لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 26
فرش,قالی و فرش دست بافت ایران زمین
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه 1
تاریخچه 2
سابقه قالی بافی 3
تاریخچه کوتاهی از صنعت فرش ایران 5
جایگاه فرش در اقتصاد ملی 6
اشتغالزائی صنعت فرش 7
فرش بافی در قزوین 8
کارخانه‌ها و کارگاههای فرشبافی قزوین 9
هنرمندان قالیباف 10
سبک، رنگ، نقشه در فرش قزوین 11
نقشه شاه عباسی 12
الف ـ شاه عباسی افشان 12
ب ـ شاه عباسی لچک ترنج 12
ج ـ نقش شاه عباسی (جانوری) 13
د ـ شاه عباسی (طره دار) 13
ه ـ شاه عباسی شیخ صفی 13
و ـ شاه عباسی تصرفی 14
نقش بته‌ای (ظل السلطان) 14
نقشه حاج خانمی 15
بحرانهای فرش ایران 16
مصاحبه 19
پیشنهادات 21
منابع و ماخذ 22
مقدمه:
فرش دستبافت ایران طی سالهای اخیر به سبب نقش قابل ملاحظه‌ای که در ایجاد اشتغال، کسب درآمد ارزی برای کشور و معرفی ذوق، احساس و استعدادی که بافندگان هنرمند ما به جهانیان داشته‌اند مورد توجه شدید قرار گرفته است.
لذا در این راستا رمز ماندگار شدن فرش بافی در جامعه طی قرون متمادی آن است که هنرمندان فرشباف ما هنگام بوجود آوردن یک تخته فرش نفیس، دنیائی از ذوق و احسای را با سرپنجه‌های طلائی خویش ابداع می‌کنند و تار و پود زندگی خود را با آنچه که می‌بافندپیوند می‌زنند و شاهکار هنری را خلق می‌کنند تا مصادیق هنر نزد ایرانیان است و بس راهمچنان در جهان هویدا سازند و آن را حفظ نمایند.
بنابراین شایسته است در احیاء فرشها و طرحهای قدیمی و سنتی در استان و سراسر کشورمان گامهای مؤثری را برداشت تا انشاءالله برای شناسان قدر و منزلت فرش ایرانی و حفظ ارزشهای هنری و روشن کردن ابعاد گسترده اقتصادی و اجتماعی آن تحقیقاتی انجام‌شود تا چراغی فرا راه هنرمندان و مسئولیت دست‌اندرکار فرش کشور باشد و بتوانیم درحفظ ارزش هنری فرش دست بافت ایران باطرحها و نقشه‌های اصیل ایرانی و همچنین درفائق آمدن بر مشکلات و موانع تولید، صادرات فرش بکوشیم.
امید است با اینگونه تلاشها در توسعه، رشد و بهبود کیفیت فرش دستباف ایرانی گامهایی‌هر چند کوچک برداشته باشیم.
انشاءالله
تاریخچه :
واژه قالی:
در نوشته‌های بازمانده از زبان پهلوی برای قالی نفیس واژه (بپ) یا (بوپ) و برای فرش ونمد واژه (نمت) و برای فرش جامه و بستر واژه (ویسترگ) آمده است که واژه اخیر از(وبسترتن) به معنی گستردن می‌آید.(1)
معنای (بوپ) در لغتنامه دهخدا چنین آمده است (فرش و بساط خانه... فرشی که آن راانبوب نیز می‌گویند در ارمنی، بوب و در پهلوی بوپ(2)
در تاریخ طبری از ابوجعفر طبری (حدود 310-226 ه' ق) و ترجمه و تألیف ابوعلی محمدبلعمی (352 ه' ق) واژه بساط مترادف فرش آمده است و آنجا که فرش بهارستان سخن‌می‌رود که در حمله اعراب به کاخ تیسفون بدست آمده چنین آمده «بساطی یافتند از ریب،شصت ارش اندر شصت ارش»
در معجم‌البلدان از یاقوت حموی (اوایل قرن 7 ه' ق) و نزهه‌القلوب حمدالله مستوفی (750 ه'ق) از قول ابوعون صاحب کتاب الزیج چنین آمده است.
در قالی قلا فرشی بافته می‌شود که آن را قالی می‌نامند و قالی نسبت اختصاری است به‌شهرقالی قلا و قالی قلا شهری است در ارمنستان کبیر...از عهد انوشیروان که هنوزارمنستان بدست ایرانیان بود تا اسلام آمد... (ارمیینانس) یکی از مردم ارمنستان زمام‌حکومت را در دست گرفت پس از وی زنی به حکومت رسید به نام (قالی) و شهری آن را (قالی‌قلا) نامید که به معنای احسان قالی است.(3) کارشناسان و محققان دیگری واژه قالی راازقالین می‌دانند در مراکز مختلف با لهجه‌ها و گویش‌های محلی به گونه‌های مختلفی چون کالی‌و کالین به کار می‌رود.(4)
سابقه قالی بافی
سابقه فرش را در جهان می‌توان به آغاز تمدن بشری مربوط دانست یعنی از زمانی که‌انسان دانست روی زمین سرد و ناهموار نمی‌تواند زندگی کند بنابراین از پوست حیوانات‌شکار شده و سپس از پشم و موی حیوانات برای نرم کردن محل زندگی خود بهره گرفت. پس‌از فراگیری روش تنیدن، تهیه حصیر و بورپا آغاز روش بافندگی بود، که توسط انسانهای‌قدیم به کار رفت از بافت نخستین قالیچه‌ها و اینکه چه قومی در ابتدا به این کار مبادرت کرده‌اطلاع موثقی در دست نیست، زیرا قالیچه‌ها به لحاظ ساختار طبیعت شان در اثر نفوذ رطوبت‌و حشرات آسیب می‌بینند و نابود می‌شوند.
قطع یقین باید فرشبافی را فرآیند و سیر تکامل بافندگی و هنر نساجی دستی ایرانیان عهد قدیم دانست چرا که با مطالعه روی نقوش‌یها برروی سنگها حک شده است. می‌توان به‌پیشرفت این فن در میان انسانهای عصر حجر پی برد.
مرتضی رواندی در کتاب اجتماعی به نقل از تاریخ تمدن ویل دورانت می‌نویسد(ج 7 ص62)
انسان پس از ساختن سوزن و سنجاق، به کار بافندگی پرداخت و چون به این قانع نبودکه با پوست حیوانات خود را بپوشاند و یا با پشم گوسفند و الیاف گیاهان لباسهایی برای‌خود تهیه نماید... رفته رفته، الیافی که به کار می‌برده نازکتر و ظریفتر شده و حالت رشته نخ‌را پیدا کرده و در این هنگام است که بافندگی از مهمترین هنرهای مخصوص زنان گردیده‌است، دوکها و ماسوره‌هایی که در میان آثار عصر حجر به دست آمده، به خوبی نشان میدهد که صنعت عظیم بافندگی ریشه بسیار دوری دارد. همین نویسنده در بخش دیگر از تاریخ‌طبری نقل می‌کند «... و چون خدابرهنگی آدم و حوا را بدید، بفرمود تا یک گوسفند از هشت‌جفتی که از بهشت فرود آورده بود بکشند و او گوسفند بگرفت و بکشت و پشم آن را برداشت‌و با حوا ببافتند. آدم برای خود جوبه‌ای و حوا برای خود پیراهن و روسری کرد و آن رابپوشیدند.(5)
همچنین در حفاریهای باستان شناس شهر سوخته در شرق ایران یک تکه پارچه بافته‌بی‌نظیر کشف شده است که از لحاظ فنون بافت نشان دهنده اوج پیشرفت بافندگی ایرانیان درروزگار کهن می‌باشد که در رنگ‌آمیزی آن دو رنگ بکار رفته و ساختمان آن دارای بافتی‌یکنواخت و مواد بافت آن از پشم حیوان است، این نمونه منحصر به فرد متعلق به 2400 سال‌قبل از میلاد است، با کشف این بافته می‌توان به ساخت و استفاده از ابزارهای بافندگی از قبیل‌میلهای بافتنی چوبی و قلابهای بافتنی و همچنین کاربرد سایر ملزومات فنی اطمینان‌بیشتری یافت.(6)
اما ابزارهای ویژه قالی باف نیز در سالهای اخیر توسط دکتر علی حصوری کشف وشناسایی گردیده که بنابه اظهار ایشان این اشیاء متعلق به دوره مفرغ یا عصر آهن می‌باشد،با مقایسه این اشیاء با شکل و فرم ابزارهای قالی‌بافی امروز که در مراکز مختلف کشور مورداستفـاده قرار می‌گیرند می‌توان قدمت فرشبافی که نزد ایرانیان از هزاره سوم تا هزاره دوم‌ق. م تخمین زد.
استفاده از بوریا (حصیر) بافته شده از نی در بین‌النهرین بین هزاره 405 ق. م. متداول بوده‌است و بافت گلیم تا سده 15 ق. م به مرحله تکامل رسیده بود. بعلاوه مورخین متعددی درکتابهای تاریخ و ادیان به فرشبافی اشاراتی نموده‌اند.
نیکولاس فاکر در کتاب قالی ایران و دیگر قالیهای مشرق زمین می‌نویسد:
تحقیق درباره فرش,قالی و فرش دست بافت ایران زمین