این پایاننامه پژوهشی است دربارهی « بررسی طلب در مثنوی مولانا ( شکایتِ نی، حکایتِ طلب ) ». از آن جا که مثنوی، دفتری سترگ از معارف بشری است و مطالب متنوّعی را در برگرفته است که هر کدام از آنها میتوانند موضوعی برای پژوهش باشند و مسایل عرفانی یکی از مباحث گسترده و ژرفی است که در مثنوی مطرح گردیده است و در بحث از مسایل عرفانی، منازل و مقامات سیر و سلوک بحثی بسیار پردامنه است و طلب یکی از مهمترین این منازل و مقامات است و تا آن جا که نگارنده اطّلاع دارد تا حال کسی بحثی مستقل و مستوفا از این مطلب از دیدگاه مولانا به عمل نیاورده است اینجانب این مطلب را به عنوان موضوع پایاننامه خود انتخاب نمودم.
این پایاننامه افزون بر پیشگفتار از چهار فصل تشکیل شده است. در فصل اوّل تحت عنوان «کلّیّات» به بیان مسأله، فرضیّهها، پرسشهای اصلی، اهداف، پیشینه و نوع روش پژوهش و جامعه ی آماری پرداخته شده و در ادامهی این فصل، مقدّمه بیان گردیده و نگاهی مختصر به زندگی مولانا شده است. فصل دوم به تعریف اصطلاحی طلب و نظر تعدادی از مشایخ صوفیّه در این مورد پرداخته است و آن گاه در فصل سوم در یک تقسیم بندی هشتگانه مسایل گوناگون مرتبط با طلب و دیدگاه مولانا در ارتباط با این مقوله پیگیری شده است و فصل چهارم نیز به استنتاج و پیشنهاد اختصاص یافته است.
نتیجهای که از این پژوهش به دست آمده آن است که: چون مولانا مثنوی را در حالت شور و سماع و مستی میسروده، نکات عرفانی به صورت پراکنده در خلال حکایتهای آن بیان شده است و برای دریافت دیدگاه مولانا در خصوص هر کدام از آنها ناگزیر باید شش دفترِ مثنوی را با دقّت هر چه تمام تر جُست و جُو کرد. این پژوهش تلاشی برای تدوین دیدگاه مولانا در زمینهی « طلب» به گونهای منظّم و منطقی است، با این هدف که پژوهندگان نکات عرفانی مثنوی، برای بررسی این مقوله، نیازی به مطالعهی تمام مثنوی نداشته باشند .
نوع روش تحقیق در این پایاننامه عمدتاً تجزیه و تحلیل عقلانی و به صورت کتابخانهای است. در تهیّه و تدوین این پایاننامه از 27 منبع اصلی و 24 منبع فرعی استفاده شده و رویهم 144 صفحه را در بر گرفته است.
واژههای کلیدی: طلب، مولانا، سالک، عرفان، تصوّف.
بررسی (طلب) در مثنوی مولانا یا شکایت نی ، حکایت طلب - 153 صفحه - 1389