فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:143
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد ( M . SC )
گرایش : حسابداری
فهرست مطالب: صفحه
چکیده
مقدمه 2
1-1- بیان مساله 3
2-1- اهمیت پژوهش 4
3-1- فرضیه پژوهش 5
4-1- پرسش های تحقیق 5
5-1- قلمرو پژوهش 6
1-5-1- قلمرو مکانی 6
2-5-1 قلمرو زمانی 6
3-5-1 قلمرو موضوعی 7
6-1- تعریف واژگان 7
7-1- روش پژوهش 8
8-1- محدودیت های پژوهشی 8
9-1- ساختار پژوهشی 9
فصل دوم : پیشینه پژوهش 11
1-2- سیاستهای مالی درصد اسلام 12
1-1-2- جغرافیای مدینه 13
1-1-1-2- جمعیت 13
2-1-1-2- حرفه و شغل 14
3-1-1-2- در آمد 15
2-1-2 تاسیس و تشکیلات بیت المال 16
3-1-2 موارد مصرف وجوه بیت المال و سیاستهای مالی 17
1-3-1-2- تبلیغ اسلام 17
2-3-1-2 اقدامات فرهنگی 18
3-3-1-2 پیشبرد علوم و فنون 18
4-3-1-2 سرمایه گذاریهای زیربنایی 22
5-3-1-2 ایجاد امنیت و استحکامات دفاعی 23
6-3-1-2 تامین رفاه اجتماعی 24
4-1-2 ابزارهای سیاستهای مالی 24
2-2- موضوع دوم : اصول بنیادی اقتصاد اسلامی و اثرات آن برتنظیم استانداردهای حسابداری 26
3-2- موضوع سوم : نگرشی محدود به مبانی نظری استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی در اسلام 28
4-2- موضوع چهارم : بررسی چگونگی تدوین چهارچوب نظری حسابداری با اتکاء به مبانی اسلامی 30
5-2- موضوع پنجم : مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی ایران 31
6-2- موضوع ششم : نیاز به تحقیقات بنیادی در حسابداری اسلامی 31
7-2- موضوع هفتم : بررسی تازه ای بر مبانی نظری استاندارد های حسابداری و گزارشهای مالی در اسلام 34
فصل سوم : روش کار 36
1-3- روش پژوهش 37
2-3- عقل یعنی چه 45
3-3- رویکرد قیاسی 48
4-3- رویکرد استقراء 48
5-3- رویکرد عملی 49
6-3- رویکرد اخلاقی 50
7-3- رویکرد رفتاری 51
8-3- روشهای قیاس و استقراء به عنوان روشهای مکمل 52
9-3- نتیجه بحث 52
فصل چهارم : تحلیل یافته ها 54
1-4- ارتباط اقتصاد و حسابداری 55
2-4- خلاصه مقاله اقتصاد و حسابداری دوقلوهای ناسازگار 55
3-4- ترازنامه 57
4-4- نظام اقتصادی اسلامی 64
5-4- اقتصاد اسلامی در نظر شهید صدر ( ره 64
1-5-4 مذهب اقتصادی 65
2-5-4- علم اقتصاد 66
3-5-4 علم اقتصاد در اسلام 67
4-5-4 مذهب اقتصادی اسلام 68
6-4- مبانی اقتصادی اسلام 69
7-4- ارتباط مبانی 69
8-4- سازماندهی زندگی اقتصادی 70
9-4- عدم استقلال نظام اقتصادی 70
10-4- نظام اقتصادی اسلام نظامی اخلاقی است 71
11-4- ثبات اصول و تغییر روش 81
1-11-4 مبانی و اصول ثابت 82
2-11-4 احکام متغیر 83
1-2-11-4 توزیع 83
2-2-11-4 تولید 83
3-2-11-4 احکام متغیر برخاسته از مبادی و اصول ثابت هستند 84
4-2-11-4 واقع گرایی 85
12-4 سلوک اقتصادی 85
13-4- عدالت 86
14-4- اصول فعالیت اقتصادی 88
1-14-4 رابطه انسان با طبیعت 88
1-1-14-4 تسخیر 88
2-1-14-4 استخلاف 89
3-1-14-4 مالکیت چند شکلی 92
1-3-1-14-4 شکل مالکیت 93
2-3-1-14-4 نقش مالکیت در عرصه توزیع 94
15-4- رابطه انسان با انسان 96
1-15-4- آزادی 96
1-1-15-4 معنای آزادی 97
2-1-15-4 تاثیر آزادی بر رفتار اقتصادی 99
3-1-15-4 تاثیر آزادی بر حق تصرف مالکانه 100
2-15-4 نقش دولت 101
1-2-15-4 منشاء دخالت دولت در فعالیت های اقتصادی 101
2-2-15-4 موارد دخالت دولت در فعالیت های اقتصادی 102
3-15-4 همیاری اجتماعی 103
1-3-15-4 خمس 103
2-3-15-4 زکات 104
3-3-15-4 خراج 104
4-3-15-4 رکاز 104
5-3-15-4 جزیه 105
6-3-15-4 فی ء 105
7-3-15-4 صدقه 105
8-3-15-4 صدقه دائم 105
16-4 – منطق قرآن مجید در خصوص توسعه و پیشرفت 106
17-4- رابطه اهداف گزارشگری مالی با مبانی اسلامی 107
18-4- اهداف صورتهای مالی از نظر کمیته تروبلاد و تطبیق آن با جامعه اسلامی 108
19-4- ویژگیهای کیفی اطلاعات 111
1-19-4 قابل فهم بودن 111
2-19-4 مربوط بودن 111
3-19-4 به موقع بودن 111
4-19-4 سودمندی اطلاعات در پیش بینی و ارزیابی 112
1-4-19-4 قابلیت اعتماد 112
1-1-4-19-4 شرایط کاتب 112
20-4- ارزش گزارشگری درعصر اطلاعات 115
21-4- گزارشگری مالی و حسابداری تغییر قیمتها 116
22-4- رابطه اندازه گیری سود و مفهوم نگهداشت سرمایه 117
23-4- استفاده کنندگان اطلاعات مالی 117
1-23-4- اهداف استفاده کنندگان برون سازمانی 118
1-1-23-4 اعطا کنندگان وام و اعتبار 119
24-4- رابطه بازار سرمایه و گزارشهای مالی 119
1-24-4 اطلاعات و کارآیی بازار 120
فصل پنجم : نتیجه گیری 122
1-5- اهداف گزارشگری مالی با مبانی اسلامی 123
2-5- همسویی و ارتباط تنگاتنگ اقتصاد و حسابداری 124
3-5- نظام اقتصادی اسلام 125
4-5- اهداف گزارشگری مالی 131
منابع
مقدمه :
در هر عصر و مصری افرادی پا به عرصه وجود می گذارند که تمام زندگی و هستی خود را برای رفع مشکلات و نابسامانیهای جامعه صرف می کنند . در زمان ما نیز رهبری چون قائد عظیم الشأن جمهوری اسلامی ایران خمینی کبیر با روح مسیحایی خود انقلاب اسلامی را به ثمر رساند .
و پیرو پیروزی انقلاب اسلامی ، با به خطر افتادن منافع دیگران و موقعیت سوق الجیشی ایران جنگی خانمان سوز بر این مملکت تحمیل گردید و واقعاً از نظر اقتصادی و سایر جوانب اثرات سوئی بر این سرزمین وارد آمد . در خلال این سالها وضعیت اقتصادی ایران در مقایسه با کشورهای منطقه عموماً افول کرد توجه به رشد اقتصادی و تولید ثروت کاهش و از سویی رشد جمعیت به شدت افزایش یافت و تمام قوای مملکت به سمت دفاع سوق داده شد . پس از اتمام جنگ دوران سازندگی آغاز گردید که دراین راستا خصوصی سازی و به کارگیری سایر قوای مملکت جهت رشد و توسعه توجه به بازار سرمایه ، به عنوان یکی از عوامل موثر در توسعه اقتصادی مطرح گردید و نظریه پردازان و علمای این رشته بازار سرمایه و توسعه ی آن را در کانون توجهات خود قرار دادند . گرچه در جامعه ما بازار سرمایه در مراحل ابتدایی فرایند تکامل را طی می کند ولی همینکه مسئله چالش برانگیز نظام می باشد و بایک حادثه سیاسی و غیر اقتصادی قیمت سهام سیر نزولی پیدا می کند نشاندهنده تاثیرگذاری اطلاعات برقیمتها می باشد . از سویی با وضعیت ساختار هرم جمعیتی که بیشتر ثقل هرم ، جمعیت جوان و جویای کار می باشد ، نیاز به سرمایه گذاری دو چندان خواهد شد و سرمایه گذاری نیز در صورتی اتفاق می افتد که در محیطی امن فراهم و اطلاعاتی شفاف ارائه گردد . شاید روشن نمودن وضعیتی اقتصادی و عوامل موثر بر آن و بازار سرمایه و ویژگی های آن و سایرعواملی که در این چرخه دخیل می باشد مطالبی باشند که در قالب یک پایان نامه بگنجد اما با توجه به انجام این عوامل و ارتباط با آنها و نظر به اینکه گزارشگری مالی در پی « تامین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان جهت کمک در تصمیم گیری های اقتصادی در ارتباط با واحد تجاری است » با مبانی اسلامی مورد بررسی قرار خواهد گرفت . لازم است این موضوعات نیز درمکان خود مورد بحث قرار گیرد .
1-1- بیان مسأله :
با توجه به اینکه صورتهای مالی ارائه شده مهم ترین و موثرترین نتیجه کار سیستم حسابداری می باشد و نظر به اینکه موضوع این پایان نامه گزارشگری مالی با مبانی اسلامی می باشد لازم است بیان گردد که در این پایان نامه جهت توسعه حسابداری ، با نگرشی که از الگوی کلان اقتصاد اسلامی تبعیت می کند تبعیت می شود . در الگوی کلان اقتصادی ابتدا اهداف را ترسیم و سپس وسایل و سازوکار لازم را برای رسیدن به اهداف آماده می نماید در این گونه نگرش حسابداری یک ابزار کار آمدی است که جامعه را در رسیدن به اهداف اقتصادی یاری می نماید .
نکته دیگر اینکه با توجه به اینکه جامعه ما اسلامی است و شرایط و ویژگی های خاص خود را دارا می باشد ، آیا می توانیم سیستم حسابداری کشور را از کشورهای دیگر پیاده نماییم در این خصوص نیز می توانیم سه نوع برخورد داشته باشیم نگاه اول اینکه بدون هیچ زحمتی سیستمی ترجمه ای دراین مملکت پیاده شود . مثلا سیستم حسابداری انگلستان یا آمریکا ، که این روش با توجه به اینکه در تدرین اصول و استانداردها ، تاثیر ، مکتب ، فرهنگ ، عادات و رسوم و شرایط اقتصادی و زمانی و مکانی بی تاثیر نیست ممکن نخواهد بود .
نگاه دوم اینکه ، هر حکومت و هر کشور ، خود را تافته جدا بافته بداند و از تجربیات و نوآوریهای دیگران استفاده نکند و در هر موضوعی از نقطه ابتدایی شروع کند که این نگاه را نه عقل می پذیرد و نه نقل تایید می کند جواب منطقی نیز آن است که درست است که در تدوین یک مجموعه عوامل محیطی تاثیر ندارند ولی عوامل موثری نیز وجود دارند که فطری است و در همه جا یکسان است .
نگاه سوم که تلفیقی از نگاه اول و دوم می باشد این است که هم از تجربیات کشورهای دیگر استفاده شود وهم جامعه با فکر خلاق و شناخت نیازها و شرایط مذهبی ، فرهنگی ، اقتصادی خود الگویی که متناسب آن جامعه باشد ارائه نماید که امید است در این راستا حرکت ادامه یابد .
این پایان نامه نیز منبعث از نگاه سوم است و در پی آن است که اهداف گزارشگری مالی با مبانی اسلامی در یک جامعه اسلامی مورد بررسی قرار دهد . و نظر به محیط اقتصادی ایران که در سال های اخیر تحولات عمده ای مبنی بر افزایش ، مالکیت عمومی واحدهای تجاری و واگذاری واحدهای دولتی به بخش خصوصی و تامین منابع مالی از طریق بازار سرمایه رو به گسترش و ارائه گزارشهای شفاف و مفید و قابل اتکاء ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد .
2-1 -اهمیت و پژوهش
همه اشخاص ، از جمله مدیران و اشخاص حقوقی بر اساس غریزه ی سود جویی و زیان گریزی ، تمایل دارند بیش ترین فایده را نصیب خود کنند و کم ترین زیان را بپذیرند آنان بر اساس موقعیت هایی که در آن قرار می گیرند انگیزه دارند تا دارایی ها و درآمدهای خالص خود یا واحد تحت مدیریت را بیش تر یا کم تر نشان دهند . در نتیجه در مواقعی که کسب امتیازات رابطه مستقیمی با میزان دارایی و درآمد آنان یا واحد اقتصادی تحت مدیریتیشان دارد . علاقه دارند آنها را بیش تر و در مواقعی که میزان دارایی و درآمد رابطه مستقیمی با از دست دادن منافع دارد مایلند آنها را کمتر نشان دهند . اصول اخلاقی و مقررات حاکم بر جامعه محدوده اختیار عمل کردن بر اساس این تمایل غریزی را مشخص می کند تا منافع یکی ، تا آنجا تأمین شود که به منافع دیگران لطمه نزند و ارتباطی متعادل بین آن دو برقرار شود و با توجه به اینکه از طرف دیگر سیاستها و برنامه های کلان اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با هدف مشارکت دادن هرچه بیشتر مردم ، در فعالیت های اقتصادی ، با واگذاری شرکت های دولتی می باشد بایستی تلاش کرد تا سطح اعتماد و جلب رضایت مردم را بالا برد .
با توجه به مطالب بالا و نظر به این که کسب اطلاعات به هنگام صحیح و در خور اتکا مربوط به فعالیت های مالی و اقتصادی بنگاه های اقتصادی و تجاری یکی از شرایط اولیه ورود مردم در سرمایه گذاری در بنگاه ها و مراکز اقتصادی- تولیدی است ، ارائه گزارشهای مالی با مبانی اسلامی که بتواند منافع تمام گروه های استفاده کننده را تامین و در نهایت ، توسعه اقتصادی کشور را زمینه ساز گردد ، لازم و ضروری است ، با توجه به اینکه کشور ما کشوری است با ارزشها و خصوصیات اسلامی ، بایستی گزارشهای مالی با مبانی اسلامی ارائه گردد .
3-1 -فرضیه پژوهش
پژوهش حاضر از نوع تحقیقات بنیادی – نظری می باشد روش جمع آوری اطلاعات بر اساس ماهیت و روش کار به صورت تاریخی توصیفی است . مطالعات بر روی مبانی کتب فقهی کتب و مقالات انجام شده است عمده وقت صرف مطالعه مبانی فقهی و تطبیق آن با موازین حسابداری موجود گردیده است .
و با توجه به ماهیت تحقیق نیازی به فرضیه خاص نبوده است لذا برای حصول به نتیجه سعی و تلاش به صورت مطالعات کتابخانه ای و تطبیقی انجام گردیده است .
4-1- پرسش های تحقیق
به دلیل نداشتن فرضیه ای خاص جهت پاسخگویی به پرسش های پژوهشگر سوالاتی به شرح زیر مطرح می گردد .
1- اهداف گزارش گری مالی با مبانی اسلامی چیست ؟
2- آیا اهدافی که کشورهای دیگر مثلاً آمریکا و انگلستان از گزارشهای مالی دنبال می کند آن اهداف می تواند در جامعه ای که حکومتی اسلامی دارد هدف باشد ؟
3- در کشور ایران صورتهای مالی چه نوع صورتهایی خواهد بود که نیاز جامعه را برآورده می کند ؟
4- ویژگیهای اطلاعات ارائه شده در گزارشهای مالی کدام است ؟
5- آیا گزارشهای مالی فعلی ( ترازنامه – صورتحساب سود و زیان و یادداشتهای همراه ) تکافوی نیاز جامعه را می نماید ؟
6- تاثیر گزارشهای مالی بر بازار سرمایه چگونه است ؟
قطعاً در این زمینه اگر بخواهد سوال مطرح شود سوالات فراوانی پیش رو است اما به دلیل عدم گستردگی و رعایت فرآیند تدوین پایان نامه به این موضوعات بسنده خواهد شد ؟
5-1- قلمرو پژوهش
1-5-1-قلمرو مکانی :
قلمرو مکانی این پژوهش در داخل جمهوری اسلامی ایران می باشد ولی انطباق آن بر سایر جوامع که از نظر مذهب و آداب و رسوم شباهت فراوانی دارد ممکن است و برداشت مطالب از آن جوامع نیز امکان پذیر است ، اما همراه با نقادی .
2-5-1 قلمرو زمانی
بعضاً در زندگی موضوعاتی وجود دارند که زمان بردار نیستند . هرچند در یک محدوده زمانی خاص بررسی گردد . بعضی از اصول و ویژگیهای حکومت اسلامی از زمان آدم ابوالبشر تا قیام قیامت ثابت و لایتغیر است و اینکه برای زمان حصار تعیین کنیم شایسته نمی باشد اما با لحاظ نمودن این مطلب پژوهشگر در پی اهدافی است ، که نیاز امروز جامعه می باشد .
3-5-1 قلمرو موضوعی
با توجه به گستردگی و شمولیت دین مبین اسلام و نظر به محدودیتهای اجرایی موضوع پایان نامه مبنی بر گزارشگری با مبنای اسلام در اینجا اصل دین مبین اسلام و فرع گزارشگری با مبانی اسلام بوده است که مورد بررسی قرار گرفته است .
6-1- تعریف واژگان
عشور و معکوس : به مبالغی گفته می شود که در زمان جاهلیت از فروشندگان کالاها می گرفتند . در زمان بنی امیه گرفتن این گونه مالیات رسوم شد .
خراج : درآمدی است که دولت از صاحبان محصولات کشاورزی دریافت می کند این مبلغ در ازای حق انتفاعی است که این افراد از اراضی دولت می برند . چرا که زمین ملک عمومی همه مسلمانان است .
رکاز : رکاز بخشی از درآمد معادن ، معادن آشکار یا پنهان و نیز معادن روان یا جامد
جزیه : مالیاتی است که غیر مسلمان تحت حمایت دولت اسلامی در ازای این حمایت به دولت پرداخت می کنند .
فی ء : به هر چیزی که بدون چنگ ، از کافران گرفته شود
مذهب اقتصادی : مجموعه ای از نظریات اساسی ، که بررسی و حل معضلات مسائل اقتصادی می پردازد مضاربه : « مضاربه عقدی است که به موجب آن احد از متاملین سرمایه می دهد با قید این که طرف دیگر با آن تجارب کرده و در سود آن شریک باشد . صاحب سرمایه مالک وعامل مضارب نامیده می شود . سرمایه مضاربه باید وجه نقد باشد . »
ایقاع : ایقاع در مقابل عقد قرار دارد و با قصد انشاء یک تن ، بدون آنکه موافقت شخص دیگری را لازم داشته باشد حاصل می گردد و حقی را ایجاد یا اسقاط می کند .
