فرمت فایل : WORD + PDF
تعداد صفحات:192
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مردم شناسی
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
چکیده 1
مقدمه 4
فصل اول: طرح تحقیق
1-1. طرح مسأله 6
2-1.ضرورت و اهمّیّت تحقیق 8
3-1.اهداف تحقیق 10
4-1.پرسش‌های تحقیق 11
5-1.مُدل تحقیق 11
6-1. روشهای تحقیق 13
1-6-1.جامعه‌ی مورد تحقیق 19
2-6-1.مشکلات تحقیق 20
7-1. پیشینة تحقیق 20
8-1.تعاریف اصطلاحات تحقیق 25
9-1. چهارچوب نظری 28
1-9-1. مکتب اشاعه گرایی 30
2-9-1. مکتب کارکرد گرایی 33
فصل دوم: معرفی روستا
1-2. بررسی موقعیت جغرافیایی 37
1-1-2. موقعیت جغرافیایی شهرستان رودبار 37
2-1-2. موقعیت و مشخصات جغرافیایی روستای گنجه 39
3-1-2. معرفی سیمای روستا با توجه به نقشه ی اجتماعی آن 40
2-2. زبان، مذهب و قومیت مردم روستا 46
3-2.وجه تسمیه و تاریخچه ی روستای گنجه 49
4-2. بررسی وضعیت اقتصادی روستا 55
1-4-2. وضعیت اقتصادی مردم روستا قبل از سال1337 55
2-4-2. وضعیت اقتصادی مردم روستا از سال 1337-1369 58
3-4-2. وضعیت اقتصادی مردم روستا بعداز وقوع زلزله 61
4-4-2. بیکاری و اشتغال موقّت جوانان 62
5-2. وضعیت مهاجرت مردم روستا 63
6-2. رویدادهای مهم روستا 65
1-6-2. تأسیس کارخانجات روستای گنجه 67
2-6-2. اصلاحات ارضی از سال 1340 به بعد و وضعیت اقتصادی مردم 69
7-2. بررسی وضعیت جمعیت روستا 70
1-7-2.تغییرات تعداد خانوار و تعداد جمعیت 71
2-7-2. توزیع سنّی و جنسی جمعیّت 74
فصل سوّم: خانواده
1-3. کارکردهای خانواده 80
2-3. الگوهای قدرت در خانواده 83
3-3. انواع خانواده 86
1-3-3. خانواده با یکی از والدین 87
2-3-3. خانواده‌ی بازسازی شده 88
4-3. چگونگی تأثیر فوت والدین بر خانواده 88
5-3. مقایسه‌ی قدر و منزلت سالمندان درگذشته با شرایط جدید 91
6-3. محل سکونت خانواده 92
7-3. نحوهی تقسیم کار بین اعضای خانوار 95
1-7-3. نقش مردان 95
2-7-3. نقش زنان در روستای گنجه 97
3-7-3. نقش پسران و دختران 99
8-3. قوانین توارث 100
9-3. نامگذاری فرزندان 100
10-3.تغییر ارزش فرزندآوری در خانواده 103
1-10-3. نگرش مردم روستا نسبت به اهمیت پسر و دختر 105
11-3.خانواده و نگرش آنان درمورد تحصیل علم 106
1-11-3. میزان اختلاف تحصیلی زنان با مردان 107
12-3. تغییر فرهنگ مصرف خانواده 108
13-3. دید و بازدیدهای خانوادگی 113
14-3. برون همسری و تغییر فرهنگ خانواده 114
15-3. دگرگونی هنجار در خانواده 115
فصل چهارم: مراسم ازدواج
1-4. ازدواج 118
2-4. تغییر در سن ازدواج دختران و پسران 121
3-4. مراسم مختلف ازدواج 123
1-3-4. نحوهی خواستگاری 124
2-3-4. مراسم تعیین شیربها 125
3-3-4. جهیزیه 126
4-3-4. اهمّیّت عقد و خواندن خطبه 127
5-3-4. نامزدی و کارکردهای آن 129
6-3-4. انتخاب ایّام ازدواج 130
7-3-4. رسم فَتِه (چهره پوشاندن) 131
8-3-4. رسم مرخخاص (دعوت ویژه) 132
9-3-4. چادر برش کنان؛ رسم وارداتی 133
10-3-4. رسم سردری 134
11-3-4. نحوهی حجاب عروس 135
12-3-4. نمادهای مراسم عروسی 137
فصل پنجم: ازدواج و خویشاوندی
1-5. مقایسه‌ی نحوهی همسرگزینی در گذشته با شرایط فعلی 141
2-5. الگوهای ازدواج 141
1-2-5. ازدواج های مبادلهای 142
2-2-5. ازدواج های اجباری 145
3-2-5. لویرات و سورورات؛ ازدواج‌های ترجیحی یا تحمیلی؟ 146
3-5. وضعیت ازدواج مجدد پس از وقوع زلزله 148
4-5. علل افزایش تعداد ازدواج‌های برون همسری 150
5-5.بررسی وضعیت طلاق 153
6-5.کارکردهای مهم خویشاوندی 158
7-5. روابط خویشاوندی 160
8-5. اصطلاحات خویشاوندی 163
نتیجه‌گیری 169
منابع فارسی 176
منابع انگلیسی 181
منابع اینترنتی 181
ضمائم: نمونه ی پرسشنامه 182
راهنمای آوانگاری 184
فهرست جداول :
جدول شمارة 1. تعداد افراد فوت شده در اثر زلزله سال 1369، به تفکیک جنس 66
جدول شمارة 2. خانوار و جمعیت ساکن غیر بومی به دلیل اشتغال در کارخانجات در سال 1355 69
جدول شمارة 3. تعداد خانوار و تعداد جمعیت در روستای گنجه، طی پنج سرشماری 71
جدول شمارة 4. توزیع سنّی و جنسی جمعیّت در روستای گنجه در سال 1384 74
جدول شمارة 5.توزیع سنّی و جنسی جمعیّت روستای گنجه در سال 1384 76
جدول شمارة 6. وضعیت مردان و زنان متأهل به تفکیک فوت همسر و ازدواج مجدد در سال 69 (زلزله رودبار) 90
جدول شمارة 7. تعداد ازدواج‌های برون همسری به تفکیک همسران شاغل و غیر شاغل در دهه‌ی 1370 150
جدول شمارة 8. توزیع ازدواج میان خویشاوندان در روستای گنجه طبق سرشماری سال 1384 161
فهرست عکسها :
عکس شمارة 1. نمای کلی روستای گنجه 39
عکس شمارة 2. نمایی از مورفولوژی قدیم روستای گنجه 43
عکس شمارة 3. نمایی از مورفولوژی جدید روستای گنجه 43
عکس شمارة 4. کوه گندم 56
عکس شمارة 5 . فروش زیتون و فرآورده های آن در مجاورت جادّه رشت ـ تهران 63
عکس شمارة 6 . کارخانجات روستای گنجه 68
عکس شمارة 7 . خانواده هسته ای ؛ شامل پدر، مادر و فرزندان 87
عکس شمارة 8 . چیدن زیتون و جداسازی آشغال از آن توسط مردان 96
عکس شمارة 9 . زن کُرد ، دوشادوش شوهرش در مزرعه کارمیکند 97
عکس شمارة10. زن کُرد در حال شکستن زیتون 99
عکس شمارة 11.شستن نوزاد پس از ده روز و نام گذاری او 102
عکس شمارة 12 . وضعیت پوشاک زنان در روستای گنجه 111
عکس شمارة 13. مراسم راه پاک کُن در روستای 124
عکس شمارة 14. شرکت خویشاوندان و اهالی روستا در مراسم عروسی 131
عکس شمارة 15.وضعیت حجاب عروس در دوره ی جدید 136
عکس شمارة 16 . وضعیت حجاب عروس در گذشته در روستای گنجه 136
عکس شمارة 17 . گل؛ نمادعشق وعلاقه است 137
عکس شمارة 18.آیینه؛ نماد پاکدامنی عروس 138
عکس شمارة 19.سبزه؛ نماد باروری و بقای خانواده 139
عکس شمارة 20. نوجوانان وجوانانی که بایکدیگر نسبت خویشاوندی دارند 159
فهرست نمودارها :
نمودارشمارة 1. طرح کلی مراحل اصلی تحقیق کیفی 11
نمودار شمارة 2. تعداد خانوار و جمعیت روستای گنجه طی 5 سرشماری 71
نمودار شمارة 3 . ارتباط تحوّل اقتصادی با تعداد خانوار در روستای گنجه 72
نمودار شمارة 4. هرم توزیع قدرت در خانوار تا قبل از انقلاب اسلامی 84
نمودار شمارة 5. وضعیت مردان و زنان متأهل به تفکیک فوت همسر و ازدواج مجدد در سال 1369 90
نمودار شمارة 6. فرآیند تغییر و تحوّلات اشتغال زیر سن قانونی 122
نمودار شمارة 7 . فرآیند بیسوادی و عدم مهارت شغلی زنان و بالا بودن میزان سازگاری زوجین 157
چکیده
پژوهش حاضر ، پژوهش میدانی دربارة روستای گنجه از توابع شهرستان رودبار واقع در جنوب استان گیلان می باشد . روستای گنجه دارای تعداد 341 خانوار و 1156 نفرجمعیت است . در این پژوهش به بررسی تغییرات و تحوّلات خانواده ، ازدواج و نظام خویشاوندی در طی 5 دهة گذشته پرداخته ایم . این پژوهش با تأکید بر روش مشاهدة همراه با مشارکت و استفاده از تکنیک های مصاحبه از جمله : مصاحبه آزاد ( سازمان نیافته ) و مصاحبه کیفی ( نیمه ساختار مند - غیر ساختار مند ) و استفاده از اطّلاع رسان ها انجام شده است . لازم به تأکید است که انتخاب روستا به دلیل بومی بودنِ محقق، رفت و آمد با خویشاوندان و تدریس در آن جا بوده است . بنابراین محقق در این پژوهش به دلیل تدریس در روستای گنجه، اقامت های متعدّدی در آن جا داشته است و ضمن مصاحبه با دانش آموزان و خانواده هایشان توانسته است حتّی از طریق آن ها با سایر مردم روستا نیز مصاحبه های فراوانی داشته باشد .
در این پژوهش،یافته های به دست آمده نشان دهنده ی سرعت تغییر وتحوّل خانواده،ازدواج ونظام خویشاوندی درروستای مورد تحقیق است. عواملی چند از جمله: تأسیس کارخانجات پنج گانه در روستای گنجه که از سال 1337 به بعد – به تدریج - شروع به فعّالیّت کردند، وقوع زلزله که در سال 1369 رخ داد وسرانجام به دلیل ورشکستگی و بسته شدن چهار کارخانه که بعد از وقوع زلزله به تدریج تا سال های 1373 اتفاق افتاد،موجب شد تا خانواده، ازدواج و نظام خویشاوندی در روستای گنجه، طیّ نیم قرن اخیر به سرعت دستخوش تغییر و تحوّل شوند. از جمله مهمترین تغییراتی که در خانواده، ازدواج و نظام خویشاوندی رخ داده است موارد زیر قابل تأکید است :
وازگان کلیدی :
1. کاهش ُبعد خانوار . 2. گسترش خانواده های گسترده – هسته ای (خانواده گسترده تغییر شکل یافته ) 3.جایگزینی قوانین توارث شرعی ومدنی به جای قوانین عرفی 4. افزایش سن ازدواج 5. افزایش برون همسری 6.سست شدن روابط خویشاوندی
نتایج به دست آمده از تحقیق نشان دهنده ی این واقعیت است که هر یک از موارد شش گانه ی فوق، خود موجب تغییراتی دیگر شدهاند.
واژه های کلیدی : تغییرات فرهنگی ، خانواده ، ازدواج ، خویشاوندی ، روستا ، گنجه ، رودبار ، اقتصاد، قوانین عرفی، قوانین شرعی ، قوانین مدنی
مقدمه
خوشبختانه، در سال های اخیر پژوهشهای زیادی جهت بررسی تغییرات فرهنگیِ مناطق مختلف کشور عزیزمان در حوزه های گوناگون انجام شده است . پژوهش حاضر که تحت عنوان بررسی تغییرات فرهنگی خانواده است به بررسی تغییرات خانواده ، ازدواج و نظام خانوادگی در طی پنج دهه گذشته در روستای گنجه از توابع شهرستان رودبار – واقع در استان گیلان – پرداخته است . لازم به ذکر است رویدادهایی که از سال 1335 تا کنون در روستای گنجه اتفاق افتاده است این روستا را از جهاتی نسبت به سایر روستاها متمایز کرده است . بر این اساس بررسی تغییرات فرهنگیِ خانواده در ارتباط با تأسیس کارخانجات پنج گانه وقوع زلزله و ورشکستگی و بسته شدن کارخانجات در روستای مورد پژوهش حائز اهمیت می باشد . از آن جا که این تحقیق از نوع کیفی و میدانی است لذا از تکنیک ها و روش های ابتکاری خاصی جهت گردآوری داده های استفاده شده است که هر یک از آن ها به تفصیل در فصل اوّل تشریح شده اند .
پژوهش حاضر شامل پنج فصل است : فصل اوّل به طرح مسئله ، ضرورت و اهمّیّت تحقیق ، اهداف تحقیق ، پیشینه ی تحقیق ، چهار چوب نظری مورد استفاده در این پژوهش ، پرسش‌های تحقیق و روش های تحقیق پرداخته شده است . فصل دوم مربوط به بیان معرفی روستا است . لذا در این فصل تغییرات جمعیّتی و اقتصادی روستا در طیّ پنج دهه اخیر ، تشریح شده است . فصل سوّم به بررسی دگر گونی خانواده از ابعاد مختلف در روستای گنجه در طی نیم قرن اخیر پرداخته است . فصل چهارم به بیان مراسم مختلف ازدواج ،کارکردهای آن و تغییراتی که در این کارکردها ایجاد شده است و همچنین نمادهای مراسم عروسی در روستای گنجه پرداخته است . در فصل پنجم که با عنوان ازدواج و خویشاوندی است ، نحوة همسرگزینی در گذشته و حال حاضر مقایسه شده است و به بررسی الگوهای ازدواج ، علل افزایش های برون همسری ، بررسی وضعیت طلاق و بررسی کارکردها ،روابط و اصطلاحات خویشاوندی پرداخته شده است . و سرانجام به نتیجه گیری تحقیق پرداخته شده است .
نکته ی قابل ذکر اینکه چون زبان مردم روستای مورد تحقیق کُردی است لذا سعی شده است تمام واژه های کُردی که در متن آمده است همراه فنوتیک(تلفّظ) و معادل نوشته شود . در پایان از خوانندگان عزیز انتظاراست کاستی های این اثر را به نگارنده گوشزد نمایند تا نسبت به رفع آن ها اقدام شود .
