رشد و پیشرفت مهارتهای حرکتی تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله:وراثت- تجربیات و نیازهای خاص تکلیف قرار دارد.
مطالعات مربوط به رشد حرکتی بدون در نظر گرفتن بحث در مورد عوامل مؤثر بر آن ناقص و ناکافی خواهد بود، بنابراین ما برروی عوامل فردی، محیطی و تکلیفی مؤثر
بر روند رشد تمرکز میکنیم.
عوامل فردی:
جهت رشد
سرعت نمو
عجین شدن دوسویه
آمادگی
دوره های حساس و بحرانی یادگیری
تفاوت های فردی
فیلوژنی- آنتوژنی
---
جهت رشد:
این اصل توسط گزل[1954] مطرح شد.
به دو شکل قابل توجیه هست:
1- اصل سری- پایی:(cephalocaudal) جهت رشد سری- پایی به پیشرفت تدریجی کنترل عضلات و حرکت از سر به پا اشاره دارد.
2- اصل مرکزی- پیرامونی:(proximodistal) جهت رشد مرکزی- پیرامونی به پیشرفت کودک در کنترل دستگاه عضلانی از مرکزبدن به بخش های دورتر اشاره دارد.
روند اصل سری- پایی و مرکزی پیرامونی یک روند کاربردی-عملی برای طول عمراست و درپیری حالت معکوس دارد.
سرعت نمو:
سرعت نمو هر کس از یک الگوی عمومی پیروی میکند ودر مقابل تأثیرات بیرونی مقاوم است.
اختلال و مزاحمت در آهنگ طبیعی رشد بوسیله جریان نوسان خود تنظیم(self-regulatory ) جبران میشود که بچه را قادر میسازد تا عقب ماندگی خود را جبران سازد.
اندازه گیری قد، وزن و رشد حرکتی تا قبل از 2 سالگی برای پیش بینی رشد و نمو آینده، بی ارزش و فاقد اعتبار است
میزان توانایی کودک در جبران عقب ماندگی در مقایسه با همسالان به مدت و شدت فقدان – سن کودک و نمو ژنتیکی بالقوه او بستگی دارد.
عجین شدن دو سویه
(درهم تنیدگی متقابل)
Reciprocal interweaving:
درهم تنیدگی متقابل به ارتباط هماهنگ وفزاینده ساز و کارهای عصبی دستگاههای عضلات مخالف اشاره دارد.
تمایزپذیری (differentiation): پیشرفت تدریجی از الگوهای حرکتی زمخت اطفال به سوی حرکات پالایش یافته وکاربردی میباشد.
یکپارچگی (integration): گردآوری سیستم های حسی و عضلانی مخالف برای تعامل و اثر متقابل یکی بر دیگری است.
متخصصان رشد عموما یکپارچگی را (کارکردهای میان حسی) می نامند.
بالیدگی عصبی حرکتی از طریق پیشرفت در توانایی تمایز و یکپارچگی مکانیسم های حسی و حرکتی فرد مشخص میشود.
آمادگیreadiness:
ثورندایک(1913) پدربزرگ نظریه یادگیری، معتقد بود آمادگی به مدل بالیدگی زیست شناختی بستگی دارد.
آمادگی عواملی را در بر میگیرد که با تغییر یا دستکاری آنها میتوان یادگیری را افزایش داد؛ از قبیل بالیدگی جسمانی و ذهنی، محیط غنی و انگیزش.
طبق قانون آمادگی، کودک باید از لحاظ رشد جسمی، عاطفی، ذهنى و غیره به اندازهٔ کافى رشد کرده باشد تا بتواند مفهوم‌هاى مورد نظر را بخوبى یاد بگیرد
بخش اصلی برنامه های آمادگی که در بسیاری از مراکز پیش دبستانی و دبستانی استفاده میشود، استفاده از حرکت برای بهبود مولفه های مهم ادراکی – حرکتی
آمادگی برای یادگیری به تلفیق عوامل فیزیکی ، محیطی و زیست شناختی وابسته است
دوره های حساس و بحرانی یادگیری
Critical and sensitive learning periods:
دوره های حساس و بحرانی یادگیری با مفهوم آمادگی ارتباط نزدیکی دارد یک فرد در زمانهای معینی به تحریکات خاصی حساس تر است.
مداخله مناسب میتواند باعث تسهیل و عدم دریافت تحریکات مناسب میتواند باعث اختلال در رشد طبیعی دوره های بعدی زندگی گردد.
انجمن هد استارت آمریکا (1960) دوره سنی 3 تا 5 سال را به عنوان دوره های حساس برای رشد عقلانی کودک در نظر گرفت.
تمایل کودک به پیروی ازالگوی دوره های بحرانی بطور وسیعی بانظریه تکالیف رشدی وبه میزان کمتربا دیدگاه سطح- مرحله ونظریه مراحل حساس وبرجسته عمرارتباط دارد.
تفاوت های فردی
Individual different:
ترتیب ظاهر شدن ویژگیهای رشدی قابل پیش بینی است، بااین وجود سرعت ظاهر شدن آنها متغیر است.
اگر چه رشد و نموجسمی و بالیدگی بایک الگوی همسان وپیش بینی شده توسط ساختار ژنتیکی پیش میرود، عوامل متعدد و متنوع محیطی در طول عمر برآن تأثیرگذار است.
تفاوت های فردی به منحصر به فرد بودن زمانبندی رشد هر انسان اشاره دارد.که این زمانبندی ترکیبی از عوامل وراثتی و محیط است.
وجود انحرافات 6 ماهه تا یکسال در ظهور و پدیدار شدن شدن مهارتهای حرکتی متعدد امری عادی تلقی میگردد.
تفاوت های فردی ارتباط زیادی با مفهوم آمادگی دارد.
Ontogenetic رشدفردی Phylogeneticرشد نوعی:رشد نوعی: این توانایی ها تمایل دارند بطور خودکار و در یک توالی قابل پیش بینی در کودک در حال رشد ظاهر شوند.
توانایی رشدی نوعی در برابر تأثیرات محیطی خارجی تاحدود زیادی مقاومند.
رشد فردی: این توانایی ها بطور خودکار در فرد ظاهر نمیشوند بلکه به تجربه وتمرین نیاز دارند و تحت تأثیر فرهنگ مشخص قرار دارند. بنابراین این مهارتها در ابتدا به
یادگیری و فرصت های محیطی نیاز دارند.
شامل 25 اسلاید POWERPOINT
دانلود پاورپوینت عوامل منتخب تأثیرگذار بر رشد حرکتی
