پایان نامه زراعت

اختصاصی از سورنا فایل پایان نامه زراعت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:90

فهرست مطالب :

مقدمه ……………………………………………………………………………………………..1

انواع کشت درون شیشه ای …..…………………………………………………………………….3

کاربردهای کشت بافت گیاهی ……………………………………………………………………….4

روشهای سترون سازی ………..…………………………………………………………………...7

• روش حرارت خشک …………………………………………………………………………..10

• روش حرارت مرطوب ………………………………………………………………………..12

• روش الترا فیتراسیون ……………………………………………………………………….15

• روش استریلیزاسیون شیمیایی …….…………………………………………………….….16روش های پیشگیری از آلودگی ……………………………………………………………….......22

1. اجزای غذایی تشکیل دهنده مدیوم کشت بافتهای گیاهی………………………………………….….24
2. نحوه تاثیر حرارت های بالا بر روی اجزای مدیوم کشت…………………………………………..…20

• املاح معدنی….………………………………………………………………………….….24

• مواد تنظیم کننده رشد گیاهان..…….…………………………………………………….…..27

• ویتامینها ….………...…………………………………………………………………….31

• اسیدهای آمینه و آمید ها ….……………………………….………………………………..33

• مکملهای آلی کمپلکس ….……………………………………………………………………34

• ذغال ………………………………………………………………………………………35

• منابع کربن ……………………………………………………………………………......36

• مواد تنظیم کننده فشار اسمزی …..…………………………………………………………38

• آب……………………………………………………………………………………..…39نحوه انتخاب مدیوم کشت…………………………………………………………………….....42عوامل مربوط به گزینش ریز نمونه……….………………………………………………….….45روش کار………………………..…………………………………………………………...57کشت سلول، بافت و اندام گیاهی.…………………………………………………………..…65کشت بافت گیاهی ………………………………………………………………………..…69پروتو پلاستها ……………………………………………………………………………71باز زایی گیاهان …………………………………………………………………………73بانکها ی نطفه گیاهان ……………………………………………………………………77اساس تنوع سوماکلونال ………………………………………………………………… 81تنوع ژنیتکی ایجاد شده در مدت زمان کشت …………………………………………………82ژنوم سیتوپلاسمی و تنوع سوما کلونال ………………………………………………………….85استفاده از تنوع سوماکلو نال در اصلاح ..……………………………………………………..…89

1. فهرست منابع ………………………………………………………………………………….90
2. دلایل تنوع اپی ژنیتک در کشت بافت ….………………………………………………………….85
3. دلایل تنوع سوماکلونال ……….……………………………………………………………..،،..83
4. تنوع ژنتیکی حاصل از گیاه پایه……………………………………………………………81
5. منشاء ماهیت و اهمیت تنوع در کشت بافت …………………………………………………79
6. تکثیر گیاه در مقیاس بزرگ ……………………………………………………………….76
7. کشت اندام گیاهی ……………………………………………………………………..…..72
8. کشت سلول گیاهی ………………………………………………………………………….70
9. رشد و نمو گیاهان……………..……………………………………………………...……...66
10. نحوه بررسی نتایج بدست آمده……………..……………………………………………..…64
11. ایجاد و نگهداری کشت کالوس………….……………………………………………………......48
12. تهیه ریز نمونه…………………………………………………………………………………44
13. 10-ماده زمینه مدیوم کشت …….………………………………………………………………40

14. مقدمه :

    کشت بافت گیاهی بطور خلاصه شامل کشت پروتوپلاست ,سلول,بافت و اندام گیاهی است. در همه این کشتها, رشد ماده گیاهی عاری از میکروب در یک محیط سترون مثل محیط کشت مغذی سترون در یک لوله آزمایش صورت می گیرد.در سال های اخیر, تکنیک های کشت بافت گیاهی به یک ابزار خیلی قوی برای تکثیر و اصلاح گونه های گیاهی زیادی تبدیل شده اند. این تکنولوژی با پژوهش گتلیب هابرلنت(Gottlieb Haberlandt) در مورد پر توانی سلول در اوایل قرن 20 شروع شد.وی با توجه به این نکته که با دستکاری محیط کشت سلولها , سلولهای کشت شده مراحل نموی یک رشد عادی را تکرار خواهند نمود , پیشنهاد گسترش تکنیک های جداسازی و کشت بافت های گیاهی را ارائه داد.

    کشت اکسین ها توسط ونت Wentو همکاران و کشف سیتوکنین ها توسط اسکوگSkoog و همکاران, قبل از اولین کشت موفق بافت های گیاهی در آزمایشگاه صورت گرفت (گاتریت,1934 : نوبکورت , 1939).

    اولین کشت موفق کالوس هویج و توتون توسط وایتWhite(1943)گزارش گردید. اسکوگ و میلر Miler(1957)گزارش کردند که اثر متقابل کمی بین اکسین ها و سیتوکنین ها نوع رشد و ریخت زایی گیاه را تعیین میکند. مطالعات آنها بر روی توتون نشان داد که نسبت بالای اکسین به سیتوکنین, ریشه زایی را تحریک نموده و پایین بودن این نسبت, باعث تحریک تشکیل اندام هوایی می شود اما این پاسخ, عمومی نیست. با این که دستکاری نسبت اکسین و سیتوکنین در ریخت زایی گونه های زیادی موفقیت آمیز بوده است, اما امروزه واضح است که عوامل زیاد دیگری بر توانایی سلولها در کشت برای تمایز ریشه, اندام هوایی و یا رویان موثر هستند.

    ایجاد انگیزه برای بکارگیری تکنیک های کشت بافت گیاهی در تکثیر و اصلاح گونه های گیاهی از کار اولیه مورلMorel(1960) روی تکثیر ارکیده در محیط کشت و تهیه یک محیط کشت جدید با غلظت بالایی از نمک های معدنی توسط موراشیکMurashige و اسکوت(1962)ناشی شد. از آن به بعد, این تکنولوژی به صورت قابل توجهی رشد یافت و امروزه یک نقش کلیدی در تکثیر, اصلاح و مهندسی ژنتیک گیاهی ایفا می کند.

    کشت بافت های گیاهی بر پایه سه قابلیت گیاهی استوار است :

    1- پر توانی Totipotency, که توان یا ظرفیت توارثی یک سلول گیاهی برای نمو به یک گیاه کامل با القای تحریک مناسب است . پر توانی بر

دانلود گزارش کارآموزی زراعت و اصلاح ذرت

اختصاصی از سورنا فایل دانلود گزارش کارآموزی زراعت و اصلاح ذرت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

گزارش کار آموزی زراعت و اصلاح ذرت

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب* 

فرمت فایل:Word(قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:55

محل کار آموزی شهرداری منطقه 4

فهرست مطالب :

فصل اول: تاریخچه و مبداء ذرت..................... 7

فصل دوم: ویژگیهای قسمتهای مختلف گیاه و انواع ذرت. 12

(1-2) ویژگیهای گل وساق........................... 13

(2-2) ویژگیهای ریشه ............................. 16

(3-2) ساختمان دانه ذرت........................... 16

(4-2) انوع ذرت................................... 18

فصل سوم: اصلاح ذرت................................ 21

(1-3) وضع ژنیتیکی ذرت............................ 22

روشهای اصلاح ذرت......................................... 22

(3-3) هدفهای اصلاح ذرت............................ 28

فصل چهارم: آفات و بیماریهای ذرت.................. 30

(1-4) آفت ذرت.................................... 31

بیماریهای مهم ذرت......................................... 32

فصل پنجم: کاشت و برداشت ذرت...................... 35

(1-5) کاشت....................................... 36

انتخاب بذر..................................... 36

مقدار بذر...................................... 36

فواصل خطوط کاشت................................ 37

عمق کاشت....................................... 39

طرق کاشت....................................... 39

برداشت.......................................... 40

انواع ماشینهای برداشت.......................... 40

زمان نحوه برداشت............................... 40

فهرست اشکال :

- شکل شمارة (1).............................. 14

مقطع نمودار ساختمان گل مونث ذرت

- شکل شماره (2).............................. 14

A- گل آذین نر پابساکهای خارج شده – B- بلال با کاکلهای خارج

- شکل شماره (9).............................. 15

گل نر و ماده - تنوع ژنتیکی - ردیف کشت

- شکل شماره (3).............................. 16

گل‌های پایه‌دار و بدون پایه گل مذکر ذرت

- شکل شماره (4).............................. 18

مقطع نمودار دانه ذرت

- شکل شماره (5).............................. 20

انواع مختلف ذرت

- شکل شماره (6).............................. 41

ذرت چین خودرو با بستر پوست کن و دماغه ذرت چهار ردیفه

- شکل شماره (7) ........................... 41

چاپر

- شکل شماره (8).............................. 42

دستگاه برداشت بلال ذرت

فهرست جداول :

جدول شماره (1):.............................. 11

سطح زیرکشت و مقدار محصول و عملکرد ذرت در کشورهای مختلف (از Hoffmann 1970)

جدول شماره (2):.............................. 38

رابطه تعداد بوته در هکتار فاصله ردیف‌ها و فاصله دو بوته در زراعت ذرت

چکیده :

ذرت گیاه زارعتی از تیرة غلات یکساله بوده و بومی نیمکره جنوبی است که برای اولین بار توسط کریستف کلمب کشف شد.

گیاهی تک پایه که گل نر بصورت خوشه در رأس و گل ماده (بلال) مخروطی و در پایین قرار دارد هر گل از 3 عدد پرچم تشکیل شده است و تعداد برگها بین 8 تا 48 بود و بطور متوسط 13 تا 18 عدد است.

از واریته‌های مهم آن می‌توان به ذرت داندان اسبی- ذرت بلوری- ذرت آردی- ذرت شیرین قندی- ذرت غلاف دار اشاره کرد.

ذرت به دلیل تولید بذر زیاد و صفات ژنتیکی ساده و خود گشن بودن که باعث دو رگ گیری ساده‌تر می‌شود از اهیمت ژنتیکی بالایی برخوردار است و این ویژگیها باعث شده که اصلاح کنندگان بر روی این گیاه بیشتر کار کنند.

از جمله روشهای اصلاحی آن می‌توان به سلکیون- تهیه و واریته‌های هیبرید و واریته مصنوعی اشاره کرد که می‌توان با این روشها به اهدافی مانند بالا برردن عملکرد – مقاومت در برابر خشکی و گرما مقاومت در برابر خوابیدگی، آفات و بیماریها دست یافت.

ذرت نیز مانند دیگر گیاهان زراعی دارای آفتهایی می‌باشد مانند کرم ذرت، کرم ساقه خوار شب پره زمستانی یا کرم طوقه نام برد و بیماریها مانند بیماریها سیاهک ذرت،‌ بیماری سوختگی برگ، بیماری زنگ، بیماری موزائیک اشاره کرد.

عمقی که باید در کاشت ذرت در نظر گرفت بین 3 تا 10 سانتی متر است که البته بسته به شرایط آب و هوایی منطقه، درجه حرارت محیط به هنگام کاشت- درصد رطوبت خاک و زمان کاشت بستگی دارد. و به دو صورت دستی و مکانیزه می‌توان اقدام به کاشت آن کرد که کاشت مکانیزه از عملکرد بالاتری برخوردار است.

از مشاینهای مورد استفاده برای برداشت می‌توان به ذرت کن‌ها، ذرت چین پوست کن، ذرت چین دانه کن- کمباین‌های غلات- و چاپرها اشاره کرد.

البته برداشت ذرت بر خلاف سایر غلات چندان تابع زمان و فصل معین نبوده و تحت شرایط زمان کاشت، طول روز- حرارت- دفعات آبیاری قرار می‌گیرد.

فصل اول:

(تاریخچه و مبداء ذرت)

ذرت zea mays گیاه زراعتی یکسالة بومی نیمکره غربی است ذرت در بیش از 120 میلیون هکتار از اراضی دنیا کشت می‌شود وبه عنوان کالای مهمی در تجارت محسوب می‌گردد. منبع (1)

ذرت تا قبل از سال 1492 میلادی در قاره آسیا، اروپا،‌آفریقا به عنوان یک گیاه زارعتی شناخته نشده بود. این گیاه را از قرنها پیش در آمریکای مرکزی می‌شناختند و توسط مردم ایندیانای آمریکا کشت می‌شد و بهمین سبب بنام لاتین آن از یکی از طوایف ایندیانا بنام mahig یا marisi گرفته شده است. (Ho Ffmann and Aufhamer) منبع (2)

ذرتی که مورد توجه خاص سفید پوستان قرار گرفته است ذرت دندان اسبی بوده که دارای قدرت تطابق بیشتری با شرایط مختلف آب و هوا می‌باشد. منبع (1)

کریستف کلمب کاشف آمریکا برای اولین دفعه دانه ذرت را از آمریکا به اورپا برد و نام mais را به آن داد. سپس طی سالیان دراز بذر ذرت از طریق پرتقال به شمال آفریقا و جنوب اروپا هندوستان و چین برده شد. حدس زده می‌شود که دانه‌ این گیاه مانند غلات دارای پوشینه‌هایی بوده و بر جسب جهش بصورت بلال امروزی در آمده است.

بعد از گندم برزگترین سطح زیرگشت را ذرت به خود اختصاص داده در حالیکه تولید محصول آن بعد از گندم و برنج قرار دارد. اهمیت محصول و بالا بودن سطح زیرکشت زیاد این نبات بعلت قدرت تطابق آن با شرایط گوناگون اقلیمی می‌باشد بدین جهت جزو عمده‌ترین محصولات مناطق معتدله،‌ معتدله گرم نیمه گرمسیر و مرطوب بشمار می‌رود. منبع (2)

در حدود 75 درصد ذرت به تغذیه حیوانات رسیده بنابراین مصرف غیر مستقیم آن پیش از مصرف مستقیم است. ذرت اساساً به عنوان یک محصول انرژی زا تولید می‌گردد.

در صورتی که انواع زراعی از آن که برای تولید پروتئین روغن، موم، ذرت شیرین،‌ پاپ‌کورن اختصاص یافته ‌اند موجود است. منبع (1)

فرآوردهای فرعی و متعددی از ذرت بدست می‌آید حدود 500 رقم گزارش شده است. منبع (2)

این گیاه به علت ارزش غذایی خاص که دارد مورد توجه کشورهای مکزیک- پرو- آمریکای مزکزی و اغلب کشورهای آمریکایی جنوبی قرار گرفته است. منبع (1)

در سالهای اخیر دامداران و کشاورزان به اهمیت این گیاه و تهیه علوفه از طریق سیلو کردن ذرت و تعلیف آن بصورت سبز پی برده و بکشت آن مبادرت می‌نمایند به نظر می‌رسد که ارزش غذایی ذرت تا حدی شناخته شده باشد.

طبق گزارش Zscheichler (1971) میزان عملکرد دانه ذرت هیبرید در هکتار در سال 1951 – 1950 حدود 2140 کیلوگرم در سال 1970 حدود 5060 کیلوگرم در هکتار در آلمان غربی بوده است. در حالیکه در ایران متوسط عملکرد با استفاده از هیبریدهای ساده یا مضاعف 6 تن در هکتار بوده است.

ذرت به علت داشت مواد قندی و نشاسته زیاد و عملکرد محصول علوفه‌ای بیش از 80 تن در هکتار یکی از مهمترین نباتات جهت تولید علوفه سبز، سیلو و دانه محسوب می‌شود. عمده‌ترین موارد مواد مصرف ذرت عبارتند از: غذایی اصلی انسان علوفه جهت تغذیه دام و مصارف صنعتی.

و...

NikoFile

دانلود پایان نامه کشاورزی درمورد زراعت برنج

اختصاصی از سورنا فایل دانلود پایان نامه کشاورزی درمورد زراعت برنج دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

زراعت برنج

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:56

چکیده :

برنج از گیاهان زراعی مهم قاره آسیاست . دانه برنج و فراورده های حاصل از آن نزدیک به 40 درصد غذای مورد نیاز نصف مردم جهان را تشکیل می دهد و از لحاظ تولید جهانی نیز می تواند با گندم برابری کند (1).

برنج شامل دو گروه زراعی آسیایی و افریقایی است . در برنجهای گروه آسیایی برنج معمولی یا اوریزا ساتیوا[1] وجود دارد که بومی آسیاست (تصویر 1-1) . در گروه برنج آفریقایی اوریزا گلابریما[2] را می توان نام برد که بومی آفریقاست (تصویر 2-1) . حدس زده می‌شود که زراعت برنج تقریبا 3000 سال قبل از میلاد مسیح در کشورهای هندوستان و چین متداول بوده است . گونه ساتیوا از لحاظ سطح زیر کشت، تولید ، و تغذیه اهمیت جهانی دارد . ولی زراعت و مصرف برنج گونه گلابریما بسیار کم است. و عمدتا به نقاط پراکنده ای در آفریقا محدود می شود (1).

سطح زیر کشت برنج پس از گندم از سایر غلات بیشتر است . نزدیک به 90 درصد سطح زیر کشت و تولید برنج به کشورهای خاور دور اختصاص دارد . بیش از نصف محصول سالانه برنج در جهان نیز در دو کشور هندوستان و چین تولید می شود . سطح زیر کشت و تولید منطقه آن به شرح جدول (1-1) است .

کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری برمه ، تایلند ، ویتنام ، لائوس ، اندونزی ، فیلیپین ، پاکستان ، هندوستان ، ایالات متحده آمریکا ، ژاپن ، ایتالیا ، مصر ، اسپانیا ، چین ، برزیل ، کوبا ، مکزیک و استرالیا از جمله کشورهای تولید کننده برنج به شمار می رود . میزان تولید برنج در تایلند ، برمه ، ویتنام و لائوس بیش از مصرف داخلی است . نزدیک به 90 درصد برنج موجود در بازارهای بین المللی مربوط به این چهار کشور است . ایالات متحده امریکا ، برزیل ، ایتالیا و مصر از دیگر کشورهای صادر کننده برنج هستند .

زراعت برنج در شمال ایران به ویژه در شهر رودسر ، و استان خوزستان تاریخچه طولانی دارد ; بنا به بعضی از روایات کشت این محصول قرن ها پیش از میلاد مسیح در زمان هخامنشیان رواج داشته است (1).

سطح زیر کشت ، تولید و عملکرد برنج در استانهای مختلف ایران برابر آمار منتشر شده از طریق وزارت کشاورزی در جدول (2-1) درج شده است. این جدول نشان می دهد که نزدیک به 80 درصد محصول برنج ایران در دو استان گیلان و مازندران تولید می شود . زراعت برنج در استانهای فارس ، خوزستان ، اصفهان ، آذربایجان شرقی ، و نیز گرگان و گنبد متداول است . در سطوح کوچکی از مناطق بسیار خشک کشور مثل بلوچستان نیز برنجکاری دیده می شود (1).

مهمترین مناطق تولید کننده برنج در استان گیلان عبارت انداز : آستارا، بندر انزلی، فومن، زیبا کنار، رضوان شهر،خمام، لشت نشاء، هشت پر طوالش، لولمان، کوچصفهان، صومعه سرا ، آستانه اشرفیه، رودبار، رودسر، رشت ، سیاهکل ، لاهیجان و لنگرود .

مهمترین مناطق تولید کننده برنج در استان مازندران عبارت انداز : چالوس ،تنکابن،قائم شهر،نوشهر،ساری،آمل،بابل،نور،محمود آباد،علمده (رویان) گرگان گنبد (3) .

تولید برنج ایران تا اوایل دهه 1340 می توانست نیازهای داخلی کشور را تا حدی تامین کند اما در حال حاضر با توجه به افزایش سریع جمعیت و بهبود قدرت خرید مردم محصول داخلی کفاف نیازها را نمی دهند و مقادیر قابل توجهی برنج همه ساله به ناچار از خارج وارد کشور می شود (1).

کل سطح زیرکشت برنج در کشور ایران از 377 هزار هکتار در سال 1351 به 588 هزار هکتار در سال 72-1371 و به میزان 56 درصد افزایش یافته است ، در صورتی که کل تولید برنج در این مدت به حدود 2/2 برابر رسیده است . در این مدت میانگین تولید در واحد سطح از 2679 کیلوگرم در هکتار به 3886 کیلوگرم در هکتار افزایش یافته است، جدول (3-1) (2).

در سال 1372 سطح زیر کشت برنج 588466 هکتار در کل کشور برآورده گردیده است که از این مقدار 1/37 درصد مربوط به استان مازندران و 8/34 درصد مربوط به استان گیلان و بقیه سهم سایر استانها بوده است . از 2280768 تن کل تولید شلتوک کشور که در سال زراعی 72-1371 بر آورد گردیده است ، استانهای مازندران و گیلان به ترتیب با 8/40 و 1/32 درصد بیشترین مقدار تولید را داشته اند و استانهای فارس ، گرگان و گنبد به ترتیب مقامهای سوم و چهارم را دارا می باشند. بیشترین مقدار عملکرد را استان اصفهان با 6214 کیلوگرم و کمترین را استان لرستان با 1351 کیلوگرم در هکتار داشته اند (2).

واژه برنج

   نام عمومی :Rice نام عملی :Oryaza sativa.l

نام برنج از زبان هندی گرفته شده است که به آن اریس(Arisi ) می گویند . در زبان انگلیسی به برنج Rice گفته می شود که همان نام عمومی برنج است و در زبان فرانسه Riz ، ایتالیا Rizo ، روسی Ris و در زبان آلمانی به برنج Rise می گویند . در استان گیلان به برنج( بج) به خوشه آن ورزه (Vorze) و به شلتوک آن جو می گویند . کلمه شلتوک از کلمه هندی چلتو (Chalto) گرفته شده است . در زبان انگلیسی به شلتوک (دانه برنج همراه با پوست آن) Rice paddy گفته می شود (3).

کشت برنج در ایران از 2000 سال پیش متداول بوده است . در زمان هخامنشیان ، اشکانیان و ساسانیان نیز در ایران برنج کشت می شده است . هم اکنون استانهای گیلان و مازندران از مناطق مهم تولید برنج در کشور هستند . در این دو استان برنج به عنوان یکی از عمده ترین اقلام منابع محسوب می شود و در حدود 13 نوع غذای محلی از آن درست می شود . در استان گیلان از آرد برنج نوعی نان پخته می شود که تحت عنوان برنجی نامیده می شود. در ایران غذایی که از برنج درست می شود (پلو( نام دارد ، که این واژه در زمانهای قدیم از جمله عهد صفویه نیز استفاده می شود (3).

در زبان گیلکی به پلو پلا (Pala ) گفته می شود ، بسیار محتمل است که واژه از همین واژه گیلکی پلا گرفته شده است . در استان گیلان به برنج بج(Bajge) یا بنج گفته می شود و همچنین به مزرعه برنج بیجار (Bijar) به نشاء برنج تم (Tome) و به خزانه برنج تمبیجار (Tomebijar) گفته می شود . در این استان به شلتوک برنج جو گفته می شود و به مقداری از این شلتوک که برای تهیه خزانه سال بعد در نظر گرفته می شود تخم جو(Tochmejoo) گفته می شود . برنج در استان گیلان مصارف زیادی از جمله تهیه آش برنج ، انواع نان و همچینین غذاهای محلی دیگر دارد . در برخی از روستاهای گیلان برای صبحانه نیز از برنج استفاده می شود . در صنعت از برنج برای تهیه الکل ، تهیه کاغذ و در منابع پارچه بافی استفاده می گردد همچنین چون دانه برنج حاوی مقدار زیادی نشاسته است لذا از آن برای تهیه نشاسته نیز استفاده می گردد. کاه برنج که در استان گیلان و مازندران به آن کلش (Colash) گفته می شود دارای مصارف زیادی از قبیل مصارف تغذیه دام ، ساخت کندونج (انبار نگهداری برنج) ساخت دیوارها و سقف خانه های گلی روستایی و غیره است . در مناطق شمالی کشور ساقه برنج نیز مصارف زیادی از قبیل تهیه حصیر ، زنبیل ، کلاه حصیری ، انواع سبد و نظایر آن را دارد . همچنین در این استان هر ساله از کاه و کلش برنج برای آماده کردن محل نگهداری کرم ابریشم یا تلمبار (Telambar)استفاده می گردد . در استانهای گیلان ساقه برنج که اشکل (Ashkal) نام دارد سوزانده می شود و در سطح خزانه به عنوان یک ماده تقویت کننده خاک ریخته می شود از پوست دانه برنج که در مناطق شمال کشور آن را سپوس (Sopos) می نامند برای تقویت مزارع ، باغات و خوراک دام وطیور استفاده می شود . در صنعت نیز از ساقه برنج برای تهیه کاغذ استفاده می گردد (3).

فصل دوم:

مشخصات مورفولوژیکی

برنج زراعی دارای سه زیر گونه به نام های هندی (ایندیکا)[1] ، ژاپنی (ژاپونیکا) [2]و جاوه ای (جاوانیکا)[3] می باشد . که هر یک دارای ویژگی های مورفولوژیکی خاصی هستند (تصویر 1-2). در جدول 1-2 این ویژگی ها مورد بررسی قرار گرفتند (2) .

ریشه :

مشخصات سیستم ریشه ای برنج بستگی به واریته ، بافت خاک ، حاصل خیزی خاک ، تهویه خاک و وضع رطوبتی آن دارد . عموما برنج دارای سیستم ریشه ای سطحی و افشان است که بیشتر در منطقه 25-20 سانتی متری لایه فوقانی خاک متمرکز است . این ویژگی سیستم ریشه ای در بسیاری از گیاهان باتلاقی نیز صدق می کند و یک نوع سازگاری برای رشد و نمو در محیط کم اکسیژن ، مانند آنچه در شالیزار حکم فرماست محسوب می شود . آناتومی ریشه های برنج از سایرغلات به دلیل داشتن مقدار زیادی آوندهای پر از هوا متفاوت است . که در تمامی طول ساقه و در ارتباط با آوندهای هوا در ساقه و برگ می باشد . این آوندها آکسیژن مورد نیاز ریشه ها را در صورتی که که خاک پوشیده از یک لایه ضخیم آب باشد تامین می کنند . ریشه ها در زمان ظهور خوشه به حداکثر رشد خود می رسند و بعد از آن میزان تلفات ریشه ها به مراتب بیش از تولید ریشه های جدید می باشد (2) .

عمق نفوذ ریشه در خاک با توجه به واریته ، بافت خاک ، رطوبت ، تهویه ، عناصر غذایی موجود در سطوح مختلف خاک و عملیات زراعی متغیر بوده بین 100-90 سانتی مترمی تواند باشد . گسترش ریشه در واریته های پا بلند و دیررس ، بیشتر و عمیق تر از واریته های پا کوتاه و زود رس است (تصویر 2-2) (1).

برگ :

برگهای این گیاه متناوب بوده و دو جانب متقابل ساقه قرار دارند . برگ برنج از پهنک و غلاف تشکیل شده است و طول پهنک از پائین بوته به طرف بالافزایش می یابد . و معمولا اندازه آن بین
50 -60 سانتیمتر ، و عرض آن در حدود 2- 5/1 سانتیمتر می باشد . پهنک برگ دراز و باریک بوده، و معمولا در برنج معمولی (O.sativa) کرکدار و در برنج آفریقایی (O.glaberrima) بدون کرک است . غلافهای برگ باز هستند و گیاه اختصاصا دارای لیگول طویلی می باشد . برگهای برنج از سلول های بزرگی تشکیل یافته که سازگاری خوبی به شدت تعرق بالا دارند (2) .

تعداد برگ از خصوصیات ویژه هرگونه می باشد . و غالبا در شرایط محیطی یکسان با تغییر سالهای کشت متغیر نمی باشد. در گونه های زود رس معمولا تعداد برگ تولید شده روی ساقه اصلی در طول دوره زندگی نبات کمتر از گونه های دیر رس می باشد .رنگ سبز برنج بسیار متفاوت است
(تصویر 2-2) (2) .

در ارقام زود رس 14-15 برگ ، در ارقام متوسط رس 16-17 برگ و در ارقام دیر رس تعداد برگها 18-19 برگ بر روی هر ساقه می باشند . افزایش دمای هوای پیرامونی در زیاد شدن سطح برگ اثر تعیین کننده ای داشته و موجب بیشتر شدن تعداد برگها می گردد . در مقادیرمساوی شاخ سطح برگ (LAI) بوته هایی که برگهای کوچک و زیاد دارند از بوته هایی که برگ های بزرگ و اندک دارند بهترند (3) .

ساقه :

ساقه برنج توخالی ، افراشته ، استوانه ای شکل و نرم می باشد و تعداد میانگره های آن از 10 تا 20 عدد متغیر است . واریته های زود رس معمولا میان‌گره‌های کمتری نسبت به واریته های دیر رس دارند و سرعت رشد ساقه هایشان سریعتر می باشد . ارتفاع نبات نیز از 60 تا 200 سانتیمتر متغیر بوده و هر گیاه در مزرعه به طور متوسط چهار تا پنج پنجه تولید می کند . ساقه های برنج نیز دارای سیستم آوند های هوا می باشد که به آوندهای هوایی ریشه متصل هستند (تصویر 2-2) (2).

گل آذین :

گل آذین برنج دارای مشخصاتی به شرح زیر است .

• گل آذین برنج ازنوع پانیکول (خوشه) است .
• به طول 20-30 سانتیمتر و از تعدادی انشعاب تشکیل شده است .
• هر شاخه آن حاوی تعدادی سنبلچه های فرعی تک گلی با دو گلوم کوچک است .
• گل برنج دارای 2 عدد پالئا توسعه یافته به رنگ زرد ، صورتی یا سیاه بسته به رقم می باشد .
• بسیاری از گونه های برنج بدون ریشکند ، لیکن گونه های دیگری نیز وجود دارند که دارای ریشک هایی به طول 1 تا 10 میلی متر می باشند .
• باروری عموما خودی می باشد و معمولا قبل از باز شدن گلها صورت می گیرد .
• مقدار محدودی باروری غیر خودی نیز ممکن اسنت صورت گیرد ، ولی عموما از 0/5 درصد تجاوز نمی کند.
• از گل کردن تا رسیدن محصول حدود چهل روز طول می کشد . با این حال اختلافات گونه ای قابل ملاحظه ای نیز وجود دارد که از این لحاظ ممکن است از 14 تا 60 روز با هم تفاوت داشته باشند .
• یک خوشه ممکن است دارای 100-150 بذر می باشد (2).

پنجه زنی :

پنجه ها به جوانه های اولیه گفته می شوند که در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی تبدیل به ساقه می شوند از مرحله 4 تا 5 برگی شدن گیاه پنجه زنی آغاز می گردد. پنجه ها در مراحل اولیه رشد برای تامین مواد غذایی خود از ساقه اصلی استفاده می کنند و این عمل تا ظهور حداقل 3 برگ و 4ریشه ادامه می یابد . موقعی که نشاء ها از خزانه به زمین اصلی منتقل شدند پنجه زنی شروع شده و تا یک ماه بعد نیز ادامه می یابد . پس از پایان یک ماه رشد پنجه ها بسیار مهم و موثر می باشند . قدرت تولید پنجه در برنج خیلی زیاد بوده به طوری که هر بوته معمولا 4 تا 5 پنجه تولید می نمایند (تصویر 2-2) (3) .

ساختمان گل در برنج :

گل آذین در برنج به صورت خوشه ای بوده و دارای انشعابات فرعی می باشد و حاوی سنبلچه های تک گلچه ای است . برنج برخلاف سایر غلات که 3 تا 4 پرچم دارند دارای 6 پرچم است . نافه کوتاه و بساک ها به صورت دو خانه ای و دارای یک مادگی بوده که حاوی یک تخمدان می باشند . کلاله دو شاخه و پردار است . مادگی دارای تخمدان یک برجه ای می باشد . برگک فوقانی یا گلوم گل دهنده لما (گلومل یا پوشینه سنبله که ریشک روی آن می روید). و پالئا (گلومل یا پوشینه گیاهان گرامینه که فاقد ریشک است) همراه با گل در برگرفته یک گل را تشکیل می دهند . در اطراف هر گل دو برگ به نام پوشینه (Glumelle) وجود دارد که یکی لما (Lemma) و دیگری پالئا (Palea) نامیده می شود . همچنین در انتهای هر سنبله دو برگک به نام پوشه (Glume) وجود دارد . در برنج گلوم ها خیلی کوچک بوده و حتی ممکن است گاهی اوقات حذف شده باشند (تصویر 3-2) (3).

طول گلوم های خارجی   لما و پالئا در بعضی از واریته ها هم اندازه لما و پالئا است عموما لما دارای ریشک و پالئا فاقد ریشک می باشد. 7 تا 9 روز بعد از گل دادن لایه آلرون از تغییر شکل لایه خارجی بافت آندوسپرم به وجود می آید (3) .

و...

NikoFile