حماسه حجاب در سنگر گوهرشاد

اختصاصی از سورنا فایل حماسه حجاب در سنگر گوهرشاد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 7

حماسه حجاب در سنگر گوهرشاد

عالمان و مشعل داران هدایت و جانشینان انبیا پوشش زن را فرمان خدا و سنتی ارزشمند می دانند و زنان مسلمان حجاب را چتر مصونیت و مایه افتخار و عزت خویش می شناسند.

و از سوی دیگر استعمارگران این سنت الهی اسلامی را بزرگترین مانع سر راه خود جهت نفوذ در بلاد اسلامی شناخته از آنگاه که پا به کشورهای اسلامی نهادند این سنت والا و ارزشمند را مورد تهاجم قرار دادند و آشکار و پنهان با حجاب مبارزه کردند. آنان با از بین بردن حجاب، نیمی از امت اسلامی را در کمند وابستگی به سیاست های شیطانی خود گرفتار و زمینه انحراف و استثمار را برای همگی فراهم کردند.

در سالهای 46 و 1345ه .ق مطابق 6 و 1305 ه .ش استعمار پایدار جهت پیاده کردن نقشه های شوم خویش رضاخان را از ایران و آتاتورک را از ترکیه و امان الله خان را از افغانستان به اروپا فرا خواندند و طی یک سفر سیاحتی تفریحی مغز آنان را شستشو دادند و سپس جهت اجرای مقاصد شوم خود آنان را به کشورهای اسلامی برگرداندند تا آرام آرام سنگر حجاب را نابود کنند و بعد هم اهداف شیطانی دیگر خویش را به مرحله اجرا گذارند.

آهنگ اسارت زن

در راستای آن حرکت استعماری رضاخان در نوروز همان سال روزی به همراه خانواده خویش به شهرستان قم آمد و در جوار حرم ملکوتی فاطمه معصومه(س) در مراسم تحویل سال - نوروز - شرکت نمود. لکن خانواده او و زنان همراه روسری ها را عقب زده و با بی حجابی ایستادند تا راه را بر دیگران باز کنند. لکن عالم آگاه و شجاع و دلسوز حضرت آیت الله شیخ محمدتقی بافقی که از وضعیت با خبر شد طی اطلاعیه ای خطاب به رضاخان و همراهانش چنین نوشت و اطلاعیه معظم له بر در و دیوار قم نصب گردید:

«شما چه کسانی هستید؟! اگر از غیر دین اسلام هستید در این مکان شریف چه می کنید؟! و اگر مسلمانید در حضور چندین هزار جمعیت در غرفه حرم چرا «مکشفة الوجه و الشعر» نشسته اید؟»رژیم رضاخان آیت الله بافقی را دستگیر کرد و به تهران برد و پس از پنج ماه حبس در زندان شهربانی مرکز در تهران او را در منزل تحت نظر و کنترل نگه داشتند.

رژیم مزدور پهلوی مبارزه با حجاب را ادامه داد و برای اجرای آن هدف، جشن هایی در شیراز در سال 1353ه .ق 1313ه . ش برگزار کرد. این مجلس در مدرسه شاهپور توسط میرزا علی اصغرخان حکمت شیرازی (وزیر معارف و فرهنگ) منعقد گردید و روز پنج شنبه بعدازظهر (ذی حجة) حدود 30 - تا 40 نفر زن و دختر بدون چادر به رقص و پایکوبی پرداختند در تهران در میدان جلالیه با حضور رئیس الوزراء (ذکاءالملک فروغی) دخترهای مدارس را بدون چادر و بی حجاب جمع کردند و متینگ خاصی را انجام دادند، در جمع آنان گفته شد: نسلی باید پرورش یابد که قبله گاهش «غرب » باشد و زیارتگاهش «لندن ».

قضایای کشف حجاب بر صفحات روزنامه ها نقش بست و هر روز دست به دست می گشت: آیت الله سیدعبدالله شیرازی از شیراز به قم آمد و با آیت عظام مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری و سید احمد خوانساری و حاج میرزا مهدی بروجردی ملاقات کرد و سپس به مشهد رفت و در مشهد با آیت الله حاج آقا حسین قمی ملاقات نمود. معظم له(ره) می گوید: روزنامه ها در جلو ایشان گذاشته شده بود، راجع به قضایای تدریجی کشف حجاب و جشنواره های آن در شیراز، تهران، مازندران و ... صحبت شد و حرکت ضد اسلامی رضاخان و عوامل آن مطرح گردید، حاج آقا حسین قمی متاثر شد و گریه زیادی کرد و فرمود:

«امروز اسلام فدایی می خواهد و من حاضرم فدا شوم.» بعد فرمود:

من می روم تا با این شاه صحبت بکنم، شاید که او را از تصمیمش منصرف گردانم، شما مردم را باید آگاه کنید و هشیار نمایید که توطئه عظیمی در کار است. بعد از آن حاج آقا حسین قمی به همراه دو فرزندش حاج آقا سیدمهدی و حاج آقا سیدسمیع به تهران رفتند و مستقیما با رضاشاه وارد مذاکره شدند، معظم له قبلا هم تلگراف تندی برای رضاشاه فرستاده بود. بعد از گفتگو وی را در شهرری (شاه عبدالعظیم) گرفتند و در باغ «سراج الملک » بازداشت کردند و ممنوع الملاقاتش نمودند.

در پی تهاجم فرهنگی رژیم شاه و مزدور پهلوی به سنگر حجاب و پوشش زن مسلمان به پشتوانه استعمار غرب، مراجع بزرگ تقلید ایستادند و موضع صریح خویش را اعلان داشتند.

در مشهد آیات عظام همچون آیت الله شیخ هاشم قزوینی و میرزاحسین فقیه سبزواری و سیدیونس اردبیلی و شیخ علی اکبر نهاوندی و شیخ آقابزرگ شاهرودی و شیخ ابوالحسن شیرازی و شیخ حسن کاشی و ... در این نهضت بزرگ شرکت داشتند و به پشتیبانی همین امر انبوه جمعیت مردم مسلمان و زنان آزاده روزی در مسجد وکیل شیراز جمع شدند و روزی در صحن مطهر حضرت معصومه(س) و روزی هم در مسجد جامع گوهرشاد مشهد در جوار بارگاه ملکوتی علی بن موسی الرضا(ع) اعتراض خویش را به سیاست های طاغوت در زمینه حجاب زدایی اعلام داشتند.

حماسه جامع گوهرشاد

پس از دستگیری و بازداشت آیت الله حاج آقا حسین قمی در مشهد وضع متشنج گردید مسجد گوهرشاد محل اجتماع مردم و سخنرانان متعهد و دلسوز علیه کشف حجاب وکلاه «بین المللی » یا به عبارتی دیگر فرهنگ منحط تحمیلی نظام شاهنشاهی گردیده بود. خطبای معروف امثال شیخ مهدی واعظ خراسانی و شیخ عباسعلی محقق و شیخ شمس نیشابوری و شیخ محمد قوچانی و ... در آن روزها برفراز منبر گوهرشاد (به نام منبر صاحب الزمان(ع)) می نشستند و به مردم آگاهی و بیداری می دادند.

صبح روز جمعه دهم ربیع الثانی 1354 ه .ق برابر با 20 تیرماه 1314 ه .ش مسجد گوهرشاد شور و حال دیگری داشت جمعیت فراوانی به همراهی علما در آنجا اجتماع کرده بودند از سوی دیگر رضاخان قزاقان را در مشهد مستقر کرد تا مردم را متفرق نمایند آنان وارد عمل شدند و بر روی مردم بی محابا آتش گشودند و حدود یکصد و پنجاه نفر را کشته و زخمی کردند لکن مردم متفرق نگشتند و مقاومت کردند و در برابر آنان ایستادند. در پی آن مقاومت قشون قزاقان عقب نشینی کرده که در همین موقع تلگرافی مبنی در دفاغ از اسلام به شاه مخابره شد و هشت نفر از عالمان و آیات عظام بر آن امضا کردند همانند مرحوم آیت الله سیدیونس اردبیلی و سیدعبدالله شیرازی و ...

پس از هجوم قزاقان و کشته و زخمی شدن عده ای در روز جمعه مردم اطراف مشهد با داس و بیل و چهار شاخ و اسلحه سرد به طرف مسجد سرازیر شدند مسجد پر از جمعیت شده بود، زنان شجاع و آزاده مسلمان تقاضای شرکت در آن تظاهرات بزرگ داشتند که در مسجد پیرزن چادر زدند و آنان نیز حضور پیدا کردند مرحوم نواب احتشام رضوی برای زنان سخنرانی کرد.

تحقیق درمورد مسجد گوهرشاد

اختصاصی از سورنا فایل تحقیق درمورد مسجد گوهرشاد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 12

مسجد گوهرشاد؛ بنیانگذار و موقوفات آن

مهدعلیا، گوهرشادآغا یا گوهرشاد بیگم از اشراف زنان خراسان بوده است. وى زنى بسیار باتمکّن، باوقار، خردمند، باثروت و بااحتیاط بود که به کثرت رحم و اطعام و انعام و صدقات و خیرات و مبرات موصوف و در حسن تدبیر و سیاست و حیا، مقامى والا داشت. به گفته مرحوم حاج ملاهاشم خراسانى در کتاب منتخب التواریخ: مخدره گوهرشادآغا مسلما شیعه بوده و در کمال اخلاص و حسن عقیده مسجدى را در مشهد مقدس بنا نهاده، ومى توان گفت، که این مسجد مقدس قدیمى ترین مسجد موجود شیعه در این ناحیه است.وى به سال 780 هـ.ق دیده به جهان گشوده است و در روز نهم رمضان سال 816 هـ.ق در سن هشتادویک سالگى بر اثر وسوسه جمعى ، میرزا سلطان ابوسعید بن سلطان محمد بن میر انشاه بن امیر تیمور که برادرزاده شاهرخ بود در هرات فرمان قتل او را داد و سرانجام، وى را به شهادت رساندند و پیکرش را در مدرسه گوهرشاد که خود، آن را ساخته بود در هرات، کنار مزار شوهرش به خاک سپردند. پسرش، میرزا بایسنقر نیز در این مدرسه، در جوار قبر مادر و پدرش مدفون گردیده است.

پدر گوهرشادآغا، امیر غیاث الدین ترخان است که یکى از امراى عهد تیمورى بوده، و در جنگهاى بزرگى شرکت داشته و چنگیزخان او را ـ ترخان ـ کرده بود. ترخان یا آغاجى یا آغجى ، عنوان منصب خاصى در دستگاه امراى ماوراِءالنهر وخراسان بوده است که صاحب این منصب، واسطه میان سلطان و رعیت بوده، و به خاطر حشمت و نفوذى که داشته، بدون التزام به رعایت نوبت و رخصت، نزد سلطان بار مى یافته است، اصولاً در دوره مغول، براى متصدى عنوان ـ آغاجى ـ غالباً لقب ـ ترخان ـ tarxan را به کار مى برده اند.به نقل جوینى : ترخان، آن بوَد که از همه مؤونات معاف بوَد و در لشکر که باشد، هر غنیمت که یابد، وى را مسلم باشد، و هرگاه که خواهد در بارگاه بى اذن و دستورى درآید، و وى را لشکر و مرد و مرکب و تجملات چندان که در حد و حصر نیاید....مادر گوهرشاد آغا، بانو خان زاده بیگم است که در ماه رجب سال 814هـ.ق در مشهد مقدس وفات کرده و در جوار مرقد مطهر حضرت رضا(ع) مدفون گردیده است.همسر گوهرشادآغا، امیرزاده شاهرخ بن امیر تیمور گورگانى مى باشد که در روز پنج شنبه چهاردهم ربیع الثانى سال 779 هـ.ق متولد ودر سال هشتصد وپنجاه هـ.ق در شهر رى درگذشته که جنازه اش را به هرات حمل نمودند و در مدرسه گوهرشاد آغا دفن گردید، دوران سلطنت شاهرخ چهل وسه سال بوده است.فرزندان گوهرشاد آغا: این بانوى محترمه داراى دو پسر بوده است؛ یکى به نام: میرزا ابراهیم یا ابراهیم سلطان که در ماه شوال سال 796هـ.ق متولد و در ماه شوال سال 837 هـ.ق درگذشته و پسر دیگر گوهرشاد ـ آغا به نام، میرزا بایسنقر بود که در سال 802 هـ.ق متولد شده و در سال 837 هـ.ق درگذشته است.پسران گوهرشاد آغا هنرمند بوده اند: هر دو پسر این بانوى بزرگوار به حسن خط و سایر کمالات ممتاز بوده اند بدین شرح:میرزا بایسنقر، خوش طبع و هنرمند و هنرپرور بود ودر خط ثلث، سرآمد خطاطان محسوب مى شد. در کتابخانه اش پیوسته چهل نفر از خوشنویسان و تذهیبکاران و نگارگران مشغول کتابت و تذهیب و تصویر بوده اند. کتیبه پیش طاق مسجد گوهرشاد مشهد به خط ثلث از همین میرزا بایسنقر پسر گوهرشادآغا است که در بیست سالگى آن را نوشته و از قدرت و قوت قلم، معجزه اى به یادگار گذاشته است در این مسجدى که از بناهاى مادرش مى باشد. همچنین، کتابت بزرگترین قرآن موجود که طول هر صفحه آن دو ذرع ونیم و عرض آن یک ذرع و دو گره است و به خط محقق، از جمله آثار ارزنده او است که هم اکنون برخى از صفحات آن در کتابخانه آستان قدس و کتابخانه آقاى على اصغر مهدوى در تهران موجود است و نگارنده این سطور موفق به زیارت آن شده است.

ترتیب شاهنامه و الحاق مقدمه معروف بایسنقرى بر آن توسط همین امیرزاده در سال 829 هـ.ق صورت پذیرفته است.بایسنقر میرزا دوستدارترین و بانى زیباترین مکتب کتابسازى در ایران بوده است، و در هیچ دورانى به اندازه زمان او نسخه هاى نفیس و زیبا نوشته و تصویر نشده است، به طورى که کمتر کتابخانه اى در جهان هست که از کتاب هاى بایسنقر نسخه اى در آن یافت نشود.جذب هنرمندان: این امیرزاده توجه خاصى به هنر نشان مى داد و هر کجا که هنرمندى سراغ داشت، با اجلال و تعظیم، او را به کارگاه خود جذب مى کرد، با آن که در هرات، صحافان و جلدسازان استاد به هم مى رسید، مع ذلک، به آنان اکتفا نکرده، در تبریز، استاد قوام الدین مجلد تبریزى که در صحافى و هنرهاى جلدسازى به غایت اشتهار داشت و صیت شهرت او به هرات نیز رسیده بود، را از تبریز به هرات آورده در کتابخانه گماشت و مورد توجه قرار داد. وى در صحافى انواع هنرنمایى مى فرمود از جمله، معرق را که تا آن عهد وجود نداشت، ابداع کرد. معرق سازى ، نخست، با اصطلاح آن روز منبت جلد خوانده مى شد. غیر از او، استاد ولى الله سمیعى نیشابورى ، سیف الدین نقاش و احمد بن محمود کمال مذهب، از آن جمله بوده اند.پسر دیگر گوهرشادآغا، نواب میرزا سلطان ابراهیم بن میرزا شاهرخ برادر میرزا بایسنقر به غایت مستعد و هنرمند و فاضل بود و نیکو مى نوشت و فضلى به کمال داشت و از مولانا پیر محمد شیرازى تعلیم گرفت.هم اکنون قرآنى به خط نسخ بسیار عالى از میرزا سلطان ابراهیم در موزه کتابخانه آستان قدس رضوى موجود است به شماره 414 که آن را در سال 827 هـ. ق نوشته است و در همین سال وقف بر روضه منوره حضرت رضا (ع) کرده است. در آخر این قرآن آمده:کتبه اضعف عبادالله الرحمن ابراهیم سلطان بن شاهرخ بن تیمور گورکان عفا الله عنهم، فى سنة سبع وعشرین وثمانمایة الهجریة... .هم چنین، کتیبه سنگى به خط ثلث سه دانگ عالى با رقم ( کتبه ابراهیم سلطان) بر سر در مدخل صحن میرعلاءالدین در شیراز موجود است. قاضى میراحمد گوید: میرزا سلطان ابراهیم بن میرزا شاهرخ آیه: اِنَّ اْلمُتَّقینَ فِی جنَّاتٍ وَ نَهَرٍ، فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقتَدِرٍ را به خط ثلث بر سنگى نوشته به تبریز فرستاد تا سنگتراشان کنده به شیراز برده، بر در دکان عمارتى که وى در میان صحن مسجد جامع بزرگ شیراز که در زمان سامانیان احداث یافته و میرزا آن عمارت را در شهور سنه عشرین و ثمانمایه ساخته[است]، نصب نموده....کتیبه هاى مدارسى که در شیراز در آن ایام، خود، احداث نموده مثل: دارالصفا و دارالایتام، به خط او بوده و در عمارت بقعه ظهیرى نیز به خط میرزا است و در صفحه مقبره شیخ العاشقین، شیخ سعدى شیرازى غُفرله، این غزل به خط آن بى بدل بر ازاره آن، به کاشى تراشى مسطور است:

به جهان خرم از آنم جهان خرم از اوست

عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست

نـه فلک راست مسلّم نه ملک را حـاصل

آن چه در سرّ سویـداى بنى آدم از اوست

شادى و غـم برِ عارف چه تفاوت دارد

ساقیا باده بده شـادى آن کاین غم از اوست

پادشـاهى و گدایى برِ ما یکسـان است

که بدین در همه راپشت اطاعت خم ازاوست

سعدیـا گر بکنـد سیل فنا خانـه عمـر

دل قوى دار که بنیاد بـقا محـکم از اوست

دانلود تحقیق نقد و بررسی معماری مسجد گوهرشاد

اختصاصی از سورنا فایل دانلود تحقیق نقد و بررسی معماری مسجد گوهرشاد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود تحقیق نقد و بررسی معماری مسجد گوهرشاد در 116 صفحه با فرمت ورد بسیار جامع و مناسب مطالعات و پروژه های دانشجویی شامل بخش های زیر می باشد:

مقدمه

فصل اول

خراسان

مشهد

آستان قدس رضوی

غنی ترین بقاع متبرک ایران

مدارس و اماکن مذهبی مشهد

ابنیه تاریخی و آثار فرهنگی مشهد

فصل دوم

دوره ی تیموریان

شیوه آذری

نیارش در شیوه آذری

آرایه در شیوه آذری

معماری دوره ی تیموری

اجزای ترکیب کننده

اجزای فضاساز

حیاط

ایوان

رواق

گنبدخانه (گنبد، قبه)

تالار ستوندار

عناصر ویژه معماری در دوره ی تیموری

مناره ها

سردابه

نمای حیاط

درگاه ورودی (پیش طاق)

نمای ورودی

مجموعه ی ورودی

طبقه بندی ساختمان

معماری مسکن

بنیاد های مذهبی و خیریه مسجد جامع

مدرسه

زیارتگاه

مصالحی که در ساختمان بکار می رود

آجر، اندازه- شکل و نوع

سنگ

روش های ساخت

شالوده ها

داربست

فصل سوم

پلان ها و مقاطع مسجد گوهرشاد

معرفی مسجد گوهرشاد

حال می پردازیم به مشخصات اصلی گوهر شاد

صحن مسجد جامع گوهر شاد

گنبد

مسجد پیرزن

ایوان های مسجد جامع گوهر شاد

ایوان جنوبی

ایوان دارالسیاده

ایوان شمالی

ایوان غربی

ایوان شرقی

گلدسته ها و مناره های مسجد گوهر شاد

نقوش و عناصر در مسجد گوهرشاد

نقوش هندسی

نقوش گیاهی

اسلیمی

ختایی

برگ

گره، چنگ، بند

ساقه

خط بنایی

خط معقلی

خط محقق

خط ثلث

خط نسخ

خط نستعلیق

رنگ سفید

آبی لاجوردی

فیروزه ای

زرد

آبی

سبز

سیاه

فصل چهارم

زندگی و خصوصیات بانو گوهرشاد

امتیازات جامع گوهرشاد

بنای رواق در اماکن متبرکه

 پایان زندگی گوهرشاد

منابع

مقدمه

نیاز به عبادت و راز و نیاز با معبود از دیر باز بشر را به جست و جوی مکانی پاک و مقدس وا داشته است. در ادیان مختلف مکانی برای این خواسته پیشنهاد شده است. پیامبر اسلام (ص) مسجد را برای مسلمانان پایه گذاری کرد که در آنجا به عبادت بپردازند. با وجود یکسان بودن ارزش مکانی نقاط زمین، گاهی به واسطه ی حوادث و تحولات اتفاق افتاده، مکان ها ارزش معنوی خاصی پیدا می کنند بعد مسجد برای مسلمانان نماد قداست، پاکی، تقوا، یگانگی و گردهمایی است. علاوه بر عبادت برای حل مسائل مذهبی، سیاسی و اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد. قداست و اهمیت این مکان، هنرمندان را بر آن داشت تا هنر خود را در خدمت آن گذارند. و اکنون بسیاری از مساجد مانند موزه های هنری هستند. در کشورهای مختلف با توجه به تزیینات و مصالح سرزمین خودشان این مکان را آراسته اند.

مسجد گوهرشاد از بناهای دوره ی تیموری است که در جوار حرم امام رضا (ع) قرار دارد.

این مسجد هر روزه زائران زیادی را به سوی خود جلب می کند.

مسجد چهار ایوانه است و بزرگترین آن جنوبی یا مقصوره است که گنبد روی آن واقع شده و مناره های آن که از قدیمی ترین مناره هاست آن را از سایر مساجد جدا می سازد.

مصالح و تزیینات فراوانی دست به دست هم داده اند تا این مجموعه ی زیبا را به وجود آورده اند. مصالحی مثل آجر، کاشی، سنگ، گچ در این مجموعه دیده می شود.

نقوش هندسی از تنوع بیشتری برخوردار است که با مصالح مختلف به اجرا در آمده است. در مسجد گوهر شاد خطوط متفاوتی دیده می شود و خوشنویسان بنامی در این مجموعه هنر آفرینی نموده اند. از جمله بایسنقر میرزا و محمدرضا امامی. بیشترین خطی که در این مجموعه کار شده است خط ثلث است.

رنگ که سریعترین عنصر در جلب بیننده است با تنوع زیاد در مسجد گوهر شاد مشاهده می شود. محققین وجود هفت رنگ را در آثار ایرانی به اعتقادات آن ها ربط می دهند. که این هفت رنگ شامل آبی لاجوردی، فیروزه ای، سفید، سبز، زرد، سیاه، آبی می باشد. در مجموعه گوهر شاد این رنگ ها به وفور یافت می شوند و انعکاس نور روی رنگ ها در ساعات مختلف جلوه ای خاص دارد. رنگ سفید خط نوشته ها بروی آبی لاجوردی تضادی چشم گیر به وجود آورده است. رنگ حاکم بر مجموعه آبی است که خود رنگی آرام بخش و مقضود زائر را برطرف می کند..

عواملی مثل تقارن، ریتم و رنگ، علاوه بر شکل آفرینی دارای پیام هستند و در بناهای اسلامی خصوصاً مسجد کاربرد فراوان دارند. در مسجد گوهرشاد طرز قرارگیری ایوان ها، مناره ها و رواق ها دارای تقارن هستند.

وقتی وارد مسجد گوهرشاد می شویم، در میان تزیینات کاشی پر نقش و نگاری قرار می گیریم که در نظر اول همه آبی به نظر می رسند...

دانلود تحقیق زبان فضا در معماری مسجد گوهرشاد و تزئینات آن

اختصاصی از سورنا فایل دانلود تحقیق زبان فضا در معماری مسجد گوهرشاد و تزئینات آن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فصل یک:معماری حرم:

ده قرن هنرومعماری ایران درحرم رضوی   مجموعه بارگاه امام هشتم شیعیان که پیدایی آن به پیش از شهادت آن حضرت بازمی گردد، اکنون ۱۲۳۳ سال قدمت دارد و این در حالی است که شهادت امام رضا(ع) در ۱۲۲۳ سال پیش واقع شده است. ضریح مبارک شاهکاری است با طراحی «استاد محمود فرشچیان» و پنجمین ضریحی است که مضجع شریف را در برگرفته است.      «در بارگاه امام رضا(ع) هیچ یک از شبستان های وسیع و هیچ گوشه ای از صحن های مزینی که در اطراف ضریح قرار دارد، خالی از هیجان نیست. با این همه در آنجا هر کسی احساس آرامش و انزوا می کند و تنها جسم افراد است که در یک جا گرد آمده است. یک زمزمه آسمانی خلأ میان گنبد رنگارنگ و دیوارهای پوشیده از کاشی های سبک صفوی و پوشش مرمرین زمین را که با قالی های گرانبها فرش شده است، آکنده می سازد و انسان احساس می کند که در این مقدس ترین زیارتگاه ایران معجزاتی در شرف وقوع است و راه هایی در پیش پای انسان به سوی بهشت قرار گرفته است.»مجموعه بارگاه امام هشتم شیعیان که پیدایی آن به پیش از شهادت آن حضرت بازمی گردد، اکنون ۱۲۳۳ سال قدمت دارد و این در حالی است که شهادت امام رضا(ع) در ۱۲۲۳ سال پیش واقع شده است. این مجموعه علاوه بر محوطه اصلی حرم و گنبد طلا در بر دارنده فضاهای وسیع معماری شامل ۲۴ رواق، ۱۰ صحن، ۴ بست، ۳ مدرسه و ۲ مسجد است که در این میان تنها یکی از مساجد آن یعنی «جامع گوهرشاد» یک صحن، چهار ایوان، هفت شبستان، بیست و دو غرفه و بیست و هشت ورودی دارد و ۳۲ کتیبه تاریخی از سال ۸۲۱ ه- . ق تا دوره معاصر را در خود جای داده است. غیر از اینها مجموعه آستانه مشتمل بر گورستان های وسیعی است که نامدارترین شاهان، امیران، دانشمندان و هنروران در آنها فرو خفته اند. نامدارانی چون شیخ بهایی، شیخ طبرسی، شیخ حر عاملی، شاه تهماسب صفوی، امیر علیشیر نوایی، عباس میرزای قاجار، میرزا حسین خان سپهسالار و... موزه های آستانه با ۱۱ گنجینه بزرگ، آنچنان که «دکتر علی شریعتی» به درستی تصریح می کند؛ جایی است که «در آن می توان سهم تشیع را در عالم هنر، بخصوص هنر اسلامی به دقت مطالعه کرد.» و بالاخره کتابخانه آستانه با ۳۰ هزار مترمربع زیربنا، ۳۸ هزار کتاب خطی، ۳ هزار قرآن خطی و ۴۰۰ هزار کتاب چاپی، یکی از بزرگترین آرشیوهای تاریخی در ایران و بلکه پهنه جهان اسلام به شمار می آید. با وجود این، ارزش های تاریخی و هنری نهفته در روضه رضوی در پرتو جنبه های قدسی و آداب زیارتی آن تا حد زیادی به فراموشی سپرده شده و موجب شده است پاره ای از برنامه ریزی ها و اقدامات در این مجموعه سترگ، خالی از دغدغه های مربوط به صیانت از میراث فرهنگی باشد. گفتار حاضر بر آن است تا با نگاهی گذرا به روند پیدایی و تکوین بارگاه هشتمین امام، برخی از جنبه های تاریخی و هنری آن را مورد توجه قرار دهد. شاید همه ما که چند باری به زیارت قدسی ترین زیارتگاه ایران شتافته ایم با توجه به این جنبه ها دریابیم روضه رضوی جایی است که به واقع آن را ندیده ایم و باید از نو بدان بنگریم! حرم مطهر؛ جایی که پیش از امام رضا ساخته شد ده سال پیش از شهادت علی ابن موسی الرضا(ع)، «هارون الرشید» خلیفه عباسی برای سرکوب شورش «رافع بن لیث» در ماوراءالنهر، از بغداد راهی خراسان شد؛ اما در میانه راه بیمار شد و در نزدیکی قریه سناباد توس در باغ «حمید بن قحطبه طایی» به استراحت پرداخت. حمید بن قحطبه (بر وزن مخمسه) سردار بزرگ جنگ های بنی عباس علیه بنی امیه بود که بعدها به امارت خراسان رسید و مقر حکومتش باغ و عمارت باشکوهی میان سناباد و نوغان یعنی مشهد امروزی بود. هارون در همین باغ درگذشت و در آنجا به خاک سپرده شد (بهار ۱۹۳ ه- . ق) اندکی بعد بقعه ای بر گور او برافراشتند تا تجلیلی از این بزرگترین خلیفه عباسی باشد.ده سال بعد، هنگامی که مأمون فرزند هارون، همراه با امام رضا(ع) از مرو به بغداد آمد، در باغ حمید ابن قحطبه و کنار بقعه پدرش فرود آمد. او در همین باغ امام هشتم را مسموم کرد و در بقعه پدرش به خاک سپرد. (صفر ۲۰۳ ه- . ق) از این رو آستانه کنونی امام رضا(ع) مطابق با باغ حمید ابن قحطبه است و محوطه اصلی حرم ایشان، حدود ده سال پیش از شهادتشان شکل گرفته است. اینکه امروزه مزار امام درست در میانه گنبدخانه قرار ندارد، شاید بدین سبب باشد که بنای اولیه متناسب با گور هارون ساخته شده و در بازسازی های بعدی شکل کلی آن حفظ شده است.جالب آنکه هنوز هم دو متر از دیوار چینه ای بقعه نخستین یا همان بقعه هارون باقی است و بقایای قناتی که در باغ حمید بن قحطبه جاری بوده، در بخش هایی از حرم مانند رواق دارالذکر مشاهده شده است. گویا این قنات از زاویه جنوب غربی به طرف حرم می آمده.«ابوالفرج اصفهانی» در «مقاتل» می گوید: «مأمون هنگام حفر قبر علی ابن موسی الرضا حضور داشت و گفت: صاحب این نعش به من می گفت: هنگامی که خواستید برای من قبری حفر کنید، آب و ماهی در آنجا ظاهر خواهند شد، بعد از آنکه مشغول حفر شدند، آبی ظاهر شد و ماهی در آن پدید آمد و بعد آب خشک گردید و رضا(ع) را در آنجا به خاک سپردند.» این روایت به نوعی مؤید تاریخی قناتی است که هنوز بخشهایی از آن در اطراف حرم و نیز پشت محراب مسجد گوهرشاد وجود دارد. خرابی و بازسازی؛ داستان همیشگی حرم از تاریخ آستانه در فاصله سال ۲۰۳ تا نیمه دوم سده چهارم هجری اطلاع دقیقی در دست نیست. اما به نظر می رسد تغییر قابل توجهی در ساختمان بقعه به وجود نیامده. در ابتدای دوره غزنوی «سبکتگین» به گمان آن که مبادا روضه رضوی جایی برای تجمع و همبستگی شیعیان باشد، حرم امام را ویران کرد، اما فرزندش «سلطان محمود غزنوی» گرچه صبغه ای کاملاً ضد شیعی داشت، از روی تدبیر به مرمت آن همت گمارد و آستانه را اندکی گسترش داد. گفته اند نخستین بار در همین زمان گنبد و مناره ای برای حرم افراشته شد. همچنین مسجد کوچک «بالاسر» از یادگارهای دوره غزنوی است که بانی آن «ابوالحسن عراقی» بوده است.بعدها در سال ۵۱۰ ه- . ق و به روزگار حکومت سلجوقیان بر اثر نزاعی که میان شیعیان و سنیان در مشهد و توس پدید آمد، بار دیگر حرم رضوی در روز عاشورا مورد حمله قرار گرفت و ویران شد. آثار خرابی پس از چند سال به وسیله یکی از علویان به نام «ابوالقاسم احمدبن علی بن احمد علوی حسینی» از میان رفت. قدیمی ترین سنگ مزاری که از بارگاه امام به دست آمده و از شاهکارهای هنر سنگ تراشی در ایران است، نام همین فرد را به همراه تاریخ ۵۱۶ ه- . ق در بر دارد.۳۲ سال بعد در یورش غزها (غز بر وزن لر، گروهی از ترکان آسیای مرکزی) به خراسان، دوباره خساراتی به روضه رضوی وارد آمد که توسط «شرف الدین ابوطاهربن سعد بن علی قمی» از عمال حکومت سلجوقی به سال ۵۵۶ ه- . ق ترمیم شد و ازاره حرم با کاشی های بسیار نفیس که هنوز باقی هستند، زینت یافت. گفتنی است ریشه تاریخی داستان «ضامن آهو» به همین دوران راه می برد و آن شکارچی که آهوان از کمندش به حرم امام پناه بردند، فرزند بیمار سلطان سنجر سلجوقی بود. گفته اند او در این واقعه طی مکاشفه ای شفا یافت و از این رو پدرش امر به تجدید بنای حرم داد.از دوره خوارزمشاهیان (۶۲۸ - ۴۹۰ ه- . ق) دست کم سه محراب، یک کتیبه کاشی خشتی بر دیواره حرم و چند کتیبه دیگر در مجموعه بناهای آستانه به جا مانده است. این آثار اگرچه از حیث عددی قابل توجه نیستند، اما به لحاظ نفاست از شاهکارهای هزاسلاتی تلقی می شوند. خصوصاً محراب که تاریخ آن به سال ۶۱۲ ه- . ق بر می گردد. از ظریف ترین و چشم نوازترین محرابهای موجود در ایران است.خوشبختانه در واقعه حمله مغول به ایران (۶۱۶ ه- . ق) حرم رضوی از معدود بناهایی بود که به ملاحظه احساسات عمومی ویران نشد و سالم ماندن بخشی از آثار دوره سلجوقی و خوارزمشاهی تا به امروز مؤید این مدعاست. حتی بعدها که مغولان خوی انسانی گرفتند و آیین مسلمانی اختیار کردند، در رسیدگی به آستانه امام رضا (ع) کوششها به خرج دادند. چندان که عده ای ساختمان گنبد امام را نه به دوره غزنوی که به دوره «سلطان محمد خدابنده» از نوادگان چنگیز نسبت داده اند.     مسجد گوهرشاد یکی از مساجد با شکوه و دیرینه سال اسلامی که پس از قریب شش قرن در شهر مقدس مشهد برپاست و شکوه و عظمت خود را همچنان حفظ کرده است ، مسجد گوهرشاد است که آیینه ای از جلوه ملکوتی و هنر معماری کشور اسلامی ما، ایران بشمار می آید. این مسجد بزرگ ، به همت بانوی نیکوکار گوهرشاد آغا همسر میرزا شاهرخ فرزند امیر تیمور گورکانی به دست معماران . هنرمندان ایرانی که در بارگاه شاهرخ می زیستند پی ریزی شده و در سال ۸۲۱ هجری قمری ساختمان آن به پایان رسیده است.

شامل 49 صفحه فایل word قابل ویرایش

مقاله قیام مسجد گوهرشاد

اختصاصی از سورنا فایل مقاله قیام مسجد گوهرشاد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود مقاله قیام مسجد گوهرشاد 23 ص با فرمت word

چکیده

 اروپاییان بعد از انقلاب صنعتی و پیشرفت‌های روز افزونی که در زمینه تجارت، صنایع، اقتصاد و...کسب کردند برای بدست آوردن مواد خام مورد نیاز خود متوجه سرزمین‌های شرق شدند ویکی از این کشورهاایران است. متاسفانه کشورما ازاین تحولات چشم گیر بر کنار بوده است وگویی بیرون از این پیشرفت ها به زندگی بدوی خود ادامه می‌دهد. در اواخر دوران قاجاریه روابط بین ایران وکشورهای اروپای شدت می‌گیرد وبا اعزام محصلان ایرانی به اروپا عقب ماندگی ایران از پیشرفت وتجارت غرب روز به روز نمایا ن تر می‌گردد. با روی کارآمدن سلسله جدید به نام پهلوی وقبل از آن بعد از انقلاب مشروطه توجه به غرب وپیشرفت ایران مدنظر روشنفکران وسیاستمداران ایرانی قرار می‌گیرد. اشتهای تجددگرایان ایران برای صنعتی شدن وپیشرفت روز افزون، دست آویزی برای پیشبرد اهداف استعماری غرب خصوصا بریتانیا می‌شود و برای این منظور قزاقی ساده به نام رضاخان انتخاب گردیده وبه عنوان شاه ایران بر اریکه قدرت تکیه می‌زند. رضاشاه برای رساندن ایران به مدارج به اصطلاح مترقی جهان غرب تلاش‌های زیادی انجام می‌دهدکه با مخالفت مردم و روحانیت ایرانی مواجه می‌گردد و نمونه این مخالفت‌ها واقعه گوهرشاد است. که بسیار دردناک و قابل تامل می‌باشد.

 کلیدواژه ها: غرب، رضاشاه، بریتانیا، روحانیت، تجدد، گوهرشاد

   1- مقدمه

 در جریان انقلاب صنعتی اروپاییان در زمینه‌های مختلف تجاری، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی پزشکی و.... پیشرفت‌های چشمگیری را کسب کرده اند. از آن طرف کشورهای شرق ومن جمله ایران ازاین پیشرفت ها و اتفاقات به دور بوده و در تاری که به دور خود تنیده است درحال زندگی به سبک بدوی و ابتدایی خود است. بعد از انقلاب مشروطه وباز شدن هرچه بیشتر پای استعمارگران خصوصا انگلیس ماشاهد شنیدن نغمه‌های جدید هم چون آزادی، زنان، قانون و.. هستیم که برای ما ایرانیان نا آشنا و به دور از پیش در آمد ذهنی هستند. متاسفانه باید گفت این نغمه ها دور از ذهن هم نبودند. چون معرفان آنان تحصیل کرده‌های غربی هستند که واژگان معادل آن رادر بین ایرانیان مسلمان نمی‌شناختند، باعث تشتت ذهن مردم اجتماع گردیدند. و در این بین می‌توان به نقش علمای ایرانی اشاره کرد که به جای قدم گذاشتن وپیدا کردن واژگان معادل آن در اسلام تنها در مقابل این مفاهیم جدید جبهه منفی و تقابل گرفته اند. بعداز روی کار آمدن سلسله پهلوی در ایران بریتانیا تلاش زیادی را برای رسیدن به اهداف خود در ایران آغاز کرد. واز آن جایی که از علاقه متجددان ایرانی برای پیشرفت کشورشان آگاه بود با همین ابزار شروع به حمله به ریشه ها وارزشهای فرهنگی مردم ایران نمود. از آن جایی که همیشه کشورهای مبدأ بعد از تاثیر قدرت خود بر کشور ضعیف سعی در تحمیل فرهنگ خود به کشور مقصد را دارند تهاجم فرهنگی به ایران دوراز انتظار نبوده است..............