مراتع علاوه بر تأ مین علوفة مورد نیاز دام ها از لحاظ تأ مین بستر مناسب برای رشد گیاهان دارویی و صنعتی در تولید گیاهان دارویی و صنعتی سهم عمده ای دارند.
برداشت غیر اصولی، عرصه های مرتعی را از گونه های خوشخوراک مرتعی خالی وگونه های غیر خوشخوراک را جایگزین آنها نموده و در بعضی از مراتع بر اثر بهره برداری های بی رویه و بدون مطالعه از فرآورده های فرعی مرتعی گونه های با ارزش دارویی و صنعتی یا کلاً حذف و یا در حد تک بوته هایی بر جای مانده است.
یکی از این گونه های دارویی و مرتعی مهّم گیاه آنغوزه می باشد که علاوه بر نقشی که در حفاظت خاک بر عهده دارد نوعی صمغ تولید می نماید که ارزش دارویی و صنعتی فراوان نیز دارد که باید اقدامات مهّمی جهت حفظ و احیاء رویشگاه های آن به عمل آید.
شناسایی رویشگاه ها ، بررسی نیازهای اکولوژیکی ،جمع آوری بذر، ایجاد کلکسیون های نباتی و بالاخره اهلی کردن و کشت گیاهان وحشی از جمله اقدامات مهمّی هستند که باید در زمینة گیاهان دارویی و صنعتی انجام پذیرد.
در این تحقیق یکی از گیاهان مرتعی ایران با نام علمی Ferula assa-Foetida مورد بررسی قرار گرقته که ارزش علوفه ای چندانی ندارد ولی اهمّیت آن به سبب وجود ماده ای است که از آن استخراج می شود . این مادّه مصرف دارویی ، صنعتی و ارزش اقتصادی فراوانی برای روستائیان و صادر کنندگان دارد . این مادّه یکی از فرآورده های جنبی مرتع به حساب می آید . اگر چه این مادّه از نظر وزنی قابل توجّه نیست ، ولی ارزش اقتصادی فراوانی دارد و منبع درآمد با ارزشی برای روستائیان و صادرکنندگان به شمار می رود .
گیاه آنغوزه از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار است و از شیرابة آن بیش از ۶۰۰نوع دارو و ۶۰ نوع علف کش به دست می‌آید با کاشت گیاه آنغوزه می‌توان درآمدی معادل یک دوم درآمد حاصل از نفت را بدست‌آورد و هر کیلوگرم از این گیاه در بازار کشورهای عربی حاشیة خلیج فارس به قیمت ۱۲دلار به فروش می‌رسد.
گیاه دارویی آنغوزه پس از هفت سال گل می‌دهد که از هر هکتار آن، بین ۷۰تا ۱۰۰کیلو صمغ به دست می‌آید
لازم به ذکر است که این گیاه اولین بار درسال 1678 میلادی ، توسط شخصی به نام کامفر از اهالی لارستان فارس شناسایی شد. کامفر با به کار گرفتن تعدادی بهره بردار بومی ، اقدام به بهره برداری آنغوزه در این منطقه نمود . وی پایه گذار روش تیغ زدن سنتی ( برش عرضی) در ایران می باشد .
آنغوزه با نام علمی Ferula assa-foetida از گیاهان دارویی مهّم تیره چتریان می باشد. این گیاه علفی, چند ساله کرکدار، بوته ای یا درختچه ای و مونوکارپیک1 است ( بسته به شرایط اقلیمی محل رویش ، سال پنجم یا ششم و به گفتة بعضی از محقّقین پس از 6 تا 10 سال به گل می رود) و سپس دوره رویشی آن خاتمه می یابد.در پنج سال اول منحصراً دارای تعدادی برگ واقع بر روی سطح زمین می باشد. تدریجاً از بین برگ های آن که عموماً ظاهری غبار آلود دارند ، ساقه ای راست ، تقریباً استوانه ای و گوشتدار خارج می شود که ارتفاعی متجاوز از 1تا 2 متر پیدا می کند .(در بعضی از منابع بین 2 تا5/2 متر نیز ذکر گردیده است .)
ساقه ای زرد فام دارد که طول آن شیار دار است. در انتهای ساقه های اصلی و فرعی گلهای زرد رنگ و مجتمع به صورت گل آذین چتر مرکّب پدیدار می شود.
گلها هرمافرودیت البته گلهای نر و ماده نیز در گیاه وجود دارد. رنگ پوست ساقة گل دهنده زرد متمایل به سبز می باشد برگهای قاعدة ساقة این گیاه عموماً گوشتدار، به طول متوسط 50 تا 60 سانتی متر و فاقد دمبرگ و منقسم به قطعاتی با تقسیمات فرعی دندانه دار یا لوبدار است.
قطر ریشة این گیاه بر حسب سن گیاه متفاوت و حدود 7-15 سانتی متر می باشد و معمولاً تا عمق30-40 سانتی متردر خاک فرو می رود . ریشه ها به صورت افقی و به موازات سطح خاک قرار دارند که در حفاظت خاک اهمیت فراوانی دارد.
برگها به صورت روزت و روی زمین گسترده می باشند . برگها سبز تیره و دارای بریدگی های عمیق و تقسیمات فرعی می باشند و برگهای قاعدۀ ساقة این گیاه عموماً گوشتدار، به طول متوسط 50 تا 60 سانتی متر و فاقد دمبرگ و منقسم به قطعاتی با تقسیمات فرعی دندانه دار یا لوبدار است.
میوة آن شیزوکارپ(دو فندقه) به رنگ قهوه ای تیره یا قهوه ای خرمایی و بوی تند دارد ،شکل آن بیضوی نسبتاً مسطح و دارای 5 خط مشخص در هر مریکارپ با کناره تغییر شکل یافته به صورت بال است. دو فندقه در زمان رسیدن از یکدیگر جدا می شوند و هر کدام به یک بذر تبدیل و ریزش می کنند .
ریشة این گیاه از دو لایة ضخیم و نازک تشکیل شده است . پوست بیرونی ریشه به رنگ قهوه ای متمایل به تیره است و پس از خشک شدن به صورت یک لایة نازک به راحتی جدا می شود. پوست درونی ضخیم و به رنگ سفید می باشد. ریشه ها راست،گوشتدار و نسبتاً ضخیم می باشند . منطقة یقة گیاه پوشیده از الیافی است که با قیماندۀ غلاف خشک شده برگهای سنوات قبل است. این الیاف یک لایة محافظ برای این منطقه به حساب می آیند. پس از تشکیل بذر چون در گیاه بالغ، تمامی شیرۀ پرورده برای ساختن بذر به مصرف می رسد گیاه برای همیشه خشک می شود و ریشه مورد حملة حشرات و آفات قرار گرفته و می پوسد.
شامل 30 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق درباره گیاه با ارزش آنغوزه(Ferula assa-foetida)
