گیاهان در قرن هفده و هجده ابعاد وسیعی یافت و از قرن 19 کوششهای همه جانبه ای جهت استخراج مواد موثره از گیاهان داروئی و تعیین معیارهای معینی برای تجویز و مصرف آنها شروع شد. بطوری که کوششهای آن زمان تا به امروز هم ادامه یافته و در حال حاضر نیز با سرعت هر چه بیشتر به پیش می رود. اکنون با در دست داشتن نتایج آزمایشها و تحقیقات بسیار با کمال اطمینان می توان به تشریح و تفصیل علمی مزایای موجود در ماده موثره گیاهان داروئی در رابطه با انسان و حیوانات پرداخت. حقیقت این است که امروزه درباره روند متابولیسمی تشکیل ماده موثره موجود در گیاهان تحت فرایندهای خاص زیست محیطی و تاثیر ماده موثره مذکور بر انسان و حیوانات اطلاعات بسیار زیادی وجود دارد و روز به روز جنبه های مختلف استفاده از مواد مذکور متنوعتر می گردد. بنابراین نسبت به زمانهای گذشته که تعداد بسیار کمی از گیاهان به عنوان گیاهان داروئی شناخته شده و مورد استفاده قرار می گرفته اند، امروزه رفته رفته بر تعداد این گیاهان افزوده گشته و جنبه های مختلف استفاده از آنها نیز گسترده تر از پیش گردیده است. باید دانست که اگرچه برخی از گیاهان در زمانهای گذشته به عنوان گیاهان داروئی مورد استفاده قرار می گرفته اند ولی ممکن است اکنون، با توجه به بررسی های روز، به عنوان «گیاه داروئی» مد نظر نبوده و تقریبا کنار گذاشته شده باشند. به عکس امروزه گیاهان جدید بسیاری به جرگه گیاهان داروئی وارد شده و زمینهای زراعی وسیعی نیز به کشت آنها اختصاص یافته است.

 

 

 

فصل اول
معرفی سه گیاه:
اوکالیپتوس
اکلیل
بابونه
انواع بابونه

Eucalyptus Globolis labill E,glauca DC
انگلیسی:Australian Fever tree
فرانسه: Gommier bleu detasmanic, Arbera la Friever, Eucalyptus
آلمانی: Fieberheihbaum
ایتالیایی: Eucalypto
فارسی: اوکالیپتوس
عربی: شجره الکافور
اوکالیپتوس گیاهی است از خانواده Myrtaceae بیش از چهارصد گونه دارد که تنها چند گونه آن به ایران وارد شده و در مناطق مختلف که زمستان سرد ندارد، نظیر نواحی شمال و جنوب ایران کاشته شده است.
درختانی که در شمال کاشته شده اند هر چند سال یکبار که سرمای سختی رخ می دهد سرما زده می شوند. در چاه بهار نام محلی اوکالیپتوس «آلگا» است.
ذیلا اسلامی چند گونه که در ایران کاشته شده اند نامبرده می شود:
1) گونه Eucalyptus camaldulensis و مترادف آن E.rostrata و به انگلیسی این گونه Red gum و Murray red gumg گویند. این درخت در شمال ایران در اوایل بهار شکوفه می کند و گلهای آن لیموی رنگ است و تخم آن در اوایل زمستان می رسد. در خورستان کاشته می شود. از این درخت صمغی به نام کینوی استرالیا گرفته می شود.
2) Eucalyptus globules Labin به فرانسوی Gommier bleu detasmanic و Eucalyplus commun و به انگلیسی Tasmanian bleugum نامیده می شود. این درخت نیز حدود 50 سال قبل به ایران وارد شده و در شمال کاشته شده است. مقاومت آن به سرما کم است. در استرالیا و تاسمانی از بلندترین اوکالیپتوسها بوده و بلندی آن به m100 می رسد ولی در ایران به علت نامساعد بودن شرایط اقلیمی زیاد بلند نمی شود. از این درخت نیز صمغ کینو گرفته می شود.
3) Eucalyptus microtheca F.Muell این درخت به انگلیسی Coolibah eucalyptus و Flooded box گفته می شود. این گونه نیز دهها سال قبل به ایران وارد شده و در خوزستان و آبادان کاشته می شود و در مقابل شوری خاک حساسیت کمتری از سایر گونه ها نشان می دهد.
4) اخیرا گونه های دیگری وارد شده و از نظر تطابق با شرایط اقلیمی ایران، در شمال تحت بررسی می باشد.

موطن اصلی اوکالیپتوس
قاره استرالیا، در حدود هفت میلیون و هفت صد هزار کیلومتر مربع وسعت دارد، موطن اصلی اوکالیپتوس را تشکیل می دهد. علاوه بر آن جنس اوکالیپتوس در جزایر تاسمانیا، پاپوا، بریتانیای جدید، ایرلند جدید، تیمور و جاوه انتشار دارد.
بیش از 600 گونه و تعداد زیادی وارتیه تاکنون در این نواحی شناخته شده است.اوکالیپتوس در 95% از جنگلهای استرالیا انتشار دارد و در حدود 4/3 از کل رستنیهای آنرا تشکیل می دهد. ضمنا در قسمت اعظم مناطق غیر جنگلی این قاره نیز کشت و توسعه یافته است. آب و هوای استرالیا به شرح زیر طبقه بندی کرد:
1) نواحی مرکزی و غربی: دارای آب و هوای بیابانی با باران خیلی کم و اتفاقی است.
2) نواحی شمالی: دارای آب و هوای تروپیکال با بارندگی تابستان
3) نواحی شرقی و ایالت ویکتوریا: بارندگی یکنواخت و ملایم
4) نواحی جنوبی بلافاصله بعد از نواحی مرکزی: نیمه حاره با تابستان خشک و بارندگی نادر زمستانی، نامنظم و کم
5) نواحی کاملا جنوبی: آب و هوای مدیترانه ای با بارندگی زمستانه
انتشار اوکالیپتوس در جهان
تاریخ کشت اوکالیپتوس در جهان و شناخته شدن آن برای کشورهای مختلف دنیا و جنگل کاری آن در جنوب اروپا و شمال آفریقا، بیش از 170 سال پیش آغاز گردید. سهولت کشت و ازدیاد، سرعت رشد و سایر مزایای آن سبب شد که به سرعت به نقاط مختلف جهان انتشار یافته و در بسیاری از کشورها تربیت شود. امروزه کشت اوکالیپتوس در اقتصاد بسیاری از کشورها نقش بزرگی بازی می کند. به نظر می رسد اولین بار در سال 1804 بود که بذر اوکالیپتوس از استرالیا به خارج حمل شد. بذر گونه E.globulus به مقصد پاریس بود که در سال 1810 در پارک شاتو مالمزون کاشته شد و در حوالی سال 1823 در نواحی آندشیلی اقدام به جنگلهای اوکالیپتوس شد و در 1828 وارد کیپ کولونی گردید. در سال 1830 کشت اوکالیپتوس در ایتالیا آغاز شد ولی به علت انتخاب گونه های نامناسب اغلب درختان در اثر سرمای سخت از بین رفته و فقط چند پایه از گونه E.polyanthemos باقی ماند. در سال 1843 هندوستان اقدام به وارد کردن و کشت اوکالیپتوس کرد، ولی باید آغاز کشت واقعی اوکالیپتوس را در حدود سال 1857 دانست که رامل پس از مسافرتی به استرالیا به توسعه و کشت اوکالیپتوس در پرتغال، کالیفرنیا، شمال آمریکا متداول شد.
پس از مدتی کشورهای برزیل، اسپانیا، پرتغال از چوب و تقطیر برگ آن شروع به بهره برداری کردند.
کشت درختان اوکالیپتوس به منظور تولید مواد فرار یا روغنهای اصلی در کنار دریای سیاه قفقاز، در اواسط قرن اخیر آغاز شد.
مشخصات کلی
اوکالیپتوس درختی است بزرگ و در شرایط اقلیمی استرالیا موطن خود تا 100 متر نیز می رسد. برگهای آن دو جور هستند، برگهای جوان آن به شکل قلب، متقابل، افقی ولی برگهای مسن آن متناوب است. به طور کلی برگهای اوکالیپتوس دایمی، همیشه سبز، ناخزان، داسی شکل، اغلب سبز مایل به کبود و کمی موی است.
درختی است که در اراضی خیلی مطلوب و یا با مصرف آب فراوان رشد سریع خواهد داشت، به همین جهت اغلب برای خشک کردن باتلاقها و با اراضی باتلاقی مالاریاخیز از آن استفاده می شود. تکثیر این درخت از طریق کاشت تخم آن صورت نمی گیرد. ابتدا تخم یابند را که خیلی کوچک و ظریف است در جعبه هائی که خاک آن نرم و خوب تهیه شده می کارند و پس از اینکه نهالهای جوان 6-5 برگ دارند آنها را به گلدانهای سبدی یا بامبویی منتقل می کنند. در مناطق حاره انتقال به محل اصلی در فصل باران باید انجام گیرد و در مناطق معتدل ماههای آبان و آذر مناسب است.
درخت اوکالیپتوس در برابر سرما مقاومت ندارد و اغلب ارقام آن اگر مدت طولانی در سرمای کمتر از صفر درجه بماند صدمه می بینند. کما اینکه در شمال ایران تا به حال سرما به این درختان چندین بار صدمه زده است. اوکالیپتوس به شوری خاک نیز حساسیت دارد. این درخت بومی اوقیانوسیه است و جنگلهای وسیعی از آن در استرالیا و تاسمانی می روید و از این مناطق به سایر نقاط عالم گسترش یافته است. در حال حاضر در هندوستان، مراکش و سایر کشورهای افریقایی شمالی جنگلهای وسیعی از اوکالیپتوس ایجاد شده است. در ایران کمتر از یک قرن است که وارد شده و در شمال و جنوب ایران کاشته شده است.
ترکیبات شیمیایی
از نظر ترکیبات شیمیایی ماده عامل و مهم داروئی اوکالیپتوس اسانس آن است که مقدار آن در برگهای E.globulus در حدود 6 درصد است. در این اسانس در حدود 70 درصد اوکالیپتوس که سینئول و کاژه پرتول نیز گفته می شود وجود دارد. [G.I.M.P]. به علاوه در برگهای آن یک ماده تلخ و یافت می شود. در برگهای اوکالیپتوس گونه E.globulus که در هندوستان روئید و مورد تجزیه قرار گرفته است. در حدود 2/1-9/0 درصد اسانس وجود داشته که در این اسانس 62 درصد سینئول، 24 درصد بی تن، مقداری الکل و سبکی ترین یافت می شود [G.I.M.P]. صمغی که از گونه E.globulus گرفته می شود دارای خاصیت ضد باکتری است. اسانس اوکالیپتوس با روش تقطیر از برگهای انواع گونه های اوکالیپتوس گرفته می شود.
مهمترین ترکیب شیمیایی اوکالیپتوس که در طب مصرف داروئی دارد و ماده عامل اصلی آن است ماده اوکالیپتوس است. این ماده یک نوع الکل است که در اسانس بعضی از گیاهان بخصوص در اسانس اوکالیپتوس ، هل، کافور، برگ بو، مورد، اکلیل الجبل، لاوانه و برخی دیگر از گیاهان وجود دارد. اوکالیپتوس مایلی است بی رنگ یا کمی زرد رنگ که در 176 درجه سانتی گراد جوش می آید و بوی کافور می دهد.
روغنهای فرار
روغنهای فرار اوکالیپتوس ها از آغاز تمدن، در استرالیا مورد توجه قرار گرفت و از همان وقت یکی از اقلام صادراتی، روغنی بود که از برگهای تقطیر شده اوکالیپتوس بدست می آمد. تعدادی از روغنها که از برگها، استخراج شده بود در معالجه بعضی امراض موثر واقع گردید و مورد توجه داروسازان قرار گرفت، و این امر موجب شد که روغنهای اوکالیپتوس اهمیت تجارتی پیدا کند.
روغنهای اوکالیپتوس بر اساس نحوه استفاده به 3 گروه اساسی تجارتی تقسیم می گردند:
1) روغنهای داروئی
2) روغنهای صنعتی
3) روغنهای معطر
روغنهای معطر قسمت کوچکی از روغنهای فرار را تشکیل می دهند. در حالیکه روغنهای داروئی و صنعتی تقریبا بطور مساوی قسمت اعظم این تولید را تشکیل می دهند.
1) روغنهای داروئی
روغن اوکالیپتوس با 70% (سینئول، که یک ماده درمانی مهم محسوب می گردد، می باشند. گرچه بسیاری از گونه های اوکالیپتوس محتوی سینئول هستند، ولی غالب آنها دارای روغنی می باشند که کمتر از 70% سینئول دارد. بنابراین امروزه تعداد محدودی از گونه ها که روغن آنها دارای 90-70 درصد سینئول است در داروسازی مورد توجه و استفاده هستند. ضمنا تعدادی دیگر از اوکالیپتوس ها که دارای 65% سینئول می باشند. مورد استفاده قرار گرفته اند، زیرا بوسیله تقطیر مجدد، سینئول را می توان به بیش از 70% رساند.

2) روغنهای صنعتی
مهمترین مصرف روغنهای صنعتی، برای ضد عفونی کردن و از بین بردن بوی بد است و در این مورد پی پریتون، منشا مهمی محسوب می شود. زیرا از آن تیمول، مانتول تهیه می گردد.
3) روغنهای معطر
علیرغم تنوع ترکیبات شیمیائی روغنهای فرار حاصل از اوکالیپتوس، تعداد کمی از اوکالیپتوس ها، روغنهای محتوی مواد معطر تولید کرده، در عطرسازی قابل استفاده هستند.
خواص – کاربرد اوکالیپتوس
در هند: از اسانس برگهای اوکالیپتوس به عنوان ضد عفونی کننده در موارد عفونتهای مجاری تنفسی و برخی بیماریهای جلدی مصرف می شود. اگر به طور مساوی با روغن زیتون منحط شود، مرهم قرمز کننده پوست به دست می آید که آن را برای تسکین رماتیسم به روی مواضع می مالند. این مرهم را برای التیام سوختگی نیز مصرف می کنند. در مصرف داخلی به عنوان محرک و برای نرم کردن سینه و در موارد برونشیتهای مزمن و آسم مصرف می شود. از تنطور برگ خشک آن در موارد آسم و برونشیت مزمن و سل ریوی کاربرد دارد. از جوشانده برگهای آن به عنوان حشره کش بریا گریز و پراکنده کردن حشرات به کار می رود. ریشه آن مسهل است.
در چین و ژاپن اسانس برگ اوکالیپتوس به عنوان تب بر، کرم کش و آنتی بیوتیک مصرف می شود و در موارد معالجه انفلوانزا تجویز می شود. ]کاریونه و کیمون[
اکالیپتول موجود در اسانس آن به عنوان معرق، ضد عفونی کننده، نرم کننده سینه تجویز می شود. ]چیرا[. اسانس آن در استعمال خارجی به عنوان بی حس کننده علایم موضعی و ضد عفونی کننده و در استعمال داخلی محرک و نرم کننده سینه است. ]کوئی زمبینگ[. استعمال اسانس اوکالیپتوس برای برطرف کردن التهاب بینی و برای معالجه برونشیت فرض و سل و آسم اثر بسیار مفید دارد. ]بلمونت[. و به علاوه برای معالجه برخی ناراحتی های پوستی و به عنوان تب بر نیز تجویز می شود وجود اکالیپتول در اسانس آن موجب تسهیل خروج اختلاط سینه و قطع سرفه است. قند را در ادرار مبتلایان به بیماری قند کم می کند. از نظر خاصیت میکروب کشی آن، اکالیپتول در بیماری سل در مواردی که با تب همراه نیست برای اخراج اخلاط سینه مفید است و به علت قابض بودن برای بند آوردن خون در مورد خونروی ها به کار می رود و اسهال را نیز بند می آورد. در استعمال خارجی برای شست و شوی زخمها و حفره های چرکین مانند گوش و نظایر آن به کار می رود.
مصرف داروئی آن به اشکال مختلف جوشانده، دم کرده، شربت که از برگ آن تهیه می شود، گرد برگ و در آخر به شکل کپسول است.
برای دم کرده آن 40-20 گرم برگ اوکالیپتوس را در یک لیتر آب جوش دم کرده و پس از صاف کردن روزانه 5-4 فنجان می خورند.
به عنوان ضد زکان 4-2 برگ را در 100 گرم آب می جوشانند و می خورند. در استعمال خارج از دم کرده 10 گرم برگ در 1000 گرم آب جوش به صورت بخور و یا از مایع آن برای شست و شو و پانسمان زخم استفاده می شود. جویدن برگ اوکالیپتوس برای رفع درد شد و دندان مفید است.
توجه: مصرف زائد بر حد مجاز اوکالیپتوس و اکالیپتول ایجاد ورم معده، روده و کلیه می کند و موجب سردرد، پیدایش خون در ادرار و پایین آوردن فشار خون می شود باید مصرف آن به مقدار مجاز و زیر نظر پزشک باشد و خیلی باید احتیاط کرد. از تعدادی از گونه های اوکالیپتوس صمغی به نام کینو تهیه می شود. این صمغ دارای تاتن فراوان است. صمغی که از گونه E.camaldulensis گرفته می شود قرمز رنگ است و صمغی که از گونه E.globulus گرفته می شود آبی رنگ می باشد. صمغ کینو قابض و ضد باکتری است و از نظر خواص شباهت زیادی به کات هندی دارد و برای ناراحتی هایی که رفع آنها با کات هندی میسر است به طور ضعیفتر می توان از صمغ کینو اوکالیپتوس نیز استفاده کرد.
سایر بررسی ها و تحقیقات علمی که در مورد گیاه اوکالیپتوس در جهان به عمل آمده است.
اگر تا به حال از داروهایی نظیر Listerine (محلول شست و شوی دهان) و یا برای کاهش احتقان و حساسیت از Vicks Vaporub و یا Dristan یا sine-off استفاده کرده اید. قطعا با بوی معطر و خنک کننده اوکالیپتوس آشنا شده اید. اوکالیپتوس سمبول استرالیا می باشد و از گیاهان مورد تایید سازمان نظارت بر دارد و خوراک آمریکا (F.D.A) برای درمان سرماخوردگی و انفلوانزا است. ریشه های درخت اوکالیپتوس محتوی مقدار زیادی آب است و بومی های استرالیا در فصول خشکی شدید آنرا برای رفع تشنگی می خورند و برای کاهش تب نیز از دم کرده برگ های آن استفاده می کنند. زمانی که حکومت انگلیس استرالیا در سال 1780 به عنوان تبعیدگاه محکومین و مجرمین انتخاب و کلیه مجرمین را به محلی که در حال حاضر شهر سیلونی شده است، می فرستاد مدتها طول کشید تا مهاجران و تبعیدی ها به رمز پر آبی ریشه های اوکالیپتوس پی می برند و عده زیادی از آنها در کنار جنگلهای وسیع اوکالیپتوس به علت عدم اطلاع از این خاصیت ریشه اوکالیپتوس در هوای خشک آن دیار از تشنگی تلف شدند. اوایل سال 1840 کارکنان یک کشتی فرانسوی در سیدنی پیاده شدند میتلا به نوعی بیماری با تب شدید گردیدند ولی با تقلید از بومی ها همه آنها با فرو بردن دم کرده برگ اوکالیپتوس شفا یافتند و پس از مراجعت که خواص این داروی شفابخش را برای اروپایی ها تعریف کردند، برای این گیاه نام دم کرده ضد تب استرالیایی را انتخاب نمودند. در سال 1860 که بیماری تب نوبه (مالاریا) تمامی منطقه مدیترانه را فرا گرفته بود برگ اوکالیپتوس موثرترین دارو برای درمان این بیماری شناخته شد. تعدادی از پزشکان معتقد بودند که اوکالیپتوس درمان کننده مالاریا می باشد ولی عده ای دیگر تردید داشتند و استدلال می کردند که اوکالیپتوس چنین اثری ندارد و حالا پس از سالها تجربه و تحقیق معلوم شده است که اوکالیپتوس به طور مستقیم اثری روی نابودی عامل مالاریا ندارد ولی وجود درختان اوکالیپتوس باعث شد که بیماری خانمان برانداز مالاریا در مناطق وسیعی از ایتالیا و سیسیل و الجزایر بکلی ریشه کن شود. چرا؟ زیرا عامل انتقال مالاریا پشه ای است که در باتلاقها و مردابها زندگی می کند و اروپایی ها در اراضی باتلاقی و مردابهای منطقه مدیترانه اوکالیپتوس کاشتند و بتدریج با رشد این درختان ریشه های آن ها به سرعت آب راکد این باتلاقها را جذب کرده و موجب زهکشی طبیعی و خشک شدن مردابها گردیده و در نتیجه از بین رفتن محیط زیست مناسب زندگی مالاریا، ریشه های ناقل عامل بیماری نابود و مالا بیماری مالاریا ریشه کن شده است.
در قرن نوزدهم از اسانس روغنی اوکالیپتوس به عنوان ضد عفونی کننده مجاری ادرار در بیمارستانهای انگلستان استفاده می کردند و از طریق Catheter مجاری ادرار را ضد عفونی می نمودند به این جهت به اسانس اوکالیپتوس Catheter oil می گفتند. همچنین در قرن نوزدهم در امریکا کارشناسان گیاه درمانی از روغن اسانس اوکالیپتوس برای ضد عفونی کردن زخمها استفاده کرده و بخور آن برای برونشیت و آسم و سیاه سرفه توصیه می نمودند. کارشناسان فعلی و معاصر امریکا از اوکالیپتوس به عنوان ضدعفونی کننده موضعی، به صورت غرغره برای ضدعفونی گلو و به صورت برای آرام کردن آسم و برونشیت درختان و ناراحتی های بینی در اثر سرماخوردگی و انفلوانزا استفاده می کنند.
اسانس اوکالیپتوس دارای ماده شیمیایی است به نام اوکالیپتول که بوی معطر مطبوع گیاه از آن ناشی می شود. اوکالیپتوس موجب شل کردن بلغم و اخراج آن با سرفه از سینه می باشد، طبق پژوهشهایی که دانشمندان روسی در مورد جانوران به عمل آورده اند نشان داده شده است که اوکالیپتوس ویروس انفلوانزا که عامل شدیدترین شکل گریپ می باشد می کشد و به علاوه اوکالیپتول تعدادی از باکتری ها را نیز محروم می نماید و در نتیجه از حدوث برونشیتهای باکتریایی که معمولا پس از گریپها ظاهر می شود، جلوگیری می نماید. خاصیت ضد باکتری بودن اوکالیپتول برای ضد عفونی کردن و التیام زخمهای حاصل از بریدگی و خراشها نیز به کار می رود.
مقدار و طرز مصرف
برای تهیه بخور مشتی از برگهای اوکالیپتوس را خرد کرده و بجوشانید و یا چند قطره از اسانس آنرا در آب بریزید و استنشاق کنید. در مورد زخمها و بریدگی ها پس از اینکه محل بریدگی با آّب و صابون خوب شسته و تمیز شد، یک یا دو قطره اسانس روغنی اوکالیپتوس را در محل بریدگی بریزید و بمالید. بهتر تهیه حمام اوکالیپتوس مشتی برگ آن را در پارچه ای ریخته و در وان پر از آب و جوش بیندازید و آن آب حمام کنید. اوکالیپتوس به کودکان زیر دو سال نباید داده شود و در مورد کودکان بزرگتر از 65 سال با دم کرده دقیق آن شروع و بتدریج غلظت دم کرده را تا حد مجاز برسانید. اگر خانه شما با حشره Cock roach آلوده شده و نمی خواهید از حشره کش های شدید برای دفع آن استفاده کنید ممکن است تکه پارچه های کوچکی را با اسانس اوکالیپتوس آغشته کرده و در نقاط مختلف کابینتهای خود بگذارید.

نام علمی: Rosmarinus officinalis
نام انگلیسی: Rosemary
نام فرانسه: Romarin
نام فارسی: الکیل کوهی، رزماری
نام خانواده: Labiaceae
مقدمه
از آنجا که در بسیاری از موارد از اسانس گیاهان معطر در تهیه فرآورده های داروئی و غذائی استفاده می شود، در این تحقیق یکی از گونه های معطر با نام علمی Rosmarinu officianalis L. انتخاب گردیده است.
در مدیترانه و شمال آفریقا به علت فراوانی گیاه رزماری که به صورت خودرو می روید. محققان تحقیقات وسیعی روی اسانس گونه های مختلف آن از جمله R.officinalis و Reriocalya انجام داده اند. کشورهای الجزایر، اسپانیا، ایتالیا گونه R.officinalis به صورت سنتی به مصرف می رسانند. حتی مردم اسپانیا و ایتالیا برای جلوگیری از فساد غذا از گیاه و یا عصاره آن استفاده می کنند. محققان با بررسی اثرات بیولوژیک و داروئی گیاه، به نتایج بسیار جالبی رسیده اند.
اسانس گونه های مختلف از جمله گونه R.officianlis از لحاظ کمیت و کیفیت مورد بررسی محققان قرار گرفته و میانگین آن را 7/0 درصد گزارش کرده اند.
گزارش و نتایج با ترکیب های عمده در گونه های رزماری، عبارتند از:
Camphene، Q-Pinen، Limonene، -Thujone که به ترتیب 20، 2/18، 4/4 و 5/3 درصد از کل را شامل می شوند. در صورتی که حداکثر میزان ترکیبها در اسانس گونه R.officinalis ایتالیایی 1,8-Cine، Camphor، Limonene به ترتیب 5/23، 71/17، 5/9 درصد و گونه R.officinalis اسپانیایی Campher، Limonene، 1,8-Cineol به ترتیب 25/35، 24، 11 درصد گزارش شده است. در گزارش دیگری آمده است که میزان ترکیب -pinene در گونه R.officinalis به نسبت هر کشور متفاوت است. نظر به اینکه ترکیبهای عمده در گونه R.officinals نسبت به شرایط مختلف اکولوژیکی منطقه متفاوت گزارش شده است. بنابراین تحقیق و بررسی نوع و میزان ترکیبهای اسانس این گونه در ایران، ضروری می باشد.
مشخصات کلی
به فارسی «الکیل کوهی» و باغبانها در تهران «رومارون» می گویند و در کتب سنتی با نام «الکیل الجبل» نامبرده شده. گیاهی است چند ساله بصورت درختچه کوچک که ارتفاع آن 1-2 متر می شود. برگهای آن متقابل، باریک، دراز، نوک تیز، کمی خشن. روی برگ بدون کرک و سبز ولی پشت آن پوشیده از کرک پنبه ای و سفید است. گل های آن سفید مایل به آبی با لکه های بنفش که در اواخر بهار از لابه لای برگها بیرون می آید. میوه آن چهار فندقه و به رنگ قهوه ای و سفت و گرد و تخم آن کوچک در داخل میوه است. تمام برگ و شکوفه و اعضای گیاه معطر و خوشبو و برگ شکوفه آن کمی تلخ و تیز است. شاخه های گیاه وقتی جوان هستند نرم و کرکدار هستند، اما با گذشت زمان سخت و شکننده و فلس دار می شوند. ساقه به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری است.
این گیاه در منطقه مدیترانه و بیشتر در سواحل مدیترانه ولی در عین حال در تپه ها و ارتفاعات مناطق خشک صحرا نیز می روید. در ایران الکیل الجبل کاشته می شود. تکثیر آن از طریق کشت بذر آن و قلمه آن در خزانه صورت می گیرد و روش قلمه معمول تر می باشد و پس از اینکه قمله ها ریشه دار شدند در فصل مناسب به مزرعه اصلی منتقل می شوند. روش کاشت این است که فاصله بین خطوط m1 و فاصله بین بوته ها روی خطوط cm45 گرفته شود. برداشت سرشاخه های نازک و برگ آن ممکن است سالی دوبار انجام شود برگها که برداشت می شود برای این که اسانس آن از دست نرود باید فورا پس از برداشت در محل سایه پهن شده و خشک شوند و به این ترتیب برگها رنگ سبز و بوی مطبوع تلخ و شیرین خود راحفظ خواهد کرد.
ترکیبهای شیمیایی
از نظر ترکیب شیمیایی الکیل الجبل دارای اسانس روغنی فرار است. اسانس الکیل الجبل شامل a-pinene و سینئول و رزمارن و کامفن و بورنئول، پیپریتن، لینالول است و گل ها و سر شاخه گل دار و برگها و اسانس آن هم در طب سنتی کاربرد دارد.
شرح ترکیبهای شیمیایی عمده در گونه Rosmarinus officinalis
پیپرتین (1-P-menthen-3-one)
این ترکیب به فرمول C10H16O و جرم مولکولی 23/152 می باشد که L و D آن را از اسانسهای مختلف استخراج می کنند. این ترکیب به رنگ زرد روشن می باشد که حدود 92-90 درصد آن کتون است. شکل D ترکیب دو گونه Mentha arvensis وجود دارد. اسانس گونه های Symbooogon Sennarensis (45 درصد) و Andropogon iwwarancusa (80 درصد) (Andropogon iwarancusa) این ترکیب را شامل می شوند. شکل L آن در گونه اوکالیپتوس به میزان 53-45 درصد موجود است. جهت خالص سازی این ترکیب از روش تقطیر جزء به جزء با بخار آب قابل استحصال از اسانس می باشد. محققین این رشته اقدام به تهیه این ترکیب نموده اند و روش شناسایی آن به راحتی قابل انجام است. جهت تهیه ترکیب Menthol (سنتزی) از این ترکیب نیز استفاده می شود.
8-1- سینئول (1,8-Cineol):
این ترکیب به فرمول C10H18O و جرم مولکولی 25/154 در اسانس گیاهان مختلف از جمله رزماری، اوکالیپتوس و اسطوخودوس یافت می شود. سینئول مایعی بی رنگ، بویی شبیه کامفر و با طعمی تند است. این ترکیب در آب نامحلول و در بعضی حلالهای آلی (اتر، کلروفرم) محلول می باشد. مصرف سینئول در تهیه دارو وسیع است. بعلاوه در تهیه لوازم آرایشی و حشره کش نیز استفاده می شود.
لینالول (Linalool)
این ترکیب به فرمول عمومی C10518O و جرم مولکولی 25/154 در بیشتر اسانسها موجود می باشد. البته بوی آن در نوعهای مختلف کمی متفاوت می باشد. اغلب موارد نیز جزء ترکیبهای اصلی اسانس محسوب می شود. به طور مثال میزان این ترکیب در برگ گیاه رزماری، چون گیاه رز و گشنیز به ترتیب 15 درصد، 80 درصد، 65 درصد را نشان می دهند.
این ترکیب بی رنگ و با عطر گلهای تازه میباشد که در عطرسازی همراه با استر آن بسیار مصرف دارد تا سال 1950 این ترکیب جهت تهیه عطرها و یا لوازم آرایشی از ساقه گیاه رز استخراج و مورد استفاده قرار می گرفت.
لینالول را می توان توسط واکنش کتین یا جوشاندن همراه acetic anhydride به Linalyl acetate تبدیل کرد. در تهیه ویتامین E از لینلول استفاده می شود. در این راستا روشهای استخراج کلان موجود می باشد. البته در بیشتر موارد در تهیه عطرها از نمونه سنتزی استفاده می کنند. استخراجل لینالول از اسانس رزماری، رز و غیره تهیه می شود البته رز برزیلی از نمونه های مهم جهت استخراج پیشنهاد می گردد. این ترکیب در تهیه عطر و لوازم آرایشی مصرف بالائی دارد. به خصوص به علت پایداری آن در ترکیبهای بازی در تهیه صابون و تهیه ویتامین E بیشترین مصرف را به خود اختصاص داده است.
آلفاپنین (-pinene):
این ترکیب با فرمول عمومی C10516 و وزن مولکولی 236/136 در طبیعت به صورت ایزومرهای مختلف وجود دارد. آلفاپینن در آب نامحلول و در الکل، کلروفرم و اتر محلول می باشد. بعضی اسانس ها این ترکیب را به صورت مخلوط به ترکیب بتا - پینن دارا می باشند. البته می توان به صورت تقطیر جزء به جزء این ترکیب را خالص نمود.
بعضی از ترکیبهای ترپنوئیدی به خصوص آلفا و بتاپینن در واکنشهای مختلف مثل ایزومریزاسیون، اکسیداسیون و هیدراسیون شرکت می کنند.
این نوع ترکیب های ترپنوئیدی به طور وسیعی در تهیه عطرها و مواد داروئی به کار می روند. این ترکیب به صورت سنتز شده موجود می باشد، که در تهیه اسانسهای مصنوعی از جمله گلابی، شمعدانی و کاج استفاده می شود. آلفاپینن خالص را می توان با تقطیر روغن های تربانتین تهیه نمود. این ترکیب باعث افزایش عطر و بو در تولیدات صنعتی می شود. همچنین در تهیه مواد سنتزی مثل Camphor، Terpinelos مصرف زیادی دارد و یکی از ترکیبهای مهم این صنعت می باشد.
روش استخراج
اسانسگیری از نمونه (خشک) برگ گیاه الکیل کوهی به روش تقطیر با آب انجام گرفته است.
در این آزمایش مقدار 100 گرم برگ گیاه را در مخزن دستگاه تقطیر می ریزیم و به مدت 4 ساعت حرارت می دهیم. سپس اسانس را از آن جدا می نمائیم. میزان بادزه 88% بدست آمده است.
نتایج:
استخراج اسانس توسط دستگاه تقطیر با آب از نمونه برگ گیاه رزماری گونه R.officinalis صورت گرفت. پس از اندازه گیری میزان اسانس به بررسی کمی و کیفی آن پرداختند. در این بررسی 20 ترکیب شناسایی شده است. این ترکیبها طبق گزارشهایی که محققان کشورهای دیگر روی اسانس اینگونه انجام داده اند دارای تفاوتی در میزان و نوع ترکیبها می باشد.
از 88/0 درصد اسانس استخراج شده از یکصد گرم برگ گیاه و شناسائی 20 ترکیب، عمده ترین آنها عبارتند از:
-Pinene,piperitone

جدول (1): ترکیبهای شیمیائی اسانس الکیل کوهی Rosmainus officinalis
شماره نام ترکیب درصد شاخص کواتس
1 -pinene 94/14 934
2 Camphene 33/3 945
3 3-Octanone 61/1 966
4 Sabinene 56/0 972
5 Myrcene 07/2 982
6 O-Cymene 71/0 1013
7 1,8-Cineol 43/7 1024
8 Linalool 89/14 1089
9 Myrcenol 75/0 1104
10 Camphor 97/4 1127
11 Borneol 68/3 1155
12 4-Terpineol 70/1 1166
13 -Terpineol 83/0 1177
14 Vebenone 94/1 1187
15 Piperitone 65/23 1246
16 Bornyl acetate 08/3 1274
17 B-Caryophyllene 68/2 1424
18 Cis-b-Farnesene 26/1 1448
19 Germacrene D 52/0 1481
20 -Bisabolol 01/1 1673

 


بحث:
آرنولد با بررسی کمی و کیفی اسانس گونه های مختلف گیاه رزماری از جمله گونه R.officinalis که از مناطق مختلف جمع آوری شده است گزارش نمود. میزان و نوع ترکیب به محل جمع آوری بستگی دارد. به طور مثال در بررسی که روی اسانس برگ گونه R.officinalis اسپانیایی، ایتالیایی وقتی گیاه کاملا روی گل بود (خرداد ماه) صورت گرفت. میزان تفاوتی در ترکیب و نوع آن مشاهده است. بعضی از ترکیبهای موجود در گیاه در مقایسه با ترکیبهای نمونه مورد آزمایش در موسسه این تفاوت را نشان می دهد (جدول 2) همچنین طی بررسی که محققان روی ترکیبهای نمونه اسانس مجارستانی انجام داده اند این تفاوت دیده می شود حتی این میزان دو نمونه اسانس تجارتی وجود دارد. البته قابل ذکر است که روش استخراج با بخار آب صورت گرفته است. این روش در بین روشهای دیگر از اولویت بالاتری برخوردار است.
از اسانس گونه های مختلف رزماری، تولیدکنندگان لوازم آرایشی، بهداشتی، غذایی، داروئی به مقدار زیادی استفاده می کنند. البته انتخاب نمونه سال رزماری به علت تفاوت در میزان و نوع ترکیب باید مورد توجه قرار گیرد.
طبق جدول 2 ترکیبهای عمده در گیاه در مقایسه با گونه R.officinalis کشورهای دیگر ارائه شده است. میزان ترکیبها در این گونه به نسبت هر منطقه و کشور متفاوت می باشد.
جدول 2- میزان ترکیبهای عمده در گونه R.officinalis کشورها در مقایسه با نمونه ایران
ردیف نام ترکیب ایران اسپانیا ایتالیا مجارستان
1 Piperiton 6/23 - - 17
2 -Pinene 9/14 9/0 8/12 20
3 Linalool 9/14 جزئی 1/10 جزئی
4 1,8-Cineol 4/7 24 5/23 3/15
5 Campher 9/4 3/35 7/17 4/13
6 Borneol 7/3 3/1 3/1 12
7 Camphene 3/3 9/0 7/3 -
خواص درمانی
از زمانهای بسیار دور کشورهای مختلف جهان از اکلیل کوهی جهت درمان بیماریهای مختلف از جمله: افسردگی، میگرن، بی خوابی و غیره استفاده می کردند. مردم یونان باستان اعتقاد داشتند که استفاده از گیاه ذهن و حافظه را تقویت خواهد کرد. از این رو بیشتر افراد در وقت امتحان تاجهایی از گل های گیاه تهیه و روی سر خود می گذاشتند. مردم مجارستان از اسانس گیاه رزماری جهت درمان نقرس و دردهای مفصل استفاده می کردند و نام این داروی مهم یا معجون را «آب مجارستان» می گفتند. به روایتی این معجون زندگی الیزابت ملکه مجارستان را که دچار رعشه و فلج دست و پا شده بود بازگردانید. همچنین در این کشور استفاده از برگ و سر شاخه های گلدار گیاه در مراسم عروسی و زمان طبخ غذا به علت عطر بسیار زیاد آن معمول است. در بین مردم این امر نشانه وفاداری آنها ذکر شده است. معمولا از سرشاخه های گلدار برای طبخ غذا در منازل استفاده می کنند. در زمان ویرد، پادشاه مجارستان، شیوع مرض سختی برای گله گوسفندان باعث گردید بلادرنگ جهت دور کردن بیماری از محل شیوع آن از عصاره گیاه رزماری استفاده می نمایند.
استفاده از گیاه و یا اسانس آن در صنایع مختلف از جمله صنایع آزمایشی و بهداشتی بسیار ذکر شده است. طبق گزارشهایی که تاکون ارائه شده است اسانس گیاه رزماری برای رفع التهابهای مفصلی، تقویت مرها، و ثابت نگهداشتن رنگ مو مصرف می شود. از ترکیبهای موجود در گیاه جهت رفع گاز معده نیز استفاده می کنند. کافور یکی از ترکیبهیا مهم در اسانس می باشد که جهت کنترل مرکز عصبی و تنفسی بدن مصرف می شود. تحقیقات روی ترکیب 1,8-Cineol نشان داده که به عنوان معرف جهت سنجش میزان خون استفاده دارد.
در مدیترانه و شمال آفریقا نیز از این گیاه جهت درمان بعضی بیماریها زیاد استفاده می شده است. گونه های مهمی که جهت مصارف مختلف استفاده می شود عبارتند از: Rofficinalis و R.evioccalyx همچنین چای تهیه شده از برگ و گل گیاه R.officinalis جهت ضدعفونی کردن چشم مصرف دارد، سیگار تهیه شده از برگ گیاه برای درمان برونشیت مفید واقع شده است.
اسانس سر شاخه های گلدار در درمان افرادی که صرع دارند به کار می رود. البته اثرات بیولوژیکی گیاه را نباید فراموش کرد. در این زمینه نیز تحقیقات وسیعی صورت گرفته است. خاصیت ضد اکسیداسیون و ضد میکروبی اسانس و به عنوان نگهدارنده مورد آزمایش قرار گرفته است.
روشهای سنتی مختلفی جهت تهیه دارو از اندامهای گیاه، عصاره و اسانس آن از جمله روغن ماساژ، دم کرده، جوشانده تنتور و غیره وجود دارد که مورد استقبال مردم کشورهای تولید کننده فرآورده های مذکور قرار گرفته است.
بنابراین استفاده از اندامهای گیاه و عصاره های مختلف آن در هر شرایطی از هر لحاظ مفید و مورد توجه محققان و مدیران شرکت های تولیدکننده و صنایع مختلف داروئی، بهداشتی و غیره است. همچنین در کشور زمینه کشت این گیاه و تولید محصولات اولیه آن فراهم می باشد. تحقیق در زمینه های مذکور بسیار با ارزش بوده و شایسته ترویج خواهد بود.
در تایوان اکلیل الجبل بعنوان مهیج و سقط کننده جنین مورد توجه است و مصرف زیادتر از حد مجاز آنرا سمی می دانند.
در فیلی پین جوشانده برگهای آنرا به عنوان مقوی تونیک، بادشکن و محرک و معرق و قاعده آور مصرف می کنند ولی در مصرف داخلی خیلی کم و به مقدار کم استعمال می شود. در استعمال خارجی آن خیسانده برگهای آن برای شست و شوی چشم در موارد مرم های ملتحمه زکامی بکار می رود و برای حمام کردن زنان که تازه وضع حمل کرده اند بعنوان حمام معطر و همچنین برای حمام کردن بیماران رماتیسمی و فلج ها کاربرد دارد.
اکلیل الجبل از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی خیلی گرم و خشک است و خوردن آن برای سرفه های رطوبتی مزمن و تنگی نفس و خفقان سرد و استسقاء زقی (زرد آب در پره صفاق شکم جمع می شود) که با حرارت و عطش شدید توام نباشد و برای باز کردن گرفتگی ها و انسداد کبد و طحال و پاک کردن ریه و تحلیل بادها و تسکین مرد کبد و معالجه یرقان سوداوی و خرد کردن سنگ کلیه و مثانه و ازدیاد ترشح بول و حیض مفید است. ضماد آن برای تحلیل ورم های مزمن مفید است و ضماد برگ آن از سایر اعضاء قوی تر است و اگر ضماد برگ آنرا در مورد چشم درد سرد بکار برند درد را کاهش می دهد.
طرز و مقدار مصرف
اکلیل الجبل برای گرم مزاجان مضر است از این نظر باید با سکنجبین خورده شود مقدار خوراک آن تا 12 گرم و جانشین آن از نظر خواص داروئی افسنتین است.
در مورد مصرف دم کرده آن 20-5 گرم برگ یا سر شاخه گلدار آن برای هزار گرم آب کافی است. در مواردی که نتیجه خوب گرفته شود در این مقدار تا 50 گرم امکان افزایش دارد. خیس کرده 40-30 گرم برگ و سر شاخه های گلدار آن در شراب سفید که مدت 3-2 روز بماند و سپس از آن روزی 5-4 قاشق خورد شده بعنوان مدر برای ازدیاد ترشح بول و استسقاء نافع است.
الکولاتور الکیل طبق کرکس – سرشاخه های گلدار تازه اکلیل الجبل 1000 گرم، الکل 80 درجه 3000 گرم، عرق اکلیل الجبل 1000 گرم، مدت 4 روز بخیسانند و سپس در حمام ماریه تقطیر کنند تا جمع حصول تقطیر شده به 2500 گرم برسد. مقدار خوراک 20-10 گرم بسته به مورد در یک شربت مناسب ریخته روزانه خورده شود.
در فرانسه از دم کرده سر شاخه گلدار و گل های گیاه بمقدار 10-5 گرم در یک لیتر آب جوش بعنوان ضد اسپاسم در موارد روزانه 3-2 فنجان می خورند. هم چنین به عنوان محرک در موارد سوء هاضمه 20-10 گرم گیاه الکیل کوهی خشک را در یک لیتر شراب سفید خوب ریخته مدت یک شب می گذارند خیس بخورد و سپس صاف کرده و در هر وعده غذا یک لیوان از آنرا می خورند. در موارد گریب نیز مرسوم است از دم کرده 60 گرم گیاه خشک در یک لیتر آب جوش بعنوان ضد اسپاسم 3-2 فنجان در روز می خورند.

نام علمی: Marticaria hamomilla L.
نام انگلیسی: German comomile
از خانواده: Campositae
نام فارسی: بابونه
مقدمه
بابونه از خانواده Campositae و تیره فرعی Radiae می باشد، ولی جنسها و گونه های مختلف و دیگری نیز به نام بابونه خوانده می شوند. این گونه ها از نظر شکل خارجی تا حدودی شبیه به هم هستند ضمن اینکه اختلافاتی در آنها وجود دارد. بعضی از این گونه ها عبارتند از: Anthemis، Chrysanthemum، Matriaria، Pyrethrum و غیره در میان گونه ها، گونه Matricaria chamomillaL ارزش داروئی مهمی دارد. چون عرضه فرآورده های گیاهی درکشور ما اغلب با معیارهای علمی قابل قبول مطابقت ندارد، کوشش در جهت استاندارد نمودن گیاهان ضروری به نظر می رسد.
گیاه بابونه به میزان وسیعی در اغلب نقاط ایران جهت درمان بیماریهای مختلف مصرف می شود . باید توجه داشت که دو گونه بابونه دارویی (Matricaria chamomilla L.) و بابونه کاذب (Triplleurospermumdiscitorme ) شباهت زیادی به یکدیگر دارند ، ولی ترکیبهای متفاوتی را نشان می دهند و این یکی از راه های دستیابی به گونه دارویی صحیح می باشد . صمصام شریعت اعلام داشته است که در بابونه ایرانی Matricaria chamomilla ترکیب Bisabolol (که خواص ضد التهابی و ضد قارچی بارزی دارد) وجود نارد. چون بابونه در داروسازی و مواد آرایشی و به عنوان رنگ مو و مواد معطره بکار می رود، اهمیت دارد. اسانس بابونه ترکیبهای شیمیایی سزکوئی تربنوییدی و پلی استیلنی دارد که از گلهای بابونه به وسیله استخراج درصدی یا بوسیله تقطیر با بخار آب بدست می آید. در میان ترکیبهای اسانس بابونه ترکیبهای -Bisabobl و Chamazulene به دلیل توانائی بالقوه ضد التهابی، از ترکیبهای مهم موجود در اسانس به شمار می روند.
در بررسی های اسانس بابونه، به ترکیبهای بسیابولول و کامازولن توسط Jasicovva و Felklova اشاره شده است. Rohjes، مقدار اسانس گل بابونه را تشریح نموده است، این محقق گزارش نمود که مقدار اسانس حدود 15 درصد بیشتر از دفعه قبلی است که مورد آزمایش قرار داده و ترکیبهای بیشتری را نیز شناسائی نموده است.
Szoke و همکارانش با بررسی ریشه های بابونه متوجه ترکیبهای مشابه گل بابونه شده اند، اما فقر در گلها ترکیب کامازولن موجود بوده است. Varga و همکارانش بوسیله الکل یا متیلن دی کلرید از گل بابونه عصاره تهیه کرده و بعد در حرارت کم غلیظ نموده اند. Lemberkovics ایزومرهای ترکیب Farnesene و نسبتهای ترکیبهای اسانس بابونه لهستانی را مطالعه کرده است.
Kund و Isacc ترکیب -Bisabolol را در بابونه استخراج کرده و خصوصیات معطری را که در قبل گزارش نشده بودند و نیز وجود مواد معطره دیگری رو به اثبات رسانده اند. Verzar و Bakos ترکیب کامازولن و خاصیت بازتاب نور به وسیله رنگ سنجی، نورسنجی و کروماتوگراف گازی شناسائی نموده اند و رابطه ای بین مقدار ترکیب کامازولن و خاصیت بازتاب نور یافته اند. kocurik و همکارانش مقدار اسانس و مقدار ترکیب کامازولن را از بابونه وحشی که از منطقه شرق اسلواکی جمع آوری کرده بودند تعیین نموده اند و Debska و همکارانش روشهای ارزیابی کامازولن را بر اساس کروماتوگرافی لایه نازک (TLC) و طیف سنجی ماوراء بنفش تشریح کرده اند.
اخیرا روش جدید استخراج فوق بحرانی Co2 در زمینه شیمی گیاهی مورد توجه محققان زیادی قرار گرفته است. این روش همچنین می تواند به عنوان یک فرآیند صنعتی جهت بهبود بخشیدن کیفیت محصولات تولید شده از مواد گیاهی استفاده شود.
استخراج اسانس بابونه توسط Co2 فوق بحرانی زمینه ای برای جداسازی اجزاء اسانس می باشد. در این روش به دلیل اینکه استخراج اسانس به وسیله Co2 مایع و تحت فشار انجام می گیرد، ترکیب ماتریسین با وزن مولکولی 306 بهتر بدست می آید، ولی در روشهای تقطیر با آب و بخار که تحت تاثیر تجزیه حرارتی قرار می گیرند، ترکیب ماتریسین به دو ترکیب -Bisabolol با وزن مولکولی 222 و کامازولن با وزن مولکولی 184 تبدیل می شود.
مشخصات کلی
بابونه داروئی را که با نام علمی Matricaria recutita و مترادف Matricaria chomomilla به زبان انگلیسی German camomile می نامند، گیاهی یکساله و کوتاه است. بلندی آن حداکثر تا یک متر، با برگهای سبز بریده شده، بسیار شبیه برگ نسبت، گلهای آن خیلی کوچک شبیه به داوودی ها (Chysanthemes) و یا شبیه انواع دیگر بابونه (Anthemis) است که در یک طبق مدور کوچک قرار دارد. هر طبق دو نوع گل دارد، گلهای سفید که در قسمت خارج دایره و کمی متمایل به طرف پایین و آویزان و گلها زرد مایل به قهوه ای یا زرد که در وسط دایره مرکزی قرار دارند و بسیار معطرند. گلها در طول فصل های بهار و تابستان می رسند و می توان آنها را بتدریج که می رسند برای مصارف داروئی چید. این گیاه بومی اروپاست و در سایر مناطق دنیا نیز پرورش داده می شود. در ایران در برخی مناطق شمال ایران و همچنین در جنوب در شوشتر به طور خودرو دیده می شود و در باغچه ها نیز کاشته می شود. تکثیر گیاه از طریق کاشت بذر صورت می گیرد و چون دانه های آن سخت است برای اینکه جوانه زدن آن تسریع شود معمول است که قبل از کاشتن یک روز یا یک شب بذر را در آب خیسانده و پس از آن از آب خارج کرده برای مدت کوتاهی در سایه پهن می کنند تا کمی رطوبت آن گرفته شود. کشت آن روی خطوطی به فاصله cm30-20 صورت می گیرد. به طور معمول کشت در اویال بهار است زمان مناسب برداشت گل در اوایل تابستان است بعد نمونه های جمع آوری شده را در سایه خشک می کنند.
اجزاء شیمیایی
گلهای بابونه حدود 2 درصد (از 24/0 تا 9/1 درصد) روغن فرار شامل، -Bisabolol و اکسیدهای آن و آزولن ها به اضافه کامازولن دارد. به علاوه، فلاونوئیدها، Spiroethers، کومارین ها، پروآزولن ها، پلی ساکاریدها، اسیدهای آمینه نیز در گیاه موجود هستند. اسانس بوسیله تقطیر و استخراج از طریق حلال صورت می گیرد، روش تهیه در خصوصیات فیزیکی – شیمیایی، و بوی اسانس تاثیر دارد. رنگ آبی تیره در اسانس بابونه داروئی مخصوص ترکیبهای آزولن محسوب می شود.
آزولن ها
آزولن مهمترین جزء تشکیل دهنده اسانس بابونه است. هیدروکربنی است دو حلقه ای (Bicyclic Hydro carbon) جامد آبی رنگ که وجود و بلیزن ها در این فرمول رنگ آبی خاص آنرا سبب می شود. آزولن منشا اصلی گروه رنگی است که از تقطیر گیاهان و استخراج بعدی روغنهای فرار حاصله بدست می آید و تقریبا در 51 گیاه مختلف از جمله بابونه، اوکالیپتوس و برخی قارچها و غیره یافت می شود.
لفظ: آزولن را Pisese به این دسته از مواد داده است. در سال 1863 به استناد اصطلاح مذکور آزولن های بابونه به نام کامازولن (Chamazulene) نامیده شد، و در سال 1933 موپ و روگریب ثابت کردند که کامازولن اثر ضد التهابی ضد ورم (Antiphlogistic) دارد. در سال 1937 Planttener&pfou ساختمان شیمیایی آنتی معلوم گردید و در سال بعد موفق به سنتز آن شدند. Plantter&pfou معتقدند که آزولن در گیاهان به صورت آزاد وجود نداشته، بلکه پیش سازهایی به نام Azulenogenes در گیاه موجود هستند که این پیش سازها نسبت به آمونیاک مقاوم

دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله گزارش کاراموزی اسانسگیری

دانلود مقاله کاراموزی نگاهی بر مدیریت در شرکتهای مهندسی آب و فاضلاب ایران

اختصاصی از سورنا فایل دانلود مقاله کاراموزی نگاهی بر مدیریت در شرکتهای مهندسی آب و فاضلاب ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 

آب در ایران کهن :
شاید آن گونه که محققان و پژوهشگران درباره «میترا» ایزد روشنایی و پیمان جنگ و پیروزی که دارنده دشت های فراخ و نگاهبان سرزمین آریایی است مطالعه کرده اند به «اردوی سوارتا آناهیتا» که آب و برکت را نصیب دشت های پهناور و گسترده پارس نموده نپرداخته اند. اینکه حتی در اوستا نیز نزول باران به صورت پیروزی ایزد باران بردیو خشکی تصویر می شود.
در نزد ایرانیان آب به مانند آتش و خاک مقدس بوده و آلوده کردن آن گناه محسوب می شود. در اوستا مکرر آب مورد ستایش قرار گرفته است.
حقایقی درباره جهان آب :
بیش از 5/1 میلیارد نفر دسترسی به آب سالم و کافی ندارند. اگر اقدامات صورت نگیرد این رقم تا سال 2025 به 3/2 میلیارد نفر افزایش خواهد یافت از کل آب روی زمین 5/97 درصد آن آب شور بوده و از 5/2 درصد آب خام باقی مانده 70 درصد به صورت یخ در قطب هاست.
30 درصد از آن به صورت رطوبت خاک بوده و یا در سفره های آب زیرزمینی موجود است. همچنین کمتر از یک درصد آب خام دنیا مستقیماً قابل استفاده بشر بوده و در دریاچه ها، رودخانه ها، مخازن و در منابع آب زیرزمینی که با قیمت مناسبی قابل استخراج می باشد موجود است. انسان قادر است حدود یک ماه بدون غذا زندگی کند در صورتی که بدون آب فقط یک هفته می تواند زنده بماند هر فردی روزانه به چهار تا پنج گالن آب برای زندگی نیاز دارد.

 

تاریخچه لوله کشی آب در ایران :
نخستین بار در سال 1301 طرح احداث شبکه های لوله کشی آب شرب شهرهای ایران بررسی شد و بخشی از شهرهای آبادان، مشهد و بیرجند لوله کشی شد.
اولین سازمان آبرسانی شهری در ایران بنگاه مستقل خیریه آبلوله بیرجند بود که در سال 1302 با احداث و بهره برداری یک خط لواه به طول 9 کیلومتر و یک منبع و قنات تأمین کننده آب، فعالیت خود را آغاز کرد. پیش از فعالیت مؤسسه آب بیرجند، آب موردنیاز ساکنان این شهر چون دیگر شهرها از آب انبارهایی تأمین می شد که افراد خیّر و نیکوکار در شهرها بنا می کردند. آب انبارهای شهر بیرجند را با آب قنوات آبادی های دامنه کوه باقران پر می کردند. فکر احداث شبکه لوله کشی و تأمین آب سالم و بهداشتی برای مردم شهر در پایان جنگ جهانی اول مطرح شد و در اجرای این طرح از لوله هایی که مردم ارتش انگلستان برای لوله کشی کمپهای نظامی خود به منطقه سفید آبه واقع در 250 کیلومتری بیرجند و نقاط دیگر آورده و بلااستفاده مانده بود استفاده شد.
برای تأمین آب موردنیاز، بعضی از مالکین سهم خود از قنات علی آباد را واگذار کردند و با همت معتمدین و مسئولین شهر کمیسیون لوله کشی تشکیل و برای احداث خط لوله و منبع اقدام به جمع آوری اعانه کرد.
خط لوله ای که آب قنات را به شهر بیرجند می آورد 9 کیلومتر طول داشت. در مرتفع ترین نطقه شهر آب به داخل منبع می ریخت و از آنجا آب سالم با دو خط لوله که در مسیر آب شیرهای برداشت نصب شده بود در دسترس مردم قرار می گرفت.
در تهران آب مشروب اهالی قبل از احداث شبکه لوله کشی با ابتدایی ترین روشهای استحصال آب یعنی از طریق 48 رشته قنات وقفی خصوصی تأمین می شد. محل ظهور قناتها از محل سکونت و زیستگاههای مردم دور بود. به همین دلیل فرسنگها فرسنگ، گذرگاههای آبی برای انتقال آببنا می شد تا آب به محل زندگی می رسید.
آب در مسیر طولانی خود، پس از گذشتن از نهرها و گذرگاههای آبی رو باز، با انواع آلایشها و ناپاکی های برخورد می کرد و با انواع ضایعات مواد پاک کننده، شوینده ها، سمپاشها، دوده ظرفها و خاکروبه خانه ها، زباله ها و لاشه حیوانات و سایر آلودگیها، مخلوط می شد و سرانجام به آب انبارهای آن زمان یا عمومی بودند یا خصوصی.
آب انیارهای عمومی بزرگتر بوده و دارای پله های زیادی بودند (گاه تا 40 پله) در بعضی از آب انبارها به کبفبت آب توجه می شد و در این آب انبارها مقادیری آهک، خاکستر و زغال برای تصفیه و ته نشینی مواد معلق به آب اضافه می کردند تا در جهت بهداشتی بودن آب اقدامی کرده باشند.
سالهای متمادی آب تهران از طریق قنوات تأمین می شد. اما افزایش روز افزون جمعیت شهر و همچنین شیوع بیماریهای ناشی از نوشیدن آب آلوده، مسوولان را به فکر چاره جویی انداخت و از سال 1301 به بعد متوجه شدند که تنها راه برطرف کردن مشکلات آب تهران، لوله کشی آب مصرفی شهر و جلوگیری از اتلاف آن است.
در سال 1306 عملیات احداث مجرای رودخانه کرج به تهران آغاز شد و عملیات اجرایی این طرح از روستای «بیلقان کرج» تا «جمشید آباد» تهران به طول 53 کیلومتر 4 ماه طول کشید. 20 کیلومتر از این مسیر را کانال کشی کرده بودند اما این آب در مسیر هرز می رفت و انواع آلودگی را دربر داشت.
در سال 1330 اولین طرح لوله کشی آب تهران براساس جمعیت 900 هزار نفر اجرا شد. در محاسبات تأمین و برداشت آب از رودخانه کرج میزان مصرف آب برای هر نفر بین 150 تا 300 لیتر در شبانه روز درنظر گرفته شده بود و برای آبیاری هر هکتار در ختکاری اراضی نیم لیتر در ثانیه آب محاسبه شده بود. ظرفیت انتقال دو لوله آبرسانی از محل آبگیر بیلقان رودخانه کرج تا اولین تصفیه خانه آب واقع در منطقه جلالیه 256 256 هزار مترمکعب در شبانه روز تعیین شده بود.

 

سابقه تاریخی تشکیل شهرهای آب و فاضلاب :
برای اولین بار در تبصره 22 قانون بودجه سال 1328 کشور به بانک ملی ایران اجازه داده شد تا به میزان یک میلیارد ریال اعتبار جهت انجام لوله کشی آب تهران به صورت وام در اختیار شهرداری تهران قرار دهد که با نظارت بانک به مصرف برسد. وثیقه وام مذکور کلیه تأسیسات و اموال لوله کشی شهر تهران و عواید حاصل از حق انشعاب و آب بها و همچنین سهمیه شهرداری تهران از آب کرج و کن و سهمیه قنوات شهرداری تهران تعبین شده بود. به موجب تبصره 32 همان قانون امتیاز لوله کشی آب شهر مشهد به آستان قدس رضوی واگذار گردید.
به استناد تبصره 28 قانون مذکور شرکتهایی که برای تأمین آب مشروب شهرها تشکیل می شود به مدت 7 سال از پرداخت هر نوع مالیات و عوارض معاف شناخته شدند. در سال 1331 به موجب ماده واحده قانون انجام لوله کشی آب و فاضلاب شهر تهران (مصوب 7 خردارد 1331 ) انجام لوله کشی آب شهر تا پایان سال 1332 تمدید گردید. اگرچه به موجب ماده 56 لایحه مصوب 11آبان ماه 1331 تنظیف و نگهداری انهار عمومی و مجاری آبها و فاضلاب و تنقیه قنوات مرتبط به شهر به عهده شهرداری گذارده شده بود در سال 1333 به استناد لایحه قانونی اصلاح قانون آب و فاضلاب شهر تهران مسئولیت اداره کردن سازمان مستقل آب متعلق به شهرداری به عهده مدیر عامل سازمان آب تهران محول گردید.
به موجب لایحه قانونی تأسیس وزارت آب و برق مصوب سال 1342 تهیه و اجرای برنامه ها و طرحهای مربوط به تأمین آب و انتقال آب به مراکز عمده مصرف و نظارت بر نحوه جاری ساختن فاضلاب شهرها و واحدهای صنعتی به عهده وزارت آب و برق گذارده شد.
به موجب ماده 2 قانون مذکور وزارت آب و برق مکلف شد تا مؤسساتی را که طبق اصول بازرگانی اداره شوند برای اداره امور آب شهرها به وجود آورد در این رابطه سازمانهای آب منطقه ای و شرکتهای آب مشروب شهرها و در برخی از استانها سازمانهای آب و برق ایجاد شد.
با تصویب قانون تأسیس وزارت نیرو در سال 1353 در ماده 1 این قانون به نحوی مسئولیت وزارت نیرو در امر آب و فاضلاب پیش بینی شده بود.
در سال 1354 قانون تشکیل شرکتهای تأمین و توزیع آب و تأسیسات آب و فاضلاب شهرها از تصویب مجلسین گذشت. به موجب این قانون شرکتهای منطقه ای تابع وزارت نیرو موظف شدند برای بهره برداری از شبکه توزیع آب و احداث تأسیسات فاضلاب شهرها شرکتهایی را رأساً یا با مشارکت شهرداریها و بخش خصوصی با رعایت شرایط مذکور در قانون فوق ایجاد نمایند.
گرچه اساسنامه تیپ شرکتهای موردنظر قانو گذار نیز تهیه شد ولی به دلیل اختلاف نظر وزارت نیرو با وزارت کشور هیچگاه شرکتهای موضوع این قانون تشکیل نشد.
در همین راستا به موجب لایحه قانونی راجع به تغییرات وظایف وزارت نیرو اداره امور آب مشروب شهرها به عهده استانداری یا شهرداری های مربوط محول و مقرر گردید آن قسمت از تشکیلات آب منطقه ای که عهده دار این وظیفه است به شهرداری یا استانداری ذیربط منتقل گردد. همچنین مقرر شد اداره امور شبکه و توزیع آب شهری مناطقی که توسط وزارت نیرو اداره می شود. طی مدت مناسبی به عهده شهرداریهای ذیربط محول گردد که این ذیربط محول گردد که این ضوابط عملی نشد.
در سال 1361 با تصویب قانون توزیع عادلانه آب و به موجب تبصره 2 ماده 21 قانون فوق، تقسیم و توزیع آب شهری و اداره تأسیسات جمع آوری و دفع فاضلاب در داخل محدوده شهرها به عهده شرکتهای مستقلی به نام شرکت آب و فاضلاب شهرها که باید تحت نظارت شورای شهر و وابسته به شهرداریها باشد محول گردید و قرار شد که اساسنامه این شرکتها یا مؤسسات ظرف مدت شش ماه تدوین و به تصویب هیأت وزیران برسد.
در تاریخ 3/2/1364 شرحی توسط وزرای وقت نیرو و کشور تهیه و لایحه ای ضمیمه آب مبنی بر اینکه شرکتهای موضوع تبصره 2 ماده 21 قانون توزیع عادلانه آب باید تحت نظر وزارت نیرو اداره شوند به هیأت دولت وقت ارایه شد.
در سال 1366 لایحه قانون تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب تهیه و به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. به موجب این لایحه قانونی شرکتهای آب منطقه ای تابع وزارت نیرو مبادت به تشکیل شرکتهای مستقلی به نام شرکتهای آب و فاضلاب می نمودند و شهرداریها و بخش خصوصی نیز می توانستند در آن مشارکت داشته باشند.
این لایحه با اینکه در شور اول مجلس طرح و کلیات آن به تصویب رسیده بود با درخواست وزارت نیرو مسترد و بلا اقدام ماند.
همزمان با تشکیل معاونت آب و فاضلاب شهری در وزارت نیرو در سال 1368 و فعال شدن رسیدگی به مسایل آب و فاضلاب شهرها در سال 1369 طرح تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب با اهتمام اعضاء کمیسیون نیرو در مجلس شورای اسلامی مورد بحث نمایندگان قرار گرفت. با مشارکت جدی مقامان وزارت نیرو در بحثهای مذکور و پس از طی مراحل قانونی بالاخره قانون تشکیل شرکتهای آب و فاضلاب در تاریخ 11/10/69 به تصویب نهایی رسیده و برای اجرا به وزارت نیرو ابلاغ گردید.

 

سابقه اجرای اولین طرح های فاضلاب در کشور :
توسعه شبکه های جمع آوری و دفع فاضلاب شهرها در گذشته با رشد سایر بخشهای اقتصادی و افزایش جمعیت همگام و هماهنگ نبوده و مشکلات ناشی از این رویه در آغاز نامشهود بود. اما این مشکلات با افزایش جمعیت و عدم تأمین منابع مالی متناسب و افزایش آلودگی به تدریج به مسایل پیچیده ای تبدیل شد که اغلب کشورهای در حال توسعه هم اکنون با آن دست به گریبانند. با نگرشی به تاریخچه طرحهای جمع آوری فاضلاب در ایران در می یابیم که در برخی از شهرهای ایران که چاههای جاذب به دلیل بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی و یا جنس زمین، توان جذب فاضلاب تولیدی را ندارد، با احداث شبکه های سنتی و یا سایر روشهای معمولی فاضلاب را جمع می کردند. به همین طریق در طی سالیان متمادی اهالی برخی از شهرها فاضلاب خانه ها را به داخل این شبکه ها که اکثراً به صورت نقب احداث می شدند هدایت کرده و اصطلاحاً در محدوده خود مشکل فاضلاب را حل می کردند.
شبکه های سنتی به دلیل ناهماهنگی با اصول فنی با گذشت زمان و افزایش حجم فاضلاب تولیدی کارایی خود را از دست داده و به تدریج به دلیل تصفیه نشدن فاضلابها مشکلات خاصی را برای اهالی شهرها به وجود می آورند. از این نوع شبکه ها می توان شبکه های سنتی شهر رشت، کرمانشاه، سنندج و خرم آباد و اهواز را نام برد. در برخی از مناطق شهر اصفهان با توجه به نفوذناپذیر بودن زمین چاره ای جز تخلیه مداوم فاضلاب نبود و به همین دلیل فاضلابها را در داخل وسایل خاصی ریخته و سپس با گاری های دستی به داخل کوچه ها و خیابانها تا دفع محل دفع فاضلاب حمل می کردند، افزایش مشکلات بهداشتی، پخش شدن فوضلات در محیط زندگی و معابر شهرها، بوی بد، مزاحمت حشرات از مسایل گربانگیر این طریق دفع فاضلاب بود. در سالهای 1366 تا 1340 طرح اولین مرحله شبکه جمع آوری فاضلاب شهر اصفهان به طول 84 کیلومتر اجرا شد.
با احداث شبکه جمع آوری فاضلاب بر طبق اصول فنی مشکلات اشاره شده برطرف شد. با توجه به توسعه شهر اصفهان، در سال 1349 قرارداد طرح توسعه و احداث تصفیه خانه ای جدید با مهندسین مشاور منعقد شد و به دنبال آن طرح تصفیه خانه شهر اصفهان برای جمعیتی معادل دو میلیون و یکصد هزار نفر مورد مطالعه قرار گرفت. در سال 1354 مطالعه فاز اول و دوم این طرح تهیه و تکمیل شد. براساس مطالعات انجام شده احداث دو تصفیه خانه برای تصفیه فاضلاب قسمتهای شمالی و جنوبی شهر پیش بینی شد. تصفیه خانه جنوب هم اکنون با ظرفیت 890 هزار نفر جمعیت معادل، در حال بهره برداری است. طرح تصفیه خانه شمال به ظرفیت 1200000 نفر، در 4 مرحله پیش بینی شد تا در هر مرحله با ظرفیتی معادل دویست هزار نفر مورد بهره برداری قرار گیرد.
این تصفیه خانه در حال حاضر با ظرفیت 400 هزار نفر در حال بهره برداری است. با توجه به رشد جمعیت و توسعه شهر احداث تصفیه خانه دیگری برای مناطق شرقی اصفهان در دستور کار قرار گرفته است. جمعیت معادل برای این نقطه تا 20 سال آینده 7/1 میلیون نفر تخمین زده شده است. همانگونه که در ابتدا اشاره شد در نگاهی گذرا به گذشته، یکی از بارزترین مشکلات شهری افزایش جمعیت ناشی از توسعه صنعت، محدود شدن منابع آب و الزام ارتقای سطح بهداشت ور فاه مردم بوده است. با گذشت زمان اثرات افزایش جمعیت و محدودیت آب تشدید شده و اگر اقدامات لازم انجام نشود باید در انتظار بحران محیط زیست و تنگناهای اجتماعی باشیم که رفاه عمومی را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

 

حفاظت از منابع آب :
در آسیب شناسی منابع آب، انسان به عنوان یکی از عوامل اصلی محسوب می گردد. عوامل جغرافیایی و محیطی، منطقه ی آب و هوایی و عوامل جوی و انسان در آسیب شناسی آب دخیل هستند.
متغیرهایی که در بالا به آنها اشاره گردید ضمن تاثیر بر افزایش و کاهش آب بر آسیب های آن نیز اثر گذارند.
پیشروی خشکی و شوری آب خشکسالی، سیلاب از جمله آسیب های طبیعی آب هستند. انسان به عنوان یکی از عواملی که نقش اساسی در تقاضای آب و مصرف آن داشته، در آسیب شناسی آب نیز از مهمترین و اساسی ترین محورهاست.
انسان از طریق افزایش تقاضا و نوع مصرف (صنعتی، کشاورزی، خانگی) آسیب هایی را به آب و منابع آن وارد می کند، از جمله این آسیب ها، پساب های صنعتی و کشاورزی و خانگی است.
تقاضا و مصرف انسان نیز در تخریب منابع آب موثر است. آب استراتژیک ترین کالای اقتصادی استو در جنگ ها یکی از مهمترین سلاح ها، آب بوده و از سوی طرفین متخاصم هم استفاده می شده است و تاکنون نیز به عنوان یک سلاح و کالای استراتژیک باقی مانده است. با افزایش روز افزون جمعیت در بعضی از کشورها به خصوص مناطق گرمسیر، تقاضا برای آب به حدی رسیده است که نه تنها جوابگوی نیازهای آب شرب نیست بلکه آب مورد مصرف بخش کشاورزی نیز تأمین نشده و خشکسالی از پدیده های معمولی این گونه مناطق است.
باید توجه داشت که آب شرب و آب موردنیاز بخش کشاورزی از منابع مختلف تأمین می گردد؛ دریا و رودخانه ها یکی از منابع تأمین آب شرب و کشاورزی و صنتعی کشورند، که متأسفانه به علت استفاده ی نادرست از این منابع، دچار آسیب جدی و آلودگی شده اند.
آمار چنین نشان می دهد که « از 80 رودخانه ی جاری کشور 50 رودخانه آلوده به مواد صنعتی، شیمیایی و همچنین پساب های بیمارستانی و عفونی است؛ که از این میان بیشترین آلودگی رودخانه های کشور به علت روان شدن پساب ها و پسماندهای صنعتی و شیمیایی به داخل رودخانه ها بوده است. »
در طول سال، عوامل آلودگی فوق در آلوده شدن دریا و رودخانه به صورت مستمر دخیل اند و علاوه بر آن در فصل تابستان، با افزایش میزان مسافرت ها آسیب رسانی به منابع آب از جمله دریا و رودخانه ها بیشتر می شود افزایش زباله های پراکنده علاوه بر تخریب محیط زیست، رودخانه ها را نیز آلوده می کند.
دریا و رودخانه ها باید از آسیب های ناشی از عامل انسانی دور بماند تا گردش حیات و زندگی انسانی دچار آسیبب نگردد.
انسان ها از راه مختلف چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم دریا و رودخانه ها را نخریب و آلوده می کنند، که در حقیقت حیات خود را تهدید می کنند. باید برای حفظ حیات انسان از منابع حیات او حفاظت شود. آب مهمترین کالایی است که در حیات انسان و تداوم آن نقش دارد. آب مساوی حیات است و جهت حفظ آن باید کوشید.
به نظر می رسد که در رابطه با بحث فرهنگ سازی برای حفظ محیط زیست و مناسب نگه داشتن زیست محیط برای نسلهای آینده، با توجه به شرایط جمعیتی و نیز افزایش میل مردم به گردش و گذراندن تعطیلات در طبیعت و بالطبع حریم رودخانه ها و دریاها، به ویژه در تابستان و شرایط ۀب و هوایی گرم تر باید بیش از پیش مطالعه و جهت گیری انجام گیرد.
لذا مناسب است سازمان های مرتبط با منابع آب و محیط زیست از جمله سازمان محیط زیست، شرکت مدیریت منابع آب، سازمان آب و فاضلاب و سایر اداره های مرتبط با آب در وزارت نیرو، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، استانداردها و شهرداری ها با نظارت بر ساخت و سازهای کنار دریا و رودخانه ها، بهداشت غذایی و محیطی رستوران ها، پساب ها و پسماندهای حاشیه ی آنها و کنترل و نظارت بر نوع استفاده از محیط کنار دریا و رودخانه ها ضمن بازنگری قوانین موجود، در صورت لزوم با ارائه لایحه نسبت به حفظ منابع آب کمک نمایند.
از سال 1370 و به دنبال تشکیل شرکت های آب و فاضلاب تلاش گسترده ای برای ارتقاء کمی و کیفی سطح خدمات آبرسانی به ساکنین شهرهای کشور انجام گرفت. هرچند در ابتدا کمیت بیشتر مورد توجه قرار گرفته بود ولی به تدریج کیفیت آب نیز مورد توجه قرار گرفت. بخش های کنترل کیفیت آب به تدریج در اکثر شرکت های آب و فاضلاب شکل گرفت. همزمان تعداد آزمایشگاه های آب و فاضلاب از 32 به 381 آزمایشگاه افزایش یافت و تجهیزات و امکانات آنها به گونه ای توسعه یافت که قادر باشند کلیه ی عوامل کیفی آب را تحت کنترل داشته باشند.
شرکت هایی که خود فاقد تجهیزات لازم برای اندازه گیری برخی عوامل کیفی آب هستند (همچون فلزات سنگین و سموم شیمیایی)، در حال حاضر از سایز سازمان ها و یا بخش خصوصی بهره می گیرند.
سامانه های گندزدایی آب نیز به تدریج توسعه یافت به گونه ای که مطلوبیت کلر باقیمانده در شبکه های آب از 70 درصد به بیش از 99 درصد افزایش یافت. این مسئله با توجه به اینکه میزان کدورت در اکثر شبکه های آب کمتر از یک واحد NTU می باشد، اطمینان از عدم وجود عوامل میکروبی بیماریزا را به دنبال خواهد داشت. با این وجود اندازه گیری این عوامل در آب مطابق با استاندارد ملی مؤید مطلوبیت 98 درصدی کیفیت میکروبی آب در شبکه های توزیع آب در شهرهای کشور می باشد.
در بخش آب و فاضلاب روستایی با توجه به اینکه شرکت های مربوطه در سال 1376 تشکیل شده و از سال 80 به وزارت نیرو پیوستند، هنچنین با توجه به محدودیت های مالی و نیروی انسانی متخصص، سازمان دهی و ارتقاء سامانه های کنترل کیفیت در آنها به کندی پیشرفته است، علیرغم تلاش های انجام گرفته در سال های اخیر هنوز با شرایط ایده آل فاصله داریم. احداث155 آزمایشگاه شیمی، میکروبی و 11 آزمایشگاه سیار، افزایش مطلوبیت کلر باقیمانده تا حد 5/91 درصد و عدم وجود عوامل میکروبی در 5/92 درصد از نمونه های برداشت شده از شبکه های آب بیانگر گوشه ای تلاش هایی است که طی چند سال اخیر به عمل آمده است.
مهمترین چالش هایی که در بخش کنترل کیفیت آب با آن مواجه هستیم عبارت است از:
- کافی نبودن تعداد آزمایشگاه های آب به ویژه در بخش روستایی ؛
- کمبود تجهیزات آزمایشگاهی به ویژه برای اندازه گیری ریز آلاینده ها ؛
- کمبود نیروی انسانی متخصص با توجه به تراکم نیروی انسانی غیرمتخصص و مشکلات جذب نیرو ؛
- تهدید کیفیت منابع آب در اثر گسترش و توسعه شهرها و روستاها و روند کند اجرای طرح های فاضلاب ،
- استحصال بیش از حد آب از منابع آب زیرزمینی که در نهایت باعث افت کمیت و کیفیت آب می شود ؛
- فرسودگی شبکه های آب که باعث افزایش احتمال وقوع آلودگی های ثانویه خواهد شد.
یکی از مهمترین دلیل بروز چالش های فوق الذکر، عدم اداره ی شرکت های آب و فاضلاب به صورت یک بنگاه اقتصادی و زیان ده بودن آنها به دلیل اعمال تعرفه های تکلیفی و عدم جبران زیان شرکتها از سایر منابع دولتی است.
هزینه های بالای دستگاه های اندازه گیری زیرآلاینده های آب (شامل فلزات سنگین، مواد آلی و سموم شیمیایی) و تجهیزات اندازه گیری آنلاین عوامل کیفی آب از جمله دلایل کندی توسعه ی آزمایشگاه های آب و بهبود سامانه های کنترل کیفیت آب بوده کمبود نیروی انسانی متخصص نیز مزید بر علت می باشد. از طرف دیگر عدم تخصیص منابع مالی کافی برای اجرای طرح های فاضلاب تهدیدی جدی برای آلودگی منابع آب می باشد. با توجه به کمبود منابع آب با کیفیت مطلوب برای شرب، خارج از مدار شدن چاه های آب در اثر آلوده شدن، می تواند بحران های جدی در منطقه را ایجاد کند. حجم قابل توجهی از منابع آب زیرزمینی در کشور نیز به دلیل بافت زمین از کیفیت چندان مطلوبی برای شرب برخوردار نمی باشند. از این رو در این مناطق، اقتصادی ترین روش برای تأمین نیاز شرب هر نفر در شبانه روز (در حدود 2 تای 5 لیتر) استفاده از آب های بسته بندی است.
زیرا روش های شیرین سازی و حذف املاح از آب (همچون غشاء مولکولی RO ) بسیار پرهزینه می باشند.
در پایان یادآور می شود کنترل کیفیت آب یک فرایند هزینه بر و ضروری برای اطمینان از سلامت آبی است که در اختیار مشترکین قرار می گیرد. از این رو باید در اولویت برنامه های شرکت های آب فاضلاب قرار گیرد.

 

صرفه جویی در مصرف آب :
آب منشاء حیات است (آیه شریفه و جعلنا من الماء کل شیء حی) و در هر کشوری میزان دسترسی به منابع آب تجدیدپذیر از جمله شاخص های مهم توسعه پایدار است و ادامه حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی هر ملتی براساس چگونگی استفاده از منابع ارزشمند آب شکل می گیرد.
1/1 میلیارد نفر از ساکنین کره زمین از فقدان دسترسی به آب آشامیدنی سالم رنج می برند و 6/2 میلیارد نفر نیز با کمبود سامانه ی دفع بهداشتی فاضلاب مواجه می باشند. 8/1 میلیون نفر از مردم هر سال در اثر ابتلا به بیماری وبا جان خود را از دست می دهند که 90 درصد آنها را بچه های زیر 5 سال تشکیل می دهند. برای مقابله با بحران آب سازمان ملل اهدافی را تحت عنوان اهداف توسعه هزاره به منظور کاهش فقط و دستیابی به توسعه پایدار تعریف نمود. یکی از اهداف مذکور (تا سال 2015) کاهش 50 درصدی افرادی است که به آب آشامیدنی سالم و سامانه های بهداشتی دسترسی ندارند.
وقوع تنش های آبی در یک منطقه ناشی از به هم خوردن تعادل بین منابع آب و مصارف آب است، نسبت بین میزان استحصال آب و کل منابع آب تجدیدپذیر در یک منطقه به عنوان یکی از شاخص های تعیین شدت تنش آب در آن منطقه شناخته شده است. در صورتی که این نسبت بالای 40 درصد باشد (به عبارت دیگر بیش از 40 درصد از کل منابع آب تجدیدپذیر استحصال شود) با تنش بالای آب مواجه خواهیم بود و اگر این شاخص بیش از 80 درصد شود در آن صورت وقوع بحران های شدید در آن منطقه اجتناب ناپذیر است.
کشور ایران با بهره گیری از 71 درصد از منابع تجدیدشونده در حال حاضر در شرایط تنش بالای آبی قرار دارد و در برخی مناطق نیز شرایط بحران شدید آب حاکم است. چنین میزان برداشتی تاثیر مخربی بر کمیت و کیفیت منابع آب خواهد داشت. لذا ضروریست با کنترل میزان مصرف آب استحصالی از منابع محدود ارزشمند آب در کشورمان از شدت تنش های موجود کاست. این مهم تنها در سایه ی یک عزم ملی برای تغییر فرهنگ مصرف آب و استفاده از تمام توان فکر و فنی کشور برای تغییر الگوهای مصرف آب در بخش های مختلف (شرب، کشاورزی و صنعت) امکان پذیر خواهد شد.
در این راستا و در سال 1365 در ابتدای تاسیس معاونت آب و فاضلاب، وزیر نیروی وقت پیشنهاد داد با آغاز فصل گرما و افزایش مصرف آب هفته (ابتدای تابستان هر سال) به عنوان صرفه جویی در مصرف آب معرفی شود که هر روز با یک عنوان نامگذاری می شود که همزمان تلاش گسترده ای در راستای اطلاع رسانی به مردم، مسئولان و دست اندرکاران صنعت آب صورت می گیرد تا لزوم استفاده از شیوه های صحیح بهره مندی از منابع آب مورد توجه همگان قرار گیرد.
از آنجا که کمبود منابع آب در ایران تنها مربوط به ماه های گرم سال نبوده و کشور ما در این خصوص با چالش جدی مواجه است و رسالت ما حفظ این سرمایه ی حیات بخش برای آیندگان است، ضروری است که سیاست های استفاده ی بهینه از آب در کلیه ی بخش های جامعه به شکل نهادینه اجرا شود به شکلی که همگان خود را به عنوان حامیان و متولیان این امر درنظر بگیرند.

 

روش های صرفه جویی در مصرف آب :
1 ) آبیاری چمن و گیاهان در صبح زود یا در شب ؛
2 ) روشن کردن ماشین لباسشویی و ظرفشویی با ظرفیت کامل ؛
3 ) کوتاه کردن زمان دوش گرفتن ؛
4 ) قراردادن تیغه چمن زدن در ارتفاع مناسب ؛
5 ) استفاده از روش آبیاری قطره ای برای گیاهان و درختچه ها و بوته ها ؛
6 ) نصب یک دوش خوب و کارآمد ؛
7 ) بازبینی و رسیدگی چمن ؛
8 ) کاشتن گیاهان مقاوم متناسب با محل های موردنظر ؛
9 ) خیساندن ظروف هنگام شست شو با دست ؛
10 ) قراردادن آبپاش در محل مناسب ؛
11 ) استفاده از یخچال برای سرد کردن آب ؛
12 ) استفاده از یک تشت برای شست و شوی میوه ها و سبزیجات ؛
13 ) استفاده از کود گیاهی برای گیاهان و بستر گل ها ؛
14 ) جارو کردن زمین به جای شستن آن ؛
15 ) استخر سرپوشیده و وان های آب گرم ؛
16 ) وارسی برای پیدارکردن سوراخ و نشتی لوله و بستن آنها ؛
17 ) استفاده از آب آکواریم برای تغذیه گیاهان ؛
18 ) مادامیکه گیاهان هنوز به آبیاری نیاز ندارند آب ندهید ؛
19 ) پوشاندن سطوح شیبدار به وسیله گیاهان ؛
20 ) استفاده از مواد حیوانی برای کنترل علف های هرز ؛
21 ) محدود کردن استفاده از کودهای شیمیایی ؛
22 ) استفاده از کارواش به جای شست و شوی ماشین در خانه ؛
23 ) بستن آب به هنگام مسواک زدن ؛
24 ) استفاده از ماشین ظرفشویی بر اساس راهنمای کارخانه سازنده ؛
25 ) مجزا کردن لوله آب گرم ؛
26 ) عدم استفاده از توالت به جای سطل زباله ؛
27 ) استفاده از نگهدارنده های طبیعی خاک ؛
28 ) شستن لباس های تیره با آب سرد ؛
29 ) اجازه بدهید چمن های شما در تابستان خوابیده بمانند ؛
30 ) استفاده از آبپاش قطره ای بزرگ ؛
31 ) گیاهان و گل ها را خیس نکنید ؛
32 ) تغییر سیستم آبیاری به سیستم اتوماتیک آبیاری برنامه ریزی شده ؛
33 ) برنامه زمانبدی سیستم آبیاری اتوماتیکی تان را تغییر دهید ؛
34 ) شستن با آب کم ؛
35 ) شستن حیوانات اهلی در بیرون ؛
36 ) هوادهی چمن یک یا دو بار در سال ؛
37 ) بستن شیر آب زمان تراشیدن صورت ؛
38 ) قراردادن یخ کنار نهال ها ؛
39 ) گرفتن دوش به جای استفاده از وان ؛
40 ) استفاده از وسائل خانگی جدید ؛
41 ) کاشت و استفاده از گیاهان مقاوم در مقابل آفت و خشکسالی.

 

روابط عمومی و اصلاح الگوی مصرف آب :
نامگذاری دوران کنونی به عنوان عصر اطلاعات و ارتباطات نتیجه قدرت و اثربخشی حیرت انگیز اطلاعات بر زندگی انسان هاست. به نحوی که میزان دوری و نزدیکی به منابع تولید و انتشار اطلاعات در زمینه های مختلف نشان دهنده جایگاه جوامع؛ نهادها و مراکز مختلف است. بر این اساس و به اذعان صاحب نظران علوم ارتباطات روابط عمومی ها یکی از مراکز حساس تبادل و تلاقی اطلاعات در جامعه هستند که از یک سو دریافت کننده پیام های ارسالی از سوی مردم، افکار عمومی، رسانه ها و سایر منابع خارج از سازمان بوده و از سوی دیگر انتقال دهنده و منعکس کننده اطلاعات و رویدادهای درون سازمان ها به بیرون و به ویژه ذینفعان هستند.
با توجه به وجود چنین جایگاهی و همچنین با توجه به نقش اطلاع رسانی درست و به موقع در توفیق رسیدن به اهداف پیام نوروزی مقام معظم رهبری مبنی بر اصلاح الگوی مصرف در کلیه شئون زندگی، روابط عمومی ها می توانند به عنوان یکی از بازوهای موثر سازمان عمل کنند.
اصلاح الگوی مصرف بیش از هر اقدامی نیازمند فرهنگ سازی و به نوعی اصلاح فرهنگ حاکم بر عادت های مصرفی مردم است. یکی از مواردی که در پیام مقام معظم رهبری به عنوان نمادهای نادرست بودن الگوی مصرف مطرح شد، زیاده روی در مصرف و هدر دادن آب توسط مردم و مسئولان بود.
بنابراین روابط عمومی شرکت های آب و فاضلاب وظیفه ور سالت سنگینی در حرکت به سمت آرمان و اهداف شعار امسال دارند، البته این روابط عمومی ها در سال های اخیر برنامه ها و اقدامات گسترده و ارزنده ای در راستای فرهنگ سازی و توجه دادن مردم به حفظ منابع آب داشته اند و در حد توان در این راه کوشیده اند.
طرح شعار اصلاح الگوی مصرف از یک سو نشان دهنده اهمیت و ارزش تلاش های گذشته روابط عمومی شرکت های آب و فاضلاب در ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب بوده و از سوی دیگر فرصت مناسبی برای جلب مشارکت همگانی در حفظ و صیانت از آب به عنوان مایه حیات و کالای تولیدی گران قدر این شرکت هاست.
برای رسیدن به نتیجه مطلوب در این زمینه نیازمند برنامه ریزی همه جانبه و آینده نگر هستیم، چرا که یکی از تفاوت های اصلی روابط عمومی با تبلیغات، برنامه ریزی است چرا که روابط عمومی برای بلند مدت برنامه ریزی می کند اما تبلیغات در کوتاه ترین زمان ممکن به دنبال نتیجه است، بر این ساسا سال 88 و شعار آن می تواند نقطه آغازین برای برنامه ریزی اثربخش و موثر در آینده باشد تا ضمن حفظ و توسعه خدمات تأمین آب شرب سالم و بهداشتی و همچنین دفع بهداشتی فاضلاب، رضایت و بهره مندی مردم را کسب نماییم و در نتیجه ضمن جلب اطمینان و اعتماد مشترکان، همراهی و مشارکت آنان در اجرای بهتر و موفق تر برنامه ها را به دست آوریم.

 

امنیت منابع آب :
امروزه حفاظت کیفی منابع آب شیرین با چالش ها و معضلات جدی تری روبروست، اگر تا دیروز هزینه های گزاف خرید و تملک زمین حریم منابع آب شیرین مطرح بوده، در آینده ی نزدیک با انتخاب روش های غیرمتعارف و گران تصفیه و مقابله با حملات تروریستی منابع (بیولوژیکی، رادیوالکتیویته، شیمایی) روبروست.
از طرفی مدیریت بحران آب معمولاً برای شرایط اضطراری پیش آمده، برنامه ریزی و اقدامات فوری اضطراری به عمل می آورد.

 

 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله46    صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید


دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله کاراموزی نگاهی بر مدیریت در شرکتهای مهندسی آب و فاضلاب ایران