دیوان بین المللی دادگستری به عنوان رکن اصلی قضائی ملل متحد تا کنون به قضایای گوناگون رسیدگی کرده و آرای مختلفی اعم از ترافعی یا مشورتی صادر کرده است . این آراء از جنبه های مختلف چه برای طرفین موضوع و چه برای تمامی تابعان حقوق بین الملل واجد اهمیت می باشد . دیوان بین المللی دادگستری در آرای صادره خود گاهی به مفاهیمی جدید اشاره می کند که در ساختار نظام حقوق بین الملل دارای ارزشی خاص بوده و هستند .تحلیل آراء و نظرات دیوان در خصوص این مفاهیم به طور خاص و در خصوص حقوق بین الملل به طور عام به ما کمک می کند تا ماهیت این مفاهیم را بهتر شناخته ارزیابی بهتری از حقوق بین الملل و مجموعه قواعد آن داشته باشیم.
یکی از این مفاهیم هم که در برخی آراء دیوان به صراحت مطرح شده ،بحث اعمال حمایت دیپلماتیک می باشد. در نوشتار حاضر 3 قضیه از این پرونده ها مورد بحث و بررسی گذاشته شده است که عبارتند از: قضیه بارسلونا تراکشن، قضیه برادران لاگراند و قضیه اونا و سایر اتباع مکزیکی.
آنچه که از آراء دیوان در این قضایا برمی آید این است که دیوان در صدد شفاف کردن مفاهیم و مبانی حمایت دیپلماتیک از جمله طی مراحل داخلی و بحث اعمال حمایت دیپلماتیک است .
در برخی آراء علاوه بر موضوع حمایت دیپلماتیک به حقوق بشر نیز نیم نگاهی شده است،که به آنها نیز در این نوشتار اشاره شده است و همچنین به حقوق بین الملل عرفی به عنوان منشأ موضوع حاضر نگاه ویژه ای شده است .
واژگان کلیدی : حمایت دیپلماتیک، دیوان بین المللی دادگستری، حقوق بین الملل،حقوق بین المللی عرفی
مقدمه
حمایت دیپلماتیک حقی است که در حوزه حقوق بین المللی عرفی قرار گرفته ومجموعه اقداماتی است که یک کشور برای احقاق حق اتباع خود و حمایت از آنان که در قلمرو یک کشوردیگر مورد تعدی وتجاوز (اعم از مالی یا جانی) قرار گرفته اند انجام می‌دهد. در این حالت ادعای شخصی دعوا به ادعای کشوری تبدیل می‌گردد ورسیدگی قضایی از سطح داخلی به سطح بین المللی و رابطه اولیه فرد متضرر وکشور مسئول به رابطه کشور متبوع متقاضی وکشور مسئول تبدیل می‌شود.( ضیایی بیگدلی، 1384، ص487)
اعمال و اجرای این نوع حمایت طبق ماده 44 طرح مسؤلیت بین المللی دولتها (2001) منوط به شرایطی است که عبارتند از : الف) دعوا مطابق با قواعد قابل اعمال مربوط به تابعیت شاکی اقامه نشده باشد ب) دعوا مربوط به موردی باشد که قاعده مقدماتی طی محاکم داخلی بر آن اعمال شده وهیچ گونه محکمه داخلی در دسترس و موثری طی نشده باشد.
دیدگاه کلاسیک بیان می‌دارد که این حق بیشتر به صورت یک حق دولتی است تا خصوصی وفردی. همانطورکه در تصمیم دیوان دایمی دادگستری در قضیه ماور و ماتیس تائید شده است. دیوان دائمی در این قضیه بیان داشت که حق حمایت از اتباعش یک اصل اساسی درحقوق بین الملل است؛ به این علت که افراد قادر به احقاق حق از طریق دعاوی نیستند
قضیه بارسلوناتراکشن
بند اول: شرح تاریخی رویداد
بررسی رأی دیوان
قضیه برادران لاگراند
بند اول: شرح تاریخی رویداد
قضیه اونا و سایر اتباع مکزیکی
بند اول: شرح تاریخی رویداد
بند دوم: بررسی رأی دیوان
نگاهی به کارکرد دیوان بین المللی دادگستری در حوزه حمایت دیپلماتیک
چکیده
مقدمه
نتیجه گیری
شامل 29 صفحه فایل word