لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
آشنایی با رنگرزی گیاهی و حیوانی در فرش ترکمن
از دیرباز انسان از مواد مختلف موجود در طبیعت برای رنگرزی استفاده می کرد.ابتدایی ترین رنگ برای بشر اولیه سیاه و قرمز بوده است که به دنبال این شناخت ،انسان از خاک زرد به عنوان رنگ زرد و از خاک سرخ به عنوان رنگ سرخ و از زغال به عنوان رنگ سیاه استفاده می کرده است . پیشینة رنگ سازی در ایران قدمتی چند هزارساله دارد که نقاشیهای ابنیة تاریخی و منسوجات به دست آمده از قدیم گواه این مدعاست . گذشته از آثار به جا مانده از دوران هخامنشی و ساسانی که نشاندهندة مهارت ایرانیان در بافت و رنگرزی فرش و منسوجات مختلف است ، عصر صفویه اوج شکوفایی این هنر در ایران است .
رنگرزی در این دوران شاد و متنوع بوده است .در برخی از مینیاتورهای این دوره قالیهایی با زمینة سبز یا زرد دیده می شود که نشان دهندة سابقه برخی از رنگ بندی های دورة صفوی ، مخصوصاً با زمینة زرد است که البته امروزه هیچ پسندیده نیست ، زیرا متاسفانه در تاریخ معاصر ایران استفاده ازرنگهای تیره بیشتر شده است . اما با توجه به سوابق تاریخی و این که ملت ما بسیارشاد و اهل زندگی بوده است و با توجه به نقاشیها و نمونه های بازمانده از دورة صفوی ، در می یابیم که رنگ بندی قالی ایران مخصوصا از دورة صفوی به بعد تغییرکرده و روز به روز تیره تر شده است . اقلیم و پوشش گیاهی ایران هم در تدارک رنگهای روشن کمک می کرده است نه رنگهای تیره ، زیرا از مجموع گیاهان رنگی ،تنها نیل که در خوزستان کاشته می شد، رنگ سرمه ای می داد. رنگ سیاه و قهوه ای تیره از آنجا که با استفاده از دندانه های پوساننده تهیه می شد، در قالی ایران چندان کاربردی نداشته است و اگر داشته در قالیهای پست بوده است . گیاهان رنگی ایران همه رنگهای شاد میدهند، حتی پوست گردو و حنا."
آشنایی با رنگدانه های گیاهی و حیوانی بسته به قسمت رنگدار:
قسمتهای رنگدار در گیاهان مختلف ، متفاوت است . در بعضی از گیاهان موادرنگی در ریشة آنها موجود است مانند روناس . در بعضی دیگر مواد رنگی در گل وجود دارد مثل اسپرک ، زعفران ، گندل و...
برخی نیز در برگ آنها مانند نیل و توت و.... در برخی دیگر نیز در پوست میوة آنهامانند انار، پیاز و... و یا در پوست ساقة آنها موجود است مانند بلوط ، و برخی گیاهان ،تمامی قسمتهای آنها رنگدار است بعنوان مثال تمامی قسمتهای سماق بخصوص میوة آن دارای مواد رنگین است . همچنین از تمامی قسمتهای گزنه غیر ریشة آن برای رنگرزی استفاده می کنند.
در ذیل به معرفی تعدادی از گیاهان رنگزا می پردازیم .
روناس : زادگاه و پیدایش این گیاه از خاورمیانه می باشد ولی از گذشته های دور دربیشتر پهنه های جهان کشت می شده است . از دیرباز در بیشتر قسمتهای ایران ،روناس کشت می شده به ویژه در یزد که از هوای گرم و اراضی شنزار برخوردارمی باشد. ریشه های روناس ، کلفت و در اراضی شنزار نزدیک به 2 متر در ژرفای زمین فرو می رود. در ریشة آن مادة زرد رنگی یافت می شود و چنانچه ریشه تازه باشد،شیرین و در صورت کهنه بودن تلخ و قابض می باشد. گونه های این گیاه فراوان و ازنظر جنس و رنگ متفاوت می باشند. مادة رنگی ریشة روناس بستگی به مدت زمانی دارد که در زیر خاک مانده باشد. در گذشته ریشه روناس را 4 تا 5 سال و گاهی بیش ازاین در زیر خاک می گذاردند و از علل خوب بودن رنگهای گذشته همین طولانی ماندن ریشه در زیر خاک بوده است . ولی امروزه ریشه های یک ساله به فروش می رسند، گفته می شود روناس پهنه های گرمسیری بهتر از روناس سردسیر می باشد.
ریشة روناس از سه بخش درست شده است :
در میانة ریشه ، مغز باریکی است که رنگ قرمز دارد.
بخشی که روی مغز قرار گرفته کلفت تر است و رنگ آن زرد مایل به قهوه ای است و مواد رنگی هم بیشتر در این بخش یافت می شوند.
پوست که مانند لایه ای نازک روی ریشه قرار گرفته و رنگ آن قرمز مایل به قهوه ای است .
تحقیق و بررسی در مورد آشنایی با رنگرزی گیاهی و حیوانی در فرش ترکمن
