اهمیت بهره وری
در شرایطی که دستیابی به منابع هر روزه سخت تر و گران تر می شود ، از بین رفتن انحصارها و حمایتهای دولتی رقابت شدید دربازارهای جهانی و فرآیند جهانی شدن ، سازمانها را از هر سو تحت فشار قرار می دهد . افزایش بهره وری یکی از بهترین راهکارهایی است که می تواند بقاء سازمانها را حفظ کند .
تلاش برای بهبود بهره وری تلاش برای زندگی بهتر افراد و جامعه است . بهره وری ، نقش کلیدی در تمامی ابعاد اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی جامعه دارد وارتقاء آن درکشور نیازمند آگاهی ، مشارکت تمامی اقشار جامعه ، در کنار خواست و اراده سیاسی و برنامه اقتصادی مناسب از سوی حکومت و دولت است .
منافع کوتاه مدت و بلند مدت بهره وری مانند افزایش تولید ، افزایش صادرات ، بهبود کیفیت ، افزایش رفاه عمومی ، کاهش بیکاری و … در تمامی دنیا به اثبات رسیده است .
تعاریف بهره وری
معمول ترین تعریف بهره وری (( ارزش ستاده به داده )) می باشد . افزایش سطح تولید و خدمات یا بهبود کیفیت و یا اینکه در سطح تولید ،کیفیت استفاده کمتر از منافع و یا انجام هر دوی این کار .
تعریف سازمان همکاری اقتصادی اروپا ( OEEC) : (( بهره وری حاصل کسری است که از تقسیم مقدار یا ارزش محصول بر مقدار ارزش یکی از عوامل تولید بدست می آید . بدین لحاظ می توان از بهره وری سرمایه مواد اولیه ونیروی کار صحبت کرد . ))
تعریف سازمان بین المللی کار ( ILO ) : (( بهره وری عبارت است از نسبت ستاده به یکی از عوامل تولید ( زمین ، سرمایه ، نیروی کار و مدیریت ) . ))
تعریف آژانس بهره وری اروپا (EPA ) : (( بهره وری درجه استفاده مؤثر از هر یک از عوامل تولید می باشد . )) تعاریف متعددی دیگری از سوی سازمانها و محققین ارائه شده است که می توان یکی از عناصر مشترک آن را استفاده بهینه از منابع دانست . اما جنبه دیگری که به آن اهمیت بسیاری به آن داده اند جنبه فرهنگی و اعتقاد و ایمان فراگیر یک جامعه به افزایش بهره وری است . (( حداکثر استفاده از منابع فیزیکی ، نیروی انسانی و سایر عوامل به روشهای علمی به طوری که بهبود بهره وری به کاهش هزینه های تولید ، گسترش بازارها ، افزایش اشتغال و بالا رفتن سطح زندگی همه آجاد ملت منجر شود . )) تعریفی است که سازمان بهره وری ژاپن (IPC ) ارائه کرده است و به نظر کاملترین تعریف از بهره وری می رسد .
بهره وری صرفا به معنای افزایش تولید نیست . رویکرد اقتصادی بهره وری مطرح می کند که از آنجا که محصول یا ستانده تابع عواملی مانند سرمایه و نیروی کار ، تعمیرات تکنولوژی و … است می باید برای اندازه گیری سطح بهره وری تمامی این عوامل را در نظر گرفت . نگرشهای دیگری وجود دارد که عوامل فرهنگی و عواملی که مستقیما در هزینه های تولید مشخص نیستند در اندازه گیری بهره وری منظور می کنند .
بهره وری امروز یک نگرش اقتصادی ، فنی و فرهنگی نسبت به تولید است ، که در آن انسان فعالیتهای خود را هوشمندانه وخردمندانه انجام می دهد تا بهترین نتیجه را با کمترین هزینه و در مدت زمان کم بدست آورد . گرچه بهره وری را بصورت کلاسیک بیشتر در امور اقتصادی تعریف کرده اند ولی می توان مفهوم بهره وری را در همه امور زندگی روزمره تا چرخه عظیم صنعت در نظر گرفت .
توسعه بهره وری و موانع آن
(( در دهه گذشته بهره وری کل عوامل ، به دلیل رشد منفی بهره وری سرمایه ، نقشی در تامین رشد اقتصادی کشور نداشته است . ))
(( در میان 18 کشور عضو ( APO ) ( سازمانه بهره وری آسیا )) ایران در رده هفدهم از نظر میزان بهره وری کل عوامل قرار دارد . ))
(( برای کاهش نرخ بیکاری ، نیاز به تحقق رشد اقتصادی حداقل 8 درصدی در طول برنامه چهارم توسعه داریم ، حدود 3/31 درصد این رشد از طریق افزایش بهره وری کل عوامل می باید تأمین شود . ))
جملات فوق بخشی از سخنان رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی متولی برنامه ریزی توسعه کشور ، در چهارم خرداد 1383 می باشد . مطالب عنوان شده بیانگر وضعیت بد بهره وری درکشور می باشد و همچنین نشان دهنده اهمیت این موضوع برای آینده و توسعه اقتصادی ایران می باشد .
افزایش بهره وری درکشورهای پیشرفته صنعتی بیشتر در نتیجه توسعه سیستمهای مدیریتی بوده است تا افزایش کمی عوامل کار و سرمایه در جریان تولید . پایین بودن سطح بهره وری که از ویژگیهای غالب کشورهای کمتر توسعه یافته است ناشی از عوامل مختلف تأثیر گذار بر بهره وری است که تعدادی از این عوامل خارج از کنترل این جوامع و پاره ای قابل چاره جویی و کنترل است .
ساختار نظام اقتصادی و اداری فعلی ایران جوابگوی نیازهای آتی کشور خصوصادر جهت توسعه بهره وری نیست و بایدتغییرات اساسی درنگرشها ، سیاستها ، ساختارها و نظامهای مدیریتی کشور بوجود آورد . زیرا بهره وری یک تفکر و نگرش مبتنی بر بالا بردن توان آفرینش ، قدرت خلاقیت و میزان انعطاف پذیری و تلفیق جامعه و سازمانها با تحولات اقتصادی ، علمی و فنی جهان می باشد افزایش بهره وری به اشکال گوناگون می تواند صورت بگیرد ، از تغییر عملکرد یک قطعه کوچک در جریان تولید ، تغییر در نحوه استفاده از مواد ، تغییر فرآیند تولید ، تغییر در طرح تا تغییر در شیوه های بازاریابی و فروش یا شیوه برنامه ریزی و نگرش استراتژیک و نحوه کارگزینی و … ، به نحوی که حرکت به سوی وضعیت بهتر انجام شود .
سازمان بهره وری آسیا ( APO ) معتقد است عوامل زیر بر بهره وری تأثیر اساسی دارد :
- عوامل بین المللی : تحولات تکنولوژیکی ، قراردادها و استانداردهای بین المللی ، روندهای اقتصادی ، اتحادیه های دو جانبه و چند جانبه .
- عوامل کشوری : هنجارهای اجتماعی و فرهنگی ، ثبات سیاسی ، سیاست تکنولوژیکی ، روند اقتصادی و سیاستهای سرمایه گذاری ، ساختار های صنعتی
- عوامل سازمانی : محصولات ، تکنولوژیکی ، روشهای کار ، فرهنگ کار ، روش و ارزشها و بینش مدیریت
- عوامل فرید : بینش ، دانش و مهارتها ، ارزشها و انگیزه ها تعداد صفحه :42
دانلود پایان نامه موانع توسعه بهره وری در ایران
