منطق الطیر عطار
نظم 4 بخش 3
پرندگان (ممثل اصناف بشری و مخصوصاً سالکان طریقت عرفان) می خواهند به هدایت هدهد (ممثل شیخ و رهبر) به حضور سیمرغ (ممثل ذات احدیت) راه یابند. برخی به سبب صعوبت راه و مشکلات دیگر عذرهائی می آورند و منصرف می شوند و سرانجام سی مرغ بال و پر سوخته پس از طی هفت وادی خطیر به درگاه می رسند و غرق در فنا می شوند و پس از گذشت قرن های بی زمان به بقا می رسند.
تمثیل چیست؟
نوع ادبی کتاب منطق الطیر تمثیل است. تمثیل در ادبیات دو نوع بحث دارد یکی بحث بیانی یعنی تشبیه تمثیلی و استعارۀ تمثیلی و دوم تمثیل در داستان سرائی.
تشبیه تمثیل: تشبیه تمثیل تشبیهی است که مشبّه به آن جنبۀ مثل یا حکایت داشته باشد. همواره مشبه امری معقول و مرکب است که برای توضیح و تبین آن مشبّهٌ بهی مرکب و محسوس ذکر می کنند.
استعارۀ تمثیلی: اگر مشبه تشبیه تمثیل را ذکر نکنند یعنی فقط مشبّه به بیان شود استعارۀ تمثیلی است. ضرب المثل ها معمولاً استعارۀ تمثیلی هستند.
تمثیل داستانی: اگر مشبّهٌ به حکایت یا داستانی باشد به آن حکایت یا داستان تمثیل می گویند. بدین ترتیب تمثیل داستانی صورت گسترده و تفصیلی استعارۀ تمثیلی است چنان که در برخی از کتب جدید بلاغی فرنگی هم تمثیل را Extended Metaphor یعنی استعارۀ گسترده معنی کرده اند.
فابل: اگر قهرمانان حکایت یا داستان تمثیلی جانوران باشند به آن فابل fable گفته می شود. مثل فابل های ازوپ یا کلیله و دمنه یا داستان مزرعۀ حیوانات از جورج اورول.
فرق تمثیل با سمبل: سمبل در مفردات و اجزاء است حال آن که تمثیل ارتباط بین دو کلی (کلام) است. از این رو تمثیل گسترده تر از سمبل است. هر اثر تمثیلی تا حدودی سمبلیک هم هست. اما شباهت آن ها این است که هم تمثیل و هم سمبل علاوه بر معنای ظاهری خود به معنای دیگری هم دلالت دارند. در هر دو مورد قرائن، معنوی و عقلی است.
ب18- گه سگی را ره دهد در پیشگاه
گه کند از گربه یی مکشوف راه
سگ: تلمیح به داستان قطمیر سگ اصحاب کهف // گربه: دقیانوس دعوی خدایی داشت روزی که اصحاب کهف در نزد او بودند دو گربه در حال جنگ از بام فرو افتادند و دقیانوس از ترس بی هوش شد. اصحاب کهف به خود گفتند چگونه کسی که از گربه می ترسد خداست.
دانلود پاورپوینت منطق الطیر عطار - 506 اسلاید
