طیف‌بینی (بیناب نمایی) (به انگلیسی: Spectroscopy) مطالعهٔ ماده و خواص آنها با بررسی نور، صوت و ذرات گسیل شده، جذب شده یا پراکنده شده از ماده مورد نظر است.
طیف‌سنجی (بیناب نمایی) به عنوان مطالعه برهمکنش بین نور و ماده نیز تعریف می‌شود. از لحاظ تاریخی طیف‌سنجی به شاخه‌ای از علم برمی‌گردد که نور مرئی برای مطالعات نظری در ساختار ماده و آنالیزهای کیفی و کمی استفاده می‌شد. اگرچه اخیراً به عنوان یک تکنیک جدید نه فقط برای نور مرئی بلکه بسیاری از اشکال تابش‌های الکترومغناطیسی و غیرالکترومغناطیسی مانند میکروموجها، امواج رادیویی، اشعه ایکس، الکترونها، فونونها (امواج صوتی) و غیره بکاربرده می‌شود.
طیف‌سنجی اغلب در شیمی‌فیزیک (بطور مثال در نوعی تصویربرداری ام‌آرآی) و شیمی تجزیه برای شناسایی ماده از طریق طیف گسیلی یا جذبی از آنها یکار برده می‌شود. وسیله‌ای که طیف هر ماده را ثبت می‌کند طیفسنج یا اسپکترومتر نام دارد. طیف‌سنجی همچنین به طور زیاد در اخترشناسی و مشاهدات از راه دور استفاده می‌شود. اکثر تلسکوپ‌های بزرگ طیف‌نگار دارند که برای اندازه‌گیری ترکیبات شیمیایی و خواص فیزیکی اجسام نجومی یا اندازه‌گیری سرعت‌شان از طریق جابجایی دوپلری خطوط طیفی‌شان استفاده می‌شود. این نوع کاربرد در مبحث طیف‌سنجی نجومی به تفضیل آمده است.
انواع طیف‌سنجی (بیناب‌نمایی)
.png?uselang=fa)
- طیف‌سنجی فروشکست القایی لیزری
- طیف‌سنجی فلورسانسی
- طیف‌سنجی مرئی
- طیف‌سنجی فوریه
- طیف‌سنجی فرابنفش
- طیف‌سنجی فروسرخ
- طیف‌سنجی تشدید مغناطیسی هسته‌ای
- طیف‌سنجی رامان
- بیناب‌نمایی لیزری
- طیف‌سنجی امپدانس الکتروشیمیایی
فهرست مطالب:
فصل اول: تابش الکترومغناطیسی و برهمکنش آن با اتم ها و مولکول ها
تابش الکترومغناطیسی
کوانتایی بودن انرژی
طبقه بندی انرژی ها
نواحی طیف الکترومغناطیسی
طیف ایده آل
اجزای اصلی طیف سنج ها
نسبت سیگنال به نویز
شدت جهشهای طیفی
قانون بیر-لامبرت
پهنای خط
پهن شدن داپلر
پهن شدگی فشاری
لیزرها
و...
فصل دوم: طیف سنجی چرخشی
عبارت کلاسیکی انرژی چرخشی
محورهای اصلی برای مولکولهایی که تقارن کافی دارند
طبقه بندی اتم ها از نظر چرخشی
چرخنده متقارن دوکی
چرخنده کروی
ممان اینرسی اصلی یک مولوکول دو اتمی
ممان اینرسی اصلی یک مولکول خطی
ترازهای انرژی
قواعد انتخاب چرخشی
تعیین طولهای پیوند در مولکولهای خطی چند اتمی
شدت ها
انحراف گریز از مرکزی
مولکول های چرخنده متقارن
و...
فصل سوم: طیف سنجی ارتعاشی (مادون قرمز)
ارتعاشات کلاسیکی یک سیستم یک ذره ای
قانون هوک
مولکولهای دو اتمی
بررسی مکانیک کوانتومی نوسانگر هماهنگ
طیف های مادون قرمز
طیف های رامان
ناهماهنگی الکتریکی و مکانیکی
خواص یک تابع انرژی پتانسیل
طیف سنجی ارتعاش-چرخش
روش تلفیق تفاضل ها
مولکولهای چند اتمی
ارتعاشات گروه
قاعده انتخاب ارتعاشی
طیف های مادون قرمز در مولکولهای خطی
قواعد انتخاب نوارهای موازی
اثر اسپین هسته ای
و...
فصل چهارم: طیف سنجی الکترونی اتم ها
ساختار الکترونی اتمها
اتم هیدروژن
اسپین
جدول تناوبی
اصل طرد پاولی
جفت شدن اندازه حرکت های زاویه ای
تقریب جفت شدن راسل-ساندرز
الکترونهای هم ارز
قواعد هوند
طیف های اتمی
طیف اتمهای فلز قلیایی
طیف اتم هیدروژن
طیف هلیوم و اتمهای قلیایی خاکی
طیف سایر اتمهای چند الکترونی
اثر زیمن
چرخش تقدیمی لارمور
و...
فصل پنجم: طیف سنجی الکترونی مولکولها
تقریب بورن-اپنهایمر
طیف سنجی الکترونی مولکولهای دو اتمی
مولکولهای دو اتمی جورهسته
مولکولهای دو اتمی ناجورهسته
طبقه بندی حالتهای الکترونی
ساختار درشت ارتعاشی
و...
پاورپوینت کامل و جامع با عنوان طیف سنجی مولکولی در 333 اسلاید