دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
تاثیر تحریم ها بر صنعت خودرو
تحریم (به انگلیسی: Sanctions) فعالیتی است که به وسیله یک یا چند بازیگر کاردار بینالمللی (فرستنده‌ها)، برعلیه یک یا چند کشور دیگر (هدف‌ها)، به منظور مجازات این کشورها، بااهداف محروم ساختن آنها از انجام برخی مبادلات یا وادار ساختن آنها به پذیرش هنجارهایی معین و مهم (از دید فرستنده‌ها)، اعمال میشود.
در اینجا منظور از «فرستنده» کشوری (یا گروهبی بینالمللی) است که نویسنده سناریوی تحریم باشد، هرچند ممکن است در اعمال محاصره بیش از یک کشور شرکت داشته باشد، و منظور از «هدف» کشور یا کشورهایی است که هدف اصلی تحریم واقع می‌شوند.
انواع تحریم
به طور کلی تحریم را از سه جنبه طبقه‌بندی می‌کنند:
• تقسیم‌بندی از لحاظ اندازه و یا حدود تحریم
• تقسیم‌بندی از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده
• تقسیم‌بندی از لحاظ اقتصادی یا غیراقتصادی
انواع تحریم از لحاظ اندازه و یا حدود تحریم
از لحاظ اندازه یا حدود تحریم، آن را به سه نوع تقسیم‌بندی می‌کنند:
• تحریم محدود: تحریمهای مالی، صادراتی، فرهنگی و مسافرتی جزئی، در این طبقه جای دارد. مانند کاهش و یا لغو مساعدت‌های مالی و اعمال محدودیت‌هایی بر فروش سلاح و برخی قناوری‌های حساس.
• تحریم میانه: تحریمهای مالی و تجاری کلی‌تر و گسترده‌تر از حالت قبل را، میانه می‌نامند.
• تحریم جامع: تحریمهای گسترده مالی و تجاری (مثلاً محاصره علیه عراق و صربستان)، بایکوت جامع است. اگر چه، گاهی ترکیبی از تحریمهای میانه (مثل محدودیت‌های صادراتی آمریکا علیه شوروری سابق و اروپای شرقی در طول جنگ سرد) یک تحریم جامع است.
انواع تحریم از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده
از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده، تحریم را به سه نوع تقسیم‌بندی می‌کنند:
• تحریم یکجانبه: تحریمی است که فقط از طرف یک کشور علیه کشور هدف وضع می‌گردد. از دیدگاه تاریخی، این نوع تحریم دارای پیشینه‌ای ضعیف در دستیابی به اهداف امنیت ملی و دیگر خواست‌های سیاست خارجی می‌باشد.
• تحریم چندجانبه: تحریمی که در اعمال آن بیشتر از یک کشور سهیم است. در مقایسه با تحریم یکجانبه، تحریم چندجانبه، بار مالی و تجاری شدیدی را به کشور هدف برای تغییر سیاست مورد اعتراض وارد می‌سازد. چراکه کشور هدف امکان یافتن جانشین برای کم‌کردن زیان اقتصادی را ندارد. همچنین بخش بزرگی از تولید ناخالص ملی این کشور به واسطهٔ نیاز به مراودات تجاری و سرمایه‌گذاری بینالمللی تحت تاثیر تحریم واقع خواهد شد.
انواع تحریم از لحاظ اقتصادی یا غیراقتصادی
• تحریم غیراقتصادی: این نوع تحریم بر مبنای بی‌توجهی به اعتبار و حق کشور هدف در صحنهٔ بینالمللی می‌باشد.
• تحریم اقتصادی: هر قیدی که به وسیله کشور فرستنده بر تجارت و سرمایه گذاری بینالمللی کشور هدف، در راستای وادار ساختن تغییر سیاستی وضع شود، تحریم اقتصادی نام دارد.
تحریمهای علیه ایران
تحریم علیه ایران از جانب کشورهای غربی و در جهت توقف در پیشرفت برنامه اتمی ایران شکل گرفت. این تحریم‌ها تاکنون نتوانسته بر روی برنامه اتمی ایران تاثیرگذار باشد، بلکه تاثیرات منفی بر روی اقتصاد ایران گذاشته است. این تحریم‌ها در زمینه‌های اقتصادی، علمی، سیاسی و فروش سلاح و مهمات می‌باشد. این تحریم‌ها صنایع نفت و گاز ایران را شامل نمی‌شود؛ اما تحریمهای یکجانبه آمریکا و فشارهای این کشور بر شرکت‌های نفتی متقاضی به سرمایه‌گذاری در ایران موجب شده آنها تمایلی به انعقاد قراردادهای جدید نداشته باشند.
پیشینه
نخستین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران بمنظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملی سازی صنعت نفت را دنبال می‌کرد. اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران در زمان نخست وزیری محمد مصدق و بمنزله واکنش علیه ملی شدن صنعت نفت ایران صادر شد.
آمریکا نیز در سال ۱۹۸۰ تحریمات اقتصادی وسیعی را در واکنش به تصرف سفارت آمریکا در تهران علیه ایران وضع نمود
در سال ۱۹۹۵، بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا اقدام به وضع تحریم‌هایی نمود که به موجب آن شرکت‌های نفتی آمریکایی از سرمایه‌گذاری در طرح‌های نفت و گاز ایران منع شده بودند. همچنین روابط بازرگانی با ایران نیز یکجانبه قطع گردید.
تحریمهای سازمان ملل
پس از رئیس جمهور شدن محمود احمدی‌نژاد و به‌دنبال شدّت‌گرفتن اختلافات بین ایران و کشورهای عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، دو قطعنامه تحریمی علیه ایران وضع گردید.
این تحریمهای شورای امنیت علیه ایران برگرفته از فصل هفتم منشور سازمان ملل هستند، که در آن صحبت از «تهدید و یا نقض صلح در جهان» به میان آمده است. اصل ۴۲ فصل هفتم این اجازه را می‌دهد که برای تضمین صلح، تصمیم‌های ویژه گرفته شود، حتّی اگر احتیاج به متوسّل‌شدن به نیروی نظامی باشد. پس از اعمال دور چهارم تحریمهای شورای امنیت علیه ایران، کشورهای ایالات متحده آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا تحریمهای یک جانبه فراتر از قطعنامه تصویب شده را نیز علیه ایران اعمال کردند.
تحریمهای علمی
رایانه
در قوانین تجارت جهانی، ابر رایانه‌های قوی تر از ۱۹۰ میلیارد عمل در ثانیه به عنوان کالاهایی راهبردی (و دارای پتانسیل بکار برده شدن در محاسبات شبیه سازی‌های هسته‌ای) محسوب می‌شوند، و لذا فروش آنها به کشورهایی مثل ایران شامل تحریم است.
تحریمهای کشورهای مختلف علیه ایران
آمریکای شمالی
ایالات متحده آمریکا
تظاهرات علیه محمود احمدی نژاد در نیویورک. بر روی پلاکاردها نوشته شده: «جلوی ایران را بگیرید!». در صورت پیروزی در انتخابات ۲۰۰۸ آمریکا، شهردار سابق نیویورک وعده تشدید تحریمهای اقتصادی و سیاسی هر چه بیشتر علیه ایران را داده بود. وی در اواخر ژانویه ۲۰۰۸ از ادامه مبارزات انتخاباتی انصراف داد.
• نخستین تحریم آمریکا علیه ایران پس از واقعه گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی در تهران در سال ۱۹۷۹ انجام گرفت. به‌دنبال جریان گروگانگیری در سفارت آمریکا، آمریکا متقابلاً ۱۲ میلیارد دلار از داراییهای دولت ایران را مصادره کرد. پس از آزادی گروگان‌ها توسط دولت ایران، این مصادره پایان نیافت و داراییهای ایران تا به امروز ضبط است.
• در جریان جنگ ایران و عراق، آمریکا تحریمات فروش اسلحه علیه ایران وضع نمود. پیش از آغاز جنگ، آیت‌الله خمینی قرارداد خرید هواپیماهای اف-۱۶ از آمریکا را یک جانبه لغو کرده بود. دولت آمریکا ورود وزیر کشور ایران به آمریکا را به خاطر نقض حقوق بشرممنوع کردهاست.
• در سال ۱۹۸۷ به‌دنبال اتهام «حمایت از تروریسم» آمریکا علیه ایران، رونالد ریگان تحریمات کامل تری علیه ایران وضع نمود.
• در سال ۱۹۹۵ میلادی، واشنگتن نخست بدستور بیل کلینتون تحریمات کامل اقتصادی علیه ایران وضع نمود و سپس کنگره مجلس آمریکا با گذرانیدن قانون ایلسا (Iran and Libya Sanctions Act of 1996) هر شرکتی را که با ایران به میزان بیش از ۲۰ میلیون دلار تجارت داشت را نیز تهدید به اعمال تحریم کرد.
• در سال ۲۰۰۲، سازمان IEEE تحریم علمی علیه ایران وضع نمود.
• در سال ۲۰۰۶ یک دادگاه فدرال آمریکا دستور استرداد یکی از بزرگترین کلکسیونهای باستانشناختی تخت جمشید متعلق به ایران را به نفع صدمه دیدگان ناشی از عملیات انتحاری در اسراییل را صادر نمود.
• بازداشت، زندانی کردن و اخراج حداقل ۱۰ فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی شریف به آمریکا جهت شرکت در «گردهمایی فارغ‌التحصیلان دانشگاه شریف» در کالیفرنیا در سال ۲۰۰۶ میلادی.
• در سال ۲۰۰۷، شرکت‌های مایکروسافت و یاهو ایران را از لیست کشورهایی که خدمات وب دریافت می‌کنند را خارج نمود.
• پس از اعلام «اتهام» آمریکا مبنی بر اینکه بانک ملت، بانک ملی، و بانک صادرات ایران حامی مالی نهادهای تروریستی هستند، بانک جهانی از دادن خدمات به این بانکهای ایرانی خودداری کرد.
• اسامی نهادهایی که در روز پنجشنبه ، ۲۵ اکتبر ۲۰۰۷ ازطرف وزارت خزانه دار ی آمریکا مورد تحریم قرار گرفتند به شرح زیر است
1. بانک صادرات ایران (همه شعب خارج از کشور این بانک به همراه شعبه مرکزی آن)
2. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
3. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران – نیروی قدس
4. وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران
5. بانک ملی (همه شعب خارج از کشور این بانک به همراه شعبه مرکزی آن)
6. بانک کارگشایی (تهران – خیابان مولوی – میدان محمدیه – پلاک ۵۸۷)
7. بانک ملی ایران ZAO (مسکو – روسیه)
8. بانک ملی – مسئولیت محدود (لندن – بریتانیا)
9. بانک آریان (پروژه معاملاتی مشترک میان بانکهای صادرات و ملی – کابل – افغانستان)
10. بانک ملت (همه شعب خارج از کشور این بانک به همراه شعبه مرکزی آن)
11. MELLAT BANK SB CJSC (ایروان – ارمنستان)
12. بانک بینالمللی پرشیا – مسئولیت محدود (بریتانیا)
نهادهای وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی:
1. قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا – (تهران)
2. منطقه نظامی پارچین – (تهران)
3. شرکت «نفت شرق – کیش» (تهران و دبی)
4. قرارگاه سازندگی کربلا (تهران)
5. شرکت مهندسی سپاساد (تهران)
6. قرب نوح (تهران)
7. شرکت عمران ساحل (تهران)
8. شرکت مهندسین مشاور ساحل (تهران)
9. موسسه حرا (تهران)
10. قرارگاه سازندگی قائم (تهران)
شخصیت‌های وابسته به سازمان صنایع هوافضا(زیر مجموعه وزارت دفاع)
1. مرتضی بهمینبار
2. احمد وحید دستجردی
3. رضاقلی اسماعیلی
شخصیت‌های وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
1. مرتضی رضایی
2. محمد حجازی
3. جلال سیدی
4. علی اکبر احمدیان
5. حسین سالمی
6. قاسم سلیمانی
• تیر ۱۳۸۷ - ۴ گروه صنعتی دیگر در ایران مشمول تحریمهای آمریکا شدند:مجموعه صنایع شهید ستاری، هفت تیر، گروه صنایع مهمات و متالورژی و صنایع شیمی پارچین.
تحریمهای آمریکا علیه ایران در سطوح
• ایالت فلوریدا در سال ۲۰۰۶ نخستین ایالتی شد که تحریماتی علیه صنایع انرژی ایران وضع نمود. ایالت فلوریدا تحریمات علمی و آکادمیک نیز علیه ایران وضع کردهاست.
• ایالت نیوجرزی در سال ۲۰۰۷ هرگونه رابطه اقتصادی با ایران را منع نمود.
• ایالات کالیفرنیا، تگزاس، و مریلند نیز تحریمات مشابهی علیه ایران وضع نموده‌اند.
• ایالات اوهایو، میزوری، میشیگان، و ماساچوست نیز یا در حال وضع تحریمات، و یا تحریمات علیه ایران را در دستورکار خود دارند.
کانادا
کانادا به‌دنبال قطعنامه ۱۷۳۷ شورای امنیت نیز تحریماتی علیه ایران وضع نموده‌است.
بریتانیا
• دولت انگلیس در ژوئن ۲۰۰۸ اعلام کرد که در ادامه سیاست تحریم علیه ایران، داراییهای بزرگترین بانک ایران، بانک ملی ایران را ضبط و تحریم کرد.
• بانک بارکلیز (Barclays) یکی از بزرگترین بانکهای انگلستان حسابهای ایرانیان از جمله بانک صادرات و بانک ملی ایران را مسدود کرده است. اقدام بانک بارکلیز در پی تصمیم دفتر کنترل دارائیهای خارجی در وزارت خزانه داری ایالات متحده آمریکا برای قرار دادن بانکهای صادرات و ملی در لیست سیاه تحریمهای بینالمللی صورت گرفته است. این محدودیتها شامل مدیران و کارکنان این بانکها نیز میشود.
روسیه
با فرمانی که ولادیمیر پوتین در روز ۵ مه ۲۰۰۸ (۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۷) امضاء کرد، روسیه رسما به تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران پیوست.
در فرمان ولادیمیر پوتین آمده است: «تمامی سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی، بانکها و موسسات و اشخاص حقوقی وحقیقی زیر حوزه قضایی روسیه باید به خاطر داشته باشند که از تاریخ ۳ مارس سال ۲۰۰۸، از انتقال، یا تامین هر نوع مواد، یا تجهیزات و یا فناروی هسته‌ای که امکان استفاده دوگانه نظامی و غیر نظامی از آنها وجود دارد، از خاک روسیه به ایران ممنوع است»
اتحادیه اروپا
• اتحادیه اروپا از۲ ۷ فوریه ۲۰۰۷ و در پیروی از قطعنامه شورای امنیت، اقدام به اعمال برخی محدودیتها در ارسال قطعات، تجهیزات و فناوری‌هایی به ایران کرد که می‌توان در گسترش فناوری‌های موشکی و هسته‌ای کاربرد داشته باشد. این محدودیتها در سال‌های بعد گسترش یافت و تجهیزات و فناوری‌های مورد تحریم بیشتری را شامل گردید. همچنین از آن زمان بازرسی بر کالاهای ارسال شده به ایران از طریق مسیرهای زمینی و دریایی افزایش پیدا کرد.
هلند
وزیران امور خارجه کشورهای چین، آمریکا، روسیه، و اروپا در حال تصمیم‌گیری در مورد برنامه هسته‌ای ایران
اوایل سال ۲۰۰۸ برخی از دانشگاه‌های هلند، بر طبق بخشنامه‌های وزارتخانه‌های کشوری، از پذیرش دانشجویان ایرانی بدلیل مسائل مربوط به فناوری هسته‌ای ممانعت بعمل می‌آورند. پس از اعتراض شدید دانشگاه‌ها و برخی از احزاب سیاسی در هلند، دولت این کشور به اعمال شرایط ویژه برای دانشجویان ایرانی پایان داد.
بلژیک
بانک لامبرت بروکسل در بلژیک (Banque Bruxelles Lambert) معاملات ارزی با ایران را در سال ۲۰۰۸ قطع نمود.
آلمان
با وجود احتمال ضرر و زیان‌های نسبتاً گسترده برای آلمان، دولت آلمان آمادگی خود را برای وضع تحریمهای جدید علیه ایران در صورت راکد ماندن پرونده هسته‌ای ایران اعلام کرد.
بانک دویچ آلمان (Deutsche Bank) معاملات ارزی با ایران را در سال ۲۰۰۸ قطع نمود.
فرانسه
دولت نیکولاس سارکوزی از سیاست تحریماتی آمریکا عیله ایران حمایت کردهاست. سازمان CNRS فرانسه، بزرگترین سازمان پژوهش علمی اروپا، در سال ۲۰۰۸ تحریماتی علیه تمامی دانشمندان ایرانی در تمام رشته‌ها وضع کرد. این تحریمات در پاسخ به مواضع سازمان ملل علیه ایران عنوان گردید.
سوئیس
در آوریل ۲۰۰۸، سوئیس داراییهای ۱۲ شرکت ایرانی را به بهانه دستورات تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، ضبط و مصادره نمود.
بانک کردیت سوئیس (Credit Suisse) معاملات ارزی با ایران را در سال ۲۰۰۸ قطع نمود.
آسیا
امارات متحده عربی
بر اثر فشارهای روزافزون نهادهای آمریکا و وابسته به شورای امنیت، بانکهای دوبی و ابوظبی رفته رفته باعث رکود و ایجاد مانع بین تجارت با ایران گردیده‌اند بطوریکه تجارت با ایران صدمات جدی به خود دید.
در ژوئن ۲۰۰۸ میلادی، شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان حاکم امارات متحده عربی گفت: «ما کاملاً از اصول قوانین بینالمللی حمایت می‌کنیم. اگر تحریماتی اتخاذ شوند که ماهیت بینالمللی داشته باشند، بدون تردید آنها را اجرا خواهیم کرد».
ارزش تجارت سالانه ایران و امارات متحده عربی به ۱۱ میلیارد دلار می‌رسد.
مصر
۳۵ دانشمند ایرانی از شرکت در کنفرانس پروژه SESAME در کشور مصر منع گردیدند. در اوت سال ۲۰۰۸ میلادی تیم المپیاد دانش آموزی ایران، به دلیل عدم دریافت ویزا از سوی مصر، نتوانسته در بیستمین المپیاد جهانی کامپیوتر در قاهره شرکت کند.
ژاپن
دولت توکیو انتقال هر گونه فناوری حساس به ایران را منع نموده و داراییهای نزدیک به ده شرکت ایرانی در ژاپن مظنون به شرکت در برنامه‌های هسته‌ای ایران را ضبط نموده‌است.
بحرین
در ژانویه ۲۰۰۸ میلادی، بزرگترین بانکهای کشور بحرین روابط خود با بانکهای ایرانی را به طور کامل قطع کردند.
چین
در ژانویه ۲۰۰۸ میلادی اعلام شد که بانکهای دولتی چین از گشایش اسناد اعتباری برای بازرگانان ایرانی خودداری می‌ورزند. این در حالی است که مبادلات تجاری دو کشور از حدود یک میلیارد دلار در سال ۲۰۰۳ میلادی به حدود ۲۰ میلیارد دلار در سال جاری رسیده‌است. این مشکل بانکی باعث توقف اجرای قرارداد شرکت ایران‌خودرو با یک شرکت خودروسازی چینی شده‌است.
در عین حال، معاون وزارت امور خارجه چین در مارس ۲۰۰۸ اعلام کرد که علیرغم تحریمهای تصویب شده در شورای امنیت سازمان ملل، از نقطه نظر چین روابط تجاری با ایران عادی است و تحریم‌ها تاثیری روی بازرگانی میان دو کشور نخواهد گذاشت.
آذربایجان
کامیون‌های حامل عایق‌های حرارتی تجهیزات هسته‌ای ایران در روز ۳ اردیبهشت ۱۳۸۷ در مرز آستارا و هنگام ورود به خاک ایران متوقف شدند. ارزش محموله از سوی منابع جمهوری آذربایجان بیش از ۱۷۰ هزار دلار اعلام شده است. سخنگوی وزارت خارجه جمهوری آذربایجان در این باره گفت که در مورد محتویات این محموله به جزئیات بیشتری نیاز است و کشور او باید بداند که آیا محموله ارسالی مشمول تحریمهای سازمان ملل متحد میشود یا خیر. این محموله سرانجام در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۷ ترخیص و وارد ایران شد.
مالزی
درآوریل ۲۰۰۸ قرار بود ایران در نمایشگاه بینالمللی صنایع دفاعی مالزی شرکت کند. شرکت‌های ایرانی حاضر در نمایشگاه نیز در حال آماده سازی غرفه‌های خود بودند که برگه یی به آنان نشان داده شد که در آن دستور داده شده بود از نمایشگاه خارج شوند. این درخواست به امضای نجیب رزاق معاون نخست وزیر مالزی رسیده بود که نمایش تسلیحات موشکی و تخطی ایران از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را علت صدور این امر عنوان کرده بود.
در مه ۲۰۰۸ میلادی، وزارت امور خارجه هند در پیروی از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، از مقامات هند خواسته است بانکهای ایرانی و محموله‌هایی را که از ایران وارد یا به آن میشود، تحت نظارت داشته باشند.
تحریمهای جدید به دنبال گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی [ویرایش]
به دنبال گزارش یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی که همراه با جزئیاتی از جنبه‌های احتمالی تلاش ایران برای ساخت تسلیحات هسته‌ای بود، توافق‌های جدیدی بین غرب و ایالات متحده آمریکا در خصوص تحریم علیه نظام بانکی، صنایع پتروشیمی، نفت و گاز ایران صورت گرفت.
واکنش‌های بینالمللی
• اتحادیه اروپا ۱۸۰ شرکت تجاری و شخص ایرانی را مشمول تحریمهای جدید بخش ترابری و انرژی کرد. شرکت‌هایی در این خصوص به فهرست تحریم‌شدگان پرونده اتمی ایران پیوستند که با شرکت‌های کشتیرانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران ارتباط دارند. با این وجود اتحادیه اروپا از طرح پیشنهادی فرانسه و ایتالیا در خصوص تحریم کامل واردات نفت ایران و حمایت بریتانیا، آلمان و هلند از آن، حمایت نکرد و آن را منتفی دانست.
• بریتانیا به دلیل فشار به ایران و ممانعت از دستیابی احتمالی ایران به تسلیحات هسته‌ای و توسعه احتمالی برنامه اتمی نظامی‌اش کلیه تبادلات مالی خود را با همه بانکهای ایران از جمله بانک مرکزی ایران به طور کامل قطع کردهاست.
• ایالات متحده آمریکا تاکنون تحریم صنعت پتروشیمی ایران را قطعی اعلام کردهاست. ایالات متحده آمریکا بارها از تحریم «هدفمند» و «حساب شده» بانک مرکزی ایران حمایت کرده اما تاکنون به طور رسمی آن را تحریم نکرده‌است. ایالات متحده آمریکا ایران را در رده فهرست بزرگترین کشورهای فعال در زمینه پولشویی بینالمللی قرار داده‌است. کنگره آمریکا تلاش گسترده‌ای را برای جلب موافقت بینالمللی (خصوصاً چین و روسیه) در جهت تصویب قطعنامه‌ای جدید علیه ایران که حاوی تحریمهای گسترده‌تر بینالمللی می‌باشد آغاز کردهاست. سنای آمریکا در جهت افزایش فشار و تحریمهای بیشتر بر ایران، برای اولین بار، متمی را در چارچوب لایحه بودجه نظامی ایالات متحده آمریکا با هدف تحریم بانک مرکزی ایران و خریداران نفت این کشور، در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۱ به تصویب رساند. این مصوبه در صورت تصویب طرح مشابه‌ای از سوی مجلس نمایندگان و امضا رئیس جمهور ایالات متحده به قانونی لازم‌الاجرا تبدیل میشود.
• کانادا از تحریم اقتصادی ایران حمایت کرد و صادرات تجهیزات مربوط به پتروشیمی و صنایع نفت و گاز ایران را ممنوع کرد.
• فرانسه از محدودیت‌های جدید علیه نظام بانکی و صنایع انرژی ایران اسقبال کرد و از اروپا، ژاپن، کانادا و ایالات متحده آمریکا خواست که داراییهای بانک مرکزی ایران را مسدود و معاملات نفتی با ایران را قطع کنند.
سایر تحریم‌ها
• رییس کشتیرانی بنیاد از بزرگترین شرکت‌های کشتیرانی در ایران گفت که اکثر کشتی‌ها ایرانی بدلیل تحریم‌ها بدون پرچم ایران و با استفاده از پرچم سایر کشورها تردد می‌کنند.
صنعت خودرو سازی ایران از نگاه مجله Fortune
مجله Fortune گزارش مفصلی در خصوص رشد صنعت خودرو ایران منتشر کرده است که خالی از لطف نیست آن را بخوانیم و به ایران و ایرانی افتخار کنیم.
در اوایل سال جاری با جدی تر شدن بحث و مناظره ها بین تهران و واشنگتن و افزایش تهدید های امریکا علیه ایران، دو شرکت خودرو سازی بزرگ آن یعنی ایران خودرو و سایپا کاری انجام دادند که حتی در ذهن شرکت های بزرگی چون تویوتا، فورد و یا حتی "بی.ام.و" نیز خطور نکرده بود، آنها تصمیم گرفتند خود را برای شرایط بسیار بد و یا حتی زمان جنگ آماده و مهیا سازند.
دو شرکت خودروسازی دولتی و مرتبط با ارتش ایران برای خود سه سناریو در نظر گرفتند.
براساس این گزارش، هادی ملکان مدیر توسعه بازرگانی سایپا، می گوید: ما سه شرایط سبز، زرد و قرمز داریم و برای هر کدام از آنها نیز برنامه های خاصی در نظر گرفته ایم. این تصمیمات با 100 نفر از برجسته ترین مدیران در میان گذاشته شده است تا آنها نیز بدانند در هر زمان چه باید بکنند.
شرایط سبز زمانی است که روابط ایران و امریکا به حالت عادی در بیاید و ایران به بازار کالاها و خدمات مالی بزرگترین اقتصاد دنیا دسترسی پیدا کند و دیگر کسی به فکر تحریم ایران و شرکت های آن نباشد، ملکان این شرایط را بسیار عالی توصیف می کند و آن را بهترین راه برای ورود به بازار خودروی آمریکا می داند.
شرایط زرد به شرایطی گفته می شود که وضع به همین صورت باقی بماند و روابط دو جانبه ای بین ایران و آمریکا در بین نباشد و آمریکا نیز برای شرکت های ایرانی محدودیت هایی ایجاد کند.
اما شرایط قرمز برای موارد بحرانی از جمله جنگ می باشد که ممکن است در آن زمان آمریکا به ایران حمله ی نظامی انجام دهد.
ملکان در این خصوص می افزاید: در این زمان تولید خودروهای سنگین ما افزایش پیدا می کند که بیشتر خودروهای نظامی و ارتشی خواهد بود، ما به کار خود ادامه می دهیم هر چند ممکن است برخی از خطوط تولید به دلیل کاهش مشتری بسته شود.
شرایط برای شرکت ایران خودرو نیز تقریبا به همین صورت است. ایران خودرو بزرگترین و قدیمی ترین شرکت خودروسازی ایران است و بیشتر با نام پیکان آن را می شناسند و باقی مانده ی شرکت هیلمن می باشد که در سال 1960 در ایران برپا شد.
بنابراین گزارش، علیرضا میرزایی معاون 37 ساله صادرات ایران خودرو که در جنگ ایران و عراق نیز حضور داشته است، در این مورد بیان می کند: ما فرزندان جنگیم و همیشه در بدترین شرایط نیز راه هایی داریم و برای بدترین شرایط خود را آماده کرده ایم.
هر چند میرزایی و ملکان در خصوص بدترین شرایط صحبت کردند، اما هر دو با امید به آینده می نگریستند، به طوری که ملکان اظهار می کند: هر چند ممکن است وقوع جنگ برای مدتی کوتاه شرایط را نامساعد کند اما بار دیگر شرایط به حالت عادی باز خواهد گشت.
میرزایی نیز تصریح می کند: ما می توانیم با شرکت های اروپایی کار کنیم حتی با آمریکایی ها. تجارت تجارت است و آنها نیز دوست ندارند بازار پر سود ایران را از دست بدهند. گذشته ها گذشته است و من معتقدم ظرف پنج تا شش سال آینده، ما می توانیم حتی خودروهای شورولت را در ایران تولید کنیم.
براساس این گزارش، کشور ایران با جمعیت 70 میلیونی خود به شدت تشنه خودرو است و پس از نفت، صنعت خودرو با استخدام 150 هزار نفر چهار درصد از تولید ناخالص ملی این کشور را تامین می کند و هر سال نیز یک میلیون خودروی جدید وارد بازار می شود. ایران هم اکنون بزرگترین تولید کننده خودرو در خاورمیانه و آسیای مرکزی است.
جاناتان پاسکیت از متخصصان صنعت خودرو موسسه J.D. Power Automotive Forecasting، می گوید: در ایران با ارقام پایین سر و کار نداریم، جمعیت بسیار بالا است و افراد زیر 40 سال، با جیب های پر پول، در انتظار خرید خودرو مانند دوستان و آشنایان خود هستند.
سال ها پیش بازار خودروی ایران فقط در دست آمریکایی ها بود، شرکت های فورد و جنرال موتورز خودروهای شورولت نوآ، بیوک و کادیلاک در ایران تولید می کردند اما پس از انقلاب و در سال 1981 بعد از اشغال سفارت آمریکا در ایران این تولیدات و واردات به پایان رسید.
هم اکنون تنها خودروهای امریکایی که در ترافیک شدید تهران به چشم می خورند شورولت های دهه 70 و 60 هستند که بیشتر توسط سالخوردگان هدایت می شوند.
انقلاب اسلامی و بعد از آن تحریم های آمریکا ضربه سختی به صنعت خودروسازی ایران وارد آورد و بعد از ملی شدن صنعت خودرو، بسیاری از شرکت های خودروسازی جهان به دلیل ترس از دست دادن بازار پر سود تر آمریکا از بازار ایران چشم پوشی کردند.
به همین دلیل کارخانه ها قدیمی شدند و قطعات معمولا از طریق یک کشور ثالث وارد و محصول تولیدی بسیار گران تمام می شد.
بسیاری از مهندسان گله می کردند که خطوط تولید هر روز با مشکل مواجه است و بسیاری از دردسرهای دیگر روز به روز با صنعت خودروی ایران گره خورده بود، بهترین نماد این مشکلات نیز خودروی پیکان است که از سوی مردم ایران هم یک نماد ملی و هم یک جوک ملی است.
این خودرو 40 سال تولید شد و هنوز هم در خیابان های تهران به شدت حضور دارد بطوریکه از هر سه خودرو یکی پیکان است. این خودرو به شدت هوا را آلوده می کرد، سیستم کولر نداشت و مصرف سوخت بسیار زیادی داشت، هر چند این موضوع آخری در کشوری که قیمت هر لیتر بنزین آن فقط 10 سنت و یک سوم قیمت همان مقدار آب است زیاد مهم نبود!
شرکت ایران خودرو بالاخره سال گذشته با توجیه این که پیکان استانداردهای آلودگی هوا را پاس نمی کند تولید این خودرو را متوقف کرد، البته توقف تولید پر فروش ترین خودروی ایران زیاد آسان نبود زیرا با سنگ اندازی های ایران خودرو برای توقف تولید این خودرو، اسحاق جهانگیری وزیر وقت صنایع و معادن شخصا با حضور در این شرکت، تولید پیکان را متوقف کرد.
میرزایی در این باره می گوید: پیکان خیلی بیشتر از عمر خود تولید شد و این به دلیل آن بود که امریکا به ما اجازه ی تجارت با خود را نداده بود.
بر خلاف جنگ سرد بین ایران و امریکا، گاه به گاه نیز خبرهایی از اعلام تمایل برای همکاری بین ایران و آمریکا در زمینه خودرو به گوش خورده است.
بنابراین گزارش حسن مومنی مدیر برنامه ریزی استراتژیک سایپا، می گوید: در اواخر دهه 90 میلادی با شرکت کرایسلر مذاکراتی در مورد همکاری داشتیم. کرایسلر در آن زمان قصد داشت خودروی Plymouth Acclaim خود را در ایران عرضه کند و حتی این خودرو برای شرایط آب و هوایی ایران تست شد، مذاکرات تا حد مطلوبی پیش رفته بودد هر چند که دولت های آمریکا و ایران با یکدیگر روابط حسنه ای نداشتند.
وی در خصوص یکی دیگر از تیم مذاکره کننده آن زمان سایپا که مسئولان اصرار داشتتند نامش فاش نشود، بیان کرد: مذاکره با شاخه کانادایی کرایسلر آغاز شده بود که گاها در استانبول و دوبی با نمایندگان کرایسلر دیدار و گفت و گو می کردیم و حتی در مورد قیمت و جزئیات تولید نیز به توافق رسیده بودیم اما پس از آن که جورج بوش ایران، کره شمالی و عراق را از محورهای شرارت خواند، این مذاکرات نیز متوقف شدند.
هر چند که هم اکنون کرایسلر هر گونه مذاکره با ایران را کتمان می کند، سخنگوی این شرکت می گوید: تا کنون هیچ مذاکره ای ما و یا شاخه ای از شرکت کرایسلر با ایرانی ها نداشته است.
سخنگوی خزانه داری آمریکا نیز می افزاید: صحبت و یا مذاکره با ایرانی ها نیازی به اجازه ندارد اما چنانچه کار به انعقاد قرار داد بکشد، باید این موضوع به تایید مقامات دولتی برسد.
هم اکنون برخی اتفاقات رخ داده که بحث تحریم علیه ایران را تقریبا بی اثر کرده است به طوریکه در حال حاضر شرکت مزدای ژاپن که یک سوم آن متعلق به فورد امریکاست با شرکت خصوصی "بهمن" در ایران قرارداد دارد و مزدا 323 در این کشور تولید می شود.
شرکت دایملر کرایسلر نیز به تازگی مجوز تولید خودرو های بنز کلاس E خود را در ایران صادر کرده است.
کارخانه های قدیمی تولید خودرو
با توجه به استانداردهای جهانی، شرکت های خودرو سازی ایران هم اکنون کهنه و فرسوده اند و فناوری آن ها به پیش از سال 1970 باز می گردد، با این وجود 25 هزار کارمند شرکت ایران خودرو در مکانی نزدیک به شرکت سایپا به تولید خودروی جایگزین پیکان، یعنی سمند و سایر مدل های پژو می پردازند.
این کارخانه برای خود شهری است با ساختمان ها، ایستگاه قطار و اداره پست مجزایی که برای جوابگویی به نیازهای آن ساخته شده است، بر روی دیوارهای داخلی این شرکت پیغام های اسلامی مبنی بر این که مسلمان خوب، با قدرت و دقت کار می کند نیز به چشم می خورد.
به تازگی تولید در دو شرکت سایپا و ایران خودرو به سه شیفت کاری افزایش یافته است و به جز در ایام تعطیلات دینی و روز وفات امام خمینی (ره) در چهار ژوئن، این کارخانه ها با 95 درصد ظرفیت در حال کار هستند.
بحث توزیع خودرو نیز در ایران قابل توجه است، در شرکت کرمان خودرو که با فولکس واگن و شرکت چری چین همکاری می کند مشتریان باید برای دریافت خودروهایشان یک ماه در انتظار باشند. بهرام شریعت قائم مقام گروه کرمان خودرو، در این باره می گوید: وضع کرمان خودرو بسیار بهتر از سایپاست که تحویل خودرو آن گاه دو سال به طول می انجامید.
مومنی از سایپا تصریح می کند: بسیاری از شرکت های خارجی به دلیل ترس از امریکا به صورت بلند مدت وارد بازار ایران نمی شوند و همین امر برای آنها بسیار دردآور است که بازار ایران را از دست بدهند.
ورود غول های خارجی به ایران
با افزایش نقدینگی جامعه ایرانی و افزایش سرسام آور قیمت های نفت در سال های اخیر، غول های صنعت خودروسازی دنیا چون پژو– سیتروئن، رنو، کیا، هیوندای و فیات با شرکت های ایران خودرو، سایپا و سایر شرکت های خصوصی در ایران همکاری می کنند و معمولا برای عدم سرمایه گذاری مستقیم در این کشور و پاسخ دادن به واشنگتن، فقط به ارائه لیسانس تولید خودرو اکتفا می کنند.
هر چند برخی از شرکت های کره ای و اروپایی در حال کار بر روی بازار ایران و در حال در دست گرفتن بازار هستند.
با وجود این که فروش و تولید خودرو در ایران هر ساله با ارقام 30 و 40 درصد در حال رشد است، بازهم شرکت های خارجی برای ورود به بازار ایران با احتیاط گام بر می دارند. سمند خودروی ملی ایران بر پایه پلت فورم پژو 405 ساخته شده است و از ابتدای تولید تا کنون 300 هزار دستگاه از آن به فروش رسیده است.
پژو نیز تعدادی از متخصصان خود را برای بازدید از خطوط و ارائه کمک های فنی به ایران فرستاده است و مومنی نیز از رشد فروش خودروی زانتیای شرکت PSA خبر می دهد.
هر چند با وجود اعلام خبر گسترش روابط ایران با خودرو سازان فرانسوی، مدیر روابط عمومی پژو – سیتروئن در این باره می گوید: ما هیچ گونه وابستگی عمیقی به بازار ایران چه از نظر صنعتی و چه از نظر بازرگانی نداریم.
مومنی نیز اظهار می کند: خودروسازان ایرانی در حال تلاش برای قطع وابستگی به شرکت های خارجی هستند و در پی سوبسیدهای فراوان دولت و نرخ بالای تعرفه واردات خودرو، شرکت های داخلی به خوبی رشد کرده اند.
این گزارش می افزاید: سود ایران خودرو در سال 2004 به 405 میلیون دلار رسید و حتی برای خرید شرکت روور انگلیس نیز اعلام آمادگی کرده بود و این شرکت هم اکنون در حال برنامه ریزی برای صادرات محصولات خود به بازار کشورهای ونزوئلا، بلاروس، هند و چین است.
معاون صادرات ایران خودرو در پایان این گزارش با ابراز تاسف از برخی اشتباهات، خاطرنشان می کند: در سال 1970 کره ای ها کشور ایران را به عنوان مدل خود در صنعت خودروسازی هدف قرار دادند در حالی که هم اکنون ما در حال پیروی از آنها هستیم، چنانچه ما(ایران) چنین مشکلاتی با امریکا نداشتیم هم اکنون حداقل صنعت خودروسازی ما در حد کشور کره بود.
صنعت خودرو و تأثیر محیط رقابتی
شرکت¬ها با استفاده از شناسایی نیروهای رقابتی، با پورتر فرصت¬ها و تهدیدات محیط رقابتی آشنا شده و با بررسی سیستماتیک فعالیت¬های اولیه و ثانویه زنجیره ارزش، نقاط قوت و ضعف سازمان را شناسایی و اقدام به تدوین استراتژی می¬کنند.
شرکت¬ها با استفاده از شناسایی نیروهای رقابتی، با پورتر فرصت¬ها و تهدیدات محیط رقابتی آشنا شده و با بررسی سیستماتیک فعالیت¬های اولیه و ثانویه زنجیره ارزش، نقاط قوت و ضعف سازمان را شناسایی و اقدام به تدوین استراتژی می¬کنند. در این مقاله، سعی شده است تا با استفاده از تجزیه‌وتحلیل نیروهای اثرگذار رقابتی در صنعت خودرو، بررسی شود.
الف) تهدید کالا و خدمات جایگزین
در صنعت خودروسازی، شرکت¬ها با تولیدکنندگان محصولات جایگزین نظیر صنعت حمل¬ونقل ریلی، هوایی و در سطح بین¬المللی با صنعت دریایی به‌منظور ارائه خدمات به مسافران و حمل¬ونقل کالا، در رقابت هستند.
اگر قیمت نسبی خدمات حمل¬ونقل کالا و مسافر و هزینه¬های استفاده از این خدمات با استفاده از محصولات جایگزین کاهش یابد، بر فشارهای ناشی از رقابت افزوده می¬شود. بنابراین با بررسی مزایا و معایب شبکه¬های ریلی و هوایی، شدت رقابت آنها با صنعت خودرو در ارائه خدمات به مشتریان بررسی می-شود. در کنار شبکه حمل¬ونقل جاده¬ای کالا و مسافران درواقع شبکه حمل¬ونقل ریلی و هوایی و در سطح جهانی حمل¬ونقل دریایی نیز وجوددارد.درواقع قطار و هواپیما از جمله کالاهای جایگزین در ارائه خدمات هستند که صنعت خودرو با آن مواجه است. حمل¬ونقل کالا و مسافران توسط شبکه ریلی و هوایی، می¬تواند جایگزینی برای استفاده از محصولات ایران¬خودرو دیزل، سایپا باشد چون قصد هر دو ارائه خدمت به مسافران یا جابه¬جایی کالا و خدمات است. به¬طورکلی، خدمات حمل¬ونقل در جابه¬جایی کالا، به¬عنوان عامل کار و حمل¬ونقل مصرف¬کنندگان و عرضه¬کنندگان به بازارها مورد استفاده قرار می¬گیرند. مزایا و معایب هر یک از شبکه¬های یاد شده عبارتند از:
۱) حمل¬ونقل هوایی
صرفه‌جویی در وقت از مزایای بارز استفاده از هواپیماهای باربری و مسافربری است، اما اطمینان به آن به‌دلیل سقوط¬های مکرر هواپیما در ایران و تاثیر منفی بر ادراک مسافران، کمتر از وسایل نقلیه جاده¬ای و ریلی بوده و هزینه¬های استفاده از آن نیز بالا است. به‌همین‌دلیل، اکثر کسانی که از سطح درامد متوسط یا بالایی برخوردارند از این شبکه برای حمل¬نقل استفاده می¬کنند. باتوجه به‌اینکه در کشور ما محدودیت خطوط هوایی و هزینه بالا وجود دارد و چون درامد قابل تصرف اکثر مردم، متوسط روبه پایین است، قادر به استفاده از امکانات این شبکه نبوده و بیشتر از شبکه ریلی و جاده¬ای استفاده می¬کنند.
۲) حمل¬ونقل ریلی
استفاده از این شبکه ارتباطی، دارای مزیت¬هایی است که حمل¬ونقل کالا و مسافران را به سوی خود جذب کرده است. طبعا این مزایا باعث افزایش استفاده از این شبکه حمل¬ونقل شده و تهدیداتی را متوجه اتوبوس¬های بین شهری و کامیون¬ها کرده است. سودآوری تعاونی¬ها و صاحبان اتوبوس¬های بین شهری، بستگی به‌میزان استقبال مسافران از این شبکه ارتباطی دارد. اگر مسافران به‌سوی قطارهای بین شهری جذب شوند، باعث می¬شود که تعداد مسافران تعاونی¬ها کاهش یافته و این روند نزولی باعث کاهش سودآوری تعاونی¬ها شده و سرانجام خرید این اتوبوس-ها کاهش یافته و سودآوری سازندگان تحت تأثیر قرار می‌گیرد. قطارهای باربری نیز که به حمل¬ونقل کالا مبادرت می¬ورزند، تهدیداتی را متوجه دارندگان کامیون و کامیونت¬ها کرده است و سودآوری آنها را به‌مخاطره می¬اندازند. از جمله مزیت¬های راه¬آهن، ایمنی آن است. ایمنی در حمل¬ونقل ریلی بیشتر از دیگر وسایل نقلیه بوده و هزینه بهره¬برداری از آن نیز مناسب است.
در مقایسه با اشغال سطح زمین مساوی، راه¬آهن ۳ تا ۵ برابر بیشتر از حمل¬ونقل زمینی کارایی دارد، مصرف انرژی این وسیله کمتر از دیگر موارد بوده، با محیط‌زیست سازگاری بیشتری دارد و آلودگی کمتری ایجاد می¬کند. تهدیدات استفاده از قطار برای سازندگان اتوبوس¬های بین شهری، کامیون و کامیونت، جدی¬تر از هواپیماست. از آنجا که قیمت حمل‌ونقل ریلی رقابتی بوده و امکان استفاده از فضای آزاد و امکانات رفاهی بیشتری وجود دارد. همچنین تنوع در ارائه خدمات قطارهای مسافربری می¬توانند پاسخگوی نیازهای متنوع مشتریان با هر درامدی باشند. استفاده از هواپیما نیز به‌دلیل گران‌بودن و عدم اطمینان از امنیت جانی، کمتر است. از سوی دیگر، دسترسی به راه¬آهن در همه‌جا امکان¬پذیر نیست و خطوط ریلی محدود است. از خودرو نیز می¬توان در هر مکان دارای جاده شوسه یا آسفالت، استفاده کرد، به‌همین‌دلیل برای صنعت خودرو مزیتی خاص به‌شمار می-آید.
محصولات جایگزین علاوه‌بر مخاطره انداختن سودآوری رقبای موجود، سودآوری عرضه¬کنندگان مواد اولیه را نیز به‌خطر می¬اندازند زیرا عرضه¬کنندگان صنعت هواپیمایی و ریلی متفاوت از عرضه¬کنندگان صنعت خودرو هستند.
ب) قدرت چانه¬زنی عرضه¬کنندگان
صنعت خودرو، نیازمند کالاهای صنعتی و سرمایه¬ای است که عرضه¬کنندگان این کالاها متناسب با موقعیت بازار خویش و میزان اهمیت صنعت، دارای قدرت چانه-زنی در مخاطره انداختن یا رشد سودآوری صنعت یا اعمال خواسته¬های خویش به آن صنعت هستند. آنها می-توانند قدرت چانه¬زنی خود را از طریق افزایش قیمت، کاهش کیفیت کالا و خدمات بر شرکت¬های خودروسازی تحمیل کنند و در قوت و ضعف صنعت خودروسازی، نقش اساسی ایفا نمایند. شرکت¬های خودروسازی برای تعیین میزان جذابیت اساسی صنعت و روند رشد سودآوری در آینده به تجزیه‌وتحلیل عرضه-کنندگان کالاهای صنعتی و سرمایه¬ای پرداخته و نقاط قوت و ضعف آنها را بررسی کنند. به¬طورکلی قدرت چانه¬زنی عرضه¬کنندگان کالاهای صنعتی و سرمایه¬ای را می¬توان به¬صورت زیر طبقه¬بندی کرد:
۱) قدرت چانه¬زنی عرضه¬کنندگان کالاهای صنعتی، مواداولیه و قطعات تکمیلی که در فرایند تولید استفاده می¬شوند که در اینجا قدرت چانه¬زنی قطعه-سازان خودرو و صنایع لاستیک و ... بررسی می¬شود.
۲) قدرت چانه¬زنی عرضه¬کنندگان کالاهای سرمایه¬ای که قسمتی از کالاهای ساخته شده را تشکیل می¬دهند که خود به دو بخش کالاهای سرمایه¬ای مانند کارخانه¬ها و تجهیزات ثابت و کالاهای سرمایه¬ای کمکی نظیر تجهیزات و ماشین¬آلات کارخانه¬ای قابل‌حمل تقسیم می¬شود.
۳) قدرت چانه¬زنی عرضه¬کنندگان ملزومات مصرفی و خدمات که به¬طور مستقیم در کالاهای ساخته شده مصرف نمی¬شوند.
با توجه به اهمیت قدرت چانه¬زنی عرضه¬کنندگان مواداولیه و قطعات در صنعت خودرو قدرت چانه¬زنی قطعه¬سازان را در زیر مورد بررسی قرار می¬دهیم. در صنعت خودروی ایران تامین¬کنندگان می¬توانند قدرت چانه¬زنی خود را بر دیگر اعضا از طریق افزایش قیمت¬ها یا کاستن از کیفیت کالا و خدمات خریداری شده تحمیل کنند. گروه خریداران صنعت قطعات خودرو ایران به¬طور عمده عبارتند از کارخانه¬های خودروسازی موجود در ایران. این گروه باتوجه به ویژگی¬های ذیل بر صنعت تولید قطعات خودرو در ایران تاثیر می¬گذارند:
▪ محصولاتی که از صنعت تولید قطعات خودرو می¬خرند، جزئی از محصولات خود آنهاست و بخش قابل‌توجهی از هزینه¬های تولید را تشکیل می¬دهد.
▪ خریدهای خودروسازان متمرکز بوده ودر حجمی زیاد صورت می¬پذیرد.
اگر خدمات پس از فروش خودروسازان گسترده باشد و خودروسازان قطعات تندمصرف و کندمصرف را به نمایندگی¬های خدمات پس از فروش عرضه کنند، سودآوری قطعه¬سازان به‌مخاطره می¬افتد. کیفیت الزامی و جذاب، داشتن علامت تجاری برای این¬گونه قطعه¬سازان نوعی مزیت تلقی می¬شود.
قطعه¬سازان اصلی، علاوه‌بر اینکه قطعات خود را با مارک شرکت سفارش¬دهنده تولید می¬کنند، در کنار سفارشات خودروسازان، قطعاتی را تولیدو به بازار عرضه می¬کنند. مزیت این حالت آن است که با داشتن بازاری پایدار، به بازارهای دیگر نیز روی می-آورند. قطعات یدکی توسط قطعه¬سازان مستقل تولید می¬شوند.
در این بازار، رقابت شدید و ورود و خروج از صنعت آسان است زیرا این¬گونه قطعات، فناوری پایین¬تری دارند. در مقایسه با قطعه¬سازان اصلی، مشتریان این نوع قطعه¬سازان اشخاص بوده و خریداری در حجم زیاد صورت نمی¬گیرد حال اینکه قطعه¬سازان اصلی در حجم زیاد قطعاتشان به فروش نمی¬رسد.
تنوع تولیدات قطعه¬سازان مستقل، بالا بوده و انعطاف¬پذیری بیشتری در تولید قطعه دارند.
پ) تهدید واردشوندگان جدید
وقتی رقبایی جدید وارد صنعت شوند، باعث افزایش رقابت شده و ممکن است سود و قیمت¬ها را بین رقبای موجود کاهش دهند. ممکن است با ایجاد پروژه¬های جدید، ارائه کالای ارزان قیمت، سهم بازار رقبای موجود در صنعت کاهش پیدا کند و ورود یک رقیب در بازار به معنای تقسیم سهم بازار بین تعداد بیشتری شرکت است.
واردات خودرو، بزرگ¬ترین تهدید برای صنعت خودروی ایران تلقی می¬شود. با آزاد شدن واردات خودرو، رقبای خارجی از نظر کیفیت و قیمت منطقی، از صنعت خودروسازی ایران جلوتر هستند، وارد بازار داخلی ایران می¬شوند. به‌این‌ترتیب تعداد رقبا افزایش یافته و با تصاحب سهم خودروسازان ایرانی، باعث کاهش سهم بازار خودروسازان داخلی می¬شوند. البته در مسیر این ورود، موانعی نیز وجود دارد که شرکت¬های خارجی را در ابتدای کار با مشکلاتی روبه-رو می¬سازند. تعدادی از این موانع و مزیت صنعت خودروی ایران عبارتند از:
