تحقیق در مورد بررسی توانهای اکوتوریستی خمینی شهر

اختصاصی از سورنا فایل تحقیق در مورد بررسی توانهای اکوتوریستی خمینی شهر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 33

بررسی توانهای اکوتوریستی خمینی شهر

عزیزاله پورکاظم سعید حاج هاشمی

محبوبه آقابابائی

شهردار- خمینی شهر معاونت شهرسازی- شهرداری خمینی شهرکارشناس GIS

Email:[e-mail] [e-mail] : Email

چکیده:

شهرستان خمینی شهر از نظر اکوتوریستی دارای قابلیت های فراوانی می باشد، وجود کوهستان های متعدد در اطراف شهرستان، تپه های زیبا در اطراف باغات و مزارع کشاورزی، عبور رودخانه زاینده رود از سمت جنوب شرقی شهرستان چشم انداز خاصی به شهرستان بخشیده است. از جمله مهمترین جاذبه های گردشگری که در طی سالها طرفداران و علاقه مندان بسیاری را به سوی خود جذب کرده است، عبارتند از: کوه سید محمد، کوه آتشگاه، بام سبز، چشمه های شمال و شمال غرب شهرستان. هدف از نگارش این مقاله "بررسی توانهای اکوتوریستی خمینی شهر" می باشد. روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای، اسنادی و میدانی و روش بررسی آن از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. از آنجایی که شهرستان خمینی شهر دارای نقاط مستعد طبیعی است، نیاز به دیدگاه سیستمی، شناسایی، برنامه ریزی و مدیریت صحیح توسط متخصصین و مسئولین تأثیر زیادی در رفع مسایل مربوط به این مکانها، جذب گردشگر، درآمد، ایجاد اشتغال و کسب پیامدهای مثبت را در بر خواهد داشت. براین اساس تحقیق حاضر با هدف بررسی نقاط ضعف و قوت و همچنین تهدیدها و فرصتهای ناشی از ایجاد و توسعه صنعت اکوتوریسم در منطقه مورد مطالعه می باشد.

واژه های کلیدی: اکوتوریسم، شهر خمینی شهر

1- مقدمه:

در بین انواع گردشگری، گردشگری طبیعی( اکوتوریسم) ابزاری مناسب جهت دستیابی به گردشگری پایدار می باشد. از جمله ارکان توسعه طبیعت گردی پایدار جلب مشارکت مردم اعم از مردم محلی و گردشگران در مراحل مختلف طراحی، برنامه ریزی و اجرا می باشد. لذا اهمیت دادن به نقش آن در حفاظت محیط زیست به منظور دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری است، با توجه به اینکه جاذبه های اکوتوریستی یکی از عناصر مهم در توسعه صنعت توریسم به شمار می رود، شناخت این جاذبه ها و بررسی اهمیت آن ها می تواند نقش مهمی در توسعه گردشگری داشته باشد.

اکوتوریسم از ترکیب واژه های اکولوژی و توریسم تشکیل یافته است و در واقع محصول چالشهای زیاد بین طرفداران افراطی بهره گیری و استفاده بدون حد و مرز از طبیعت و طرفداران استفاده معقول در حد ظرفیت طبیعی با دیدگاههای حفاظتی و بهره گیری پایدار از این منابع طبیعی بوده است. به طور کلی اکوتوریسم به منظور جستجو در مناطق بکر و طبیعی و استفاده از زیبایی های طبیعی است و گردشگران را به محیط طبیعی و قابل دستیابی و منحصر به فرد معطوف می کند و نگرش مردم بومی و دولت را تغییر داده و در حفظ طبیعت از طریق آموزش، افزایش آگاهی های مردم و مسئولین، نقش آفرینی و به تعبیری در تحقق توریسم فرهنگی مؤثر می باشد؛ زیرا به دنبال ردپای فرهنگ های بومی سفر می کنند.

کاملترین تعریف به نقل از سازمان ایرانگردی از اکوتوریسم در سال 1380 اینگونه است: " اکوتوریسم هر نوع توریسمی است که به طبیعت مربوط باشد به طوری که انگیزه اصلی در این توریسم بهره جستن از جذابیتهای طبیعی یک منطقه شامل ویژگیهای فیزیکی و فرهنگی بومی است و توریست پس از مشاهده جذابیتها بدون اینکه خللی در آن وارد یا تخریب کند، محل را ترک گوید"بدین ترتیب ضمن بهره گیری از فرهنگ، سوابق تاریخی و نمونه های طبیعی منطقه، حفظ و احترام به اکوتوریسم فرصتهای اقتصادی و درآمد زایی نیز برای مردم محلی ایجاد می شود و زمینه حفظ و حمایت جدی تر از جذابیتها با منابع مالی تازه تر فراهم می آید.

2- معرفی منطقه مورد مطالعه:

شهرستان خمینی شهر بامساحت 302/175 کیلومترمربع وارتفاع 1595 متر درفاصله12کیلومتری شمال غربی اصفهان واقع شده است، از شمال به شهرستان برخوار و میمه، از شرق و شمال شرقی به شهرستان اصفهان، از شمال غربی و غرب به شهرستان نجف آباد و از جنوب و جنوب غربی به شهرستان فلاورجان و رودخانه ی زاینده رود محدود می شود.این شهرستان ازدو بخش کوهستانی (درشمال) و منطقه دشت(درجنوب)تشکیل شده است. تحت تأثیر موقعیت

دانلود تحقیق پیدایش وتوسعه شهر از دیدگاه لوییس مامفورد

اختصاصی از سورنا فایل دانلود تحقیق پیدایش وتوسعه شهر از دیدگاه لوییس مامفورد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعداد صفحات : 36 صفحه       

قالب بندی : word                        

پیدایش وتوسعه شهر از دیدگاه لوییس مامفورد

لوییس مامفورد(1990-1895)از متفکـرین برجسته قرن بیستم اسـت که اول بار عقایدش را در کتاب فرهنگ شهرها منتشر کرد.از وی نوشتـه های زیــادی در زمینه برنامه ریزی اجتمـاعی،شهر،معمــاری وفنــاوری به جا مـــانده اســـت مشهورترین اثر مامفورد شهر در طول تاریخ است که در آن پیدایش وتوسعـــه شهر را در دوران مختلف تاریخی مورد بررسی قرار داده اســت.وی هـدف از نوشتن این کتاب را چنین بیان می دارد :

"من سعی کرده ام که شکلها و کارکردهای شهر را بررسی کنم و اهـدافی را که منجر به ایجاد آن شده است ،بیابم .چنانچه شهر نقایصی را که در طول تـاریخ به همراه داشته از خود بزدایـد ،شهــرهای آینده نقش مهمتــری را نسبــت بـه گذشته ایفا خواهند کرد" .

لوییس مـامفوردمعتقـد اسـت:چنانچه به تاریخ شهرها بنگریم ،می توانیم تصمیم بگیریم که کدام راه را انتخــاب کنیم ،یا خود را وقف تکامل وپرورش انسانیـت کنیم یا تسلیم نیروهای خودکاری شویم که خود ساخته ایم وآن را برموجودی که خالی از ویژگی انســانی است ،یعنی؛انسان ‌‌(فرا تاریخی)تحمیل کـــرده ودر نهایت او را از عواطف واحساسات ،خلاقیت وآگاهی تهـی کنیم به عقیده لوییس مامفورد چیزی که زمانی به آن شهراطلاق می شده ،اکنون به مرکز کنترل تبدیل شده وفناوری در قالب دستگاههای خودکار،فضایل انسانی را از آن سلب کرده است . وی با انتقاد از توسعه وبرنامه ریزی ما در شهرهای معاصر ،چهره ضد تاریخی آنها را آشکار ساخته وبرخی از بیماریهایی را که گریبانگیر شهــرهای بزرگ اروپا وامریکا است ،مورد بررسی قرار می دهد .

او سعی دارد به تکامل که توسط شهر انجام شده نگاهی نو بیندازدومعتقداست:    چنانچه تصویر نوینی از نظم ارگانیک داشته بــاشیم وهمه کارکردهای انسانی را در نظر بگیریم آنگاه می توانیم به شکلی جدید از شهر دست یابیم که توسعه انسانی را به همراه داشته باشد .

شهرهای دوره باستان: میراثی از دهکده

نخستین وجه مشخصه گذار از دهکـده به شهر،افزایش جمعیـت وگستــرش نواحی  ساخته شده بود .انباشت جمعیت به صورت متمرکز نبود واجتماعات در اندازه های کوچک در دشتها وکنــاره های رودخانه ها پراکنده بودند . در ابتدا شهر صمیمیت وانسجــام اجتمـاعات نخستیـن را با خود داشت واز نظر اندازه مفهوم محله را در ذهن تداعی می کرد .شهر تا آنجا گسترش می یافت که امکان پیمودن آن با پای پیاده میسر بود .به عبارت دیگر گسترش شهر با گسترش شبکه ارتباطی رابطــه مستقیم داشــت ووسعت آن را دامنه مــوثّر ارتباطات تعیین می کرد.این اصل همچنان به قوت خود باقی اســت به طوری   که با پیشرفت وسایل ارتباطی ، شهرها وسعت بیشتری یافتند .

لوییس مافورد ضمن تجزیه وتحلیل اجزای شهر تاکید ‌‌‌‌‌‌‌‌‌می کند که کارکرد اصلی شهــر در مفهوم "نگهدارنده"متبلــورشده بود؛ به این معنــاکه شهرهمه عـوامل اجتماعی  را در خود گرد آورده و در فضایی محصور ،روابط متقابل آنها را میسّر می ساخت.ارگ عنصر اصلی شهر به شمار می آمد و در اطراف خود دیواری برای حفظ امنیت ساکنان داخلی خود داشت که بعدها به صورت عامل کنترل تعداد ساکنان شهر در آمد0 مازاد محصولات کشاورزی کارگاههـــای شهری در بازار به فروش گذاشته می شد 0علاوه بر آن بازار مکان ارتباطات افراد مناطق مختلف بود .

برای آنکه شهر یک "نگهدارنده"باشد لازم است مردم ونهادها رابه سوی خود جذب کند تابتواند به حیاتش ادامه دهد . لــوییس مافــورد در این خصوص از اصطلاح ابنزر هوارد یعنی مغناطیس استفاده می کند و می افزاید :"در شهرهای نخستین ،مذهب سازمان یافته این نقش را به عهــده می گیرد و مانند مغناطیس مردم را به سوی خود جذب می کند .بررسیهــای تاریخی نشـــان می دهد که هدف شهرهای نخستین خدمت به اهداف خدایان بوده ونه اهداف انسانهـا .لذا در معابد این اعتقاد وجود داشت که انسان برای آن آفریده شده تا خدایان را ستایش کند وبه آنها خدمت نماید واین امر علت وجودی شهر بود".به تـدریج انسان با الهام از فنا ناپذیری خدایان ،معیاری برای فنا ناپذیری خود نیز یافت ودر شهر ساختارهای زیبایی شناختی را در قالب یادمانها به عنوان نمادی از جاودانگی به نمایش درآورد .

در تمدنهای مختلف به دنبال گسستن یا پیـوند با دهــکـده دو کارکرد متضاد بروز کــرد که به ایجاد دو الگوی متضاد سومــر ومصر منجر شد . در اولی،  عدم اطمینان ،خطر ،اضطراب ونمادهای قدرت درقالب دیوارهای مستحکم خود را نشان داد و در دیگری آرامش ،اطمینان واتکا به فواید خورشید ورود نیـــل (طبیعت)نظم را با عدالت در شهر مستقر کرد در سـومـــر قدرت در ارگ جای گرفت ودر مصر آداب ورسوم ادامه یافت و به نیروهایی که در اختیار ارگ جای گرفت ودر مصر آداب ورسوم دهکده ادامه یافت وبه نیروهایی که در اختیار تمدن بودند چهره ای انسانی بخشید .وجه اول با شیوه توسعه طلبی ،خشونت ،تضادواضطراب همراه بود که در طول تاریخ ویژگی غالب شهرها شد و وجه دیگر ،بیانگر تعاون وهمیاری انسانی وغنای عواطف ودانش بود که به همراه نهادهای زیبایی شناختی ،نیروهای بالقوه انسانی را رشد داد .

از دیگر مشخصات بارز شهر در این دوران ،قدرت انتقال فرهنگ در شکلهای نمادین والگوهای انسانی است که در دهکده نیز موجب شکوفایی توان انسانها بود . با ضبط اسنادولوحه ها وسنگ نوشته ها ،وجهه شهربه عنوان"نگهدارنده" تقویت می شد واز این راه گذشته،حال وآینده به هم پیوند می خورد .انحصار طلبی ،تقسیم کار وتخصصی شدن در ماهیت شهر نهقته بود وموجب شد تا هر فعالیتی در بخشهای مشخصی از شهر مستقر شود 0نهاد مالکیت که تمایز میان غنی وفقیر را موجب شده یود ،در شهر ابداع شد وزمین وهر چه در آن بود به معبد وخدای آن ،پادشاه تعلق گرفت 0از دیگر خصوصیات مهم شهر دوران باستان،شکل مادی گرفتن یا عینیت بود ،به این نحو که در طرح شهر ،تخیلات ،عقاید ،شهود وادراک ،ویژگی مادی به خود گرفت وساختار قابل دیدن پیدا کرد .فرمانروایان پس از فتح هر نقطه آنجا را با خاک یکسان می کردند وبر اساس قوه تخیل و شهود خود آن را از نو می ساختند ویژگی دیگر شهرهای دوران باستان، هنر نمایش بود که در آن هر فرد نقشی خاص را به عهده داشت 0به گفته رابرت ردفیلد وظیفه شهر بازسازی انسان است ،به این معنی که وقتی شخصیت انسان در دهکده شکل می گیرد وقالب اصلی خود را می یابد ،دیگر تغییری نمی کند ؛اما در شهر انبوهی از نقشهای جدید به وجود می آید که هنجارها وارزشهای اخلاقی ،آداب ورسوم،معماری ودر نهایت کل شهر را به طور مداوم تغییر می دهند .مجلـس،دربار ،ورزشــگاههــاواماکن گردهمایی،همه نمودهای نمایشی شهر بودند که با ظهور گفتگو (دیالوگ)در ارتباطات شهری ،وجه نمایشی آن تکمیل شد.

شهر یونانی همچنان که مفهوم(نگهدارنده)را بر خودمی پذیرد ،با خصوصیاتی      از تمدن مصر وسومر جدا می شود.محیط زندگی در دشت ها و رودخانه ها تبدیل به زندگی در کوه و کنار دریا شد.شهر دارای حصار طبیعی،دریاوکوه بود واستحکامات گذشته را نداشت :اندازه محدود آن دسترسی افراد به حومه رابا پای پیاده امکان پذیرمی کرد و از این جهات تقابلی میان شهر ودهکده به چشم نمی خورد0

ارگ در قالب معبد وقصر(جدایی دین و سیاست)در شهر رخ نمود ،اما این بار مردم خدایی را پرستش می کردند که دارای خصلت انسانی بود و تصویر فوق انسانی نداشت. از این رو مقیاس انسانی متفاوت از تمدن مصــر و سـومـر در قالب یادمانها ،چهره خود را آشکار کرد آداب مردم سالارانه دهکده به شهر راه یافت وهر فرد در هر جنبه ای از زندگی اجتماعی مشارکت می کـــرد .در نتیجه ابعاد ذهن و روح افراد گسترش یـافت و به دنبال آن عقاید وتخیلات در قــالب نمایش،شعر،مجسمه سازی،نقاشی،منطق،ریاضی وفلسفه جلوه گر شد همچنین نوع اقلیم نیروی کار زیادی را از کشت ‌‌آزاد کرد و مفهوم اوقات فراغت را برای انسانها به همراه آورد.

مافورد به دقت هسته های فعال تمدن یونان را می شکافد و کارکرد آنها را در جهت سلامت روح وجسم انسان مشخص می سازد.احساس فضا،نظم،هماهنگی     وزیبایی موجود دراین مکانها را به تصویر می کشد وتداوم آن را در شهرهای آینده نشان می دهد .تاکید مافورد بروحدتی است که در فضا،عناصر واجزا وکارکرد شهر نهفته بود .وی به عنوان نمونه از آگورا نام می بردکه قانون، حکومت ،تجارت،صنعت،مذهب وقابلیت اجتماعی شدن را در یک مکان گرد آورده بود.به تدریج شهر یونانی خصوصیات خوبی را که از دهکده به ارث برده بود ،از دست داد ودر عوض ویژگیهای ارگ را یعنی انحصار امتیازات فرهنگی واقتصادی وتسلط اقلیت ساکن در آن بر شهر را در خود جای داد.

شهرهای قرون وسطی

مافورد ویژگی های شهر قرون وسطی نظیر فضای محدود وارگانیک،ساخت متناسب با اقلیم ،عدم تمرکز وقوانین منطقه بندی(زونینگ)،در نظر گرفتن ابعاد ومقیاس انسانی در ساخت شهر ،اهمیت عنصر زیبایی شناسی،فقدان کنترل از خارج ودر نتیجه آزادی را می ستاید واصول شهــر سازی این دوره را چنین بیان می کند:

دانلود پاورپوینت شهر رشت از زاویه ای دیگر

اختصاصی از سورنا فایل دانلود پاورپوینت شهر رشت از زاویه ای دیگر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تصاویر مکان های مختلف شهررشت

شامل 23 اسلاید powerpoint

پاورپوینت درباره شهر و شهرنشینی پس از پیروزی اسلام

اختصاصی از سورنا فایل پاورپوینت درباره شهر و شهرنشینی پس از پیروزی اسلام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل :power point( قابل ویرایش) تعداد اسلاید: 12 اسلاید

—2-1 شهر و شهرنشینی پس از پیروزی اسلام

خاورمیانه می تواند مدعی طولانی ترین تاریخ تکامل مستمر در شهر و شهر نشینی باشد، لیکن قدمت مجموعه عواملی که بر زندگی شهری این ناحیه تاثیر پایدار داشته است از دوره اسلامی یعنی از زمان فتوحات اعراب در قرن هفتم میلادی فراتر نمی رود . اعراب درست در آن زمان که شهرگرائی متعاقب سرنگونی امپراتوری روم غربی ، عصر مشهور به قرون تاریک را از سر میگذراند، سرگرم احداث شهرهای جدید و بازسازی شهرهای رومی قدیم در مصر و کشورهای واقع در کرانه شرقی مدیترانه و شهرهای ساسانی بودند.
جهان بینی اسلامی برای تحقق آرمان هایش به شهر احتیاج دارد و این امر در تغییر و تحول و توسعه آن موثر واقع می شود . در این مفهوم بعد از ظهور اسلام از زندگی سیاسی دولت شهرهای یونانی و رومی در آن خبری نیست ، امتیازات طبقاتی دوران ساسانی به هم ریخته و مهمتر اینکه شهرهای اسلامی نسبت به منطقه پیرامونش امتیازات خاصی را دارا نیست . پاشیده شدن قدرت سیاسی شهر و بدنبال آن فروریختن سلسله مراتب اجتماعی منجر به فرو ریختن دیواره های شارستان و بالاخره پیوند شهر با منطقه پیرامونش میگردد. چه قوانین اسلامی از امتیازات استثنائی بدور هستند و بدین قرار تفاوتی بین شهر و ده قائل نمی گردد. شهروند شهرهای دوره اسلامی فرمانبردار احکام اسلامی ، امام ، خلیفه یا نمایندگان او هستند . بنابراین شهرداری زندگی شهری مستقل و خاص خود نیست . این امر نخستین تفاوت میان شهر دوره اسلامی با شهرهای قبل از خود می باشد.

در این مفهوم بعد از ظهور اسلام از زندگی سیاسی دولت شهرهای یونانی و رومی در آن خبری نیست ، امتیازات طبقاتی دوران ساسانی به هم ریخته و مهمتر اینکه شهرهای اسلامی نسبت به منطقه پیرامونش امتیازات خاصی را دارا نیست . پاشیده شدن قدرت سیاسی شهر و بدنبال آن فروریختن سلسله مراتب اجتماعی منجر به فرو ریختن دیواره های شارستان و بالاخره پیوند شهر با منطقه پیرامونش میگردد. چه قوانین اسلامی از امتیازات استثنائی بدور هستند و بدین قرار تفاوتی بین شهر و ده قائل نمی گردد. شهروند شهرهای دوره اسلامی فرمانبردار احکام اسلامی ، امام ، خلیفه یا نمایندگان او هستند . بنابراین شهرداری زندگی شهری مستقل و خاص خود نیست . این امر نخستین تفاوت میان شهر دوره اسلامی با شهرهای قبل از خود می باشد.

تحقیق در مورد بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهر ایلام 15 ص

اختصاصی از سورنا فایل تحقیق در مورد بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهر ایلام 15 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 15

بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهر ایلام

چکیده: این بررسی به مطالعه و ارزیابی تطبیقی شاخصهای توسعه انسانی شهر- روستا در مناطق حاشیه نشین شهر ایلام(بان بور، بان  چرمگ و کمربندی) در مقایسه با میانگین این شاخصها در سطح استان و کشور در سال 1385 می پردازد. آمارهای پایه ای داده ها مربوط به سال 1383 می باشد.

جهت امکان مقایسه بهتر، آزمون بررسی ساختار اجتماعی- اقتصادی مناطق حاشیه نشین ایلام طراحی و بین خانوارهای نمونه اجراء گردید. اعتبار آزمون با کمک فرمول آلفای کرونباخ 62/0: α بدست آمد. نتایج جمع آوری اسنادی آمارها و مقایسه با نتایج آزمون حاشیه نشینی نشانگر توسعه نیافتگی و توزیع نابرابر هزینه- درآمد و دیگر شاخصهای توسعه انسانی بویژه مولفه های بهداشت و درمان و آموزش است. این نتایج همسویی بالایی با چارچوب نظری پژوهش(گیدنز، زیمل و مرتون) داشت. مهاجرت در این مناطق بیشتر در ساخت خویشاوندی و بر اثر دافعه اجتماعی- فرهنگی روستایی بوده است نه دافعه اقتصادی روستا یا جاذبه اقتصادی شهرها. آزمون فرضیات پژوهش و ترسیم شیب بتای اثرگذاری متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته نمونه، نشانگر تاثیر بالای سواد سرپرست خانوار بیشتر بر سواد دختران و زنان این مناطق بصورت مثبت و همسو می باشد. در مجموع این بررسی یافته های نوینی در خصوص وضعیت ساختاری مناطق حاشیه نشین ایلام ارائه داده که در پایان نیز نمودارها و پیشنهاداتی آمده است.واژگان کلیدی: جامعه شناسی شهری، آسیب شناسی اجتماع شهری، مناطق حاشیه نشین ایلام، آمارها و شاخصهای توسعه

مقدمه:حاشیه‌نشینی از پیامدهای توسعه ناهمسو و بدریخت در نظام شهرنشینی است. بیش از 50 درصد از جمعیت جهان در شهرها سکونت دارند، فضا‌هایی منطقه‌ای که بستری گسترده از ساختارهای خرد و کلان ارتباطی، تعارضات اجتماعی و خشونت‌های سازمان یافته را ترسیم می‌نماید. بسیاری از مسائل اجتماعی-اقتصادی و سیاسی در کشورهای در حال توسعه ناشی از رشد و گسترش بدریخت نظامها و فضاهای شهرنشینی بوده است.(Homer-Dixon, 1995) در روند توسعه شهرنشینی به ویژه بعد از انقلاب صنعتی و قرن نوزدهم با دگرگونی ساختار اجتماعی-اقتصادی سنتی، توزیع نابرابر منابع و تسهیلات در فضای منطقه‌ای توسعه یافته است که و با وضع مناسبات نوین اجتماعی، زمینه‌ساز شکل‌گیری ساختار از ریخت افتاده ای از توسعه بوده‌ایم. در این ساخت به نقل از چارلز آبرامز« محدوده‌های فاقد یا تقلیل یافته ای از تسهیلات و خدمات شهری به وجود آمد‌ند که حاشیه‌نشینان بوده و در چرخه شهرنشینی  دروازه‌بانان اجتماعی (social gate Keepers)  نامیده‌ شدند. (زاهدی،1382: 25) زمانی که ساختار کلان در توزیع سرمایه با ایجاد نابرابری برخی از فضاهای منطقه‌ای مثل روستاها و شهرهای کوچک را محروم می‌نماید، به خلق پاره‌ای از نظامهای وابسته ، حاشیه‌ای ، عقب‌مانده ، سکونتگاه‌های غیرقانونی و مهاجر Marginal-Illegal دامن می‌زند. (حاشیه‌نشینی 2، شیخاوندی، 1382: 122-121) ساکنینی که با پذیرش یا رد اهداف ساختار کلان شهری از راه مناسبات غیرتعریف شده و وسایل غیرقانونی درصدد کسب امتیازات محروم شده‌اند.(ر.ک: نظریه مرتون، مناسبات اهداف- وسیله) این توزیع مناسبات و تسهیلات اثرات اقتصادی، اجتماعی و جنایی خواهد داشت. در این پژوهش به ترسیم و بیان  تحلیلی این ساختارها و اثرات آن در مناطق حاشیه‌ای و پیرامونی شهر ایلام پرداخته می‌شود .طرح مسأله و بیان موضوع :طبق آمار ارائه شده در برنامه اسکان بشری سازمان ملل (2003) از هر سه نفر در جهان یک نفر در خلال 30 سال آینده، زندگی خود را در مناطق حاشیه شهرها و سکونتگاه‌های غیرقانونی طی می‌کند.(گاردین، 2003) در این گزارش آمده 940 میلیون نفر در جهان (6/1جمعیت دنیا) در مناطق غیربهداشتی، بدون سرپناه  و بدور از خدمات عمومی- امنیتی، شهری زندگی می‌کنند؛ آفریقا با 20 درصد ، آمریکای لاتین با 14% و 550 میلیون نفر از جمعیت آسیا در مکانهایی زندگی می‌نمایند که در بیانیه سازمان مللUN,HSP مناطق حاشیه‌ای و غیر قابل پذیرش نامیده شده‌اند.

کنیا- نایروبی

منطقه‌‌ای حاشیه با 600 هزار نفر بزرگترین مرکز حاشیه‌نشینی جهان با نام Kibera

کامبوج، پنوم‌پن

جمعیت 230 هزار نفر حاشیه‌نشینی مهاجر

برزیل، ریودوژانیرو

منطقه حاشیه‌ایFavelas پایه‌ریزی شده در 1950 با 700 نفر با رشد بسیار سریع

سریلانکا،کلمبو

مرکز قدیمی شهر با صدها هزار نفر

مصر، قاهره

مناطق حاشیه‌ای در نواحی بیابانی اطراف شهر که از سوی دولت به مراکز نظامی و تخلیه زباله‌ها انتقال یافت.

هند،‌ بمبئی

ده‌ها هزار حاشیه‌نشین کارگر در ایام فصل موسمی در مناطق dharavi   و orangi

جمعیت شهری کشورهای در حال توسعه در 20 سال آینده (2025) با رشد بسیار انبوه با 70 میلیون نفر در سال به 4/4 میلیارد نفر خواهد رسید. در گزارش Habitate UN. آمده در 30 سال آینده دو میلیارد نفر در سکونتگاه‌های غیرقانونی، ناسالم و شلوغ اطراف شهرها خواهند بود. افریقا با بالاترین نرخ رشد 9/71 % ، اقیانوسیه 1/24%،‌آسیای مرکزی و جنوبی 58% ، شرق آسیا 31% غرب آسیا، 1/33%، آمریکای لاتین و حوزه کارائیب 9/31% ، ‌آسیای جنوب شرقی 28% دارای جمعیت ساکن غیررسمی و ناسالم از نظر بهداشت و خدمات شهری هستند. گام یازدهم در هدف هفتم برنامه جهانی توسعه هزاره سازمان ملل(MDP,UN) به اسکان 100 میلیون نفر در سکونتگاه‌های دارای امکانات بهداشتی و خدمات شهری اذعان دارد.(2005 اکتبر، UN. Habitat). مهمترین سؤال بعد از ارائه و دریافت این آمارهای  شهرنشینی نزد پژوهشگران علم اجتماع این است که منبع اصلی این افزایش درصد عظیم جمعیت فضاهای شهری و اطراف‌آن چیست؟ پیتر گیزوسکی و توماس هومر دیکسون در پژوهش شهرنشینی و خشونت بستر مهمی از این افزایش جمعیت را عامل مهاجرت روستائیان و مناطق فاقد امکانات رفاهی به شهرهای بزرگ دارای توزیع بهینه تسهیلات و خدمات شهری می‌دانند(Cizewsky.Thomass,1996).

جدول شماره 1: نرخ شهرنشینی برحسب مناطق جهان در حال توسعه

منطقه

80-1965

90-1980

2005-1990

آفریقای جنوب صحرا

8/4

9/5

8/5

شرق آسیا

3/4

3/3

2/3

چین

3/2

5/13

1/12

آسیای جنوبی

9/3

4/3

0/4

خاورمیانه و شمال‌آفریقا

6/4

4/4

7/4

آمریکای لاتین

9/3

0/3

1/3

 Source: Gizewsky –Thomas, "urban growth and violence, 1996.on ILO 1995

درصد بسیاری از نرخ رشد شهرنشینی در جهان را مهاجرت مناطق روستایی به شهرها و کلان‌شهرها می‌دانند، پدیده‌ای که در کشورهای درحال توسعه بسیار شدید می‌باشد؛ چیزی که آمارها نشان می‌دهد:

جدول 2: سهم مهاجرت در رشد شهرنشینی جهان در 95-1970

مناطق جهان

حجم مهاجرت به شهرها (هزارنفر)

جمعیت‌شهرنشینی (هزار نفر)

درصد سهم مهاجرت در رشد شهرها

1995

1975

آفریقا- تانزانیا

417

8971

1602

96/84

آمریکای لاتین، برزیل

1934

115674

66793

35/59

آسیا، ایران

505

31066

15240

84/47

 Source: Gizewsky –Thomas, 1995 دلایل اصیل مهاجرت در نقاط مختلف جهان در پیوستار مهاجرتی شهر- روستا متفاوت است، (جاذبه شهری یا دافعه روستاها) مثلاً برعکس مناطق آسیای غربی و آمریکای لاتین در نواحی آسیای جنوبی و آفریقا دافعه روستاها بزرگترین عامل مهاجرت بوده است. با وجود این تمایزها در آینده‌(2015) سهم شهرنشینی و مهاجرت و سکونتگاه‌های غیررسمی همچنان روندی رو به رشد خواهد داشت. (Ibid,1995)

جدول3: جمعیت شهرنشینان تا سال 2015

 مناطق‌جهان

 1950 -%

 1995 -%

 2015

% - متوسط رشد1950

% - متوسط رشد 1995

% - متوسط رشد 2015

آفریقا

5/14

7/34

9/53

9/4

7/4

4/4

تانزانیا

8/3

4/24

3/36

1/6

1/7

9/5

آسیا

4/16

5/34

1/50

1/4

7/3

1/3

ایران

0/27

4/60

7/69

1/5

0/5

0/4

آمریکای‌مرکزی

7/39

3/68

3/82

8/4

2/3

7/0

پاناما

7/35

9/54

8/62

2/4

7/2

4/2

اروپا

2/56

0/75

2/82

7/1

7/5

7/0

بریتانیا

2/84

5/89

4/91

7/0

3/0

3/0

آمریکای شمالی

9/63

4/76

0/85

8/2

7/1

5/1

ایالات متحده

2/64

2/76

4/80

7/2

2/1

1/1

اقیانوسیه

4/64

9/70

8/78

9/2

6/1

6/1

زلاندنو

5/72

3/84

8/86

7/2

0/1

0/1

آمریکای‌جنوبی

2/43

0/78

0/90

6/4

8/2

8/1

آرژانتین

3/65

5/87

6/90

8/2

6/1

3/1

 Source: ibid, 1996

در کشور ایران نیز همراه با سایر کشورهای جهان در حال توسعه شاهد رشد و گسترش شهرنشینی و متعاقب آن اسکان غیررسمی بوده‌ایم. نقش مهاجرت به ویژه جاذبه رو به رشد شهرهای کشور و تجمع تبعیض آمیز سرمایه در این فضاهای منطقه ای عامل مهمی در گسترش شهرنشینی در ایران بوده است.

جدول 4: رشد شهرنشینی ایران، استان ایلام، شهر ایلام طی روند 25 ساله %

منطقه

65-1355

75-1365

85-1375

ایران استان ایلامشهر ایلام 

1/52/374/2

0/523/142/1

0/404/108/1

  در این میان نقش مهاجران روستایی در مهاجرت به شهرهای بزرگ بیشتر بوده و در اکثر شهرها، مهاجرتها ساختی 70% با خاستگاه روستایی بدست آمده است.(زنجانی،1382: 233 به نقل از آقابخشی،1382ج2) بطوری که در این سالها سهم مهاجرت نیز همسو با دیگر کشور های در حال توسعه در ایران و ایلام از سهم رشد طبیعی جمعیت شهری بالاتر رفته است. این پدیده انعکاسی گسترده داشته و در شهر ایلام و مناطق اطراف مشاهده میگردد.