مقاله درباره سیمای اهل بیت در حدیقه الحقیقه دیوان سنایی

اختصاصی از سورنا فایل مقاله درباره سیمای اهل بیت در حدیقه الحقیقه دیوان سنایی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

 فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحات:25

چکیده:

دوستی با اهل بیت پیامبر اکرم (ص) یکی از موضوعات بسیار مهمی است که فکر و ذهن اغلب شعرا و نویسندگان را به خود مشغول کرده و این مودت و دوستی در آثار آنها نمود خاصی پیدا کرده است.

به نظر می رسد که اغلب شعرا و نویسندگان به حدیث معروف ثقلین و آیه تطهیر توجه خاص داشته و این حدیث و آیه را سرلوحه آثار خود قرار داده داده اند و نتایج این توجه در آثار آنها به خوبی نمایان است.

بسیاری از شعرای فارسی زبان بر اهمیت توجه به قرآن و عترت پیامبر واقف و آشنا بوده اند و بدین دلیل است که در آثار آنها اشاره های فراوانی به آیات قرآن و عترت پیامبر (ص) شده است.

سنایی نیز از شاعرانی است که از این قضیه مستثنا نبوده است و در آثار او به ویژه حدیقه الحقیقه و دیوان اشعار مدح و ستایش پیامبر اسلام و اهل بیت آن حضرت به طور چشمگیری دیده می شود. در آثار وی ارادت خاص و صادقانه او به اهل بیت پیامبر کاملاً آشکار و نمایان است و در جای جای این دو اثر برتری و سروری اهل بیت را به تصویر می کشد، و دوستی با اهل بیت را راه نجات و سعادت خواهی می داند[1].

حدیث ثقلین: قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:

انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی فانهما لن یفتد فاحتی یردا علی الحوض

پیامبر خدا که درود خدا بر او و خانواده اش باد فرمود: من در میان شما دو چیز سنگین و گرانبها که کتاب خدا و عترت من که همان خانواده من هستند باقی می گذارم، این دو هیچ گاه از هم جدا نمی شوند تا اینکه در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.

با توجه به مضمون حدیث شریف ثقلین روشن می شود که هدایت وابسته به تمسک به قرآن و عترت است. نه قرآن تنها و نه عترت تنها، زیرا شناخت کامل و حقیقی قرآن فقط برای عترت میسر بوده و تنها عترت می توانند به کمک عظمت خدادادیش به حقایق قرآن کما هو حقه برسد و آن را در اختیار تشنگان عترت قرار دهد که انما یعرف القرآن من خو طب به[2].

آیه تطهیر: ... اطعن الله و رسوله انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیراً (سوره احزاب، آیه33).

و اینکه خدا و رسولش را اطاعت کنید، خداوند فقط می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.

خداوند در پایان آیه 33 سوره احزاب در مورد اهل بیت صحبت می کند اما اینکه منظور از «اهل بیت» در اینجا چه اشخاصی می باشند در میان مفسران گفت وگو است. بعضی آن را مخصوص همسران پیامبر دانسته اند و آیات قبل و بعد را که در باره ی ازدواج رسول خداست را قرینه این معنی شمرده اند. اما با توجه به این مطلب که ضمیرهایی که در آیات قبل و بعد آمده عموماً به صورت ضمیر «جمع مؤنث» است در حالی که ضمایر این قسمت از آیه (انما... تطهیراً) همه به صورت «جمع مذکر» است و این نشان می دهد که معنی و مفهوم دیگری در نظر بوده است.

بعضی از مفسران از همین مرحله گام فراتر نهاده و آیه را شامل همه خاندان پیامبر اعم از مردان و همسران او دانسته اند، اما از سوی دیگر روایات بسیار زیادی در منابع اهل سنت و شیعه وارد شده است که معنی دوم یعنی شمول همه ی خاندان پیامبر را نفی می کند و می‌گوید مخاطب در آیه فوق منحصراً پنج نفرند: پیامبر(ص)، علی(ع)، فاطمه(س)، و حسن و حسین(ع)[3] به عنوان نمونه به دو مورد از این روایات اشاره می شود:

انس ابن مالک نقل کرد: پیامبر شش ماه تمام هنگام طلوع فجر از خانه بیرون می آمد و رهسپار مسجد می شد و مرتب در آن دم مقابل در خانه ی فاطمه (س) می ایستاد و می‌فرمود: اهل بیت به یاد نماز باشید خداوند می خواهد از شما اهل بیت هر گونه پلیدی را دور کند[4].

«در مناظره ای که بین امام رضا (ع) در مجلس مأمون با علمای مجلس در خصوص عترت صورت گرفت مطالب زیادی رد و بدل شد و سئوالات زیادی از امام پرسیده شد که امام به آنها پاسخ گفتند. یکی از این سئوالات این بود: ای اباالحسن آیا عترت فقط آل رسول الله هستند یا غیر آل وی را نیز شامل می شود؟ امام فرمودند: فقط آل رسول الله است. سپس مأمون گفت: آیا خدا عترت را بر همه ی مردم فضیلت داده است؟ امام فرمود: آری خدا در کتاب خود عترت را بر همه مردم فضیلت داده است[5]».

دانلود تحقیق موسیقی شعر در غزلیّات سنایی

اختصاصی از سورنا فایل دانلود تحقیق موسیقی شعر در غزلیّات سنایی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده :
موضوع این تحقیق با عنوان « موسیقی شعر در غزلیّات سنایی » ، و هدف از این پژوهش ؛ آشنایی با موسیقی شعر در غزلیّات سنایی است . و روش کار ، نظری و بر اساس پژوهش کتابخانه ای می باشد . ابزار آن کتاب ها و منابع مرتبط با موضوع است . مطلع هر بیت به جهت تعیین انواع موسیقی در آن ، انتخاب شده است . سپس به تقطیع ،  استخراج اوزان و نام بحرها ، پس از آن به یافتن قافیه ،‌ حدود واصناف و احیاناً عیوب آن و بررسی موسیقی درونی و معنوی در غزلیّات سنایی ، پرداخته شده است . و در پایان تحلیلی از یافته ها به عمل آمده و جمع بندی ، بیان شده است . با توجّه به بررسی های به عمل آمده ، شاعر در غزلیّاتش از 9 بحر و 50 وزن استفاده کرده است . بالاترین بسامد بحر ها را رمل و کم ترین آن ها را متقارب دارد .  او از 15 زحاف استفاده نموده است ؛ که بیش ترین  آن ها حذف و کم ترین آن ها جدع ، نحر و حذذ است . بیش تر اوزان غزلیّاتش مزاحف می باشند . بسامد اوزان دوری ، 30 غزل می باشد. از نظر نوع ردیف های به کار رفته در غزلیّات تنوّع زیادی به چشم می خورد ولی  فعل  در درجه ی اوّل قرار دارد . شماره ی  غزل های مردّف او بیش از غزل های بدون ردیف است . تعداد قافیه های مقیّد نیز بیش تر از  قافیه های مطلق می باشد . حدود  قافیه ها بر اساس کاربرد به ترتیب عبارت از : مترادف، متواتر  ، متدارک و متراکب است ؛  متکاوس وجود ندارد . از نظر موسیقی معنوی بر اساس ابیات بررسی شده به ترتیبِ بسامد تشبیه ، تضاد ،  استعاره ، تناسب ، کنایه و مجاز به کار گرفته شده است که تشبیه بیش ترین و مجاز کم ترین بسامد را داراست . موسیقی درونی نیز به ترتیبِ کاربرد ، واج آرایی ، جناس و تکرار می باشد .

فهرست مطالب
فصل اوّ ل : کلّیّات تحقیق. . . . .  . . . . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . .1
مقدّمه . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
برخی مشکلات تقطیع. . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
علائم اختصاری. . . . . . . .  . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
نکات طرح پیشنهادی . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ..6
فصل دوم : معرّفی سنایی و آثار او.  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  10
نام و نسب حکیم. . . .  . . . . . . . .   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
زمان و محلّ ولادت. .  . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
 آغاز شاعری حکیم .  . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . 10
دوره های زندگی سنایی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. .. . . . .  . . . . . . . . 11
افسانه ای درباره ی علّت تحوّل سنایی     . . . . . . . .  .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
مسافرت های سنایی. . . . .   . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . 12
مذهب سنایی . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  12
ارادت حکیم به شیخ یوسف همدانی    . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . .  12
وفات سنایی  . . . .. . . . .  . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  13
آثار سنایی   . . . . ... . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  13
مضامین در  اشعار سنایی   . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . .  . . . . . . . .   15
خلّاقیّت در اشعار سنایی    . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . 16
مقام سنایی. . . .. . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .  17
زبان سنایی . . . .. . . . .  . . . . . . . . . . . . .  . . . . . .  . . . . . . . .   17                    
غزل با جلوه های عرفانی .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . . .   18   
سنایی در غزل زهدیّه و قلندریّه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   18   
پژوهش های انجام شده در مورد سنایی و آثارش. .  . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19   
فصل سوم : معرّفی غزل  . . . . .. . . . .  . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . 22
غزل در لغت . . . . .. . . .. . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . 22
غزل در اصطلاح .. .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
غزل نام قالب یا مفهوم آن  . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . 23
حوزه ی غزل  . . . . .. . . . . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . .. . . .  . . . 23
مضامین غزل . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
زبان غزل . . .. . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 24
منشأ غزل. . .. . . .. . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 24
غزل در تاریخ ادبیّات   . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...  .  ..  . . .. . . . . . . 25
اقسام اصلی غزلیّات فارسی . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  .. . .. . . . . . . 25
دوره های مختلف غزل  . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . .. 25
سیر غزل  . . .. . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 26
فصل چهارم : موسیقی شعر . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . .. 31
شعر ، رستاخیز کلمات . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 31
موسیقی  . . .. . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 32
پیوند شعر و موسیقی. . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . .. 33
انواع موسیقی شعر  .  . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...  . . .  ..  . . .. . . . . . . 33
عروض .  . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 33
بیت  . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .. . . . . . . 34
مصراع  . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 34
واج  .. . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 34
هجا  .. . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 35
ارکان.. . . . . . .  . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 35
سالم و مزاحف . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . 36
مثمّن و مسدّس و مربّع. . . . .   . . . . . . ... . . . . . . ... . . . . . . . . .  ..  . . .. . . . . . . 36
عروض و ضرب ( عجز ) ، صدر و ابتدا. . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . . . 37
تقطیع . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .  ..  . . .. . . .. 37
مراحل تعیین وزن یک شعر فارسی   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . 38
بحر  . . . . . . . . . . . ..  . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 39
شش دایره ی مشهور بحر های عروضی . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . 40 
ذوبحرین. . . .. . . . . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . 41
وزن     . . .. . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 41
تأثیرات وزن . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 43
عوامل مؤثّر بر چگونگی حالت وزن   . . . ... . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . . . 44
عوامل تغییر دهنده کیفیت موسیقی در اوزان . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 45
اوزان و مفاهیم  . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 46
اوزان نا مطبوع. . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 48
اوزن شفّاف و اوزان کدر   . .  . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 49
اوزان خیزابی و اوزان جویباری. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 49
اوزان دوری. . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . .. .  .. . . . .  . 49
قافیه. . . . . ..  . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . .  . 50
نقش های قافیه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . .  . 51
حروف قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .  . 51
حرکات قافیه.. . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . .  . 52
عیوب قافیه . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . .. . .  . 52
اصناف و انواع قافیه .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .  . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 53
حدود قافیه. . . . . .. . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 53
انواع قافیه ها از نظر جایگاه . . . . . . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . 54
انواع قافیه های هنری  . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . 54
قافیه های مردّف . . . . ... . . . . .. . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .  . . . . . . 55
ردیف . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . .. . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 55
علّت توجّه ایرانیان به ردیف . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . .. . . . . 56
عوامل مهم در پیدایش ردیف در شعر فارسی . . . . . . . . . . . ...  . . . . . . . .. . . .. .. . . . .  . . 56
سود های ردیف  . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . . . 57
زیان های ردیف . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . . . . . . . . . . 57
ردیف بدون قافیه. . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ... . . . . . . 57
حاجب . . . . . . . .  .. . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . . . . . . . . . . 58
فصل پنجم : موسیقی شعر در غزلیّات سنایی . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . . . .. . 60
1-  رمل. . . .. . . . . . . .  .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . . . . . . 60
1-1- رمل مثمّن محذوف  . . . . . . . ... .  . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . . . . . . . 60
1- 2-  رمل مثمّن مقصور  . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . .   . .. . 90
1-3- رمل مثمّن مقصور عروض محذوف ضرب  . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. .. . .  . 111  
1-4- رمل مثمّن مخبون محذوف .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . 111  
1- 5 - رمل مثمّن مخبون محذوف سالم صدر و ابتدا  . . . . . . .. . . . . . . . ..  .  . . ..  . 112  
1- 6 - رمل مثمّن مخبون مقصور . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . ..  . .  . .. . 115  
1- 7 - رمل مثمّن مخبون مقصورعروض اصلم مسبّغ ضرب ..  . . . . .. .. . .. . . . .. . 116    
1- 8 - رمل مثمّن مخبون اصلم .  . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .. . 117
1-9 - رمل مسدّس محذوف . .. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ... . 118
1- 10 - رمل مسدّس مقصور  .. .. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .  .. . 127  
1- 11 - رمل مسدّس مخبون محذوف . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . .. . 133  
1- 12 - رمل مسدّس مخبون اصلم مسبّغ عروض مقصور ضرب.  . . . . . . . . . .. . 134  
2- هزج .. .. . .. .. . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . .  . .. . . . .. .135
2-1 -هزج مثمّن سالم. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .  . .. .. . .. . . ..135
2- 2- هزج مثمّن مسبّغ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . ..  . . . ..  . . .146
2- 3- هزج مثمّن اخرب. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . ..  .. . . . . .147
2- 4- هزج مثمّن مکفوف مقصور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .  .. . .. . .. . . 152
2- 5 - هزج مثمّن اخرب محذوف. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .  .. . .. .. . . . 153
2- 6- هزج مثمّن اخرب مقصور  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. 154  
2- 7- هزج مثمّن اخرب مکفوف محذوف   . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . .. 154   
2- 8 - هزج مثمّن اخرب مکفوف مقصور  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..  . . . . . .. 166   
2- 9 - هزج مسدّس محذوف  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  ... . . .. 173  
2- 10- هزج مسدّس مقصور  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . .. . . .. 178
2- 11- هزج مسدّس اخرب مقبوض صحیح عروض و ضرب . . . . . . ..  . . . .. . . .. 180   
2- 12 - هزج مسدّس اخرب مقبوض محذوف . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. .. .. . . .. 182   
2- 13 - هزج مسدّس اخرب مقبوض مقصور  . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..   .. . .  .  193 
3- خفیف ... . .. .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. . . . ..05 2
3- 1- خفیف مسدّس مخبون. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . .. . ..05 2
3- 2- خفیف مسدّس مخبون محذوف. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. . .05 2  
3-3- خفیف مسدّس مخبون مقصور   . . . . . . . . . . .  .. . . . . . . . ..  . . . . . . .09 2  
3- 4 - خفیف مسدّس مخبون اصلم . .  . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . . .11 2  
3- 5- خفیف مسدّس مخبون اصلم مسبّغ. . . . . .. .. . . . . . . . ..  .. . . . 216  
4- مضارع... . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . . ..  223
4- 1- مضارع مثمّن اخرب  .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . .. .. .. 223   
4-2- مضارع مثمّن اخرب مکفوف محذوف.  . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . .. . .. . .. ..227  
4- 3- مضارع مثمّن اخرب مکفوف مقصور  .  . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. ..230  
5- منسرح... . .. .. . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  .  . . .. . . . ..  235
5- 1- منسرح مثمّن مطوی مکشوف. . . . . . .  . . . . .. . . . . . .. .. . .. . . . ..   235  
5- 2- منسرح مثمّن مطوی مجدوع  .. . . . . . . . . .  .. . . . . . . . ..  . . . . . ..  238
    5- 3- منسرح مثمّن مطوی موقوف .. . . . . . . .. . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. ..  238  
5- 4- منسرح مثمّن مطوی منحور .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ..  . . . .. .. ..  241  
6- رجز. . . . . . . .. . .  . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  .. . 242    
6- 1- رجز مثمّن سالم . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. ...  242  
6- 2- رجز مثمّن مذال . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . ...   ..  244      
6- 3- رجز مثمّن سالم عروض مذال ضرب . . . . . . . . . . . . . ..  . . . ...   ..  248      
6- 4- رجز مثمّن مطوی احذّ مقصور  . . . .. . . . . . .. . . . . . ..  . . . .. .. ..  248      
7- مجتث . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . .  250  
7-1 - مجتث مثمّن مخبون ..  . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. ..  250   
7-2 - مجتث مثمّن مخبون اصلم . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. ...  250      
7-3- مجتث مثمّن مخبون محذوف. . . . . . . . . ... . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  251   
7- 4- مجتث مثمّن مخبون مقصور. . . . . . . . . .  . . . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. .  252       
7- 5- مجتث مثمّن مخبون اصلم مسبّغ . . . . . . . .  . . . . . .. . . . . . . . ..  ...  253    
8- سریع . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . .   255     
8- 1 - سریع مسدّس مطوی مکشوف  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..  . . . .. ...   255    
8- 2- سریع مسدّس مطوی موقوف  . . . . . . . . . ... . . . . . . . ..  . . . .. .. ...  256    
9- متقارب   . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . . 259  
9-1 متقارب مثمّن سالم   . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . 259  
9- 2 - متقارب مثمّن محذوف . . . .. . . . . . . . . . .. .. . . . . . . . ..  . . . .. ....  260     
فصل ششم : نتیجه گیری . . . . .. . . . . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . . .   ..  262     
جدول بحر ها و اوزان کاربردی در غزلیّات . . . . . . .  . .  . . . .. .. . ..  . . .   ..  264     
نمودارستونی بحرها  . . . . .. . . . . . . . .. .. . . . . . . . ..  . . . .. .. . ..  . . .   ..  269     
نمودار دایره ای درصد بحرها. . . . . . . . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . . . .   ..  270       
نمودار ستونی انواع ردیف ها . . . . . . .. . . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . .. .  271       
نمودار دایره ای درصد غزل های مردّف و بدون ردیف  . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  273       
نمودار ستونی حدود قافیه ها . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  274     
نمودار دایره ای درصد حدود قافیه ها . . . . . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  275       
نمودار ستونی زحافات . . . . . . . .. . . .. . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  276       
نمودار دایره ای درصد زحافات . . . . . . . . . . . .. . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  277       
نمودار دایره ای درصد قافیه های مقیّد و مطلق . . . . . . .. .. . . . . . . ... ...  278                   
نمودار دایره ای درصد اوزان سالم و ناسالم . .... . . . .. .. . . . . . . ... ...  279                   
نمودار ستونی موسیقی درونی. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . ..  280        
نمودار ستونی موسیقی معنوی. . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . ..  281        
منابع و مآخذ . . .. . . . . . .. . . . .  . .. . . . . . . . ..  . . . ..  .. . ..  . . .   ..  282       

 
شامل 481 صفحه Word

سنایی (ادبی)

اختصاصی از سورنا فایل سنایی (ادبی) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نام مقاله :سنایی

فرمت :word

شرح : سنایی غزنوی

ابوالمجد مجدودبن آدم سنایی غزنوی، شاعر و حکیم و عارف بزرگ قرن پنجم و اوایل قرن ششم در سال 467 در غزنه به دنیا آمد.

دوران کودکی و جوانی او در غزنین گذشت و در همین شهر به تحصیل علوم و معارف زمانه پرداخت و در تمامی میدان‌های معرفت عصر، از ادبیات عرب گرفته تا فقه و حدیث و تفسیر و طب و نجوم و حکمت و کلام به درجة والایی رسید و این مقام علمی او را از خلال یک‌یک آثار او می‌توان به روشنی دریافت. خاندان سنایی از خاندان‌های اصیل غزنه بودند و پدرش آدم، مرد با بهره از معرفت بود و به احتمال قوی، در تعلیم و تربیت فرزندان رجال عصر، صاحب مقام و اعتبار.

سنایی در جوانی، هنگامی که هنوز پدرش زنده بود، یک چند به بلخ سفر کرد و این مسافرت گویا برای پیدا کردن شغلی و ممر معیشتی بود. بعد از این سفر، سنایی سفری دیگر به نواحی دورتر خراسان از جمله سرخس و نیشابور و هرات کرد و بیشترین اقامت او در سرخس بود. در این شهر با محمدبن منصور سرخسی از صوفیان و علمای عصر که خانقاه مشهوری در سرخس داشت، آشنا شد و یک چند مقیم آن خانقاه بود، معلوم نیست که توجه سنایی به مشرب عرفان و صبغة عرفانی گرفتن شعر وی تا چه حد متأثر از محیط سرخس و اقامت در این خانقاه بوده است. ظاهراً سال‌ها قبل از...

دانلود مقاله سیمای اهل بیت در حدیقه الحقیقه دیوان سنایی

اختصاصی از سورنا فایل دانلود مقاله سیمای اهل بیت در حدیقه الحقیقه دیوان سنایی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دوستی با اهل بیت پیامبر اکرم (ص) یکی از موضوعات بسیار مهمی است که فکر و ذهن اغلب شعرا و نویسندگان را به خود مشغول کرده و این مودت و دوستی در آثار آنها نمود خاصی پیدا کرده است.

به نظر می رسد که اغلب شعرا و نویسندگان به حدیث معروف ثقلین و آیه تطهیر توجه خاص داشته و این حدیث و آیه را سرلوحه آثار خود قرار داده داده اند و نتایج این توجه در آثار آنها به خوبی نمایان است.

بسیاری از شعرای فارسی زبان بر اهمیت توجه به قرآن و عترت پیامبر واقف و آشنا بوده اند و بدین دلیل است که در آثار آنها اشاره های فراوانی به آیات قرآن و عترت پیامبر (ص) شده است.

سنایی نیز از شاعرانی است که از این قضیه مستثنا نبوده است و در آثار او به ویژه حدیقه الحقیقه و دیوان اشعار مدح و ستایش پیامبر اسلام و اهل بیت آن حضرت به طور چشمگیری دیده می شود. در آثار وی ارادت خاص و صادقانه او به اهل بیت پیامبر کاملاً آشکار و نمایان است و در جای جای این دو اثر برتری و سروری اهل بیت را به تصویر می کشد، و دوستی با اهل بیت را راه نجات و سعادت خواهی می داند[1].

حدیث ثقلین: قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:

انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی فانهما لن یفتد فاحتی یردا علی الحوض

پیامبر خدا که درود خدا بر او و خانواده اش باد فرمود: من در میان شما دو چیز سنگین و گرانبها که کتاب خدا و عترت من که همان خانواده من هستند باقی می گذارم، این دو هیچ گاه از هم جدا نمی شوند تا اینکه در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.

با توجه به مضمون حدیث شریف ثقلین روشن می شود که هدایت وابسته به تمسک به قرآن و عترت است. نه قرآن تنها و نه عترت تنها، زیرا شناخت کامل و حقیقی قرآن فقط برای عترت میسر بوده و تنها عترت می توانند به کمک عظمت خدادادیش به حقایق قرآن کما هو حقه برسد و آن را در اختیار تشنگان عترت قرار دهد که انما یعرف القرآن من خو طب به[2].

آیه تطهیر: ... اطعن الله و رسوله انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیراً (سوره احزاب، آیه33).

و اینکه خدا و رسولش را اطاعت کنید، خداوند فقط می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.

خداوند در پایان آیه 33 سوره احزاب در مورد اهل بیت صحبت می کند اما اینکه منظور از «اهل بیت» در اینجا چه اشخاصی می باشند در میان مفسران گفت وگو است. بعضی آن را مخصوص همسران پیامبر دانسته اند و آیات قبل و بعد را که در باره ی ازدواج رسول خداست را قرینه این معنی شمرده اند. اما با توجه به این مطلب که ضمیرهایی که در آیات قبل و بعد آمده عموماً به صورت ضمیر «جمع مؤنث» است در حالی که ضمایر این قسمت از آیه (انما... تطهیراً) همه به صورت «جمع مذکر» است و این نشان می دهد که معنی و مفهوم دیگری در نظر بوده است.

بعضی از مفسران از همین مرحله گام فراتر نهاده و آیه را شامل همه خاندان پیامبر اعم از مردان و همسران او دانسته اند، اما از سوی دیگر روایات بسیار زیادی در منابع اهل سنت و شیعه وارد شده است که معنی دوم یعنی شمول همه ی خاندان پیامبر را نفی می کند و می‌گوید مخاطب در آیه فوق منحصراً پنج نفرند: پیامبر(ص)، علی(ع)، فاطمه(س)، و حسن و حسین(ع)[3] به عنوان نمونه به دو مورد از این روایات اشاره می شود:

انس ابن مالک نقل کرد: پیامبر شش ماه تمام هنگام طلوع فجر از خانه بیرون می آمد و رهسپار مسجد می شد و مرتب در آن دم مقابل در خانه ی فاطمه (س) می ایستاد و می‌فرمود: اهل بیت به یاد نماز باشید خداوند می خواهد از شما اهل بیت هر گونه پلیدی را دور کند[4].

«در مناظره ای که بین امام رضا (ع) در مجلس مأمون با علمای مجلس در خصوص عترت صورت گرفت مطالب زیادی رد و بدل شد و سئوالات زیادی از امام پرسیده شد که امام به آنها پاسخ گفتند. یکی از این سئوالات این بود: ای اباالحسن آیا عترت فقط آل رسول الله هستند یا غیر آل وی را نیز شامل می شود؟ امام فرمودند: فقط آل رسول الله است. سپس مأمون گفت: آیا خدا عترت را بر همه ی مردم فضیلت داده است؟ امام فرمود: آری خدا در کتاب خود عترت را بر همه مردم فضیلت داده است[5]».

[1] - کید واژه: سنایی- دیوان، حدیقه الحقیقه- اهل بیت (علیهم السلام)

[2] - فروغ کافی، چاپ بیروت، جلد8، ص312، به نقل از وصیت نامه سیایی امام خمینی (ره)، ص22.

[3] - تفسیر نمونه، استاد محقق آیت اله عظمی مکارم شیرازی، جلد17، چاپ25، سال 1385، ص316و317.

[4] - مسند احمد، جلد2، ص259 به نقل از وصیت نامه ی سیاسی حصرت امام، ص24.

[5] - تجف العقول، انتشارات اسلامیه، از ص448 تا460 به نقل از وصیت نامه ی سیاسی حضرت امام، ص24.

شامل 25 صفحه فایل word

دانلود با لینک مستقیم

دانلود مقاله سیمای اهل بیت در حدیقه الحقیقه دیوان سنایی

دانلود پایان نامه موسیقی شعر در غزلیّات سنایی

اختصاصی از سورنا فایل دانلود پایان نامه موسیقی شعر در غزلیّات سنایی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانشکده ی ادبیّات

گروه علمی زبان و ادبیّات فارسی

عنوان پایان نامه :

موسیقی شعر در غزلیّات سنایی

استاد راهنما :

دکتر علی عسکری

استاد مشاور :

دکتر مهدی خادمی کولایی

نگارش :

معصو مه حجازی

چکیده

موضوع این پایان نامه با عنوان « موسیقی شعر در غزلیّات سنایی » ، و هدف از این پژوهش ؛ آشنایی با موسیقی شعر در غزلیّات سنایی است . و روش کار ، نظری و بر اساس پژوهش   کتابخانه ای می باشد . ابزار آن کتاب ها و منابع مرتبط با موضوع است . مطلع هر بیت به جهت تعیین انواع موسیقی در آن ، انتخاب شده است . سپس به تقطیع ، استخراج اوزان و نام بحرها ، پس از آن به یافتن قافیه ،‌ حدود واصناف و احیاناً عیوب آن و بررسی موسیقی درونی و معنوی در غزلیّات سنایی ، پرداخته شده   است . و در پایان تحلیلی از یافته ها به عمل آمده و جمع بندی ، بیان شده است . با توجّه به بررسی های به عمل آمده ، شاعر در غزلیّاتش از 9 بحر و 50 وزن استفاده کرده است . بالاترین بسامد بحر ها را رمل و کم ترین آن ها را متقارب دارد . او از 15 زحاف استفاده نموده است ؛ که بیش ترین آن ها حذف و کم ترین آن ها جدع ، نحر و حذذ است .     بیش تر اوزان غزلیّاتش مزاحف می باشند . بسامد اوزان دوری ، 30 غزل می باشد. از نظر نوع ردیف های به کار رفته در غزلیّات تنوّع زیادی به چشم می خورد ولی فعل در درجه ی اوّل قرار دارد . شماره ی غزل های مردّف او بیش از غزل های بدون ردیف است . تعداد قافیه های مقیّد نیز بیش تر از قافیه های مطلق می باشد . حدود قافیه ها بر اساس کاربرد به ترتیب عبارت از : مترادف، متواتر ، متدارک و متراکب است ؛ متکاوس وجود ندارد . از نظر موسیقی معنوی بر اساس ابیات بررسی شده به ترتیبِ بسامد تشبیه ، تضاد ، استعاره ، تناسب ، کنایه و مجاز به کار گرفته شده است که تشبیه بیش ترین و مجاز کم ترین بسامد را داراست . موسیقی درونی نیز به ترتیبِ کاربرد ،    واج آرایی ، جناس و تکرار می باشد .

دانلود با لینک مستقیم

دانلود پایان نامه موسیقی شعر در غزلیّات سنایی